Stop Expansionism - Chống Bành Trướng

Tướng Mỹ: Bắc Kinh có thể lợi dụng khủng hoảng Ukraine để ‘‘khiêu khích’’ ở châu Á

Binh sĩ Ukraine trong một cuộc tập trận ở vùng Donetsk, phía đông Ukraine, ngày 15/02/2022. AP – Vadim Ghirda 

Khủng hoảng Ukraine có thể tạo bối cảnh thuận lợi để Trung Quốc có các hành động « khiêu khích » ở châu Á. Đó là nhận định của một tư lệnh không quân Mỹ hôm nay, 16/02/2022.   

Theo AFP, trả lời báo giới bên lề Triển lãm hàng không tại Singapore, tướng Kenneth Wilsbach, tư lệnh không quân Mỹ tại khu vực Thái Bình Dương, nhấn mạnh : Sự ủng hộ mà Trung Quốc dành cho Nga trong các căng thẳng hiện nay giữa Matxcơva và phương Tây, đặt ra nhiều câu hỏi về các ý đồ của Trung Quốc tại châu Á. Tướng Kenneth Wilsbach nêu bật lo ngại về việc Trung Quốc theo sát các diễn biến tại châu Âu, để khi gặp thời cơ, có các hành động khiêu khích ở khu vực Ấn Độ – Thái Bình Dương, « nhằm trắc nghiệm phản ứng của cộng đồng quốc tế ».  

Tư lệnh không quân tại khu vực Thái Bình Dương cũng cho biết đã có các thảo luận với các đối tác và các « thực thể » tại khu vực về những hệ quả của tuyên bố chung Bắc Kinh – Matxcơva, đưa ra hồi đầu tháng Hai 2022. Trong tuyên bố chung nói trên, Trung Quốc và Nga phản đối việc mở rộng khối NATO.  

Chính quyền Nga hiện duy trì hơn 100.000 binh sĩ tại các khu vực giáp biên giới Ukraina. Phương Tây cáo buộc Nga chuẩn bị tấn công Ukraina một lần nữa, sau khi đã sáp nhập bán đảo Crimée năm 2014. Trong khi đó, Nga khẳng định chỉ muốn được bảo đảm về an ninh, trước thái độ thù địch từ phía Kiev và NATO.  

Các lực lượng không quân dưới quyền của tướng Kenneth Wilsbach, có trụ sở chính tại Hawai, có vai trò then chốt, nếu một xung đột bùng phát tại khu vực Thái Bình Dương.  

Dư luận Đông Nam Á lo ngại Trung Quốc gây hấn ở Biển Đông 

Theo AFP, từ nhiều năm nay, Bắc Kinh bị cáo buộc gây căng thẳng trong khu vực, đặc biệt với việc tăng cường quân sự hóa các đảo và thực thể địa lý tại Biển Đông. Chính quyền Trung Quốc đòi hỏi chủ quyền gần như toàn bộ vùng biển này. Nhiều đòi hỏi của Trung Quốc bị các quốc gia ven biển như Malaysia, Việt Nam, Philippines và Brunei bác bỏ.  

Hãng tin Bloomberg hôm nay, 16/02, dẫn lại một kết quả thăm dò dư luận Đông Nam Á của Viện Singapore Iseas-Yusof Ishak Institute, theo đó các hành động lấn lướt của Bắc Kinh ở Biển Đông là mối lo ngại hàng đầu của dân chúng trong vùng, nhất là tại các quốc gia tranh chấp (tỉ lệ là 71,2% đối với Philippines, 56,9% với Malaysia, và 55,3% với Việt Nam).  Nhìn chung, hơn 58% người được khảo sát tỏ ra không tin tưởng vào Trung Quốc. Gần một nửa trong số này lo sợ Bắc Kinh có thể sử dụng sức mạnh kinh tế và quân sự để đe dọa chủ quyền của đất nước mình. 

