Stop Expansionism - Chống Bành Trướng

By thoisu 02 , July 30, 2021

(Chỉnh sửa ngày 30-7-2021)

(Lessons from a century of communism)

TMV Tóm lược bài của Ilya Somin (giáo sÆ° luật Đại học George Mason) – Washington Post  (tháng 11 năm 2017)

Năm 2017, ká»· niệm 100 năm ngày đảng Bolshevik (tức đảng cá»™ng sản) cÆ°á»›p chính quyền và thành lập chế Ä‘á»™ cá»™ng sản tại nÆ°á»›c Nga và tiếp theo ở nhiều quốc gia trên thế giá»›i. ÄÃ¢y là thời Ä‘iểm thích hợp để mọi người tưởng nhá»› lại làn sóng áp bức, bạo ngược và giết người hàng loạt mà các chế Ä‘á»™ cá»™ng sản đã gây ra cho nhân loại. Các nhà sá»­ học và nhiều người khác đã ghi lại những hành Ä‘á»™ng tàn bạo của cá»™ng sản, nhÆ°ng phần lá»›n thế giá»›i vẫn không hiểu rõ thảm họa này. ÄÃ¢y cÅ©ng là thời Ä‘iểm tốt để mọi người xem xét lại những bài học quý giá mà chúng ta có thể học được từ giai Ä‘oạn lịch sá»­ kinh hoàng này.

I. Hồ sơ giết người hàng loạt và đàn áp rộng lớn.

Tính tổng quát, các chế Ä‘á»™ cá»™ng sản Ä‘ã sát hại khoảng 100 triệu người dÆ°á»›i nhiều hình thức, trong đó con số lá»›n nhất là từ những cuá»™c tập thể hóa nông nghiệp và xóa bỏ quyền tÆ° hữu của nông dân. Chỉ riêng ở Trung Quốc, cuá»™c “Đại nhảy vọt” của Mao Trạch Đông đã gây ra nạn đói vá»›i 45 triệu người thiệt mạng. Đây là má»™t vụ sát nhân hàng loạt lá»›n nhất trong lịch sá»­ thế giá»›i. á»ž Liên Xô, quá trình tập thể hóa của Joseph Stalin – được coi là mẫu má»±c cho Trung Quốc và nhiều nÆ¡i khác (trong đó có Việt Nam), – Ä‘ã cÆ°á»›p Ä‘i sinh mạng của khoảng 6 đến 10 triệu người. Nạn đói liên tục cÅ©ng xảy ra ở nhiều chế Ä‘á»™ cá»™ng sản, từ Bắc Triều Tiên (Bắc Hàn) đến Ethiopia. Những nhà cầm quyền cá»™ng sản đều biết rõ là họ đã gây ra cái chết hàng loạt nhÆ° vậy, song họ vẫn kiên tâm tiếp tục, vì họ xem việc tiêu diệt nông dân “Kulak” là má»™t nhu cầu cần thá»±c hiện hÆ¡n là má»™t tá»™i ác chống nhân loại.

Các chế Ä‘á»™ cá»™ng sản cÅ©ng đã thá»±c hiện những hình thức giết người trên quy mô rá»™ng lá»›n. Hàng triệu người đã chết trong các trại lao Ä‘á»™ng khổ sai, nô lệ, nhÆ° hệ thống Gulag của Liên Xô và các hệ thống tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng ở những nÆ¡i khác. Nhiều người đã bị giết trong các vụ hành quyết thông thường hÆ¡n, nhÆ° cuá»™c Äáº¡i thanh trừng của Stalin, â€œCánh đồng chết” ở Campuchia .

Những hành vi vô nhân của chủ nghÄ©a cá»™ng sản không chỉ giá»›i hạn ở việc giết người hàng loạt (serial killer). Ngay cả những người may mắn sống sót vẫn bị đàn áp dÆ°á»›i nhiều hình thức, bao gồm bị tÆ°á»›c bỏ quyền tá»± do cá nhân nhÆ° tá»± do ngôn luận, tá»± do tôn giáo, quyền tÆ° hữu tài sản và bị hình sá»± hóa các hoạt Ä‘á»™ng kinh tế bình thường. Không có chế Ä‘á»™ chuyên chế nào trÆ°á»›c đây đã kiểm soát toàn diện cuá»™c sống của người dân nhÆ° chế Ä‘á»™ cá»™ng sản.

