Đảng cộng sản Việt Nam | Stop Expansionism

Từ cướp 1945 đến chiếm 1975

Wednesday, September 1st, 2021

Quang cảnh Nhà hát lớn Hà Nội ngày Việt Minh cướp chính quyền 19/8/1945. Ảnh: internet

Bởi AdminTD -31/08/2017

Phạm Trần – 31-8-2017

Tags: cộng sản, Việt Nam, độc tài
Posted in Bình luận, Tin tức, Việt nam, Đảng cộng sản Việt Nam, Độc lâp, Độc tài | Comments Off on Từ cướp 1945 đến chiếm 1975

Chuyện “lạ mà quen” nhân chuyến thăm Việt Nam của Phó Tổng thống Kamala Harris – Trần Hưng Đạo

Thursday, August 26th, 2021

PhÃ³ tá»•ng thá»‘ng Má»¹ Kamala Harris vÃ Thá»§ tÆ°á»›ng Pháº¡m Minh ChÃnh á»Ÿ HÃ Ná»™i hÃ´m 25/8/2021 – Reuters

(more…)

Posted in Biến thể covid, Mỹ - Việt, Việt nam, Đảng cộng sản Việt Nam | Comments Off on Chuyện “lạ mà quen” nhân chuyến thăm Việt Nam của Phó Tổng thống Kamala Harris – Trần Hưng Đạo

Thảm cảnh Covid Vũ Hán tại Việt Nam

Saturday, July 31st, 2021

Sài Gòn: tang thương trong tuyệt vọng – Đỗ Duy Ngọc

30/7/2021

Những đoàn người khổ sở tháo chạy khỏi Sài Gòn (ảnh: MXH)

Dù là người lạc quan, không chấp nhận chữ “toang” và “bùng” ở Sài Gòn, nhưng đến hôm nay, phải chấp nhận một sự thật là Sài Gòn tang thương như chưa bao giờ thấy. Kể cả trong thời chiến tranh và trong thời điểm đói nghèo sau 1975… Đã qua thời gian dài giãn cách rồi giới nghiêm, từ Chỉ thị 15, rồi 16 rồi phong toả, con số người nhiễm bệnh và tử vong ở Sài Gòn vẫn không ngừng tăng. Rất nhiều khu vực bị cách ly dài ngày, rất nhiều biện pháp, chỉ thị được đưa ra, nhưng bất lực. Không biết bao nhiêu clip, bao nhiêu tin nhắn, bao nhiêu hình ảnh đã cho thấy một Sài Gòn với nhiều bi kịch.

Những thước phim kinh khủng trôi qua khắp ngõ ngách Sài Gòn

Cảnh nhếch nhác, thiếu phương tiện ở các khu cách ly, cảnh người chết đắp chiếu, người bệnh hấp hối trong phòng của bệnh viện chuyên điều trị người dính Covid-19 mà không có một ai chăm sóc, tiếng kêu vô vọng của người đàn ông trong căn phòng đầy những người chờ chết. Cảnh hàng đoàn xe chở xác người chờ vào lò thiêu ở Bình Hưng Hoà. Tiếng kêu tuyệt vọng của một cô gái bên xác mẹ vừa qua đời. Câu nhắn tin cuối cùng của một cô gái thiện nguyện trước lúc lìa đời…

Cảnh một thanh niên được để trên xe đẩy hàng đưa ra từ con hẻm nhỏ ở quận 4, anh ta yếu lắm rồi, không thở nổi, xe đón anh là một chiếc xe vận tải nhỏ chở hàng do y tế đưa xuống, không bình oxy, không có một thiết bị cấp cứu nào, anh được dìu lên xe và ngồi thở dốc. Nghe nói sau đó anh đã không qua nổi và đã tử vong. Cảnh ba chiếc quan tài được đưa ra từ con hẻm nhỏ lên xe đi thiêu giữa buổi chiều nặng hạt. Cảnh người mẹ kêu gào xin cứu con trong khu cách ly… và biết bao cảnh đau thương nữa không viết ra hết.