76% dân Đông Nam Á, theo khảo sát trên, coi Trung Quốc là một cường quốc kinh tế có ảnh hưởng nhất, vượt xa Hoa Kỳ (9,8%).  

Tổng thống Mỹ: Vẫn có khả năng Nga sẽ tấn công Ukraine – 16/02/2022 – Reuters 

Tổng thống Joe Biden phát biểu về Ukraine tại Tòa Bạch Ốc ngày 15/2/2022. 

Tổng thống Mỹ Joe Biden ngày 15/2 thúc đẩy Nga lùi bước trước vực thẳm chiến tranh và cho biết các báo cáo về việc Nga rút một số lực lượng ra khỏi biên giới Ukraine là chưa được kiểm chứng.

“Hỡi các công dân Nga: Các bạn không phải là kẻ thù của chúng tôi, và tôi tin là các bạn không muốn một cuộc chiến tranh đẫm máu, hủy diệt chống lại Ukraine,” ông Biden nói trong bài diễn văn truyền hình từ Tòa Bạch Ốc.

Tổng thống Biden nhấn mạnh Mỹ “không tìm cách đối đầu trực tiếp với Nga” nhưng nếu Nga tấn công vào người Mỹ tại Ukraine thì “Chúng tôi sẽ đáp trả mạnh mẽ.”

Ông Biden cho hay Mỹ và các đồng minh NATO đã sẵn sàng cho những gì sắp xảy ra và Nga sẽ trả giá đắt về kinh tế nếu xâm chiếm Ukraine.

Tổng thống Mỹ cảnh báo vẫn có khả năng xảy ra một cuộc tấn công của Nga vào Ukraine và chuyện một số lực lượng Nga đã rút khỏi biên giới Ukraine chưa được Mỹ kiểm chứng.

“Chúng ta sẵn sàng đáp trả quyết liệt đối với một cuộc tấn công của Nga vào Ukraine, việc này vẫn rất có khả năng xảy ra,” ông Biden tuyên bố.

Tổng thống Biden chưa tin Nga rút quân và vẫn có thể xâm lược Ukraine

Tổng thống Mỹ Joe Biden hôm thứ Ba (15/2) đã kêu gọi Nga hãy lùi lại trước bờ vực chiến tranh. Ông cũng cho rằng những tin tức phản ánh Nga đã đang rút một số binh lính khỏi biên giới Ukraine chưa được xác minh.

“Gửi tới người Nga: Quý vị không phải là kẻ thù của chúng tôi, và tôi không tin quý vị muốn một cuộc chiến tranh đẫm máu, hủy diệt với Ukraine”, ông Biden nói trong bài phát biểu quốc dân từ Nhà Trắng được phát sóng trên truyền hình.

Tổng thống Biden nói Mỹ “không theo đuổi xung đột trực tiếp với Nga”, nhưng nếu Nga tấn công vào người Mỹ tại Ukraine, thì “chúng tôi sẽ đáp trả mạnh mẽ”.

Ông Biden cũng nói rằng Mỹ và các đồng minh NATO đã chuẩn bị sẵn sàng cho bất cứ điều gì xảy ra và rằng Nga sẽ phải trả giá đắt về kinh tế nếu họ phát động cuộc xâm lược vũ trang nhằm vào Ukraine.

Ông chủ Nhà Trắng khẳng định một cuộc tấn công của Nga vào Ukraine vẫn có khả năng và các báo cáo phản ánh một số binh lính Nga đã đang rút khỏi biên giới Ukraine vẫn chưa được Mỹ xác minh.

“Chúng tôi sẵn sàng phản ứng quyết đoán đối với một cuộc tấn công của Nga vào Ukraine. Cuộc tấn công này vẫn rất có khả năng xảy ra”, ông Biden nói.

Trước đó, cũng trong ngày 15/2, Nga loan báo một số đơn vị quân đội nước này đang quay lại căn cứ sau khi hoàn thành diễn tập tại khu vực biên giới gần Ukraine.

