Chính quyền Biden phá bỏ thế cờ vây của Trump ở Trung Đông, trao quyền Afghanistan cho Taliban (bài và âm thanh)

Ảnh NTDVN tá»ng hợp
Nguyên Hương ⢠23:46, 18/08/21
Cùng má»t mục ÄÃch ârút quânâ, nhưng thế cá» Äã há»ng, chÃnh quyá»n Biden Äá»i mặt vá»i thất bại “Äáng há» thẹn” á» Afghanistan. Ai Äã phá nát thế cá» vây chặt chẽ, mưu lược mà ông Trump Äã bà i trà ỠTrung Äông nói chung và Afghanistan nói riêng? ChÃnh quyá»n Biden là vô tình hay hữu tình trao cho khá»§ng bá» Taliban cÆ¡ há»i cai trá» Afghanistan lần nữa?
Chá»§ nháºt ngà y 15/8, sau hÆ¡n má»t tuần liên tục tấn công và Äánh chiếm, quân khá»§ng bá» Taliban Äã chiếm ÄÆ°á»£c hầu hết các thá»§ phá»§ cá»§a 34 tá»nh lỵ Afghanistan và tiến quân và o thá»§ Äô Kabul, chiếm Dinh Tá»ng thá»ng và tuyên bá» chiến tranh kết thúc.
Sân bay Kabul, ÄÆ°á»ng thoát cuá»i cùng, trá» nên vô cùng há»n loạn. Ngưá»i dân Afghanistan trong tuyá»t vá»ng nói: “Há» Äã bán Äứng chúng tôi cho Taliban”. Hà ng nghìn ngưá»i giẫm Äạp lên nhau trên ÄÆ°á»ng bÄng Äá» già nh ÄÆ°á»ng thoát. Nhiá»u ngưá»i bám và o thà nh máy bay quân sá»± Mỹ cất cánh. Má»t sá» ngưá»i bá» thương và Ãt nhất 7 ngưá»i thiá»t mạng.
Tá»c Äá» sụp Äá» cá»§a chÃnh phá»§ Afghanistan và sá»± há»n loạn sau Äó Äã thá» hiá»n sá»± thất bại khó lý giải cá»§a chÃnh quyá»n Biden. Tá»ng thá»ng Hoa Kỳ hoà n toà n bất lá»±c. Tá»ng thá»ng Hoa Kỳ Äã bá» chá» trÃch gay gắt bá»i Tá»ng thá»ng tiá»n nhiá»m, bá»i chÃnh Äảng Dân chá»§ cá»§a ông, bá»i Äảng Cá»ng hòa, các chÃnh khách và nhà phê bình cÅ©ng như bá»i thế giá»i phương Tây. Cá»±u Tá»ng thá»ng Trump và nhiá»u dân biá»u Mỹ Äã kêu goi ông Biden từ chức.
Äiá»u gì Äã dẫn Äến sá»± thất bại má»t cách “Äáng há» thẹn” như váºy cá»§a ông Biden?
DW Äã nói chuyá»n vá»i ông Paul Miller, cá»±u Giám Äá»c phụ trách Afghanistan trong Há»i Äá»ng An ninh Quá»c gia Hoa Kỳ dưá»i thá»i các cá»±u Tá»ng thá»ng George W. Bush và Barack Obama. Ãng Miller, ngưá»i từng phục vụ á» Afghanistan cho biết, ông Äã cảnh báo Tá»ng thá»ng rằng Taliban Äang “mạnh nhất” vá» quân sá»± trong 20 nÄm qua, cảnh báo vá» khả nÄng xảy ra ná»i chiến và tình hình ngà y cà ng xấu Äi á» Afghanistan, Tá»ng thá»ng Biden vẫn ‘khÄng khÄng’ Äẩy mạnh tiến trình rút quân.
Quyết Äá»nh rút quân vá»i vã khá»i Afghanistan cá»§a Tá»ng thá»ng Joe Biden không chá» không có bất kỳ chiến lược rõ rà ng nà o mà còn và o thá»i Äiá»m mà Mỹ Äang suy yếu nhất tại Trung Äông, sau khi ná» lá»±c Äảo ngược má»i chÃnh sách cá»§a ngưá»i tiá»n nhiá»m. Mỹ Äã và Äang Äẩy Afghanistan và o má»t cuá»c há»n loạn má»i, quay trá» lại ká»· nguyên nÆ¡i các vụ hà nh quyết phanh thấy, nem Äá tá»i chết xảy ra trên ÄÆ°á»ng phá» mà không cần tòa án, nÆ¡i phụ nữ bá» giam lá»ng trong nhà và bá» Äá»i xá» như nô lá», nÆ¡i các bé gái không có ngà y tá»±u trưá»ng…. Phiến quân Taliban. Ảnh NTDVN tá»ng hợp
Khi còn ÄÆ°Æ¡ng nhiá»m, cá»±u Tá»ng thá»ng Trump Äã lên kế hoạch rút quân khá»i Afghanistan, vá»n bà y ra thế cá» vây mưu lược và bá»n vững, Äặt Mỹ hoà n toà n á» thế thượng phong. Má»i nưá»c Äi cá»§a ông Äá»u tiêu diá»t trá»±c diá»n kẻ thù hoặc không cho Äá»ng minh cá»§a chúng há» trợ. Ãng Trump cÅ©ng má» rá»ng Äá»ng minh trong khu vá»±c, khiến kẻ thù cá»§a Mỹ á» Trung Äông Äá»u không còn cÆ¡ há»i tiếp tế, câu kết vá»i nhau, cÅ©ng như không còn tiếp cáºn ÄÆ°á»£c nguá»n lá»±c tà i chÃnh và vÅ© khÃ.