(ảnh: MXH)

Và cảnh những người sống lê lết bên vỉa hè nhận hộp cơm từ thiện, ánh mắt ai cũng buồn, nụ cười của ai cũng méo xệch. Những cảnh bi đát ấy không thể tìm thấy trên báo chí hàng ngày, cũng sẽ không thấy trên tivi. Nhưng đó là những cảnh đời thực đang xảy ra hàng giờ trong lòng thành phố này. Đêm ở Sài Gòn giờ lặng im một cách đáng sợ và đêm Sài Gòn trong nhiều căn nhà, ngõ hẻm, góc phố, trong các khu cách ly, trong các bệnh viện có những con người lần lượt lìa trần trong lặng lẽ, những cảnh đau thương đầm đìa nước mắt.

Chính quyền tiếp tục ngụp lặn trong lúng túng

Cơn đại dịch như một trận cuồng phong kéo dài, nhà nước loay hoay với những kịch bản đối phó nhưng hình như chưa tìm được một liều thuốc hiệu nghiệm để ngăn chặn cơn dịch. Cứ cách ly, phong tỏa, giới nghiêm, giãn cách với các chỉ thị không còn giá trị với cuộc khủng hoảng. Đã đến lúc lựa chọn phải tập trung vào mục tiêu giảm tử vong, giảm người nhiễm bệnh. Chuyện tăng trưởng, phát triển phục hồi kinh tế cho chậm lại hoặc cũng có thể dừng lại khi không thể bắt cá hai tay trong thời kỳ dầu sôi lửa bỏng này, cứu người là chuyện khẩn cấp nhất.

Vừa qua, Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Thành Phong đã ký quyết định thành lập Tổ tư vấn về chính sách phòng, chống dịch Covid-19 và phục hồi kinh tế với tám thành viên do TS Vũ Thành Tự Anh, Trường Chính sách công và Quản lý Fulbright, Đại học Fulbright Việt Nam làm Tổ trưởng.

Tổ tư vấn có nhiệm vụ nghiên cứu, đề xuất giải pháp, biện pháp cho Chủ tịch UBND TP.HCM để thực hiện tốt công tác chống dịch, phục hồi sản xuất, qua đó góp phần thực hiện “mục tiêu kép”. Đây là danh sách tổ tư vấn:

– TS Vũ Thành Tự Anh, Trường Chính sách công và Quản lý Fulbright, Đại học Fulbright Việt Nam (Tổ trưởng)

– TS Trương Minh Huy Vũ, Khu công nghệ phần mềm, Đại học Quốc gia TP.HCM (Tổ phó)

– PGS.TS Trần Hoàng Hải, giảng viên cao cấp, quyền Hiệu trưởng Đại học Luật TP.HCM

– PGS.TS Hoàng Công Gia Khánh, Đại học Kinh tế – Luật, Đại học Quốc gia TP.HCM

– TS Nguyễn Ngọc Nhã Nam, VNTI và Khu công nghệ phần mềm, Đại học Quốc gia TP.HCM

– PGS.TS Phạm Duy Nghĩa, Trường Chính sách công và Quản lý Fulbright, Đại học Fulbright Việt Nam

– Ông Nguyễn Xuân Thành, Trường Chính sách công và Quản lý Fulbright, Đại học Fulbright Việt Nam

– PGS.TS Đỗ Văn Dũng, Đại học Y dược TP.HCM

Với ý kiến cá nhân, tôi nghĩ nên tách ra hai mục tiêu và hai tổ tư vấn khác nhau dù cả hai có thể tiến hành song song. Tổ chống dịch gồm y bác sĩ, các nhà khoa học tư vấn cho ủy ban các biện pháp chống dịch hiệu quả, nhanh chóng và thiết thực nhất. Tổ tư vấn kinh tế gồm các chuyên gia kinh tế đưa ra những ý kiến để phát triển kinh tế sau cơn dịch. Ở đây, nhìn vào tổ tư vấn chống dịch với tám người mà chỉ có một bác sĩ, còn lại toàn chuyên gia quản lý, giáo sư kinh tế với tiến sĩ phần mềm. Thế thì tư vấn chống dịch cái gì khi nhiệm vụ trước mắt là chống dịch? Các nhà lãnh đạo vẫn băn khoăn và đặt nặng việc phát triển, phục hồi kinh tế hơn là việc chống dịch. Bởi vậy việc đối phó với đại dịch cứ chạy loanh quanh và lâm vào bế tắc.

