Đảng CS Trung Hoa sẽ chết yểu không? – Bùi Mẫn Hân (Minxin Pei)
Lược dịch bởi Ts. Phạm Đình Bá – 25/6/2021
Tác giả: Bùi Mẫn Hân (Minxin Pei) – 25/6/2021
Lược dịch bởi Ts. Phạm Đình Bá
Bùi Mẫn Hân là một giáo sư chuyên về ngành Quản Trị Hành Chính tại Claremont McKenna College và là Nghiên Cứu Sinh chương trình German Marshall Fund của Hoa Kỳ.
——–
Khi Đảng Cộng sản Trung Hoa chuẩn bị sinh nhật 100 năm của đảng này vào ngày 1 tháng 7, lịch sử chết yểu của các đảng độc tài khác trong thời cận đại khiến các nhà lãnh đạo ĐCS/TC phải lo lắng.
Nếu ĐCSTC không thay đổi thì đây là cột mốt cuối cùng của chế độ toàn trị tại Trung Hoa Lục địa.
***
Con người gần 100 tuổi thường nghĩ về cái chết. Nhưng các đảng chính trị khi kỷ niệm một trăm năm thành lập, như ĐCSTC sẽ tổ chức vào ngày 1 tháng 7, bị ám ảnh bởi sự bất tử. Sự lạc quan như vậy có vẻ kỳ quặc đối với các đảng cai trị của các chế độ độc tài, toàn trị, bởi vì thành tích tuổi thọ của các đảng chết yểu không truyền cảm hứng cho một niềm tự tin. Thực tế là không có đảng độc tài nào sống hơn 100 năm khiến các nhà lãnh đạo cộng sản tại Trung Quốc phải lo lắng, mà không phải ăn mừng.
Không giống như các nền dân chủ, một lý do rõ rệt cho tuổi thọ tương đối ngắn của các đảng cộng sản hoặc đảng độc tài là các chế độ độc tài hiện đại do đảng thống trị chỉ xuất hiện trong thế kỷ 20. Liên Xô, một chế độ độc tài đầu tiên như vậy, được thành lập vào năm 1922. Chế độ Đức Quốc Xã không nắm quyền ở Đức cho đến năm 1933. Gần như tất cả các chế độ cộng sản trên thế giới được thành lập sau Thế chiến thứ hai.
Nhưng có một cách giải thích cơ bản hơn đó là sự trùng hợp lịch sử. Môi trường chính trị mà các đảng độc tài hoạt động ngụ ý một sự tồn tại mang tính chất “xấu xa – tàn bạo” và ngắn ngủi hơn so với các đối thủ dân chủ của họ. Một cách chắc chắn để các đảng độc tài phải chết là gây chiến tranh và sẽ thua cuộc, một số phận đã giáng lên đầu đảng Quốc xã ở Đức và Ý.
Nhưng các đảng độc tài có thể chết trong im lặng. Trong các chế độ phi cộng sản, đảng cầm quyền sẽ lâu đời và hướng tới tương lai, chẳng hạn như Quốc Dân Đảng ở Đài Loan và Đảng Cách Mạng Thể chế của Mexico, đã nhìn thấy viễn ảnh về cái chết của họ viết rõ trên vách tường và vì thế họ phải cải cách và dân chủ hóa trước khi các đảng nầy mất hết tính hợp pháp. Mặc dù các đảng này cuối cùng đã bị loại bỏ qua bỏ phiếu, chúng vẫn tồn tại về mặt chính trị và sau đó trở lại nắm quyền bằng thắng lợi trong các cuộc bầu cử cạnh tranh như ở Đài Loan năm 2008 và ở Mexico năm 2012.
Ngược lại, các chế độ cộng sản cố gắng xoa dịu người dân của họ thông qua các cải cách dân chủ hạn chế đều bị sụp đổ. Trong khối Liên Xô cũ, các biện pháp tự do hóa trong những năm 1980 đã nhanh chóng tạo ra các cuộc cách mạng ném những đảng Cộng Sản Đông Âu và Liên Xô vào thùng rác lịch sử.
Cuộc khủng hoảng COVID-19 đã đặt ra những bất bình đẳng mang tính hệ thống mà chúng ta trên toàn cầu sẽ phải giải quyết nếu chúng ta muốn xây dựng các xã hội bền vững, linh hoạt và hòa nhập hơn. Liên quan đến sức khỏe – Bù đắp cho thời gian đã mất, các chuyên gia hàng đầu đã xem xét di sản trước mắt của đại dịch và khám phá các giải pháp để đưa tất cả cộng đồng và xã hội khỏe mạnh trở lại.
ĐCSTC không muốn dựa vào lịch sử đó trong các lễ hội trăm năm sắp tới. Chủ tịch Trung Quốc là Tập Cận Bình (TCB) và các cộng sự của ông ta rõ ràng muốn xây dựng một hình ảnh của sự tự tin và lạc quan. Nhưng sự dũng cảm chính trị không thể thay thế cho một chiến lược sống còn và một khi ĐCSTC quyết định việc đổi mới là quá nguy hiểm, thì các lựa chọn còn lại của họ là cực kỳ hạn chế.
