Nhận định – Afghanistan sụp đổ: Đừng đổ cho Trump, mà lỗi ở Obama và Biden

Quyết Äá»nh rút quân vá»i vã khá»i Afghanistan cá»§a Tá»ng thá»ng Joe Biden mà không có bất kỳ chiến lược rõ rà ng nà o, Äã và Äang Äẩy quá»c gia nà y và o má»t cuá»c há»n loạn Äẫm máu và tà n khá»c. (Tá»ng hợp)
Xuân Trưá»ng ⢠20:56, 16/08/21
Quyết Äá»nh rút quân vá»i vã khá»i Afghanistan cá»§a Tá»ng thá»ng Joe Biden mà không có bất kỳ chiến lược rõ rà ng nà o, Äã và Äang Äẩy quá»c gia nà y và o má»t cuá»c há»n loạn Äẫm máu và tà n khá»c.
Má»i chá» ba tháng ká» từ khi tiến hà nh rút quân, chÃnh quyá»n Biden hiá»n Äang phải Äá»i mặt vá»i má»t ká»ch bản mà nhiá»u ngưá»i liên tưá»ng tá»i sá»± tháo chạy Ỡạt cá»§a ngưá»i Mỹ tại miá»n nam Viá»t Nam nÄm 1975.
Các lá»±c lượng vÅ© trang cá»§a chÃnh phá»§ Afghanistan Äã sụp Äá» nhanh hÆ¡n những gì mà giá»i chức quân Äá»i Mỹ có thá» tưá»ng tượng ÄÆ°á»£c.
Chá» trong vòng 3 tháng, chÃnh Taliban cÅ©ng phải ngạc nhiên vá» sá»± sụp Äá» theo hiá»u ứng domino tại nhiá»u khu vá»±c, vá»i 2 trong sá» các thá»§ phá»§ quan trá»ng nhất cá»§a Afghanistan là Kandahar và Herat Äã thất thá»§.
Dù quân chÃnh phá»§ Afghanistan áp Äảo Taliban vá» lá»±c lượng quân Äá»i, không quân và cảnh sát, nhưng Taliban Äã chiếm ÄÆ°á»£c tá»i hÆ¡n 60% lãnh thá» vá»i tá»c Äá» nhanh kinh hoà ng.
Ngà y 14/8, Taliban tiếp tục chiếm ÄÆ°á»£c toà n bá» tá»nh Logar và chá» còn cách thá»§ Äô Kabul 11 km vá» phÃa nam. Trong khi Äó, Äại sứ quán Mỹ tại Kabul Äã bắt Äầu tiêu há»§y các tà i liá»u nhạy cảm, má»t Äá»ng thái cho thấy chÃnh quyá»n Joe Biden Äang chuẩn bá» cho khả nÄng Äại sứ quán sẽ bá» Taliban chiếm quyá»n kiá»m soát.
Video:
Má»t cam kết quân sá»± lá»n cá»§a Mỹ á» Afghanistan sụp Äá» trưá»c mắt toà n thế giá»i
Và o thá»i Äiá»m nưá»c sôi lá»a bá»ng nà y, Thư ký Nhà Trắng cho biết Tá»ng thá»ng Joe Biden bắt Äầu chuyến Äi nghá» tại trại David. Có thá» nói cho Äến nay, Joe Biden liên tiếp thất bại cả vá» nÄng lá»±c lãnh Äạo và khả nÄng hoạch Äá»nh chÃnh sách. Và Afghanistan là Äá»nh cao cá»§a má»i sá»± thất bại Äó.
Có quá nhiá»u câu há»i ÄÆ°á»£c Äặt ra Äá»i vá»i chÃnh quyá»n Joe Biden như sau:
- Äiá»u gì Äang xảy ra vá»i tình báo Mỹ khiến Taliban có thá» dá» dà ng chiếm lÄ©nh tá»i 2/3 lãnh thá» Afghanistan?
Trong 20 nÄm qua, Mỹ và Äá»ng minh phương Tây Äã Äá» những khoản tiá»n khá»ng lá» và o các lá»±c lượng quân Äá»i Afghanistan, vá»i niá»m tin rằng sẽ giúp chÃnh phá»§ nưá»c nà y có thá» chá»ng lại Taliban. Chá» tÃnh riêng Mỹ Äã góp tá»i 88 tá»· Äô la.
Thế nhưng thay vì chiến Äấu chá»ng lại Taliban, hÆ¡n 300.000 binh lÃnh Afghanistan Äã nhanh chóng buông súng Äầu hà ng. Sá»± thất bại chóng vánh cá»§a quân Äá»i Afghanistan, vá»n ÄÆ°á»£c Mỹ và NATO dà y công huấn luyá»n Äã khiến ngưá»i dân nưá»c nà y choáng váng và các nhà quan sát bá» sá»c toà n táºp.
