Stop Expansionism - Chống Bành Trướng

Tổng bí thư ĐCSTQ Tập Cận Bình (FRED DUFOUR/AFP/Getty Images)

Lê Minh – Hữu Nguyên  • 15:03, 04/03/21• 

Vụ vỡ nợ 530 triệu USD của nhà phát triển bất Ä‘á»™ng sản Trung Quốc đánh dấu thá»­ thách má»›i nhất vá»›i bong bóng bất Ä‘á»™ng sản năm 2021, đánh dấu khởi đầu cho các vụ vỡ nợ, được dá»± báo là sẽ ká»· lục của năm 2021. 

China Fortune Land do Công ty bảo hiểm Ping An hậu thuẫn không trả được khoản trái phiếu trị giá 530 triệu USD.

Việc China Fortune Land Development không trả được trái phiếu cho các nhà đầu tÆ°, trong đó có BlackRock và HSBC, diá»…n ra trong bối cảnh Bắc Kinh Ä‘ang gia tăng áp lá»±c buá»™c các nhà phát triển BĐS lá»›n nhất Trung Quốc phải giảm nợ. Nó diá»…n ra sau má»™t loạt các vụ vỡ nợ của công ty vào cuối năm ngoái đã gây ra những làn sóng chấn Ä‘á»™ng thông qua thị trường trái phiếu trong nÆ°á»›c trị giá 15 tá»· USD của đất nÆ°á»›c.

Trong má»™t tuyên bố vá»›i sàn giao dịch chứng khoán Singapore vào thứ Sáu tuần trÆ°á»›c, nhà phát triển khu công nghiệp này cho biết việc trả nợ, đến hạn vào Chủ nhật, sẽ bị trì hoãn. China Future cho biết họ “dá»± định tôn trọng các nghÄ©a vụ nợ của mình nhÆ°ng cần thời gian để giải quyết các vấn đề thanh khoản ngắn hạn”.

Theo Financial Times, China Fortune Land do Ping An, công ty bảo hiểm lớn nhất Trung Quốc sở hữu 25% và có khoản nợ bằng đô la tổng cộng 4,6 tỷ USD, theo dữ liệu do Bloomberg tổng hợp. Vào đầu tháng 2, họ cho biết họ đã bỏ lỡ các khoản thanh toán hơn 5,5 tỷ RMB (khoảng 820 triệu USD) cho các khoản vay trong nước.

Trái phiếu trị giá 530 triệu USD của China Fortune Land, hiện được liệt kê là vỡ nợ trên Bloomberg, đã được giao dịch ở mức giá 52 xu so với đồng đô la Mỹ vào tuần trước trên thị trường trái phiếu có lợi suất cao bằng đồng đô la của châu Á, nơi các nhà phát triển bất động sản Trung Quốc nằm trong số những người đi vay lớn nhất .

Ông Guo Shuqing, Chủ tịch Ủy ban Điều tiết Bảo hiểm và Ngân hàng Trung Quốc, nói vá»›i các phóng viên trong má»™t cuá»™c họp báo hôm thứ Ba (2/3/2021) rằng ông lo ngại về cái mà ông gọi là “bong bóng” giá bất Ä‘á»™ng sản (BĐS)Trung Quốc, mà theo ông có thể Ä‘e dọa lÄ©nh vá»±c tài chính của đất nÆ°á»›c và phạm vi rá»™ng hÆ¡n nền kinh tế (theo Tạp chí Phố Wall). 

Mối lo ngại của ông Guo vốn không có gì má»›i mẻ, nó chắc chắn không phải là mối lo má»›i xuất hiện hay má»›i được cảnh báo trên thị trường BĐS Trung Quốc. Bong bóng giá BĐS Trung Quốc Ä‘ã được tích lÅ©y hàng thập ká»· và được “gia cố” bởi hệ thống bÆ¡m tín dụng từ công cụ nợ địa phÆ°Æ¡ng, vốn rất phức tạp, chồng chéo và nhÆ° “má»™t há»™p Ä‘en” theo cách nói của má»™t quan chức thuá»™c Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBoC). Và có vẻ nhÆ° không chỉ vụ đổ vỡ 530 triệu USD bất Ä‘á»™ng sản này, Trung Quốc đã chuẩn bị cho má»™t năm 2021 vỡ nợ trái phiếu BĐS ká»· lục má»›i (theo BÆ°u Ä‘iện Hoa Nam Buổi sáng). 

Bong bóng giá BĐS Trung Quốc lá»›n đến mức nào? 

Bong bóng giá BĐS thường được Ä‘o lường bằng má»™t chỉ tiêu giá BĐS (bình quân)/thu nhập (bình quân). Bong bóng BĐS được xem là bắt đầu hình thành khi chỉ số giá BĐS trên thu nhập bình quân của người dân ít nhất trên 10 lần, tức là giá nhà bình quân gấp 10 lần thu nhập bình quân. 