Mặc dù những người cá»™ng sản hứa hẹn về má»™t xã há»™i đầy lý tưởng (nhÆ°ng lại không tưởng), theo đó người công nhân lao Ä‘á»™ng sẽ được hưởng sá»± thịnh vượng của chính họ làm ra, nhÆ°ng trên thá»±c tế, cá»™ng sản đã tạo ra tình trạng nghèo đói khắp nÆ¡i. Bất cứ nÆ¡i nào có chế Ä‘á»™ cá»™ng sản và chế Ä‘á»™ phi cá»™ng sản ở gần nhau, người cá»™ng sản đã dá»±ng những bức tường ngăn cách và Ä‘e dọa để người dân không thể bỏ trốn sang xã há»™i tốt hÆ¡n.

II. Tại sao chủ nghÄ©a cá»™ng sản thất bại?

Vá»›i má»™t hệ thống tÆ° tưởng cao đẹp, hay nói khác Ä‘i má»™t lý tưởng nhằm giải phóng con người,  tại sao nó lại mang đến những cảnh áp bức, bạo ngược và chết chóc? Những thất bại của chủ nghÄ©a cá»™ng sản nằm ngay trong chính ná»™i tại của nó, hay là chúng phát sinh từ những sá»± sai sót (có thể tránh được) của những nhà cầm quyền hoặc các quốc gia áp dụng nó? 

Giống như bất kỳ sự phát triển lịch sử vĩ đại nào, sự thất bại của chủ nghĩa cộng sản không chỉ đến từ một nguyên nhân duy nhất, mà nhìn chung, chúng thực sự phát xuất từ chính bản chất cố hữu của nó, có nghĩa là mọi vấn đề đều phát sinh từ lòng của chủ nghĩa.

Người ta tìm thấy hai yếu tố quan trọng dẫn đến sá»± tàn bạo của chế Ä‘á»™ cá»™ng sản: (1) Chủ trÆ°Æ¡ng “gian dối” và (2) “kiến thức kém cỏi” của những cán bá»™, đảng viên. 

Để thiết lập má»™t nền kinh tế và xã há»™i kế hoạch và tập trung hóa, hệ tÆ° tưởng xã há»™i chủ nghÄ©a đòi hỏi má»™t sá»± tập trung quyền lá»±c lá»›n. Trong khi những người cá»™ng sản trông đợi má»™t xã há»™i không tưởng nÆ¡i đó nhà nÆ°á»›c cuối cùng có thể “triệt tiêu”, họ tin rằng trÆ°á»›c hết họ phải tạo ra má»™t nền kinh tế do nhà nÆ°á»›c kiểm soát và quản lý sản xuất vì lợi ích của nhân dân. Về mặt này, họ có nhiều Ä‘iểm chung vá»›i những người theo xã há»™i chủ nghÄ©a khác.

Để chủ nghÄ©a xã há»™i có thể hoạt Ä‘á»™ng, chính phủ phải có quyền kiểm soát nền sản xuất và phân phối hàng hoá. Ngoài ra, việc cưỡng chế rá»™ng rãi là cần thiết để buá»™c mọi người phải từ bỏ tài sản tÆ° của mình, phải làm theo những gì mà nhà nÆ°á»›c yêu cầu. Nạn đói và giết người hàng loạt có lẽ là cách duy nhất mà nhà cầm quyền tại Liên Xô, Trung Cá»™ng và các quốc gia cá»™ng sản đã dùng để buá»™c nông dân phải từ bỏ đất Ä‘ai và gia súc của mình, chấp nhận má»™t chế Ä‘á»™ nông nô và tập trung, các nông trường tập thể – nÆ¡i họ bị cấm rời bỏ nếu không được phép – vì chính quyền sợ họ sẽ bỏ Ä‘i để tìm má»™t cuá»™c sống tốt đẹp hÆ¡n.