Tinh thần chiến Äấu rá»u rã cÅ©ng là má»t yếu tá» khiến quân chÃnh phá»§ thua sá»c trưá»c Taliban. Má»t sá» nguá»n tin cho biết, cảnh sát Afghanistan Äã không ÄÆ°á»£c trả lương trong nhiá»u tháng qua, cÅ©ng như binh sÄ© chÃnh phá»§ thiếu thá»n từ lương thá»±c, nưá»c uá»ng cho tá»i vÅ© khÃ, Äạn dược.
- Chuyá»n gì Äang xảy ra á» Lầu NÄm Góc, Äặc biá»t vá»i Chá»§ tá»ch Há»i Äá»ng Tham mưu trưá»ng Liên quân, Tưá»ng Mark Milley?
Tại sao hà ng tá»· Äô la Mỹ tà i trợ khà tà i cho quân Äá»i Afghanistan như thiết giáp Humvees, trá»±c thÄng Blackhawk, tên lá»a và vÅ© khà chiến tranh tân tiến lại bá» bá» rÆ¡i và o tay Taliban? Tại sao Mỹ và lÃnh Afghanistan lại dá» dà ng Äá» lại má»t kho tà ng chiến lợi phẩm khá»ng lá» cho khá»§ng bá»?
ÄÆ°á»£c biết chá» riêng nÄm 2021, Mỹ Äã cung cấp cho Afghanistan 25.000 thiết giáp Humvee. Trong các cuá»c giao tranh khá»c liá»t vừa qua, chÃnh phá»§ Afghanistan báo cáo mất tá»i 100 chiếc Humvee má»i tuần. Lá»±c lượng an ninh Afghanistan cÅ©ng Äá» mất nhiá»u thiết giáp M113, M1117, súng phóng lá»±u Mk.19, pháo kéo D-30 mm… Ngoà i ra, Taliban còn phá há»§y nhiá»u trá»±c thÄng Mi-17 và UH-60.
- Chuyá»n gì sẽ xảy ra vá»i những ngưá»i tá» nạn, mà nhiá»u ngưá»i trong sá» Äó Äã hợp tác vá»i Mỹ và Äá»ng minh?
ChÃnh quyá»n Joe Biden tuyên bá» rút quân từ tháng 4, nhưng Äến lúc nà y má»i rục rá»ch liên há» tìm nÆ¡i trú chân cho những ngưá»i tá» nạn Afghanistan, trong sá» Äó nhiá»u ngưá»i Äã là m viá»c cho Mỹ.
Có vẻ ToÌa BaÌ£ch ÃÌc cá» gắng thuyết phục Albania và Kosovo má» cá»a cho ngưá»i tá» nạn tá»i, trong khi Kazakhstan, Uzbekistan và Tajikistan Äá»u khưá»c từ.
https://platform.twitter.com/embed/Tweet.html?dnt=false&embedId=twitter-widget-0&features=eyJ0ZndfZXhwZXJpbWVudHNfY29va2llX2V4cGlyYXRpb24iOnsiYnVja2V0IjoxMjA5NjAwLCJ2ZXJzaW9uIjpudWxsfSwidGZ3X2hvcml6b25fdHdlZXRfZW1iZWRfOTU1NSI6eyJidWNrZXQiOiJodGUiLCJ2ZXJzaW9uIjpudWxsfSwidGZ3X3NwYWNlX2NhcmQiOnsiYnVja2V0Ijoib2ZmIiwidmVyc2lvbiI6bnVsbH19&frame=false&hideCard=false&hideThread=false&id=1427118375713443841&lang=en&origin=https%3A%2F%2Fwww.ntdvn.com%2Fthe-gioi%2Fafghanistan-sup-do-toi-la-o-obama-va-biden-233449.html&sessionId=af2b20aa5a5b215567cc32470b4da77feba740f7&siteScreenName=NtdViet&theme=light&widgetsVersion=1890d59c%3A1627936082797&width=550pxhttps://platform.twitter.com/embed/Tweet.html?dnt=false&embedId=twitter-widget-0&features=eyJ0ZndfZXhwZXJpbWVudHNfY29va2llX2V4cGlyYXRpb24iOnsiYnVja2V0IjoxMjA5NjAwLCJ2ZXJzaW9uIjpudWxsfSwidGZ3X2hvcml6b25fdHdlZXRfZW1iZWRfOTU1NSI6eyJidWNrZXQiOiJodGUiLCJ2ZXJzaW9uIjpudWxsfSwidGZ3X3NwYWNlX2NhcmQiOnsiYnVja2V0Ijoib2ZmIiwidmVyc2lvbiI6bnVsbH19&frame=false&hideCard=false&hideThread=false&id=1427118375713443841&lang=en&origin=https%3A%2F%2Fwww.ntdvn.com%2Fthe-gioi%2Fafghanistan-sup-do-toi-la-o-obama-va-biden-233449.html&sessionId=af2b20aa5a5b215567cc32470b4da77feba740f7&siteScreenName=NtdViet&theme=light&widgetsVersion=1890d59c%3A1627936082797&width=550px
Nưá»c Nga cá»§a Putin có thá» là má»t Äá»a Äiá»m tá»t Äá» nhá» cáºy, nhưng chÃnh toÌa BaÌ£ch ÃÌc Äã âcÆ¡m chẳng là nh, canh chẳng ngá»tâ vá»i Matxcova bá»i những lá»i xúc phạm Putin cá»§a Joe Biden khi má»i lên nháºm chức.