Theo Numbeo, trang web tổng hợp dữ liệu lá»›n về giá tài sản và các chỉ số liên quan, chỉ số này của Trung Quốc hiện là 29.02 lần, tức là giá BĐS so vá»›i thu nhập bình quân của người dân Trung Quốc cao hÆ¡n 29 lần. Xét theo bong bóng giá BĐS, Trung Quốc đại lục đứng thứ 8 toàn cầu, Hồng Kông đứng thứ hai toàn cầu vá»›i chỉ số bong bóng là 45 lần. Chỉ số này của Mỹ là 3,99 lần, của Anh là 9,57, Nhật và Pháp giá BĐS đắt đỏ hÆ¡n, ở mức trên 13 lần thu nhập bình quân của người dân.  

Nếu so về giá thuê nhà/thu nhập bình quân tại các thành phố lá»›n, Trung Quốc có chỉ số này trong top 3 toàn cầu. 

Chỉ số giá BĐS/thu nhập của má»™t số nền kinh tế lá»›n trên thế giá»›i, so vá»›i thu nhập, người dân Trung Quốc Ä‘ang phải chịu mức giá BĐS đắt đỏ nhất (nguồn Numbeo) 

Bong bóng BĐS khiến giá»›i trẻ (nhóm có nhu cầu nhà ở thá»±c) của Trung Quốc ngày càng mất hy vọng vào việc được sở hữu nhà ở và ổn định cuá»™c sống. Sá»± thất vọng của giá»›i trẻ Trung Quốc bày tỏ trên các nền tảng công nghệ về sá»± thất vọng vá»›i giá nhà đất, sá»± tuyệt vọng vá»›i tÆ°Æ¡ng lai dường nhÆ° hoàn toàn tÆ°Æ¡ng phải vá»›i sá»± tá»± hào của họ trong chủ nghÄ©a Đại Hán về thành tích tăng trưởng GDP, công nghệ, quân sá»± của Trung Quốc. 

Vậy đâu má»›i là nguyên nhân khiến cÆ¡ há»™i sở hữu nhà ở ngày càng trở nên xa vời đến mức tuyệt vọng vá»›i phần Ä‘a người trẻ Trung Quốc? 

‘Đi mắc núi trở lại mắc sông’

Khi thị trường BĐS Trung Quốc phục vụ mục tiêu chính trị là tăng trưởng GDP địa phÆ°Æ¡ng và là mảnh đất màu mỡ để người có tiền đầu cÆ¡, khi đó nhà ở là Æ°á»›c mÆ¡ xa xỉ của người có thu nhập thấp và trung bình. Không những thế, má»™t phần lá»›n dòng tiền tiết kiệm của dân cÆ°, tiền đóng thuế của dân cÆ° cÅ©ng có nguy cÆ¡ bị mất trắng nếu bong bóng giá BĐS vỡ ra vì hàng đống lý do nợ xấu, giải cứu ông lá»›n, mất khả năng trả nợ của doanh nghiệp BĐS nhÆ° trường hợp trong bài viết này… Má»™t phần lá»›n dòng tiền tiết kiệm của dân cÆ°, tiền đóng thuế của dân cÆ° cÅ©ng có nguy cÆ¡ bị mất trắng nếu bong bóng giá BĐS vỡ ra vì hàng đống lý do nợ xấu, giải cứu ông lá»›n, mất khả năng trả nợ của doanh nghiệp BĐS. (Ảnh Trung Quốc / Getty Images)

“Nhiều người mua nhà không phải để ở mà để đầu tÆ° hoặc đầu cÆ¡. Điều này rất nguy hiểm,” ông Guo nói. Ông cÅ©ng so sánh bong bóng tài sản vá»›i hiện tượng “tê giác xám”- má»™t mối Ä‘e dọa hiển nhiên nhÆ°ng bị bỏ qua. 

Thá»±c ra, rủi ro bong bóng giá BĐS và Ä‘e dọa bất cân đối tài chính của các ông lá»›n BĐS Trung Quốc không phải bị bỏ qua, mà chỉ là Trung Quốc khó có thể xá»­ lý ổn thỏa. 

Nếu giá BĐS giảm xuống thì nợ xấu ngân hàng thÆ°Æ¡ng mại (NHTM) sẽ tăng vọt và rủi ro domino, rủi ro đổ vỡ cá»™ng hưởng trong hệ thống tài chính của đại lục là hết sức khó lường. Thêm vào đó, các địa phÆ°Æ¡ng mặc sức phát triển các dá»± án BĐS bất chấp hiệu quả thá»±c bởi các chính quyền địa phÆ°Æ¡ng phải đảm bảo thành tích tăng trưởng kinh tế. Chính sách tiền tệ giá rẻ ngập tràn đại lục đã bÆ¡m thêm bong bóng BĐS cho nền kinh tế này. Nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ khi có thể vay vốn quá dá»… dàng, vay vốn Æ°u đãi từ hệ thống NHTM đã mang tiền Ä‘i Ä‘ầu tÆ° vào BĐS. 