Quyền hành to lá»›n cần thiết để thiết lập và duy trì hệ thống cá»™ng sản đã thu hút nhiều kẻ bất lÆ°Æ¡ng tìm kiếm lợi ích riêng cho chính mình hÆ¡n là vì chính nghÄ©a. NhÆ°ng Ä‘iều đáng chú ý là những hành Ä‘á»™ng tàn bạo to lá»›n nhất của chế Ä‘á»™ cá»™ng sản không phải do các ông chủ tịch tham nhÅ©ng gây ra mà lại do những tín đồ chân chính nhất nhÆ° Lenin, Stalin và Mao, vì họ là những tín đồ thá»±c sá»±, sẵn sàng làm bất cứ Ä‘iều gì để biến giấc mÆ¡ không tưởng thành hiện thá»±c.

Khi các nhà cầm quyền xã há»™i chủ nghÄ©a gây ra những hành Ä‘á»™ng tàn bạo, họ cÅ©ng phá hủy các Ä‘á»™ng lá»±c sản xuất của người dân. Vì không có thị trường tá»± do, có rất ít Ä‘á»™ng lá»±c khuyến khích công nhân làm việc có hiệu quả hoặc cố gắng tạo ra hàng hóa hữu ích cho người tiêu thụ. Nhiều người cố tình làm việc càng ít càng tốt tại cÆ¡ sở để dành ná»— lá»±c cho các hoạt Ä‘á»™ng trong thị trường chợ Ä‘en. Tại Liên Xô, công nhân thường có câu nói khôi hài: “chúng tôi giả đò làm việc, họ giả đò trả tiền” (we pretend to work, and they pretend to pay) có nghÄ©a là người công nhân làm việc cho có lệ và nhà cầm quyền cÅ©ng làm ngược lại tÆ°Æ¡ng tá»± (Lnd).

Ngay cả khi các nhà hoạch định xã há»™i chủ nghÄ©a muốn thá»±c sá»± tìm cách tạo thịnh vượng và đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng, họ thường thiếu thông tin để thá»±c hiện. Nhà kinh tế học Ä‘oạt giải Nobel FA Hayek đã mô tả trong : kinh tế thị trường truyền tải thông tin quan trọng đến người sản xuất và người tiêu thụ thông qua hệ thống giá cả. Giá thị trường cho phép người sản xuất biết được giá trị tÆ°Æ¡ng đối của hàng hóa và dịch vụ, từ đó xác định mức Ä‘á»™ mà người tiêu dùng đánh giá sản phẩm của mình. Ngược lại, dÆ°á»›i chế Ä‘á»™ tập trung xã há»™i chủ nghÄ©a, không có gì có thể cung cấp kiến thức quan trọng này. Kết quả là, các nhà hoạch định xã há»™i chủ nghÄ©a thường không biết sản xuất cái gì, bằng phÆ°Æ¡ng pháp nào, hoặc số lượng bao nhiêu. ÄÃ¢y là má»™t trong những lý do các quốc gia cá»™ng sản thường xuyên bị thiếu hàng hóa cÆ¡ bản, đồng thời sản xuất sản phẩm kém chất lượng mà người tiêu thụ không cần tá»›i.

III. Tại sao sá»± thất bại đã không được nhìn nhận.

Cho đến ngày nay, những người bảo vệ xã há»™i chủ nghÄ©a cho rằng chủ nghÄ©a cá»™ng sản đã thất bại vì những lý do ngẫu nhiên, có thể tránh được, thay vì cho đó là từ ná»™i tại của hệ thống (do bản chất của chủ nghÄ©a). Má»™t lý luận phổ biến của loại này là: “má»™t nền kinh tế kế hoạch có thể hoạt Ä‘á»™ng tốt nếu nó là dân chủ” và “Liên Xô và các quốc gia cá»™ng sản khác đều là những chế Ä‘á»™ Ä‘á»™c tài (nên thất bại)”. NhÆ°ng nếu là chế Ä‘á»™ dân chủ thá»±c sá»±, thì những nhà lãnh đạo (được dân bầu dân chủ) sẽ có Ä‘á»™ng lá»±c mạnh mẽ để làm cho hệ thống hoạt Ä‘á»™ng vì lợi ích của người dân. Và nếu họ không làm được nhÆ° vậy, thì cá»­ tri có thể sẽ “loại bỏ lÅ© vô tích sự” trong cuá»™c bầu cá»­.

