Tin tức thế giới ngày Thứ tư 25 tháng 8 năm 2021 – Võ Thái Hà tổng hợp
TT Biden nói cuá»c sÆ¡ tán á» Afghanistan vẫn theo Äúng tiến Äá»
Reuters

Ãng Biden phát biá»u hôm 24/8.
Các nưá»c phương Tây hôm 25/8 gấp rút hoà n thà nh viá»c sÆ¡ tán hà ng nghìn ngưá»i khá»i Afghanistan trong khi thá»i hạn rút quân nưá»c ngoà i ngà y 31 tháng 8 Äến gần hÆ¡n, giữa lúc không có dấu hiá»u cho thấy các nhà cầm quyá»n má»i cá»§a Taliban có thá» cho phép gia hạn thá»i gian.
Trong má»t trong những Äợt không váºn lá»n nhất từ trưá»c Äến nay, Hoa Kỳ và các Äá»ng minh Äã sÆ¡ tán hÆ¡n 70.000 ngưá»i, bao gá»m cả công dân Mỹ, nhân viên NATO và ngưá»i Afghanistan có thá» gặp nguy hiá»m, ká» từ ngà y 14 tháng 8, má»t ngà y trưá»c khi Taliban trà n và o thá»§ Äô Kabul, nhằm chấm dứt 20 nÄm hiá»n diá»n quân sá»± á» nưá»c ngoà i.
Tá»ng thá»ng Hoa Kỳ Joe Biden cho biết quân Äá»i Hoa Kỳ tại Afghanistan Äang Äá»i mặt vá»i nguy cÆ¡ ngà y cà ng gia tÄng và các cÆ¡ quan cứu trợ Äã cảnh báo vá» má»t cuá»c khá»§ng hoảng nhân Äạo sắp xảy ra Äá»i vá»i những ngưá»i dân bá» bá» lại phÃa sau.
Ãng Biden cho biết các binh sÄ© Äang theo Äúng tiến Äá» Äá» Äáp ứng thá»i hạn theo má»t thá»a thuáºn ÄÆ°á»£c ký kết vá»i nhóm Há»i giáo há»i nÄm ngoái nhằm chấm dứt cuá»c chiến dà i nhất cá»§a Mỹ.
“Chúng ta có thá» hoà n thà nh sá»m chừng nà o, hay chừng Äó”, ông Biden nói hôm 24/8. “Má»i ngà y hoạt Äá»ng mang lại thêm rá»§i ro cho quân Äá»i cá»§a chúng taâ.
Hai quan chức Mỹ giấu tên cho biết ngà y cà ng có nhiá»u lo ngại vá» nguy cÆ¡ xảy ra các vụ Äánh bom tá»± sát cá»§a tá» chức Nhà nưá»c Há»i giáo tại sân bay.
Hà ng chục nghìn ngưá»i Afghanistan lo sợ cuá»c Äà n áp Äã Äá» vá» sân bay Kabul ká» từ khi Taliban tiếp quản, và những ngưá»i may mắn có ÄÆ°á»£c chá» ngá»i trên các chuyến bay.
Báo cáo cho Biden vá» nguá»n gá»c Covid-19 chưa kết luáºn dứt khoát

Virus SARS-CoV-2 gây bá»nh COVID-19 dưá»i kÃnh hiá»n vi. Ảnh nÄm 2020 cá»§a Viá»n Quá»c gia vá» DỠứng và Bá»nh truyá»n nhiá» m – Phòng thà nghiá»m Rocky Mountain, Mỹ. AP
Theo báo chà Mỹ ra tá»i qua, 24/08/2021, báo cáo vá» nguyên nhân Äại dá»ch Covid-19, mà tá»ng thá»ng Mỹ Joe Biden yêu cầu cÆ¡ quan tình báo cung cấp trong vòng 90 ngà y, chưa thá» giúp kết luáºn dứt khoát vá» vấn Äá» nhạy cảm gây cÄng thẳng giữa Washington và Bắc Kinh.
Há»i tháng 05/2021, tá»ng thá»ng Biden Äã yêu cầu ngà nh tình báo Mỹ « gia tÄng ná» lá»±c » Äá» xác Äá»nh nguá»n gá»c Äại dá»ch là do virus truyá»n qua loà i váºt, hay do rò rá» từ phòng thà nghiá»m VÅ© Hán. Hôm qua 24/08, ông Biden Äã nháºn ÄÆ°á»£c bản báo cáo tá»i máºt nà y, nhưng theo Washington Post, báo cáo nà y vẫn chưa thá» ÄÆ°a ra kết luáºn cuá»i cùng. Wall Street Journal cho biết má»t phần là do Trung Quá»c không cung cấp Äá»§ thông tin.