Những vành khăn tang

Mới đây, khi làm việc với ông chủ tịch nước, chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Thành Phong cho biết tính đến nay TP.HCM đã trải qua 61 ngày giãn cách xã hội theo các cấp độ khác nhau. Đánh giá việc thực hiện Chỉ thị 16 tăng cường, chủ tịch UBND TP cho biết việc hạn chế ra đường từ sau 18h đến 6h sáng được thực hiện nghiêm. Tuy nhiên, từ 6h sáng đến trước 18h, nhiều người vẫn ra đường mà không có lý do cần thiết.

Ông Phong nhận định khi thực hiện Chỉ thị 10 trên cơ sở Chỉ thị 15, số ca nhiễm tăng 6,1 lần so với khi áp dụng Chỉ thị 19. Khi áp dụng Chỉ thị 16, số ca mắc tăng bình quân 7,7 lần/ngày so với áp dụng Chỉ thị 10. Khi tiếp tục áp dụng Chỉ thị 10 thì số ca mắc bình quân tăng 1,5 lần so với khi áp dụng Chỉ thị 16. Như vậy, khi tiếp tục áp dụng Chỉ thị 16 thì tốc độ tăng ca mắc bình quân đã chậm lại, chỉ tăng 1,5 lần.

Thế nhưng, nếu xem con số thống kê người nhiễm bệnh và số tử vong thực tế, người ta sẽ có kết quả khác.

Ngày 18 Tháng Bảy có 4,693 ca

Ngày 19 Tháng Bảy có 3,074 ca

Ngày 20 Tháng Bảy có 3,322 ca

Ngày 21 Tháng Bảy có 3,556 ca

Ngày 22 Tháng Bảy có 4,218 ca

Ngày 24 Tháng Bảy có 5,396 ca

Ngày 25 Tháng Bảy có 4,555 ca

Ngày 26 Tháng Bảy có 5,997 ca

Ngày 27 Tháng Bảy có 6,318 ca

Ngày 28 Tháng Bảy có 4,449 ca

Ngày 29 Tháng Bảy có 4,592 ca

Qua những con số đó, chúng ta thấy chỉ qua 11 ngày từ 18 Tháng Bảy đến 29 Tháng Bảy, số người nhiễm bệnh không hề giảm dù thành phố đã dùng nhiều biện pháp để đối phó. Tính đến sáng 30 Tháng Bảy, trên địa bàn thành phố đã có 85,288 trường hợp mắc Covid-19 được Bộ Y tế công bố. Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật TPHCM cho biết, hiện các bệnh viện trên địa bàn thành phố đang điều trị cho 36,378 bệnh nhân dương tính, trong đó có 847 bệnh nhân nặng đang thở máy và 14 bệnh nhân can thiệp ECMO. Tính từ đầu năm đến nay, toàn thành phố đã có 1,057 bệnh nhân tử vong sau khi mắc virus, một con số không nhỏ. Và từ con số đó ta hình dung ra nỗi tang thương của nhiều gia đình ở thành phố này trong cơn đại dịch.

Nhưng thật ra con số tử vong ở thành phố không chỉ là con số người chết vì virus mà mỗi ngày còn biết bao nhiêu bệnh nhân chết vì những bệnh tật khác nhưng không được thống kê. Vì cách ly, phong tỏa, giới nghiêm và hệ thống liên lạc với các bộ phận y tế, với bệnh viện tắc nghẽn không liên lạc được hoặc chuông reo không ai trả lời. Vì hạn chế lưu thông cùng các phương tiện giao thông công cộng không được phép hoạt động.