Hãy xem lại các nưá»c cá» kinh ngạc cá»§a Trump và thế cá» vây khiến bất kỳ ai hiá»u biết hay quan tâm tá»i Trung Äông Äá»u phải thán phục, dù ngưá»i Äó yêu hay ghét, á»§ng há» hay phản Äá»i ông.
Thế cá» vây mưu lược á» Trung Äông
71 nÄm Trung Äông bá» chia rẽ khi Israel không ÄÆ°á»£c công nháºn bá»i thế thế giá»i Ả-ráºp. Hà ng chục nÄm Trung Äông Äẫm máu bá»i các xung Äá»ng sắc tá»c, tôn giáo. Má»t thá»±c tế là các nhóm vÅ© trang thà nh láºp vá»i lý do bảo vá» tôn giáo và sắc tá»c Äã dần trá» nên cá»±c Äoan và trá» thà nh các tá» chức khá»§ng bá», lấy lý do tôn giáo, sắc tá»c Äá» giết ngưá»i, phá há»§y vÄn hóa và thu tháºp quyá»n lá»±c.
Không chá» váºy, Trung Äông còn có những nhà nưá»c tà i trợ cho khá»§ng bá» như Iran, Qatar⦠Trung Äông còn há»n loạn thêm bá»i các thế lá»±c ngoại lai như Trung Quá»c và Nga – những ná»n kinh tế có chung kẻ thù là Mỹ – cùng các tá» chức khá»§ng bá» á» khu vá»±c nà y.
Tất cả những xung Äá»t trên là m suy yếu nÄng lá»±c cá»§a Mỹ á» Trung Äông. Trong suá»t 8 nÄm tại vá» cá»§a chÃnh quyá»n Obama, Trung Äông hoà n toà n há»n loạn.
Vá»n không ưa Israel, chÃnh phá»§ Obama kết thân vá»i các lá»±c lượng Ả-ráºp và lạnh nhạt vá»i Israel. Hòa bình á» Dải Gaza ÄÆ°á»£c tìm kiếm bằng cách ‘hà o phóng’ vá»i Palestine. Kết quả là hòa bình á» Trung Äông bá» cách tiếp cáºn nà y khoét sâu thêm và o ‘vét lá» loét lâu nÄm’ bá»i Ả-ráºp vá»n luôn muá»n xóa sá» Israel và Hamas vá»n sinh ra vá»i mục tiêu là ‘giết Äến ngưá»i Israel cuá»i cùng’.
Không chá» váºy, chÃnh quyá»n Obama – Biden, sá» dụng thá»a thuáºn hạt nhân vá»i Iran Äá» giúp Iran thoải mái tiếp cáºn nguá»n tiá»n, nguá»n lá»±c và là m già u uranium từ bên ngoà i. Iran Äã bắt tay vá»i Trung Quá»c và Nga, cÅ©ng như tà i trợ các tá» chức khá»§ng bá», trong Äó có Hamas, Taliban…
ChÃnh phá»§ Obama dung túng Iran, mà Äằng sau Iran là các lá»±c lượng khá»§ng bá» á» Trung Äông và Trung Quá»c. Trong suá»t 8 nÄm nà y, những thảm há»a như Benghazi trá» thà nh vết nhÆ¡ lá»n nhất trong lá»ch sá» nưá»c Mỹ. Mỹ chưa bao giá» suy yếu như thế.
Cá»±u Tá»ng thá»ng Donald Trump tiếp nháºn má»t nưá»c Mỹ và má»t Trung Äông như thế. Nhưng có lẽ vì váºy, nÄng lá»±c âkinh bang, tế thế, bình thiên hạâ cá»§a ông Trump má»i khiến thế giá»i Äi từ kinh ngạc nà y tá»i khâm phục khác.
1. Khôi phục sức mạnh cá»§a quân Äá»i Mỹ và chá»nh Äá»n NATO
Trong nÄm Äầu tiên nắm quyá»n, ông Trump Äã sa thải 214 tưá»ng lÄ©nh và Äô Äá»c chá»§ chá»t thá»i Obama, khôi phục lại chÃnh khà cá»§a quân Äá»i Mỹ. Vá»i khá»i NATO, ông buá»c các thà nh viên phải Äóng góp hợp lý, không Äá» chi phà lên má»t mình nưá»c Mỹ. Äiá»u nà y khiến trách nhiá»m thà nh viên NATO tÄng thêm và khá»i liên minh quân sá»± mạnh mẽ hÆ¡n vì tiá»n Äi Äôi vá»i trách nhiá»m.
2. Thiết láºp hòa bình á» Trung Äông bằng cách á»§ng há» Israel, má» rá»ng Äá»ng minh và thế lá»±c cá»§a Mỹ trong khu vá»±c nà y
Vá»i háºu thuẫn cá»§a Mỹ, thế giá»i Ả -ráºp thừa nháºn Israel, tái láºp hòa bình chưa từng có á» Trung Äông sau 71 nÄm há»n loạn.