Theo tiết lá» cá»§a hai quan chức vá»i Washington Post, trong những ngà y tá»i cÆ¡ quan tình báo Mỹ sẽ cá» gắng công bá» má»t phần cá»§a bản báo cáo. Reuters dẫn các nguá»n tin nắm rõ há» sÆ¡ nói rằng khả nÄng virus lây qua thú hoang Ãt có cÆ¡ sá».
Giả thiết virus corona thoát ra từ phòng thà nghiá»m VÅ© Hán á» Trung Quá»c trong những tháng gần Äây Äã ÄÆ°á»£c nêu báºt, cá»ng Äá»ng khoa há»c quá»c tế liên tục kêu gá»i Äiá»u tra kỹ cà ng hÆ¡n. Nhưng Bắc Kinh cá»±c lá»±c phản Äá»i, tá» cáo Washington lan truyá»n « thuyết âm mưu », và luôn ngÄn cháºn má»i ý Äá»nh cá»§a nưá»c ngoà i muá»n tìm kiếm các thông tin cần thiết tại chá».
Má»t viên chức Mỹ nêu ra má»t sá» khả nÄng khác, ká» cả viá»c Äòi há»i Trung Quá»c phải cung cấp thêm dữ liá»u, dù có thá» là m gia tÄng cÄng thẳng vá»i Bắc Kinh. Thomas Wright – thà nh viên Brookings Institution và Äá»ng tác giả má»t cuá»n sách vá» Äại dá»ch cùng vá»i Colin Kahl, thứ trưá»ng Quá»c Phòng cá»§a Biden – cho rằng khó thá» Äiá»u tra thá»±c sá»±, nếu má»t trong các Äá»i tác chÃnh không chá»u hợp tác.
Äại dá»ch Covid-19 Äã là m Ãt nhất 4.439.888 ngưá»i chết trên thế giá»i ká» từ ca lây nhiá» m Äầu tiên á» VÅ© Hán cuá»i tháng 12/2019, theo tá»ng kết cá»§a AFP từ các thá»ng kê chÃnh thức. Còn theo tÃnh toán cá»§a Reuters, cho Äến nay, Äã có tá»ng cá»ng 4,6 triá»u ngưá»i chết vì Covid-19.
Hoa Kỳ và Äá»ng minh táºp tráºn, tÄng cưá»ng hiá»n diá»n á» Biá»n Äông

Hoa Kỳ gần Äây Äã và Äang tiến hà nh má»t loạt các cuá»c táºp tráºn lá»n trên biá»n, trong Äó có hoạt Äá»ng cùng Äá»ng minh tại Biá»n Äông.
Cuá»c táºp tráºn có quy mô toà n cầu, Large Scale Exercise 2021, kéo dà i 12 ngà y, từ 3-15/8, do Hải quân Hoa Kỳ thá»±c hiá»n, ÄÆ°á»£c xem là cuá»c táºp tráºn lá»n nhất ká» từ 1981.
Cuá»c táºp tráºn thứ hai, Large Scale Global Exercise 21, do Hạm Äá»i Indo-Pacific cá»§a Hoa Kỳ cùng các Äá»ng minh Nháºt Bản, Ãc và Anh Quá»c tiến hà nh trên Biá»n Äông, từ ngà y 2-27/8.
Theo kế hoạch, các quá»c gia thuá»c “Bá» Tứ” là Ấn Äá», Mỹ, Nháºt Bản và Ãc sẽ có cuá»c táºp tráºn Malabar từ ngà y 26-29/8 á» ngoà i khÆ¡i Äảo Guam. Mục ÄÃch cá»§a cuá»c táºp tráºn Malabar là Äảm bảo “má»t Ấn Äá» Dương – Thái Bình Dương tá»± do và rá»ng má»”, chá»ng lại hà nh vi bà nh trưá»ng cá»§a Trung Quá»c.
Má»t sá» quá»c gia châu Ãu khác, Äá»ng minh cá»§a Hoa Kỳ, cÅ©ng Äã có hà nh Äá»ng á» vùng Biá»n Äông có vá» trà chiến lược quan trá»ng toà n cầu.