Rất nhiều người mắc bệnh tim mạch, đột quỵ, tai biến, ruột thừa, viêm gan cấp tính, viêm cầu thận, tai nạn… không thể đến bệnh viện để cứu chữa kịp thời và họ đành lìa đời trong đau đớn và uất hận của thân nhân. Con số người chết này cũng liên quan gián tiếp từ Covid-19. Bệnh viện vắng hẳn người đến thăm khám, người bệnh mãn tính cũng không được tái khám, ngay cả người trong tình trạng cấp cứu khó khăn lắm mới đến được bệnh viện nhưng cũng không được quan tâm chữa trị như bình thường mà phải qua biết bao thủ tục và việc từ chối người bệnh là chuyện đã từng xảy ra.

Cách ly, phong tỏa kéo dài đã hai tháng, nhiều người, nhiều gia đình chẳng còn chi để sống qua ngày. Đã có hiện tượng lây nhiễm tập thể ở các khu dưỡng lão. Những trung tâm nuôi người già, trẻ em lâu nay sống nhờ lòng hảo tâm của bá tánh giờ đây lâm vào cảnh thiếu ăn. Đã đến lúc nhà nước nên tìm ra giải pháp tốt hơn là ra lệnh cấm đoán và giới nghiêm. Càng siết mạnh càng gây hoang mang và âu lo. Bữa cơm càng lúc càng vơi dần đi vì không còn phương sinh kế, ức chế vì bị tù túng và bế tắc vì không kiếm ra tiền mua rau gạo. Những thứ ấy khiến cho người dân dễ sinh ra bất mãn và có những hành vi thiếu kiểm soát.

Ngày mai ra sao?

Những đoàn người tìm cách bỏ thành phố lại sau lưng càng lúc càng nhiều. Họ ra đi với nhiều phương tiện có sẵn để tìm đường về quê. Họ rời thành phố với giọt nước mắt nhưng ngày về nhiều khi cũng chẳng có nụ cười. Quê nhà nhiều nơi cũng chẳng muốn đón nhận họ và nơi quê nhà họ cũng khó kiếm được bữa cơm. Tang thương không chỉ ở số người nhiễm bệnh, số người tử vong hàng ngày mà tang thương còn phủ lên đời sống của nhưng người đang còn lành mạnh đang thấp thỏm âu lo chẳng biết số phận mình ngày mai ra sao.

Cũng chẳng hiểu về công văn hỏa tốc của Bộ trưởng Bộ Y tế gởi cho chủ tịch thành phố ngày hôm qua. Thúc hối tiến trình chích vaccine vì có cảm giác thành phố tiêm chủng quá chậm chạp? Trong khi đó thành phố lại khẩn thiết yêu cầu tăng cường lượng vaccine. Thực tế là thành phố tiêm chủng quá chậm, số lượng người được chích chẳng là bao so với dân số gần chục triệu người. Thiếu vaccine hay thiếu tổ chức, trách nhiệm? Người dân không cần biết lỗi của ai, chỉ mong được chích vaccine để bớt sợ hãi và hi vọng cơn dịch sẽ sớm qua. Lúc này chỉ mong làm sao giảm được người nhiễm dịch và con số tử vong. Bởi thế giới cũng đã biết rằng không bao giờ diệt được con virus khốn nạn này mà chỉ là ngăn chận nó, sống chung với nó bằng vaccine và những viên thuốc của tương lai.

Theo HCDC, tính từ 18h30 ngày 29 Tháng Bảy đến 6h ngày 30 Tháng Bảy, thành phố ghi nhận thêm 2,740 bệnh nhân mới được Bộ Y tế công bố sáng nay. Trong đợt dịch thứ IV bắt đầu từ 27 Tháng Tư đến sáng 30 Tháng Bảy, thành phố có tổng cộng hơn 84,500 người mắc Covid-19. Những con số chẳng có chi vui, nỗi lo còn đó.