Ãng Trump là tá»ng thá»ng Äầu tiên cá»§a Mỹ ghé thÄm và cầu nguyá»n tại Bức tưá»ng Than khóc (Wailing Wall) và Nhà thá» Má» thánh á» Jerusalem. Ãng cÅ©ng là tá»ng thá»ng Mỹ Äầu tiên công nháºn Jerusalem là thá»§ Äô Israel và chuyá»n Äại sứ quán Mỹ vá» thà nh phá» nà y.
Bằng các bưá»c Äi chiến lược hiá»u quả, ông Trump Äã có Äá»t phá vá»i Hiá»p Äá»nh Abraham, Äạt thá»a thuáºn Äá»t phá lá»ch sá» giữa ngưá»i Israel và ngưá»i Ả Ráºp, vá»i viá»c thiết láºp quan há» ngoại giao chÃnh thức giữa Israel và Các Tiá»u vương quá»c Ả Ráºp Thá»ng nhất, Bahrain, Maroc và Sudan. Äây là Äiá»u mà 71 nÄm qua không ai là m ÄÆ°á»£c, bất chấp má»i ná» lá»±c can thiá»p vá» chÃnh trá» và chiến tranh triá»n miên. Bá» trưá»ng Quá»c phòng Mỹ Mark Esper Äã phải thá»t lên rằng âÄây thá»±c sá»± là má»t sá»± thà nh công vÄ© Äại cá»§a ông Trumpâ.
Trung Äông hòa bình và vững mạnh, Israel ÄÆ°á»£c thừa nháºn, lá»±c lượng cá»§a Mỹ á» nÆ¡i nà y má» rá»ng, vững chắc. Theo Äó, thế lá»±c khá»§ng bá» và tiếp tay cho khá»§ng bá» buá»c phải yếu Äi.
3. Xóa sá» tá» chức khá»§ng bá» lá»n nhất á» Trung Äông ISIS, loại bá» trùm khá»§ng bá» khét tiếng thế giá»i á» Iran, tưá»ng há»i giáo Iran Qassem Soleimani cá»§a lá»±c lượng Quds Force
Äáng nói, cả hai nưá»c cá» xóa sá» ISIS và tưá»ng há»i giáo Iran Qassem Soleimani Äá»u không lấy Äi má»t quân nhân nà o cá»§a Mỹ, Äá»u kÃn kẽ và bất ngá» trưá»c sá»± kinh hoà ng, khiếp Äảm cá»§a các thế lá»±c trong bóng tá»i.
Tưá»ng Soleimani ÄÆ°á»£c xem là ngưá»i hùng cách mạng á» Iran. Teheran chắc chắn sẽ báo thù ngưá»i tiêu diá»t ângưá»i hùngâ cá»§a há». Nhưng ông Trump vẫn thản nhiên tiêu diá»t hắn nếu Äiá»u Äó mang lại hòa bình cho Trung Äông, bảo vá» mạng sá»ng cá»§a quân nhân Mỹ.
NÄm 2018, tưá»ng Joseph Votel, tư lá»nh Bá» chá» huy trung tâm phụ trách chiến dá»ch quân sá»± Mỹ á» Trung Äông, Äã giải thÃch vá» vai trò cá»§a Soleimani như sau: “á» bất cứ Äâu có hoạt Äá»ng cá»§a Iran, chúng ta Äá»u thấy Qassem Soleimani. Syria – hắn á» Äó, Yemen – hắn cÅ©ng á» Äó. Lá»±c lượng Quds do hắn chá» huy chÃnh là má»i Äe dá»a lá»n, chúng là những kẻ Äứng sau các hoạt Äá»ng gây bất á»n trong khu vá»±c”.
Các con sá» thương vong cá»§a Mỹ á» Trung Äông qua các Äá»i tá»ng thá»ng thá»±c sá»± là các con sá» biết nói:
- Sá» lÃnh Mỹ mất mạng á» Trung Äông thá»i Tá»ng thá»ng Bush là hÆ¡n 5.000.
- Sá» lÃnh Mỹ mất mạng á» Trung Äông thá»i Tá»ng thá»ng Obama là hÆ¡n 2.500.
- Sá» lÃnh Mỹ mất mạng trong thá»i Tá»ng thá»ng Trump là 63.
- Israel chuyá»n thá»§ Äô Äến Jerusalem mà không có nưá»c nà o á» Trung Äông dám gây hấn vá»i Mỹ.
4. Vô hiá»u hóa nhà nưá»c tà i trợ khá»§ng bá» Iran: Rút khá»i thá»a thuáºn hạt nhân vá»i Iran, cấm váºn Iran trong khi Äá»ng thá»i là m suy yếu Trung Quá»c.
Iran mạnh sẽ luôn khiến Palestine (Äằng sau là Hamas) khuấy Äảo Israel. Hòa bình á» Bá» Tây là vô nghÄ©a nếu Iran không bá» vô hiá»u hóa. Ngoà i ra, Iran mạnh thì các thế lá»±c khá»§ng bá» á» Trung Äông sẽ ngà y cà ng hung hÄng hÆ¡n bá»i Iran (Äằng sau là Trung Quá»c) cần má» rá»ng bè phái Äá» là m suy yếu Mỹ và tẩy trắng tá»i lá»i cho nhau, cÅ©ng há» trợ nhau thâu tóm quyá»n lá»±c mà há» muá»n.