Phát ngôn viên Điện Kremlin Dmitry Peskov cho biết: “Chúng tôi luôn luôn nói quân đội sẽ quay lại căn cứ sau khi các màn diễn tập kết thúc. Đây là thời điểm điều đó xảy ra”.

Hiện không rõ Nga đang rút bao nhiêu quân khỏi khu vực biên giới với Ukraine. Trước đó, báo giới phương Tây cho rằng Moscow đã huy động khoảng 130.000 quân tới miền bắc, miền đông và miền nam của Ukraine.

Cùng với Mỹ, Anh và Ukraine cũng đưa ra phản ứng thận trọng trước thông tin Nga đã đang rút quân khỏi biên giới Ukraine.

Ngoại trưởng Anh Liz Truss nói trên truyền thông rằng: “Người Nga đã tuyên bố rằng họ không có kế hoạch xâm lược, nhưng chúng ta vẫn cần phải thấy một cuộc rút quân quy mô toàn diện, động thái đó mới chứng minh tuyên bố của họ là sự thật”.

Ngoại trưởng Ukraine Dmytro Kuleba cho biết Kiev sẽ chỉ tin Nga đang giảm leo thang căng thẳng nếu thực sự thấy quân đội nước này đang rút lui khỏi khu vực biên giới.

“Nếu chúng tôi nhìn thấy Nga rút quân, chúng tôi sẽ tin về việc giảm leo thang”, hãng tin Interfax của Ukraine dẫn lời Ngoại trưởng Kuleba.

Xuân Thành (T/h)

Thủ tướng Đức Olaf Scholz nói thẳng nhiều điều trước tổng thống Nga sau hội đàm

Nguồn hình ảnh, Getty Images/Chụp lại hình ảnh, 

Thủ tướng Đức Olaf Scholz được Tổng thống Putin đón ở ‘chiếc bàn dài’ hôm 15/02 trong hội đàm kéo dài nửa ngày làm việc, theo các hãng thông tấn

Ông Olaf Scholz, thủ tướng Đức được các báo châu Âu khen là dám nói thẳng với Tổng thống Nga về “nhiệm kỳ không thể là vĩnh viễn” của ông ta tại họp báo chung 15/02 ở Moscow.

Ông Scholz nói: “Tôi có cảm giác ngài tổng thống sẽ còn tại chức lâu nhưng không thể tại chức vĩnh viễn.”

Câu này được ông Scholz nói ra khi bình luận về chuyện Ukraine có muốn vào Nato hay không.

Ông Vladimir Putin nêu ra quan ngại an ninh của Nga về chuyện Nato mở rộng tiếp tục sang phía Đông, nhận vào nước láng giềng của Nga là Ukraine.

Theo ông Scholz, đây không thể trở thành một vấn đề “trong nghị trình của tổng thống Putin khi ông còn nắm quyền dài lâu tại Nga”.

Thủ tướng Đức cũng nói việc “gây chiến chỉ vì tư cách thành viên [chưa có] của Ukraine trong khối Nato là điều phi lý”.

Hai nhà lãnh đạo tuy thế đồng ý rằng an ninh năng lượng cho Đức và EU là rất quan trọng.

Ông Putin xác nhận nước Nga sẽ vẫn bán dầu khí cho Đức và EU.

Cũng tại cuộc họp báo, ông Putin đề cao quan hệ với Đức và nói “Nga không hề muốn chiến tranh”, nhưng nhắc lại rằng an ninh của Nga – không cho Ukraine vào Nato – phải được tôn trọng.

Theo đài Đức Deutsche Welle hôm 15/02 thì ông Putin nhấn mạnh tới quan hệ kinh tế với Đức, bạn hàng quan trọng thứ nhì của Nga, chỉ sau Trung Quốc.

Tại một họp báo riêng sau đó, ông Scholz nói rằng ông “Putin đã sai khi nói rằng phía Ukraine gây ra ‘diệt chủng’ ở vùng Donbass”.

Báo chí châu Âu cũng chú ý về cái bàn rất dài mà ông Putin ngồi để tiếp ông Scholz ở Điện Kremlin, giống như đã tiếp tổng thống Pháp Emmanuel Macron tuần trước.