Anh Quá»c Äã cho Äá»i tác chiến tà u sân bay do Hà ng không mẫu hạm HMS Queen Elizabeth chá» huy tiến và o Biá»n Äông há»i cuá»i tháng Bảy.
Äức há»i Äầu tháng Tám, lần Äầu tiên từ gần 20 nÄm qua Äã gá»i tà u chiến tá»i Biá»n Äông. Chiến hạm Bayern vá»i hÆ¡n 200 quân nhân, khá»i hà nh từ Biá»n Bắc, sẽ có hà nh trình kéo dà i 6 tháng, cáºp cảng nhiá»u nÆ¡i, trong Äó có Viá»t Nam.
Sá»± tÄng cưá»ng hiá»n diá»n cá»§a Hoa Kỳ và Äá»ng minh tại Biá»n Äông là nhằm Äá»i phó vá»i sức mạnh và ảnh hưá»ng cá»§a Trung Quá»c, quá»c gia vá»n ngà y cà ng quyết liá»t trong viá»c xác quyết chá»§ quyá»n cá»§a mình tại vùng biá»n nhiá»u tranh chấp.
Sá»± kiá»n Mỹ rút quân vá»i vã khá»i Afghanistan, chÃnh quyá»n Kabul nhanh chóng sụp Äá» còn phe Taliban dá» dà ng tiến chiếm nưá»c nà y khiến ngưá»i ta Äặt câu há»i vá» mức khả tÃn trong những cam kết cá»§a Hoa Kỳ vá»i châu Ã.
Tuy nhiên, Phó Tá»ng thá»ng Kamala Harris trong chuyến công du Äông Nam Ã, tuyên bá» rằng Hoa Kỳ sẽ “sát cánh cùng các Äá»ng minh cá»§a chúng tôi nhằm ÄÆ°Æ¡ng Äầu vá»i các Äe dá»a”.
Là má»t trong những quá»c gia tuyên bá» chá»§ quyá»n tại vùng biá»n có tranh chấp, nhưng “Viá»t Nam không thá» cạnh tranh ÄÆ°á»£c vá»i Trung Quá»c trên Biá»n Äông”, má»t chuyên gia an ninh từ Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quá»c tế (CSIS) nói vá»i BBC News Tiếng Viá»t.
Bắc Kinh sẽ tiếp tục có những hà nh Äá»ng khẳng Äá»nh chá»§ quyá»n trên Biá»n Äông như sá» dụng tà u Äánh cá, hay tà u hải cảnh trong khu vá»±c tranh chấp, cho nên Viá»t Nam “cần phải phá»i hợp vá»i các Äá»i tác trong khu vá»±c và Hoa Kỳ Äá» ÄÆ°Æ¡ng Äầu vá»i Trung Quá»c”, ông Mark F. Cancian, Cá» vấn Cấp cao từ CSIS nói.
Chân dung Ahmad Masoud, thá»§ lÄ©nh chá»ng Taliban cá»§a Afghanistan
Ahmad Masoud Äã dà nh nhiá»u nÄm tÃch trữ vÅ© khà vì ông biết ngà y nà y có thá» Äến. Masoud dẫn Äầu má»t nhóm phiến quân có vÅ© trang từ Panjshir, má»t tá»nh miá»n núi nhá» bé, hiá»n là phần duy nhất cá»§a Afghanistan không nằm dưá»i sá»± kiá»m soát cá»§a Taliban. Nhưng các chiến binh thánh chiến Äang trên ÄÆ°á»ng tá»i. Ãng nói, nếu há» Äến mà không có vÅ© khÃ, há» có thá» tham gia Äà m phán hòa bình. Nhưng nếu há» Äến mang theo súng, há» sẽ gặp sá»± kháng cá»±. Các báo cáo vá» giao tranh trong những ngà y gần Äây cho thấy sá»± lá»±a chá»n Äã ÄÆ°á»£c thá»±c hiá»n.