Thá»a thuáºn hạt nhân Iran dưá»i thá»i Obama là má»t lá» há»ng lá»n, tạo cÆ¡ há»i cho Nga và Trung Quá»c há» trợ Iran. Nhá» thá»a thuáºn nà y, Iran có nhiá»u quyá»n trong viá»c tiếp cáºn tiá»n bạc, tà i nguyên, nguá»n lá»±c vá»i các thế lá»±c khác á» Trung Äông.
Ngay khi tại vá», ông Trump quyết Äá»nh rút khá»i thá»a thuáºn nà y và áp Äặt Äòn trừng phạt Iran bằng cấm váºn kinh tế. Viá»c cấm váºn cá»§a Mỹ và Äá»ng minh khiến Iran thá»±c sá»± bá» cô láºp và suy yếu. Cùng vá»i sá»± suy yếu cá»§a Trung Quá»c do các biá»n pháp trừng phạt thương mại, nưá»c cá» nà y cá»§a ông Trump Äã giúp cá»§ng cá» hòa bình á» Trung Äông và nâng cao vá» thế cá»§a Mỹ.
Vá»i tư thế nà y, viá»c rút quân khá»i Afghanistan mà vẫn giữ ná»n hòa bình cho Äất nưá»c nà y cÅ©ng như Äảm bảo vá» thế cá»§a Mỹ á» Trung Äông chá» là nưá»c cá» cuá»i cùng trong thế cá» vây cá»§a ông Trump, má»t nưá»c cá» chắc chắn và không gây hao tá»n cho Mỹ.
Äáng tiếc, thế váºn xoay chiá»u, ông Trump buá»c phải Äá» lại thế cá» vây hoà n hảo nà y cho ngưá»i kế nhiá»m. Không biết vì lý do gì, do không hiá»u thế cá», do táºt Äá» hay do mưu toan vì má»t nhà nưá»c khác, chÃnh quyá»n kế nhiá»m ÄÆ¡n giản là Äã là m má»i thứ Äá» phá tan thế cá» vây cá»§a ông Trump. Từ Äây, mất mát cá»§a Mỹ á» Trung Äông là không thá» ká» Äếm.
Nưá»c cá» thượng phong vá»i Taliban
Bên trong Afghanistan, ông Trump thiết láºp các thá»a thuáºn có Äiá»u kiá»n vá»i Taliban. Äiá»u nà y có nghÄ©a là , quân Äá»i Mỹ sẽ phản kÃch bất kỳ lúc nà o nếu các thá»a thuáºn nà y tan vỡ. Và nếu các Äiá»u kiá»n nà y ÄÆ°á»£c duy trì, Taliban có lý do Äá» cân nhắc ÄÆ°á»£c mất khi xâm chiếm Afghanistan, không thá» Äuá»i Mỹ tháo chạy vá» nưá»c chá» trong và i chục ngà y ngắn ngá»§i.
Trưá»c cuá»c khá»§ng hoảng tuần qua cá»§a Mỹ á» Afghanistan, Tá»ng thá»ng Trump Äã lên tiếng và chá» trÃch chÃnh quyá»n Biden vá» tình hình hiá»n tại á» Afghanistan. Ãng Trump nhấn mạnh rằng, ông Äã Äà m phán trá»±c tiếp vá»i những thá»§ lÄ©nh cá»§a Taliban và viá»c rút quân hẳn sẽ khác và thà nh công, chứ không phải những gì Äang diá» n ra hiá»n nay, Global Conflict Tracker cho hay.
âCá nhân tôi Äã có các cuá»c Äà m phán vá»i các thá»§ lÄ©nh hà ng Äầu cá»§a Taliban, theo Äó há» hiá»u những gì há» Äang là m bây giá» sẽ không thá» ÄÆ°á»£c chấp nháºn. Äó hẳn sẽ là má»t cuá»c rút quân khác biá»t và thà nh công, và Taliban hiá»u Äiá»u Äó hÆ¡n bất kỳ ai. Những gì Äang diá» n ra bây giá» là không thá» chấp nháºn ÄÆ°á»£c. Nó Äáng lẽ phải ÄÆ°á»£c thá»±c hiá»n tá»t hÆ¡n nhiá»uâ, ông Trump nói.Tá»ng thá»ng Trump thÄm binh sỹ Mỹ tại Afghanistan ngà y 28/11/2019. (Ảnh: White House)
Ãng Trump có má»t cuá»c rút lui theo từng giai Äoạn dá»±a trên các Äiá»u kiá»n trên thá»±c tế Äá» chuyá»n sang giai Äoạn tiếp theo. Ãng Trump Äã tham gia cùng vá»i các nhà lãnh Äạo Äá»a phương trong khu vá»±c. Còn Joe Biden Äã là m Tá»ng thá»ng ÄÆ°á»£c 7 tháng nhưng ông vẫn chưa há» nói chuyá»n vá»i Thá»§ tưá»ng Pakistan.
Hiá»p Äá»nh hòa bình Hoa Kỳ â Taliban ÄÆ°á»£c ký kết ngà y 29/2/2020 giữa chÃnh quyá»n Trump và Taliban bao gá»m 4 Äiá»m chÃnh:
- Hoa Kỳ và NATO rút hết quân Äá»i khá»i Afghanistan trong vòng 14 tháng.
- Taliban cam kết không sá» dụng lãnh thá» Afghanistan là m bà n Äạp Äe dá»a an ninh Hoa Kỳ.