So sánh hai chuyến thăm, một số báo châu Âu cho rằng ông Macron “mềm yếu hơn” nhà lãnh đạo Đức vì không dám nói câu gì làm phật lòng ông Putin.

Reuters cho rằng những điều ông Scholz cố ý nói ra ở họp báo nhằm “giúp công chúng thấy độ nóng của hội đàm 4 tiếng liền trong phòng họp riêng” với ông Putin.

Nguồn hình ảnh, Getty Images – Người dân Ukraine rước cờ, thể hiện tình ái quốc chống lại đe dọa xâm lăng của Nga

Chụp lại hình ảnh, 

Địa chính trị và nhân quyền

Ông Scholz, tân thủ tướng thuộc đảng cánh tả Đức (SPD) còn không e ngại công khai nói về nhân quyền xấu đi ở Nga, Reuters đưa tin.

Trong ngày thủ tướng Đức sang thăm Moscow, toà án Nga lại đem ông Alexey Navalny ra xử.

Phiên tòa chỉ mới bắt đầu nhưng có nhiều khả năng ông Navalny “bị dán thêm một án tù nữa, có thể tới 10 năm”, theo các báo Anh.

Ông Navalny từng được thủ tướng Đức tiền nhiệm, bà Angela Merkel mời sang Berlin chữa bệnh sau khi bị trúng độc tại Nga năm 2020.

Nhưng sau khi ra viện ông Navalny quyết định trở về Nga và bị bắt, xử tù trong vụ án các lãnh đạo EU cho là “nhằm trấn áp đối lập” ở Nga.

Ngay trước chuyến thăm của ông Scholz, phóng viên đài Deutsche Welle của Đức bị Nga cấm hoạt động ở nước này.

Như thế, dù có đồng thuận nhất định về nhu cầu đối thoại tiếp tục, hai nhà lãnh đạo Đức và Nga vẫn còn khác biệt lớn về các giá trị cơ bản.

Sang ngày 16/04, giới chức các nước thuộc Nato nói họ ghi nhận việc Nga “có rút một số đơn vị quân đội” trên tổng số 100 nghìn quân gần biên giới với Ukraine, nhưng chính phủ Ukraine thì nói cần “có thêm bằng chứng” cho việc này.

Biden nên sử dụng bài học Chiến tranh Lạnh để ngăn chặn Putin tại Ukraine – Biden should use cold war handbook to stop Putin’s Ukraine threat

Edward Luce

Nguyễn Thị Kim Phụng biên dịch

Chính quyền của Jimmy Carter đã từng thành công khiến Liên Xô không xâm lược Ba Lan vào năm 1980.

Karl Marx từng nói, lịch sử lặp lại chính nó, trước là như một bi kịch, sau là như một trò hề. Nhưng đôi khi, nó đơn giản chỉ là sự lặp lại, như lời Mark Twain. Năm 1980, việc Liên Xô cho tập hợp nhiều sư đoàn ở biên giới với Ba Lan đã trở thành một bước leo thang chết người trong Chiến tranh Lạnh. Người Mỹ cảnh báo Moscow rằng một cuộc xâm lược vào Ba Lan sẽ giết chết giai đoạn hòa hoãn Mỹ-Xô (détente) – và nhiều khả năng còn hơn thế nữa. Ngày nay, việc Nga huy động quân ở biên giới với Ukraine – điều mà Jake Sullivan, Cố vấn An ninh Quốc gia của Joe Biden, cho là có thể dẫn tới một cuộc xâm lược “bất cứ khi nào” – cũng là một mối nguy tương tự. Nhưng Washington đã có sẵn một cuốn cẩm nang hữu ích. 