Masoud có nét giá»ng cha mình, Ahmad Shah Masoud, ngưá»i ÄÆ°á»£c tôn kÃnh á» Afghanistan như má»t anh hùng cách mạng. Anh cả Masoud là má»t chá» huy lá»±c lượng mujahideen ngưá»i Tajikistan, ngưá»i Äã chiến Äấu chá»ng Liên Xô trong những nÄm 1980 và chá»ng Taliban trong những nÄm 1990. NÄm 2001, ông cảnh báo thế giá»i rằng Osama bin Laden có thá» sá» dụng Afghanistan là m cÄn cứ khá»§ng bá». Sau Äó, hai ngà y trưá»c vụ tấn công 11/9, ông bá» al-Qaeda ném bom, sau Äó không lâu thì chết vì vết thương. Con trai cá»§a ông sinh nÄm 1989 á» Afghanistan vÃ ÄÆ°á»£c giáo dục á» Iran và Anh, tiếp thu má»t sá» tư tưá»ng phương Tây vá» tá»± do cá nhân. Tầm nhìn cá»§a Masoud Äá»i vá»i Afghanistan là má»t quá»c gia phi táºp trung vá»i quyá»n tá»± trá» khu vá»±c dà nh cho các nhóm dân tá»c và má»t âchÃnh phá»§ bao trùmâ.
Viá»c Taliban chiếm ÄÆ°á»£c Kabul sá»m hÆ¡n dá»± kiến ââÄã khiến lá»±c lượng cá»§a Masoud á» Panjshir bá» cÄng ra. Chá» cách Kabul 70 km vá» phÃa bắc, ngưá»i ta chá» có thá» tiến và o thung lÅ©ng hình bầu dục dà i cá»§a Panjshir thông qua má»t hẻm núi dá»c. Các thá» trấn cá»§a nó Äang trà n ngáºp những ngưá»i tá» nạn và những binh lÃnh muá»n Äáp lại lá»i kêu gá»i vÅ© trang cá»§a Masoud. Khu vá»±c nà y cÅ©ng là nÆ¡i ẩn náu cá»§a phần còn lại cá»§a chÃnh phá»§ Afghanistan. Khi Tá»ng thá»ng Ashraf Ghani chạy trá»n khá»i Afghanistan, phó tá»ng thá»ng ngưá»i Panjshir cá»§a ông, Amrullah Saleh, Äã vá» quê và tá»± xưng là tá»ng thá»ng tạm quyá»n.
Seleh và Masoud cùng nhau kiá»m soát Mặt tráºn Kháng chiến Quá»c gia Afghanistan. Panjshir Äang bá» bao vây. Taliban ÄÆ°á»£c trang bá» Äầy Äá»§ vÅ© khÃ, trong khi Masoud thừa nháºn rằng kho vÅ© khà cá»§a chÃnh mình sẽ không tá»n tại ÄÆ°á»£c lâu. Ãng khó có thá» nháºn ÄÆ°á»£c bất kỳ sá»± giúp Äỡ nà o từ Mỹ và các Äá»ng minh trong khi Taliban Äang hợp tác vá»i há» Äá» cho phép di tản khá»i Kabul. Má»t trong những tia hy vá»ng cuá»i cùng á» Afghanistan có thá» sá»m biến mất.

Taliban nói ngưá»i Afghanistan không nên Äến sân bay Kabul Äá» ÄÆ°á»£c sÆ¡ tán bá»i các nưá»c phương Tây vì á» Äó Äang rất há»n loạn. Phát ngôn viên cá»§a nhóm cÅ©ng yêu cầu Mỹ không khuyến khÃch ngưá»i dân rá»i Äất nưá»c, vì Afghanistan cần âtà i nÄng cá»§a há»â. Trong khi Äó, xuất hiá»n thông tin cho thấy giám Äá»c CIA William Burns Äã gặp Abdul Ghani Baradar, thá»§ lÄ©nh trên thá»±c tế cá»§a Taliban, hôm thứ Hai á» Kabul. Äây là cuá»c gặp ngoại giao cấp cao nhất giữa Mỹ và Taliban ká» từ khi nhóm nà y chiếm ÄÆ°á»£c thá»§ Äô há»i Äầu tháng, có lẽ Äá» thảo luáºn xem quân Äá»i Mỹ có thá» á» lại Afghanistan sau ngà y 31/8 hay không. Tá»ng thá»ng Joe Biden Äang chá»u áp lá»±c rất lá»n, yêu cầu ông kéo dà i thá»i hạn sÆ¡ tán.