Và trưá»c Äá»ng thái lo ngại má»t là n sóng tá» nạn trà n Äến sân sau cá»§a Nga á» Trung Ã, Putin Äã thắt chặt tuyến phòng thá»§ biên giá»i phÃa nam cá»§a nưá»c nà y. Äây là câu trả lá»i mạnh mẽ nhất cá»§a ông chá»§ Äiá»n Kremlin gá»i tá»i Joe Biden.
Trong khi Äó, những ngưá»i tá» nạn Afghanistan Äang tuyá»t vá»ng, phải chen chúc tại chảo lá»a Kabul trong tình cảnh không nhà , không Äá» Än thức uá»ng và luôn nÆ¡m ná»p lo sợ. Má»t sá» Äe dá»a sẽ tá»± thiêu nếu Mỹ không cấp giấy thông hà nh xuất cảnh.
- Äiá»u gì sẽ xảy ra vá»i sá» tiá»n 9.5 tá»· Äô la tại ngân hà ng trung ương Afghanistan, khi Taliban chiếm ÄÆ°á»£c thá»§ Äô Kabul?
Liá»u chÃnh quyá»n Joe Biden có kế hoạch nà o Äá» cứu nguy sá» tiá»n nà y, hay lại bất lá»±c Äá» nó rÆ¡i và o tay Taliban và Äá» phiến quân khá»§ng bá» sẽ vung tiá»n lôi kéo các Äá»ng minh Äá»c tà i Äang khát tiá»n mặt như Venezuela và Cuba?
- Cuá»i cùng, chuyá»n gì Äang xảy ra vá»i Äại sứ quán Mỹ tại Kabul?
Theo nhà phân tÃch Peter Bergen cá»§a CNN, Mỹ có thá» sẽ chuyá»n Äại sứ quán Äến sân bay Kabul. Äá»ng thái nà y cho thấy, chÃnh quyá»n Biden không muá»n truyá»n thông thế giá»i ÄÆ°a lại những hình ảnh mang tÃnh biá»u tượng vá» cuá»c di tản tại Äại sứ quán Mỹ á» Sà i Gòn nÄm 1975.
Viá»c Joe Biden Äiá»u thêm 3.000 lÃnh Mỹ tá»i Afghanistan Äá» sÆ¡ tán nhân viên khá»i Äại sứ quán bằng ÄÆ°á»ng không khẩn cấp, cho thấy lá»ch sá» Äang lặp lại. Theo kế hoạch, Nhà Trắng sẽ cho sÆ¡ tán nhân viên Mỹ trong vòng 3 ngà y ká» từ khi Taliban tiến và o thá»§ Äô Kabul.
Tuy nhiên, sân bay Kabul lại là nÆ¡i Taliban Äang vây ráp trong ná» lá»±c xâm chiếm thá»§ Äô. Liá»u quân Äá»i Mỹ có tiếp cáºn ÄÆ°á»£c sân bay quá»c tế Kabul hay không, Äá» bảo Äảm viá»c di tản ÄÆ°á»£c diá» n ra má»t cách có há» thá»ng? Phải chÄng vì thế mà chÃnh quyá»n Joe Biden Äang phải thương lượng vá»i Taliban?
Phải chÄng chÃnh quyá»n Joe Biden Äã không có má»t kế hoạch rõ rà ng và má»i biá»n pháp ứng phó, giá» chá» mang tÃnh chưÌa chaÌy.