- Khá»i Äá»ng các cuá»c Äà m phán ná»i bá» Afghanistan và o ngà y 10/3.
- Ngừng bắn vÄ©nh viá» n và toà n diá»n.
Thế cá» hoà n hảo bá» phá nát bá»i chÃnh quyá»n kế nhiá»m
Chiá»u Thứ Hai ngà y 16/8 (giá» Mỹ), Tá»ng thá»ng Biden Äã từ nÆ¡i ông Äang thưá»ng ngoạn kỳ nghá», bắt Äầu từ hai ngay trưá»c khi Taliban chiếm Kabul và Dinh tá»ng thá»ng, quay vá» Washington Äá» phát biá»u trưá»c công chúng vá» thảm cảnh Afghanistan. Trong bà i phát biá»u cá»§a mình, ông Äá» lá»i cho các nhà lãnh Äạo chÃnh trá» và quân sá»± cá»§a Afghanistan “Äã bá» cuá»c và tháo chạy khá»i Äất nưá»c” khiến cho Afghanistan “sụp Äá» nhanh hÆ¡n tưá»ng tượng”. Ãng cÅ©ng Äá» lá»i cho cá»±u Tá»ng thá»ng Trump vì ông Trump Äã Äà m phán má»t thá»a thuáºn vá»i Taliban Äá» bắt Äầu rút quân và o ngà y 1/5/2021. Ãng Biden nói thêm rằng, chÃnh quyá»n cá»§a ông buá»c phải tuân theo các ÄÆ°á»ng lá»i cá»§a má»t thá»a thuáºn mà ông Trump Äã ký kết.
Tuy nhiên ông Biden không há» nhìn và o sai lầm chiến lược cá»§a mình Äá» tìm ra nguyên nhân Äằng sau sá»± phát triá»n nhanh chóng cá»§a Taliban.
Hãy xem từ ngà y 20/1/2021, chÃnh quyá»n Biden Äã thay Äá»i nưá»c Mỹ và thế giá»i thế nà o.
- Tái gia nháºp Thá»a thuáºn hạt nhân Iran
Ngà y 8/2/2021, chá» 20 ngà y sau khi bưá»c chân và o Nhà trắng, bất chấp các thà nh công không thá» chá»i cãi và không thá» rá»±c rỡ hÆ¡n dưá»i thá»i cá»±u tá»ng thá»ng Trump vá» vấn Äá» Iran và Trung Äông, tân chÃnh quyá»n Biden Äã phá há»§y thà nh tá»±u Äó bằng cách Äảo ngược chÃnh sách: quay trá» lại Thá»a thuáºn hạt nhân Iran. Äá»ng thái nà y cá»§a ông Biden Äã cá»i trói cho Iran vá»n Äang bá» vắt kiá»t tà i chÃnh, vắt kiá»t nguá»n tiá»n tà i trợ khá»§ng bá». Ãng Biden Äã má» ÄÆ°á»ng Äá» Trung Quá»c bÆ¡m tiá»n và o nưá»c nà y.
Bên cạnh viá»c rút khá»i thá»a thuáºn hạt nhân nÄm 2018, ngay láºp tức, rõ rà ng và mạnh tay, ông Trump nhanh chóng trừng phạt các cá nhân và tá» chức Trung Quá»c, Iran vi phạm sắc lá»nh cấm váºn Iran. Ãng Trump Äã tiêu diá»t trùm khá»§ng bá» cá»§a Iran. Vấn Äá» hạt nhân và thái Äá» hung hÄng cá»§a Iran, ngay láºp tức Äi và o khuôn khá» mà Mỹ mong muá»n.
Tuy nhiên, ông Äã chá»n nưá»c cá» ngược lại: khÆ¡i thông lại lá» há»ng chiến lược vá» Äá»a chÃnh trá» tại Trung Äông và ủng há» cho thế lá»±c Trung Quá»c. Trung Quá»c và Iran ngay sau Äó ký thá»a thuáºn thương mại Äá» Trung Quá»c bÆ¡m 400 tá»· USD và o Iran trong 25 nÄm. Theo Äó, Trung Quá»c phục hưng sức mạnh tại Trung Äông và Mỹ bắt Äầu con ÄÆ°á»ng cá»§ng cá» vá» thế ânói mà chẳng ai ngheâ tại Trung Äông, theo NTDVN nháºn Äá»nh.
CÅ©ng bằng viá»c tái gia nháºp thá»a thuáºn hạt nhân, Mỹ âthả sóiâ Iran ra khá»i chuá»ng và Trung Äông lại chìm trong khói lá»a vá»i các nhóm khá»§ng bá» Hamas và Heizbolla tấn công Israel bằng các cuá»c không kÃch, Reuters ÄÆ°a tin.
Tháºt không may, chÃnh quyá»n cá»§a ông Biden chá» ÄÆ¡n giản là từ chá»i chấp nháºn hiá»n trạng má»t Trung Äông Äang tá»t hÆ¡n, hòa bình và á»n Äá»nh hÆ¡n. Con chó sói Iran ÄÆ°á»£c thả khá»i vòng cương tá»a cá»§a Mỹ, ÄÆ°á»£c bÆ¡m tiá»n Äá» tiếp tục các hà nh Äá»ng tà i trợ khá»§ng bá» và Äẩy mạnh chương trình là m già u uranium.