Sá» pháºn bế tắc cá»§a ngưá»i Rohingya
Äá» tránh bá» Äà n áp á» Myanmar hay sá»ng chui lá»§i trong các trại tá» nạn Bangladesh, ngà y cà ng nhiá»u ngưá»i Há»i giáo Rohingya Äang tìm cách chạy trá»n bằng ÄÆ°á»ng biá»n. Nhưng má»t báo cáo gần Äây cá»§a Liên Hợp Quá»c cho thấy là m váºy còn nguy hiá»m hÆ¡n cho há». Sá» ngưá»i thiá»t mạng từ các chuyến Äi biá»n nà y (xuất phát từ cả hai nưá»c) Äã tÄng lên gấp 8 lần trong nÄm 2020 so vá»i 2019, má»t phần vì Äại dá»ch khiến há» không có lá»±a chá»n Äi lại khác. Tình hình nà y khiến sá» ngưá»i tá» nạn trên biá»n cá»§a thế giá»i lên cao nhất ká» từ âkhá»§ng hoảng thuyá»n nhânâ 2015.
Äã 4 nÄm trôi qua ká» từ khi quân Äá»i Myanmar trục xuất hà ng trÄm nghìn ngưá»i Rohingya trong má»t cuá»c diá»t chá»§ng. Gần 1 triá»u ngưá»i Rohingya sá»ng trong 34 khu Äá»nh cư tá» nạn ngay bên kia biên giá»i Bangladesh, vá»i tình hình xấu Äi rõ rá»t ká» từ khi chÃnh phá»§ Bangladesh và các chÃnh phá»§ khu vá»±c áp Äặt hạn chế chá»ng covid-19. Äại dá»ch khiến sá» nhân viên cứu trợ trong các trại giảm 80%, dẫn Äến nạn Äói nghèo trong khi các bÄng Äảng tá»i phạm liên tục gieo bạo lá»±c, khiến nhiá»u ngưá»i Rohingya chá» còn cách lênh Äênh trên Vá»nh Bengal.
Thất nghiá»p giảm á» EU, nhưng chưa Äá»§
Hoạt Äá»ng kinh doanh và viá»c là m Äang há»i phục mạnh mẽ á» khu vá»±c Äá»ng euro. Dữ liá»u khảo sát cá»§a hãng nghiên cứu IHS Markit cho thấy tÄng trưá»ng viá»c là m lên mức cao nhất 21 nÄm qua và o tháng 7 và tháng 8. Các nhà hoạch Äá»nh chÃnh sách sẽ coi Äây là bằng chứng á»§ng há» cho chÃnh sách trong Äại dá»ch cá»§a há». Cho Äến nay há» Äã tÄng cưá»ng và má» rá»ng khả nÄng tiếp cáºn các chương trình duy trì viá»c là m hà o phóng hiá»n có.
Những chương trình nà y giúp giảm thiá»u thất nghiá»p trong khá»§ng hoảng. Nhưng tá» lá» tham gia lao Äá»ng vẫn giảm và so vá»i trưá»c Äại dá»ch vẫn Ãt hÆ¡n 3,3 triá»u viá»c là m. Ngân hà ng Trung ương Châu Ãu gần Äây Äã nhấn mạnh Äiá»u nà y khi giải thÃch quyết Äá»nh tiếp tục mua tà i sản cá»§a há».
Các biá»n pháp Äặc biá»t Äang ngà y cà ng Ãt hà o phóng hÆ¡n và hầu như bá» cắt giảm. Là m váºy sẽ giảm bá»t áp lá»±c lên tà i chÃnh công. Nhưng nếu nhu cầu lao Äá»ng không Äá»§ mạnh thì có thá» dẫn Äến tình trạng thất nghiá»p dà i hạn, Äặc biá»t á» những ngưá»i trẻ tuá»i. Sẽ có nhiá»u tiếng nói yêu cầu tiếp tục hà o phóng.
Miá»n nam Madagascar hạn hán trầm trá»ng
Phần lá»n miá»n nam Madagascar Äang khô cạn. Há»i tuần trưá»c Liên Hợp Quá»c Äã kêu gá»i 155 triá»u Äô la Äá» cứu những sinh mạng Äang bá» hạn hán Äe dá»a. Má»t sá» khu vá»±c tháºm chà chẳng có giá»t mưa nà o trong bá»n nÄm qua, trong khi chứng suy dinh dưỡng có chiá»u hưá»ng gia tÄng. Những gia Äình túng quẫn, Äói khá» Äang phải bán con gái chưa Äá»§ tuá»i thà nh niên Äá» mua thức Än.