Äó là má»t dấu hiá»u cho thế giá»i thấy rằng, vai trò lãnh Äạo cá»§a ngưá»i Äứng Äầu nưá»c Mỹ Äã thảm bại. Äây là má»t thất bại lá»n nhất vá» chÃnh sách Äá»i ngoại cá»§a Mỹ ká» từ sá»± kiá»n miá»n nam Viá»t Nam nÄm 1975.
Lá»i là do Donald Trump hay do chÃnh sách âmá»m dẻoâ cá»§a Obama?
Má»t nhóm phiến quân chá» m trá» trên những chiếc xe quân sá»± cá»§a Mỹ, Äánh bại má»t quân Äá»i do Mỹ huấn luyá»n, và Äá»i quân nà y sá»m buông súng Äầu hà ng mà không cần chiến Äấu.
Nghe có vẻ quen quen? Cùng má»t sá»± kiá»n, nhưng cách xá» lý khá»§ng hoảng Äã thá» hiá»n sá»± khác biá»t giữa hai vá» tá»ng thá»ng Mỹ: Donald Trump và Barack Obama. (Ảnh tá»ng hợp)
Äó là những gì Äã xảy ra á» Iraq sau khi Mỹ rút quân khá»i nưá»c nà y và o cuá»i nÄm 2011 dưá»i thá»i chÃnh quyá»n Obama. Trong vòng ba nÄm, lá»±c lượng ISIS chá» cách các cá»a ngõ thá»§ Äô Baghdad có và i dặm và Äã Äánh chiếm nhiá»u thà nh phá» quan trá»ng á» Iraq.
10 nÄm sau, và o những ngà y tháng 8 nà y, lá»ch sá» Äang lặp lại tại Afghanistan vá»i chÃnh quyá»n Joe Biden.
Ngà y 14/8, Tá»ng thá»ng Biden Äá» lá»i cho tình hình há»n loạn hiá»n nay tại Afghanistan là do những chÃnh sách cá»§a cá»±u Tá»ng thá»ng Donald Trump Äá» lại khi ông tuyên bá»:
âKhi tôi bưá»c và o nhiá»m sá», tôi Äã thừa hưá»ng má»t thá»a thuáºn do ngưá»i tiá»n nhiá»m ký. Ngay trưá»c khi rá»i nhiá»m sá», ông [Trump] cÅ©ng Äã giảm sá»± hiá»n diá»n cá»§a binh lÃnh Mỹ tại Afghanistan xuá»ng con sá» rất thấp 2.500 quânâ.
Trong má»t tuyên bá» hôm 11/8, Tá»ng thá»ng Donald Trump cÅ©ng nêu rõ kế hoạch rút quân có Äiá»u kiá»n cá»§a ông khi so sánh vá»i chÃnh sách thảm hại cá»§a Joe Biden.
Ãng tuyên bá»:
âCá nhân tôi Äã có các cuá»c thảo luáºn vá»i các nhà lãnh Äạo hà ng Äầu cá»§a Taliban, theo Äó há» hiá»u những gì há» Äang là m bây giá» sẽ không thá» chấp nháºn ÄÆ°á»£c.
âÄó sẽ là má»t cuá»c rút quân khác biá»t và thà nh công hÆ¡n nhiá»u, và Taliban hiá»u Äiá»u Äó hÆ¡n bất kỳ ai. Những gì Äang diá» n ra bây giá» là không thá» chấp nháºn ÄÆ°á»£c. Äáng lẽ ra nó phải ÄÆ°á»£c thá»±c hiá»n tá»t hÆ¡n nhiá»uâ.
Thá»±c tế là trong nhiá»m kỳ cá»§a Tá»ng thá»ng Trump và bất chấp chÃnh phá»§ Afghanistan còn nhiá»u khiếm khuyết, quá»c gia nà y Äã Äạt ÄÆ°á»£c những bưá»c tiến quan trá»ng. ChÃnh phá»§ kiá»m soát hầu hết lãnh thá» cá»§a Äất nưá»c và ná»n kinh tế có sá»± khá»i sắc. Phụ nữ ÄÆ°á»£c Äi là m và trẻ em ÄÆ°á»£c Äến trưá»ng há»c Äầy Äá»§.
Sá»± hiá»n diá»n cá»§a quân Äá»i Mỹ trong suá»t 20 nÄm ká» từ cuá»c chiến chá»ng khá»§ng bá» cá»§a chÃnh quyá»n Bush con Äã là m nưá»c Mỹ tá»n thất cả ngưá»i lẫn cá»§a. ChÃnh vì váºy viá»c Tá»ng thá»ng Trump Äà m phán vá»i Taliban, rút quân vá» nưá»c không có gì sai. Bá»i các cuá»c Äà m phán Äá»u dá»±a trên các Äiá»u kiá»n rà ng buá»c nghiêm khắc, và Taliban sẽ phải chá»u hoà n toà n trách nhiá»m vá» hà nh Äá»ng cá»§a há».