Đây chính là nguyên nhân dẫn đến việc chính quyền địa phÆ°Æ¡ng tác Ä‘á»™ng tá»›i NHTM địa phÆ°Æ¡ng tăng cường bÆ¡m vốn cho doanh nghiệp BĐS địa phÆ°Æ¡ng thông qua vô số công cụ nợ địa phÆ°Æ¡ng (ví dụ TPDN địa phÆ°Æ¡ng, bảo lãnh của chính quyền địa phÆ°Æ¡ng cho doanh nghiệp BĐS, doanh nghiệp nhà nÆ°á»›c lá»›n bảo lãnh vay vốn cho doanh nghiệp vừa và nhỏ để vay vốn thá»±c hiện các dá»± án BĐS lá»›n nhỏ)…. Rất nhiều tạp chí uy tín, chuyên gia tài chính quốc tế cảnh báo khối u bong bóng nợ địa phÆ°Æ¡ng Ä‘ến hồi vỡ. Nếu BĐS bị siết lại, khối u này không thể không lập tức vỡ. 

Bất chấp các biện pháp siết chặt lại nợ địa phÆ°Æ¡ng, yêu cầu các ông lá»›n BĐS phải tái cấu trúc lại tình trạng báo cáo tài chính, chính quyền địa phÆ°Æ¡ng còn há»— trợ doanh nghiệp BĐS tăng tài sản để tăng khả năng vay vốn (thay vì giảm nợ để tái cân đối) bằng cách chuyển tài sản địa phÆ°Æ¡ng sang cho doanh nghiệp. Đây là lý do, Trung Quốc dường nhÆ° phải chấp nhận nhiều vụ vỡ nợ hÆ¡n từ khu vá»±c BĐS, họ khó có thể thay đổi hiện trạng này. Bản thân nhận định của Chủ tịch Ủy ban Điều tiết Bảo hiểm và Ngân hàng Trung Quốc cÅ©ng phản ánh rõ nét vấn đề này. 

Ông Guo cảnh báo về khả năng lan tỏa từ những gì ông mô tả là bong bóng tài sản trên thị trường tài chính toàn cầu, mà ông nói thêm là không đồng bộ với các điều kiện kinh tế thế giới thực. Ông cho biết Bắc Kinh đang nghiên cứu các biện pháp quản lý dòng vốn theo cách có thể ngăn chặn bất kỳ sự hỗn loạn toàn cầu nào ảnh hưởng đến thị trường tài chính trong nước mà không làm nản lòng đầu tư nước ngoài.

Tuy nhiên, ông Guo lo ngại về khả năng giá nhà giảm mạnh ở nền kinh tế lớn thứ hai thế giới. Một sự sụt giảm mạnh có thể tàn phá những người mua nhà và từ đó đe dọa đến sự ổn định kinh tế và tài chính của các ngân hàng, những người sẽ không thể thu hồi các khoản thế chấp.

Sau khi ông Guo bày tỏ lo ngại của mình, các chỉ số chứng khoán ở cả Trung Quốc đại lục và Hồng Kông đã lao dốc tiêu cực.

Theo tính toán dá»±a trên dữ liệu của ngân hàng trung Æ°Æ¡ng, khoảng 1/5 số tiền cho vay của các ngân hàng Trung Quốc bao gồm các khoản cho vay mua nhà. Và hầu hết tín dụng ngân hàng ở Trung Quốc – thậm chí ngoài thị trường nhà ở – được thế chấp bằng bất Ä‘á»™ng sản, làm cho giá bất Ä‘á»™ng sản ổn định trở thành nền tảng cho sá»± ổn định tài chính của quốc gia.

Ngay cả khi ở đỉnh điểm của sự bất ổn kinh tế do đại dịch gây ra vào đầu năm ngoái, các nhà lãnh đạo Trung Quốc đã tuyên bố sẽ không chuyển sang kích thích thị trường bất động sản để hỗ trợ nền kinh tế, vì lo ngại giá nhà sẽ tiếp tục tăng quá nóng. Thay vào đó, các nhà chức trách đã bổ sung các hạn chế đối với việc mua nhà và ban hành các biện pháp khác để ngăn chặn tình trạng băng giá.

Cuối cùng, ông Guo cho biết tại cuộc họp báo rằng các ngân hàng Trung Quốc đã xử lý 3,02 nghìn tỷ NDT, tương đương 470 tỷ USD, nợ xấu vào năm ngoái và tổng cộng 8,8 nghìn tỷ NDT từ năm 2017 đến năm 2020, gần tương đương với tổng số 12 năm trước cộng lại.

Lê Minh – Hữu Nguyên 

NTDVN.COM