Năm 1980, hầu như mọi người đều tin chắc rằng Liên Xô sẽ xâm lược Ba Lan. Vào tháng 08 năm đó, Lech Walesa lãnh đạo công nhân chiếm xưởng đóng tàu Lenin ở Gdansk, sau đó mở rộng thành các cuộc đình công trên khắp Ba Lan. Dưới làn sóng áp lực, chính phủ kém cỏi đã buộc phải cho phép thành lập một công đoàn độc lập, lấy tên là Đoàn kết – một tiền lệ đáng báo động đối với Moscow và các chế độ vệ tinh khác. Như ở Hungary năm 1956 và Tiệp Khắc năm 1968, Moscow đã cho những người cộng sản Ba Lan yếu đuối một cơ hội để tiến hành đàn áp, nếu không, họ sẽ đứng trước nguy cơ bị xâm lược. Một lần nữa, Warsaw lại lưỡng lự.

Giống như việc Nga cho quân đóng tại Belarus ngày nay, Moscow lúc đó đã nhấn mạnh quan điểm của mình bằng cách tiến hành nhiều cuộc tập trận ở biên giới với Ba Lan. Tính đến tháng 12/1980, có tới 45 sư đoàn Liên Xô, tương đương hơn 400.000 lính, được triển khai sát sườn phía đông của Ba Lan. Một số sư đoàn Đông Đức và Tiệp Khắc đã được bố trí sẵn sàng ở các biên giới phía tây Ba Lan. Bóng ma của một cuộc xâm lược thứ ba vào một vệ tinh Đông Âu trong vòng 25 năm đã gieo rắc sự chia rẽ khắp Tây Âu. Trong trường hợp này, lịch sử cho chúng ta những bài học hữu ích.

Tháng 5/1980, Valéry Giscard d’Estaing, Tổng thống Pháp đương nhiệm, đến Warsaw để hội đàm với Leonid Brezhnev, nhà lãnh đạo đang ốm yếu của Liên Xô. Giscard đã không báo trước cho các đồng minh về kế hoạch của mình. Khó mà có thể bỏ qua điểm tương đồng với hành động của Emmanuel Macron. Điều đáng lo ngại hơn đối với Washington là phản ứng của Helmut Schmidt, Thủ tướng Tây Đức, người lập luận rằng một cuộc xâm lược của Liên Xô sẽ không gây nguy hiểm cho tình trạng hòa hoãn. Nó cũng không làm đảo lộn kế hoạch của Đức nhằm cung cấp cho Liên Xô các khoản vay để xây dựng đường ống dẫn khí đốt từ Siberia đến Tây Đức. Có những điều đơn giản là không thay đổi. Thủ tướng Đức ngày nay, Olaf Scholz, vẫn chưa cam kết dừng dự án đường ống Nord Stream 2 nếu Nga xâm lược Ukraine.

Nhưng, có lẽ, điểm giống nhau nhiều nhất là giữa chính quyền Biden và chính quyền Jimmy Carter. Với tỉ lệ 37% ủng hộ trong các cuộc thăm dò dư luận, lại phải tranh cử đối đầu với Ronald Reagan, Carter được coi là người thiếu quyết đoán và hay lung lay. Nhận định này thật không công bằng. Tuy nhiên, các chương trình truyền hình hàng đêm trên đất Mỹ đang tràn ngập hình ảnh các con tin người Mỹ trong cuộc cách mạng Iran, điều mà Carter chẳng thể làm gì để thay đổi. Biden còn hơn hai năm nữa là đến cuộc bầu cử tiếp theo. Nhưng tỷ lệ ủng hộ ông chẳng khả quan hơn so với Carter là bao – và “cáo phó chính trị” của ông đã trở thành một chủ đề truyền thông.

Con át chủ bài của Carter là Zbigniew Brzezinski, vị Cố vấn An ninh Quốc gia “diều hâu”; một người sinh tại Ba Lan và thông thạo ngôn ngữ nước này, và là công dân nhập tịch Mỹ. Ông cũng chính là người đã quyết định sử dụng vũ khí bí mật là Ryszard Kuklinski, một quan chức quân sự cấp cao của Ba Lan kiêm điệp viên CIA. Kuklinski đồng thời cũng là một liên lạc viên của Ba Lan với quân đội Liên Xô. Các báo cáo của ông được xếp loại là cực kỳ tối mật, đến mức chỉ Carter, Brzezinski và Phó Tổng thống Walter Mondale được phép đọc chúng.