Theo Viá»n chÃnh sách Atlantic Council cá»§a Mỹ, ngà y 31/1, phái Äoà n cá»§a Taliban Äã Äến Tehran vÃ ÄÆ°á»£c các quan chức cấp cao cá»§a Iran tiếp Äón. Há» Äã thảo luáºn vá» âmá»i quan há» giữa cả hai nưá»c, tình hình cá»§a những ngưá»i Afghanistan di cư á» Iran, và tình hình chÃnh trá» và an ninh hiá»n tại cá»§a Afghanistan và khu vá»±câ.
Trưá»c Äó, các thá»§ lÄ©nh Taliban Äến thÄm Iran và o tháng 11 nÄm 2019. Äây là má»t chuyến Äi nhằm âgiúp Äỡ hòa bình và an ninh Afghanistanâ.
Iran, má»t nhà nưá»c chuyên tà i trợ cho các nhóm khá»§ng bá», thá»±c sá»± cần Afghanistan không có Mỹ hiá»n diá»n bên sưá»n cá»§a há» và Äó là lý do tại sao Iran trá» thà nh kẻ á»§ng há» quân khá»§ng bá» Taliban.
2. ‘Gián tiếpâ tà i trợ cho Hamas 253 triá»u USD – khuấy Äảo bạo lá»±c Dải Gaza
Các quan chức Biden cÅ©ng ÄÆ°a ngưá»i Palestine, và do Äó là Hamas (hay còn gá»i là Tá» chức Anh em Há»i giáo), trá» lại vá»i ngân sách tà i trợ cho Palestine lên tá»i 235 triá»u USD. Tá»ng thá»ng Trump Äã cắt Äứt khoản tiá»n nà y cá»§a há» và o nÄm 2018 khi nháºn ra rằng tá» chức nà y Äứng Äằng sau khá»§ng bá».
Äá»i ngược vá»i cá»±u Tá»ng thá»ng Trump, ông Biden khôi phục các khoản tiá»n trợ cấp cho khá»§ng bá», tiếp tay cho khá»§ng bá» và tÄng cưá»ng sá»± bất á»n Trung Äông, tặng cÆ¡ há»i Äá» các nhóm khá»§ng bá» liên kết và há» trợ lẫn nhau, cÅ©ng như là m suy yếu vai trò cá»§a Mỹ trong khu vá»±c.
Mỹ rút quân âvô Äiá»u kiá»nâ vá»i Taliban – Thất bại cá»§a Biden là không thá» tránh
Bá» qua tất cả Äà m phán có Äiá»u kiá»n vá»i Taliban, chÃnh quyá»n ông Biden hiá»n nhiên Äã chấp nháºn thế cá» vô Äiá»u kiá»n, mặc Taliban tung hoà nh. Äiá»u nà y Äá»ng nghÄ©a vá»i viá»c trao tặng “miếng bánh Afghanistan” cho Taliban và là m lợi cho Bắc Kinh.
Ngay sau khi Mỹ rút quân và o tháng NÄm, Taliban Äã tÄng cưá»ng tấn công và chiếm giữ 1/2 lãnh thá» Afghanistan.
Theo kế hoạch rút quân cá»§a cá»±u Tá»ng thá»ng Trump, Taliban phải cam kết không sá» dụng lãnh thá» nưá»c nà y là m bà n Äạp Äe dá»a an ninh Mỹ, cÅ©ng như buá»c phải ngừng bắn vÄ©nh viá» n và toà n diá»n. Thế nhưng, ÄÆ°á»£c chÃnh quyá»n Biden thả lá»ng vô Äiá»u kiá»n và dưá»i sá»± háºu thuáºn cá»§a Iran, Trung Quá»c và Nga, Taliban Äã tấn công thần tá»c và chiếm giữ Äá»ng loạt các thá»§ phá»§ tá»nh ly và thá»§ Äô Kabul chá» trong vòng má»t tuần, chiếm giữ ÄÆ°á»£c cÄn cứ quân sá»± Bagram lá»n nhất cùng toà n bá» khà tà i quân sá»± vừa ÄÆ°á»£c Mỹ bà n giao cho chÃnh phá»§ Afghanistan há»i Äầu tháng Bảy, theo Reuters.
Ngà y Taliban chiếm Äóng Kabul cÅ©ng là ngà y Tá»ng thá»ng Biden Äang thưá»ng ngoạn kỳ nghá» tại trại David. Khi Kabul bá» Taliban bá»§a vây tứ phÃa, ông vẫn á» nÆ¡i nghá» và giữ im lặng. Khi Taliban tiến và o Kabul và chiếm Dinh Tá»ng thá»ng, ông vẫn á» Äó và giữ im lặng. Khi ngưá»i dân á» Kabul hoảng loạn, Tá»ng thá»ng vẫn im lặng. Khi Äại sứ quán Mỹ ÄÆ°á»£c sÆ¡ tán ra khu vá»±c sân bay Äá» giải cứu nhân viên, có tiếng súng ná» á» sân bay, ông vẫn giữ im lặng. Hai ngà y sau khi Kabul rÆ¡i và o tay Taliban, Tá»ng thá»ng Biden má»i từ nÆ¡i nghá» trá» vá» Washington Äá» có bà i phát biá»u trưá»c ngưá»i dân trên toà n quá»c vá» cuá»c khá»§ng hoảng nà y. Liá»u Äây có phải là dấu hiá»u báºt Äèn xanh cho Taliban? Hoặc Ãt nhất cÅ©ng khiến Taliban hiá»u như váºy?