Trong bá»i cảnh sắp Äến COP26, há»i nghá» vá» biến Äá»i khà háºu do Liên Hợp Quá»c tá» chức, má»t sá» quan chức cá»§a tá» chức nà y nói hạn hán khiến ngưá»i dân Madagascar trá» thà nh nạn nhân cá»§a lượng khà thải carbon cao do các nưá»c công nghiá»p phát triá»n thải ra. Nói như váºy cÅ©ng Äúng. Nhưng vùng nà y Äã bá» chÃnh phá»§ phá»t lá» suá»t nhiá»u tháºp niên qua, dù liên tục bá» hạn hán. Há» không có ÄÆ°á»ng nhá»±a và cÅ©ng không có nưá»c sạch. Viá»c nà y khiến những cánh Äá»ng mà u mỡ dần kém Äi vì bão cát. Những ngưá»i nà y cần ÄÆ°á»£c cứu. Nhưng nếu không có phát triá»n kinh tế dà i hạn há» sẽ còn tiếp tục khá»n khá».
Äại há»c Johns Hopkins, Hoa Kỳ không công nháºn âvắc-xin Trung Quá»câ

Vắc-xin Covid-19 (ảnh: Youtube/Global News).
Reuters ÄÆ°a tin, Äại há»c Johns Hopkins cá»§a Mỹ gần Äây Äã thông báo rằng chá» các sinh viên Äã tiêm chá»§ng vắc-xin COVID-19 ÄÆ°á»£c CÆ¡ quan Quản lý Thá»±c phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) phê duyá»t má»i ÄÆ°á»£c trá» lại trưá»ng há»c.
Sinh viên Äã tiêm các loại vắc-xin khác phải ÄÆ°á»£c tiêm chá»§ng lại các loại Äã ÄÆ°á»£c phê duyá»t Äá» trá» lại trưá»ng há»c. Ngưá»i ta ưá»c tÃnh rằng nhiá»u trưá»ng Äại há»c Mỹ sẽ tuân theo các chÃnh sách liên quan, và tất cả các loại vắc-xin ÄÆ°á»£c phát triá»n á» Trung Quá»c Äá»u chưa ÄÆ°á»£c phê duyá»t.
Há»c kỳ mùa thu á» các trưá»ng Äại há»c Mỹ sắp bắt Äầu. Äại há»c Johns Hopkins và o ngà y 19/8, bất ngá» thông báo rằng trưá»ng chá» công nháºn vắc-xin Pfizer, Johnson & Johnson và Modena. Cả ba Äã nháºn ÄÆ°á»£c sá»± chấp thuáºn cá»§a FDA vá»i lý do má»t sá» khÃa cạnh cá»§a vắc-xin nà y có thá» Äáp ứng vá»i các biến thá» cá»§a vi-rút Delta tá»t hÆ¡n hÆ¡n các loại vắc-xin khác. Theo quy Äá»nh, những há»c sinh Äã ÄÆ°á»£c tiêm các loại vắc-xin khác cần tiêm lại vắc-xin Äã ÄÆ°á»£c nhà trưá»ng phê duyá»t trưá»c ngà y 8/10 và tải lên các giấy chứng nháºn có liên quan.
Äiá»u nà y có nghÄ©a là những há»c sinh Äã tiêm các loại vắc-xin khác như Sinopharm và Sinovac phải ÄÆ°á»£c tiêm lại bằng loại vắc-xin Äã ÄÆ°á»£c nhà trưá»ng chấp thuáºn.
Mặc dù chÃnh phá»§ Hoa Kỳ không yêu cầu sinh viên Äại há»c phải tiêm phòng, hÆ¡n 240 trưá»ng Äại há»c Hoa Kỳ Äã tá»± nguyá»n thá»±c hiá»n viá»c tiêm chá»§ng bắt buá»c khi nháºp há»c và o há»c kỳ mùa thu. Dẫn Äầu cá»§a Äại há»c Johns Hopkins trong lÄ©nh vá»±c y tế công cá»ng, ngưá»i ta ưá»c tÃnh rằng sẽ có nhiá»u trưá»ng Äại há»c Mỹ tuân theo các chÃnh sách cá»§a nhà trưá»ng hÆ¡n.
Tags: Biển Đông, dịch covid-19, Hoa kỳ, tin thế giới, Trung cộng, độc tài