Những điệp viên ở cấp độ này là cực kỳ hiếm. Sẽ thật tuyệt vời nếu CIA cũng có một gián điệp như vậy trong hàng ngũ của Putin. Tuy nhiên, Nhà Trắng của Biden đã tiết lộ thông tin tình báo có vẻ chắc chắn về các kế hoạch của Putin nhằm thiết lập một chính phủ bù nhìn ở Ukraine. Liệu Biden có đang thổi phồng những phát hiện này để lôi kéo đồng minh hay không vẫn là điều cần phải xem xét. Nhưng nếu xem lại quá khứ – cũng như biên bản các cuộc họp của Bộ Chính trị Liên Xô –  chúng ta biết nước này quả thật đã vạch kế hoạch xâm lược Ba Lan vào tháng 12/1980. Vậy Carter đã ngăn chặn nó như thế nào?

Đây là lúc mà bài học lịch sử trở nên có phần khập khễnh. Không giống như Putin, Brezhnev khi đó ở vào thế yếu. Tháng 12/1979, Liên Xô xâm lược Afghanistan và bị phiến quân thánh chiến (Mujahideen) do Mỹ hậu thuẫn gây tổn thất nặng nề. Lúc này đây, thế trận ở Afghanistan đang đảo ngược. Một lý do khiến Putin coi Biden là kém cỏi chính là vì hành động vội vã rút lui khỏi Afghanistan của người Mỹ, sau 20 năm cố gắng vô vọng.

Hơn nữa, Trung Quốc cũng ở một vị thế hoàn toàn khác so với năm 1980. Một năm trước đó [1979], Carter đã bình thường hóa quan hệ Mỹ-Trung, nhờ đó củng cố động thái chống Liên Xô của Bắc Kinh. Đây là một cuộc “đảo chính chiến lược”. Brzezinski và Đặng Tiểu Bình, nhà lãnh đạo Trung Quốc, thậm chí đã nâng ly chúc mừng “Liên Xô đã chết!” (với rượu vodka của Nga, như để xát muối vào vết thương). Ngày nay, Trung Quốc và Nga lại đang liên kết với nhau. Tuần trước, Tập Cận Bình và Putin đã đưa ra một tuyên bố chung phản đối sự bành trướng của NATO.

Tuy nhiên, những điểm tương đồng lịch sử vẫn rất thú vị. Liên Xô quyết định không xâm lược Ba Lan vào năm 1980 vì họ cho rằng chi phí có thể quá lớn. Mỹ đã cảnh báo về việc bán vũ khí cho Trung Quốc, tiến hành một cuộc cấm vận thương mại toàn diện lên Liên Xô, đi kèm một lệnh cấm vận ngũ cốc. Người Ba Lan, giống như người Ukraine ngày nay, rất thù địch với Moscow. Biden càng thuyết phục được Putin rằng ông ta chỉ đang mạo hiểm với một “vết thương rỉ máu” khác – mượn lời mô tả của Mikhail Gorbachev sau này về cuộc chiến của Liên Xô ở Afghanistan – thì việc xâm lược Ukraine càng trở nên kém hấp dẫn. George Santayana nói: “Kẻ không thể ghi nhớ quá khứ sẽ không may phải lặp lại nó.” Đối với Biden, câu này có thể hiểu là “Người biết học hỏi quá khứ có thể may mắn lặp lại nó.”

E.L.

Edward Luce là tác giả của một cuốn tiểu sử viết về Zbigniew Brzezinski, cựu Cố vấn An ninh Quốc gia Hoa Kỳ.

Việt Luận Úc Châu – Financial Times

Tags: Biển Đông, covid-19, Hoa kỳ, tin tức thế giới, Trung cộng