Ngà y chá»§ nháºt 15/8 cÅ©ng là ‘ngà y táºn thếâ cá»§a bao ngưá»i. Các báo cáo cho biết có giao tranh á» sân bay Kabul Äang há»n loạn vá»i máy bay quân sá»± Mỹ và Äá»ng minh sÆ¡ tán ngưá»i vá» nưá»c và ngưá»i dân Afghanistan tuyá»t vá»ng giẫm Äạp lên nhau Äá» già nh cÆ¡ há»i lên máy bay thoát thân. Giá»i chức Hoa Kỳ cho rằng, Äây là thất bại lá»ch sá» cá»§a ông Biden và là ná»i há» thẹn khiến ông nên từ chức. Cảnh ngưá»i dân Afghanistan chen lấn lên máy bay tại Sân bay quá»c tế Hamid Karzai á» Kabul ngà y 16/8. (Ảnh chụp mà n hình video)
Tá»ng thá»ng Afghanistan Ashraf Ghani phải trá»n ra nưá»c ngoà i Äá» “tránh Äá» máu”. Ãng Ghani tuyên bá»: “Lý do khiến chúng tôi rÆ¡i và o tình cảnh hiá»n nay là quyết Äá»nh rút quân ÄÆ°á»£c ÄÆ°a ra quá Äá»t ngá»t”. Ãng cảnh báo thêm rằng, viá»c rút quân cá»§a Mỹ sẽ gây ra nhiá»u “háºu quả” nghiêm trá»ng.
Tá»ng thá»ng Ghani cÅ©ng thừa nháºn Taliban không còn là “phong trà o rá»i rạc và thiếu kinh nghiá»m” khi ông tuyên bá»: “Chúng ta Äang phải Äá»i mặt vá»i má»t nhóm có khả nÄng chá» huy và tá» chức, ÄÆ°á»£c háºu thuẫn bá»i má»t liên minh khá»§ng bá» quá»c tế xấu xa và các thế lá»±c há» trợ”.
Cuá»i tháng Bảy, trưá»c khi bưá»c và o Äợt tấn công thần tá»c, 9 Äại diá»n cấp cao cá»§a Taliban Äã Äến Trung Quá»c vÃ ÄÆ°á»£c Äón chà o vá»i nghi thức ngoại giao chÃnh thức.Trung Quá»c Äã ngang nhiên thừa nháºn tá» chức khá»§ng bá» trên trưá»ng quá»c tế. Sau cuá»c gặp nà y, Taliban Äã má» các cuá»c tấn công thần tá»c và chiến giữ hầu hết lãnh thá» Afghanistan chá» trong vòng má»t tuần.Trong khi ngoại trưá»ng Vương Nghá» bắt tay vá»i thá»§ lÄ©nh Taliban theo nghi lá» ngoại giao long trá»ng nhất á» Bắc Kinh, thì nhiá»u thưá»ng dân vô tá»i và các nhà báo quá»c tế tại Afghanistan Äã bá» bắt giữ, bá» Äem ra hà nh quyết, chặt Äầu, phân thây. (Ảnh chụp qua mà n hình)
Có thá» dá» dà ng nói rằng Trung Quá»c á»§ng há» viá»c Taliban chiếm lại Afghanistan.
Các phương tiá»n truyá»n thông nhà nưá»c trà n ngáºp những lá»i lẽ chế nhạo vá» viá»c Mỹ và phương Tây rút quân vá»i vã và bá» rÆ¡i ngưá»i dân Afghanistan. Nó Äã mô tả viá»c chiếm lại Afghanistan là sá»± “sá» nhục” Äá»i vá»i Hoa Kỳ và là má»t và dụ kinh Äiá»n vá» những gì xảy ra khi can thiá»p và o công viá»c cá»§a các quá»c gia khác. Äiá»u mà Trung Quá»c tuyên bá» rằng há» sẽ không bao giá» là m như vây, itv cho hay.
Thá»i báo Hoà n cầu Äã ÄÄng má»t lá»i nhắc nhá» vá» bà i phát biá»u cá»§a George Bush 20 nÄm trưá»c tuyên bá» sá»± cai trá» cá»§a Taliban kết thúc.
Sau Äó là những bức ảnh vá» chuyến thÄm Thiên Tân gần Äây cá»§a Taliban. Cuá»c gặp vá»i Bá» trưá»ng Ngoại giao Vương Nghá» ÄÆ°á»£c công bá» rá»ng rãi má»t cách bất thưá»ng. Ãng Vương ÄÆ°á»£c dẫn lá»i nói rằng Taliban sẽ Äóng má»t vai trò quan trá»ng trong quá trình hòa giải hòa bình và tái thiết Afghanistan.
Taliban và ChÃnh phá»§ Trung Quá»c Äã duy trì quan há» trong nhiá»u nÄm. Cuá»c gặp gỡ cá»§a há» không có gì má»i. Chá» có viá»c Bắc Kinh Äẩy mạnh tuyên truyá»n vá» má»i quan há» nà y là bất thưá»ng.