30 Tháng Bảy 2021

Sài Gòn ngày lockdown thứ hai mươi haihttps://saigonnhonews.com/thoi-su/viet-nam/sai-gon-tang-thuong-trong-tuyet-vong/embed/#?secret=M1AMeBCsTA

Chạy đến vô cùng – Tuấn Khanh

31/7/2021

Hình ảnh đoàn người bồng bế nhau đi bằng xe máy, theo báo chí trong nước là lên đến hàng ngàn, di chuyển từ Sài Gòn tỏa đi nhiều hướng, chạy về quê nhà trong lúc dịch bệnh và lệnh phong tỏa ngặt nghèo này, đang làm nhói tim không biết bao người.

Có người đi đến 800 cây số để về miền Trung, và có người đi gần gấp đôi như vậy để đến Nghệ An. Và còn rất nhiều đích đến nữa. Ngoài những nhóm xe máy, người ta còn thấy cả những gia đình đi bằng xe đạp, thậm chí là liều lĩnh đi bộ. Tất cả đều là người nghèo Việt Nam, những con người cần lao từ mọi miền đã đổ về Sài Gòn, tìm một công việc để dựng đời mình, hoặc để kiếm chút ít dư dả gửi cho cha mẹ ở quê.

Lý do họ rời bỏ Sài Gòn, bởi không còn tin tưởng vào các chính sách chống dịch của nhà cầm quyền, và cũng không đủ sức để cầm cự thêm nữa khi mất việc, không còn gì để sống tiếp nay mai. Hẳn nhiên, chính quyền Hồ Chí Minh đang nợ những con người này một lời xin lỗi, vì đã không cưu mang họ được, qua những tháng ngày này, bất chấp việc tuyên truyền nói dối rằng luôn lo đủ cho mọi người gặp khó khăn.

Nhưng không phải vì chính quyền hết khả năng trong đại dịch. Bản tin tài chính cuối tháng 7-2021 của Ủy ban thành phố Hồ Chí Minh khoe rằng bất chấp đại dịch khó khăn, ngân sách vẫn bội thu. Ước tính sức người 10 triệu dân và sản vật, giao thương ở Sài Gòn vẫn làm ra mỗi ngày 1500 tỷ đồng để nộp cho ngân sách Trung Ương theo chỉ tiêu được giao. Con số thu được đang tăng nhanh, nên chỉ 6 tháng thôi, đã đạt 54,42% trên tổng thu theo kế hoạch.

Đoàn người ngủ vật vạ, tạm bợ để tiếp tục lên đường

Vậy đó, mà từng hộp cơm cho người nghèo, từng cọng rau cho kẻ khó… hầu hết là các cuộc tự nuôi, tự cứu nhau đầy khó khăn của người dân. Không chỉ ngăn chận con người ra đường vì lệnh giãn cách, mà các lực lượng kiểm tra, ngăn chận đủ thành phần của nhà nước còn ngăn cản cả rau, thịt, sữa… thậm chí là cả tả trẻ em và băng vệ sinh phụ nữ, cũng như là tiền mặt được vận chuyển của ngành ngân hàng. Sài Gòn như một người phụ nữ bị ép vào trò chơi trừ tà thời mông muội, phải chịu đói khát, phải bị trói buộc, kiệt sức không biết xoay trở ra sao lúc này. Dĩ nhiên, những dân cư yếu ớt nhất, dễ tổn thương nhất của vùng đất này đành phải chọn dứt áo ra đi.

Không được hứa hẹn gì một cách thực tế từ người cầm quyền, và cũng lao đao vì không đảm đương nổi bản thân, hàng ngàn con người đã gói ghém tư trang và lên đường. Họ ngủ vật vạ dọc đường, tránh né các sự chận bắt của các chốt kiểm tra trên quốc lộ. Có người chở vợ đang mang thai. Có gia đình chở 3-4 người trên một chiếc xe máy nhỏ. Có cả người mẹ đơn thân chở lùm xùm đồ đạc, phía sau là đứa con chỉ mới hơn 10 tuổi, ôm giữ em nhỏ của mình.