Thật không may, không có má»™t nhà nÆ°á»›c cá»™ng sản nào lại có thể duy trì dân chủ lâu dài ngay cả khi họ muốn nhÆ° vậy. Nền dân chủ (thá»±c sá»±) cho phép các đảng đối lập hoạt Ä‘á»™ng hiệu quả, có khả năng phổ biến thông Ä‘iệp của mình và vận Ä‘á»™ng cá»­ tri, họ đòi hỏi phải có nhiều quyền tiếp cận vá»›i các nguồn lá»±c. Trong má»™t hệ thống kinh tế mà tất cả các tin tức giá trị đều do nhà nÆ°á»›c nắm giữ, thì chính phủ sẽ đàn áp đối lập bằng cách từ chối cho phép họ tiếp cận các nguồn lá»±c đó. DÆ°á»›i chế Ä‘á»™ xã há»™i chủ nghÄ©a, phe đối lập (nếu có) không thể hoạt Ä‘á»™ng hữu hiệu nếu họ không được phép truyền bá thông tin của mình trên các phÆ°Æ¡ng tiện truyền thông thường thuá»™c về nhà nÆ°á»›c, hoặc sá»­ dụng phÆ°Æ¡ng tiện của chính quyền cho các cuá»™c tập họp của họ. Không phải ngẫu nhiên mà các chế Ä‘á»™ cá»™ng sản đều đàn áp đối lập ngay sau khi nắm chính quyền.

Ngay cả khi có má»™t nhà nÆ°á»›c cá»™ng sản bằng cách nào đó duy trì dân chủ trong thời gian dài, thì cÅ©ng khó có thể giải quyết vấn đề song đôi đó là “kiến thức” và “động lá»±c”. Nền kinh tế xã há»™i chủ nghÄ©a luôn luôn chủ trÆ°Æ¡ng tập trung quyền lá»±c và sá»± cưỡng chế toàn diện. Các nhà hoạch định xã há»™i chủ nghÄ©a kiểu dân chủ sẽ gặp những vấn đề về thông tin nhÆ° trong chế Ä‘á»™ Ä‘á»™c tài. Ngoài ra, khi chính phủ kiểm soát toàn bá»™ hoặc phần lá»›n nền kinh tế, cá»­ tri sẽ không có đủ kiến thức để giám sát các hoạt Ä‘á»™ng của nhà nÆ°á»›c. Äiều này sẽ làm trầm trọng thêm vấn đề vốn đã nghiêm trọng do sá»± kém hiểu biết của cá»­ tri trong các nền dân chủ hiện đại.

Má»™t giải thích khác đó là “do sá»± lãnh đạo dở”. Họ cho rằng nếu các chế Ä‘á»™ cá»™ng sản không bị lãnh đạo bởi những con quái vật nhÆ° Stalin hay Mao, có thể xã há»™i sẽ tốt đẹp hÆ¡n. Không còn nghi ngờ gì nữa, các chính phủ cá»™ng sản có nhiều nhà lãnh đạo Ä‘á»™c ác và thậm chí có bệnh chống lại xã há»™i. Tuy nhiên, chÆ°a chắc đây đã là yếu tố quyết định thất bại của họ. Những kết quả tÆ°Æ¡ng tá»± đã xảy ra trong các chế Ä‘á»™ cá»™ng sản vá»›i những nhà lãnh đạo có tính chất khác nhau. á»ž Liên Xô, các định chế đàn áp dã man (gồm Gulags và mật vụ) được thành lập không phải do Stalin, nhÆ°ng bởi Vladimir Lenin, người được xem là “bình thường”. Sau cái chết của Lenin, đối thủ chính của Stalin – Leon Trotsky – chủ trÆ°Æ¡ng còn áp bức hÆ¡n Stalin. NhÆ° vậy, khó có thể phủ nhận tính cách của nhà lãnh đạo không phải là yếu tố chính, hoặc cách khác, chế Ä‘á»™ cá»™ng sản thường Ä‘Æ°a những con người tàn ác lên nắm quyền lá»±c, hoặc cả hai.

Lại có giải thích cho rằng sá»± thất bại của chủ nghÄ©a cá»™ng sản chỉ là do nền văn hóa của các quốc gia áp dụng nó. Thí dụ, má»™t số quốc gia trÆ°á»›c khi bị cá»™ng sản xâm chiếm, có thể có lịch sá»­ lâu dài về tham nhÅ©ng, Ä‘á»™c tài và áp bức, nhÆ° Nga chẳng hạn. Tuy nhiên, những người cá»™ng sản sau khi nắm quyền cai trị lại còn tàn ác, tham nhÅ©ng, áp bức nhiều lần hÆ¡n chế Ä‘á»™ trÆ°á»›c đó. Trong khi nhiều quốc gia có nền văn hóa tÆ°Æ¡ng tá»± nhÆ° Nga, nhÆ°ng lại thành công vá»›i thể chế dân chủ và thị trường tá»± do nhÆ° Đức, Nam Hàn.