ChÃnh quyá»n Trump cảnh cáo rằng, nếu Taliban tá» ra không Äáng tin cáºy, quân Äá»i Mỹ sẽ có biá»n pháp rÄn Äe cứng rắn vá»i nhóm phiến quân nà y Äá» bảo vá» lợi Ãch cá»§a nưá»c Mỹ.
Thá»±c tế, chÃnh quyá»n Trump Äã trao cho Joe Biden má»t kế hoạch gần như Äã ÄÆ°á»£c giải quyết trá»n vẹn. Tất cả những gì Joe Biden cần là m là tiếp tục Äà m phán má»t giải pháp lâu dà i từ má»t vá» thế mạnh, mà Mỹ luôn á» thế cầm trá»ch giá»ng như các chÃnh sách cá»§a Trump Äá» lại trong vấn Äá» Äá»i phó vá»i Trung Quá»c.
Tuy nhiên thay và o Äó, chÃnh quyá»n Joe Biden chá» là m má»i viá»c là ấn Äá»nh hạn chót rút quân và vá»i vã Äiá»u chuyá»n lÃnh Mỹ vá» nưá»c, bất chấp Taliban Äang là m mưa là m gió khắp Afghanistan.
Cho nên viá»c Biden Äá» lá»i cho Trump là cách ÄÆ¡n giản nhất Äá» bà o chữa cho quyết Äá»nh thảm há»a cá»§a mình. Nhưng Äiá»u Äó cÅ©ng không gây ngạc nhiên lắm nếu xét Äến chÃnh sách Äá»i ngoại dưá»i thá»i Obama.
Trong nÄm cuá»i cùng cá»§a nhiá»m kỳ 2016 cá»§a Obama, các nhà quan sát ghi nháºn quân Äá»i Mỹ Äã có mặt tại 138 quá»c gia. Bất chấp sá»± dà n trải nà y, quân Äá»i Mỹ vẫn phải hứng chá»u những thất bại chiến lược to lá»n tại Iraq, Afghanistan và Libya.
NÄm 2011, tại Iraq, Obama Äã Äá»t ngá»t rút quân Ỡạt. Quyết Äá»nh nà y Äã giúp lá»±c lượng ISIS trá»i dáºy như nấm má»c sau mưa, Äã tạo ra má»t nhà nưá»c khá»§ng bá» lá»n nhất và mạnh nhất trong lá»ch sá» hiá»n Äại. Và tại Afghanistan cÅ©ng váºy.
NÄm 2012, Obama Äã áp dụng âhá»c thuyết má»iâ trong chÃnh sách Äá»i ngoại, ÄÆ°á»£c gá»i là âlãnh Äạo từ phÃa sauâ, và Libya trá» thà nh âphép thá»â cho há»c thuyết Äó.
Khi nhà lãnh Äạo Muammar Gaddafi phải liên tiếp chá»ng Äỡ quân ná»i dáºy tại Benghazi và các thà nh phá» khác á» phÃa Äông Libya, Obama Äã nhưá»ng vá» trà lãnh Äạo cá»§a nưá»c Mỹ âá» phÃa sauâ, và trông chá» và o NATO (chá»§ yếu là Anh và Pháp) thá»±c hiá»n gần hết các Äợt không kÃch trên toà n lãnh thá» Libya.
Khi chế Äá» Gaddafi sụp Äá», Obama Äã phá»t lá» tình hình an ninh há»n loạn tại nưá»c nà y, dẫn Äến thảm ká»ch Benghazi khiến Äại sứ Mỹ bá» sát hại mà không há» có quân Äá»i Mỹ bảo vá». Äây má»t trong những vết nhÆ¡ ô nhục nhất trong lá»ch sá» nưá»c Mỹ. Hình ảnh vá» Äại sứ Mỹ Chris Stevens tá» nạn sau vụ tấn công cá»§a phiến quân ná»i dáºy tại Benghazi.
Những gì xảy ra tại Afghanistan ngà y hôm nay, phải chÄng do Taliban Äã dà y công nghiên cứu há»c thuyết âmá»m dẻoâ nà y cá»§a Obama/Biden, và biết cần phải là m gì vá»i nó: Äó chÃnh là Khai thác sá»± suy yếu có chá»§ ý cá»§a quân Äá»i Mỹ.
Xuân Trưá»ng
theo ntdvn.com
Tags: afghanistan, tin thế giới