Sài Gòn, từ thuở khai thiên lập địa đến nay, là nơi con người tìm đến chứ không phải rời bỏ, nhưng đây là lần đầu tiên xuôi tay nhìn thị dân từ giã mình. Buồn hơn nữa, Con người bị những nơi chôn rau cắt rốn của mình từ chối tiếp nhận. Từ ngày 1-8, nhiều tỉnh như Quảng Ngãi, Thừa Thiên- Huế, Lâm Đồng… tuyên bố sẽ không nhận người của mình trở về, vì sợ có dịch, cho dù những người này đã có giấy xét nghiệm âm tính (có thời hạn 3 ngày). Sợ không về được nhà, nhiều người chạy thâu đêm, mệt lả và vất xe lăn lóc giữa đường. Cha mẹ, con cái ôm nhau trên con đường quốc lộ cố dành sức để đến nơi, lách được vào mà không bị từ chối.

Trên con đường Bình Phước dẫn về Đắk Nông, có nhiều gia đình để nước, thức ăn nhanh trước cửa để đón những chuyến xe bơ phờ như vậy. Có một cụ già tóc bạc phơ, cứ cầm chai nước vẫy vẫy, đưa cho những chiếc xe sà vội vào nhận rồi lại lên đường. Vội đến mức chỉ còn nhìn nhau, gật đầu, chứ không còn thì giờ để kéo khẩu trang xuống nói lời cảm ơn. Nhìn những điều như vậy – và cả những câu chuyện phát cơm từ thiện, lăn xả giúp nhau của người dân bao lâu nay – là những chương sách đời cảm động, ấm lòng khôn cùng trong thời phong tỏa. Nhưng có ai đó đã nói nhỉ? Trong một xã hội vận hành, đôi khi, điều ấm lòng nhìn thấy cũng có giá trị như cáo trạng đầy câu hỏi về thời đại, về chế độ.

Người miền Nam được 2 lần nhìn thấy những cuộc di tản tự phát của người dân. Lần nào cũng có thể rơi nước mắt, dù có hướng ngược nhau.

Lần một, đó là dòng người chạy tránh những ngày kết thúc cuộc chiến năm 1975. Họ lìa bỏ mọi thứ, chấp nhận mất hết và chạy về phía Sài Gòn: một chỉ dấu của người dân vẫn chọn chạy về phía chế độ cầm quyền của mình, dù cho ngày thường họ có ghét hoặc không yêu đi nữa. Hình ảnh của dòng người tất tả chạy với đủ loại phương tiện, đến giờ vẫn làm người ta nao lòng, và thậm chí xen lẫn sự cảm kích trước sự giúp đỡ trong khả năng cuối có thể của một chế độ đang tàn lụi, vẫn ước muốn che chở công dân của mình.

Lần hai, năm 2021, dòng người đó lại tháo chạy khỏi Sài Gòn. Cuộc di tản không phải tìm về miền đất hứa, mà chỉ tháo chạy như một bầy kiến tán loạn ra khỏi nơi ngụ cư của mình, bởi một cú đập mạnh của công cuộc “chống dịch như chống giặc”. Những con virus vô hình trước mắt, giờ lại như được biểu trưng bằng hình ảnh con người. Họ chỉ có vài con đường: vào trại cách ly, gồng mình chờ cứu giúp ở nhà trọ, hoặc chấp nhận bị giam nhốt ở nơi làm việc với chính sách duy ý chí có tên “3 tại chỗ”: ăn một chỗ, ở một chỗ và làm việc cũng ở đó.