***

Nhìn chung, sự tàn bạo và sự thất bại của chủ nghĩa cộng sản là kết quả tự nhiên của nền kinh tế xã hội chủ nghĩa, trong đó toàn bộ hoặc gần như toàn bộ các hoạt động sản xuất đều do nhà nước kiểm soát, đồng thời không thể tránh khỏi có sự áp bức trong chế độ.

• Sá»± tàn bạo của Đức Quốc Xã là bài học về sá»± nguy hiểm của chủ nghÄ©a dân tá»™c, phân biệt chủng tá»™c và chủ nghÄ©a bài Do Thái.
• Tá»™i ác của các chế Ä‘á»™ cá»™ng sản dạy mọi người về thảm họa của chủ nghÄ©a xã há»™i. 
• Không có chế Ä‘á»™ cá»™ng sản nào lại khuyên không nên can thiệp vào nền kinh tế. Và nó cÅ©ng cho thấy nguy cÆ¡ khi nhà nÆ°á»›c nắm quyền kiểm soát nền kinh tế và xóa bỏ quyền tÆ° hữu (nhÆ° quốc hữu hóa tài sản tÆ° nhân). 
• “Kiến thức” và “sáng kiến” của người dân bị hủy diệt dÆ°á»›i chủ nghÄ©a xã há»™i tạo nên sá»± thất bại của nền kinh tế chỉ huy vá»›i sá»± kiểm soát của chính quyền .

Những bài học này vẫn còn giá trị cho đến ngày nay.

Thật đáng buồn, chủ nghÄ©a xã há»™i lại bắt đầu thu hút nhiều người trên thế giá»›i. Chính quyền Venezuela Ä‘ang thiết lập má»™t chế Ä‘á»™ Ä‘á»™c tài xã há»™i chủ nghÄ©a, sá»­ dụng tình trạng thiếu lÆ°Æ¡ng thá»±c để trấn áp người dân. Ngay cả ở má»™t số nền dân chủ lâu đời, vẫn có những người theo chủ nghÄ©a xã há»™i và ngưỡng má»™ các chế Ä‘á»™ cá»™ng sản tàn bạo. Có thể họ khó có thể thiết lập chủ nghÄ©a xã há»™i tại các quốc gia họ ở, nhÆ°ng dù sao vẫn gây ra sá»± tác hại nào đó.

Cạnh đó, có những Ä‘iểm tÆ°Æ¡ng đồng đáng lo ngại giữa chủ nghÄ©a cá»™ng sản và các phong trào dân tá»™c cá»±c hữu má»›i, kết hợp khuynh hÆ°á»›ng Ä‘á»™c tài xem thường các giá trị tá»± do, chủ trÆ°Æ¡ng chính phủ kiểm soát nền kinh tế.

Chúng ta càng học được những bài học đau đớn lịch sử của chủ nghĩa cộng sản, chúng ta càng có nhiều khả năng tránh được sự tái lập các chế độ khủng khiếp nói trên.

Ilya Somin là giáo sư luật tại Đại học George Mason.

https://www.washingtonpost.com/news/volokh-conspiracy/wp/2017/11/07/lessons-from-a-century-of-communism/

Trần M. Vũ tóm lược.

---

Theo The Black Book of Communism (của nhiều tác giả): 1999, Harvard University Press

Tổng số người bị giết bởi các chế độ cộng sản như sau:

• Liên Xô: 20 triệu người
• Trung Cá»™ng: 65 triệu
• Việt Nam: 1 triệu
• Bắc Hàn: 2 triệu
• Campuchia: 2 triệu
• Đông Đức: 1 triệu
• Mỹ Latin: 150,000
• Phi Châu: 1.7 triệu
• Afghanistan: 1.5 triệu
• Quốc Tế CS: 10,000
• Tổng cá»™ng: 100 triệu

Tags: tin thế giới, Trung cộng, độc tài