Rõ rà ng là Äá»ng lá»±c và các kế hoạch chiếm Äóng cá»§a Taliban Äã ÄÆ°á»£c xây dá»±ng tại thá»i Äiá»m cuá»c há»p ngà y 28/7 Äó, và Trung Quá»c Äã ÄÆ°á»£c Äảm bảo an ninh. Äiá»u nà y cho phép má»t sá» nhân viên Äại sứ quán rá»i Äi trưá»c khi Kabul thất thá»§.
Các nhân viên cá»§a Iran cÅ©ng ÄÆ°á»£c Äảm bảo an toà n, theo DW.
Sá»± rút quân vá»i vã cá»§a chÃnh quyá»n Joe Biden liá»u có phải là Äá» giải phóng các nguá»n lá»±c nhằm ứng phó vá»i các thách thức từ Trung Quá»c, như ông Biden từng nói hay là Äá» tạo ra má»t khoảng trá»ng quyá»n lá»±c âvô chá»§â, và Äây giá»ng như nhưá»ng âmiếng bánhâ Afghanistan cho Taliban, Äá» ÄCSTQ Äứng sau cùng âthưá»ng thứcâ, như ÄÆ°á»£c nêu trong má»t bà i bình luáºn Äang trên NTDVN.
Tương lai không ánh sáng
Taliban Äã ná»i tiếng vá» sá»± tà n bạo và thá»±c thi loại ká»· cương Há»i giáo cá»±c Äoan và hà khắc trong 5 nÄm chúng cầm quyá»n cho Äến khi bá» láºt Äá» nÄm 2001.
Dưá»i bà n tay cai trá» Äẫm máu cá»§a Taliban, TV và truyá»n thông liên tục chiếu cảnh hà nh quyết kiá»u thá»i trung cá» vá»i ngưá»i dân bá» treo cá» ngoà i ÄÆ°á»ng, bá» ném Äá tá»i chết, phụ nữ bá» giam lá»ng trong nhà và trẻ em gái không có ngà y tá»±u trưá»ng sẽ lại diá» n ra sau 4 nÄm Trung Äông giảm dần tiếng súng, sau 4 nÄm TV và các kênh truyá»n thông mải miết Äá»i xá» bất công vá»i ông Trump.
Bao nhiêu ngưá»i sẽ phải chết, sẽ bá» bạo hà nh, sẽ bá» hà nh quyết dã man trên Äất nưá»c Afghanistan trong những ngà y tá»i.
Trung Äông dưá»i sức ảnh hưá»ng cá»§a Trung Quá»c và háºu thuẫn cá»§a thế lá»±c nà y rá»i sẽ vá» Äâu?
Ká» từ khi ông Biden ná» lá»±c Äảo ngược chÃnh sách cá»§a ông Trump, vô sá» khá»§ng hoảng Äã bá»§a vây nưá»c Mỹ trong khi ná»n kinh tế lá»n nhất thế giá»i Äang bá» Äình trá».
Afghanistan không phải là cuá»c khá»§ng hoảng duy nhất mà Hoa Kỳ phải Äá»i mặt trong kỳ nghá» phép cá»§a tá»ng thá»ng.
Fox News ÄÆ°a tin, Bá» An ninh Ná»i Äá»a (DHS) vừa tiết lá» hôm thứ NÄm 12/8 rằng, hÆ¡n 212.000 ngưá»i Äã vượt biên và o tháng Bảy. Con sá» nà y tÄng 13% so vá»i tháng Sáu và là Äá»nh Äiá»m trong hai tháºp ká»· qua. Trưá»c Äó, Nhà Trắng Äã hy vá»ng rằng, cái nóng mùa hè sẽ khiến ngưá»i di cư phải suy nghÄ© lại vá» chuyến Äi vượt biên nguy hiá»m.
Cuá»c khá»§ng hoảng á» biên giá»i trá» nên tá»i tá» hÆ¡n nữa do hà ng nghìn ngưá»i di cư ÄÆ°á»£c báo cáo dương tÃnh vá»i COVID-19 vá»i biến thá» Delta rất dá» lây lan. Há» Äá»u ÄÆ°á»£c ÄÆ°a và o các cÆ¡ sá» giam giữ Äã cháºt kÃn trưá»c khi ÄÆ°á»£c thả và o Hoa Kỳ.
Ngoà i ra, Tá»ng thá»ng Biden Äang rá»i xa Washington ngay trong khi các cuá»c tranh cãi ná»i bá» dưá»ng như Äang Äặt hai mục trong chương trình nghá» sá»± kinh tế quan trá»ng nhất cá»§a ông và o tình thế nguy hiá»m.
Trong khi Äó, má»t biá»n pháp chá»ng lạm phát chÃnh lại khiến các nhà kinh tế bất ngá» khi kết quả dẫn Äến mức lạm phát cao ká»· lục khác, vá»i lạm phát giá sản xuất tÄng 7,8% trong khoảng thá»i gian 12 tháng kết thúc và o tháng Bảy. Con sá» Äó là con sá» cao nhất ÄÆ°á»£c ghi nháºn trong lá»ch sá» hÆ¡n mưá»i nÄm cá»§a chá» sá» nà y, là m dấy lên lo ngại lạm phát có thá» tá»n tại lâu hÆ¡n má»t sá» dá»± Äoán.
Afghanistan chá» là cuá»c khá»§ng hoảng tiếp theo, dá» Äoán và không tránh khá»i khi thế cá» Äã bá» phá tan.
Nguyên Hương
Tags: Hoa kỳ, tin thế giới, Trung cộng