Trước khi TCB lên nắm quyền vào năm 2012, một số nhà lãnh đạo Trung Cộng đã xem xét mô hình của Singapore. Đảng Hành động Nhân dân (PAP) của Singapore đã cai trị nước này không bị gián đoạn kể từ năm 1959, dường như có tất cả – sự độc quyền gần như hoàn toàn về quyền lực, sự quản lý có năng lực, hiệu quả kinh tế vượt trội và sự ủng hộ đáng tin cậy của người dân. Nhưng ĐCSTC càng xem xét – và họ đã cử hàng chục nghìn quan chức đến Singapore để nghiên cứu nó – thì đảng này càng không muốn trở thành một phiên bản khổng lồ của đảng PAP của Singapore.
Những người cộng sản của Trung Quốc chắc chắn muốn có quyền lực như đảng PAP đang nắm giữ quyền lực, nhưng họ không muốn áp dụng các phương pháp và thể chế tương tự giúp duy trì vị thế tối cao của đảng PAP. Trong tất cả các thành phần thể chế đã làm cho sự thống trị của đảng PAP trở nên đặc biệt, ĐCSTC ít ưa thích nhất là việc cho phép các đảng đối lập được hợp pháp hóa của Singapore, các cuộc bầu cử tương đối trong sạch và một thể chế pháp quyền.
Các nhà lãnh đạo Trung Cộng hiểu rằng các thể chế loại này rất quan trọng đối với sự thành công của đảng PAP, sẽ làm suy yếu nghiêm trọng sự độc quyền chính trị của ĐCSTC nếu được áp dụng vào Trung Quốc. Đó có lẽ là lý do tại sao mô hình Singapore đã không có sức hấp dẫn dưới thời TCB, trong khi mô hình của BắcTriều Tiên càng lúc càng được nâng cao trong suy nghĩ và hành động của giới lãnh đạo ĐCSTC – đó là đàn áp chính trị toàn trị, sùng bái lãnh đạo tối cao và tự lực kinh tế. Đúng là Trung Cộng vẫn chưa trở thành một Bắc Hàn khổng lồ, nhưng một số xu hướng trong 8 năm qua đã đưa đất nước đi theo mô hình Bắc Triều Tiên đó.
Về mặt chính trị, thể chế dùng sự sợ hãi để cai trị đã trở lại, không chỉ đối với người dân bình thường, mà còn đối với giới tinh hoa của ĐCSTC, khi TCB phục hồi các cuộc thanh trừng dưới chiêu bài của chiến dịch chống tham nhũng vĩnh viễn và kiểm duyệt ở mức cao nhất trong thời kỳ hậu Mao. Chế độ của TCB đã loại bỏ tất cả không gian cho một xã hội dân sự bao gồm các tổ chức phi chính phủ. ĐCS và chính phủ TC thậm chí còn hạn chế tự do của các nhà kinh doanh tư nhân của TQ bằng các cuộc đàn áp theo quy định, truy tố hình sự và tịch thu tài sản.
TCB đã tận tình nuôi dưỡng một sự tôn sùng cá nhân. Trong những ngày này, trang nhất của tờ Nhân Dân tràn ngập tin tức về các hoạt động và sắc lệnh cá nhân của TCB. Lịch sử tóm tắt của ĐCSTC, được phát hành gần đây để đánh dấu một trăm năm của đảng, dành một phần tư nội dung của nó cho tám năm cầm quyền của ông Tập, trong khi chỉ dành phân nửa như vậy cho Đặng Tiểu Bình, vị cứu tinh thực sự của ĐCSTC.
Về mặt kinh tế, Trung Quốc đang tiến dần vào kinh tế tự túc một cách đầy đủ như kiểu Bắc Triều Tiên. Kế hoạch 5 năm mới của ĐCSTC đề ra tầm nhìn về khả năng tự cung cấp công nghệ và an ninh kinh tế tập trung vào sự tăng trưởng trong nước. Mặc dù đảng có lý do hợp lý do chiến lược tách rời kinh tế và công nghệ của Mỹ khiến TC không có lựa chọn nào khác – một số nền dân chủ phương Tây sẽ không muốn duy trì kết hợp kinh tế với một quốc gia coi Bắc Triều Tiên là hình mẫu chính trị tương lai của mình.
Khi các nhà lãnh đạo của Trung Cộng nâng cốc chúc mừng trăm năm của ĐCSTC, họ nên hỏi liệu đảng này có đang đi đúng hướng hay không. Nếu không, cột mốc sắp tới của ĐCSTC có thể là cột mốc cuối cùng.
Bùi Mẫn Hân
Minxin Pei. The Party Is Not Forever. Jun 11, 2021.
https://forum.agora-dialogue.com/2021/06/11/the-party-is-not-forever/Attachments area
This Month : 4804
This Year : 71542
Total Hits : 1983372