Những con người ấy, vượt ngoài tầm các kế hoạch của chỉ thị 16 hay đợt phong tỏa với quân đội, trở thành chuyện khó của những người cầm quyền ở Sài Gòn, nên họ được cho phép rời đi. Nhưng rồi trớ trêu là lại bị chận giữ, ngăn cản ở nơi họ muốn tìm về. Những con kiến-thân phận đó loay hoay chạy từ trên miệng chén rồi lại xuống dưới, mệt nhoài trong những lời tuyên bố an dân vẫn lấp lánh kiêu hãnh trên hệ thống truyền thông.

Trên các trang mạng xã hội, thậm chí là báo chí nhà nước, có không ít hình ảnh mô tả về cuộc di tản lạ lùng này. Có ảnh những đôi vợ chồng tựa vào nhau ngủ vùi chốc lát trên đường chạy. Có ảnh những đứa nhỏ ngủ mà tay vẫn bấu chặt lấy anh chị của mình như sợ thức dậy sẽ không còn thấy ai. Những gương mặt vô danh ấy quá đỗi nhọc nhằn trên cung đường chạy đến vô cùng. Trong số ấy, chắc cũng không ít người đã đóng góp cho những con số bội thu của Hồ Chí Minh hàng năm, vẫn được đọc lên trong những tràng vỗ tay của giới quan chức mừng tổng kết thu ngân sách thắng lợi.

Tham khảo thêm

https://vnexpress.net/6-thang-tp-hcm-thu-ngan-sach-hon-198-000-ty-dong-4332561.html?fbclid=IwAR392 1Rw3BVAsKMepsKgCcyAYXYUFG6CidnrdYQHMz1CGkvjxQe7qhlEx8

https://vtv.vn/xa-hoi/mot-so-tinh-dung-tiep-nhan-cong-dan-tro-ve-tu-vung-dich-20210730052400596.htm Chạy đến vô cùng

Tags: covid-19, độc tài
Posted in Biến thể covid, Covid-19, Việt nam, Virus Vũ Hán, Đảng cộng sản Việt Nam | Comments Off on Thảm cảnh Covid Vũ Hán tại Việt Nam

Bài học của một thế kỷ chủ nghĩa cộng sản

Friday, July 30th, 2021

ByÂ thoisu 02Â ,Â July 30, 2021

(Ba káº» sÃ¡t nhÃ¢n lá»›n nháº¥t cá»§a Cá»™ng sáº£n lÃ : Lenin, Stalin vÃ Mao). HÃ¬nh Washington Post

(Chá»‰nh sá»a ngÃ y 30-7-2021)

(more…)

Tags: tin thế giới, Trung cộng, độc tài
Posted in chủ nghĩa xã hội, Tội phạm xuyên quốc gia, Tội ác diệt chủng, Trung Cộng bành trướng, Trung Cộng Xâm Lược, Trung Quốc, Đảng cộng sản Việt Nam, Độc tài | Comments Off on Bài học của một thế kỷ chủ nghĩa cộng sản

Việt Nam Mật Chiến (Phần 2)

Wednesday, July 14th, 2021

Nguyễn Hải Hoành lược dịch từ nguồn tiếng Trung “Cuộc chiến tranh bí mật ở Việt Nam: Ghi chép thực về việc Trung Quốc giúp đỡ cuộc chiến tranh 1950-1954 của Việt Nam”. Tác giả: Tiền Giang (Trung Quốc).

14/7/2021

Hình: La Quý Ba (ngoài cùng bên phải) cùng các lãnh đạo Việt Nam tại Chiến khu Việt Bắc (Pắc Bó) năm 1950.

Chương 2: Đại biểu liên lạc La Quý Ba nhận lệnh sang Việt Nam

(more…)

Posted in Trung Cộng Xâm Lược, Trung Quốc, Việt nam, Đảng cộng sản Việt Nam | Comments Off on Việt Nam Mật Chiến (Phần 2)

Sức hút và lực đẩy: hai khía cạnh trái ngược trong quan hệ Việt-Trung

Friday, April 23rd, 2021

Nguyá»…n Tháº¿ Anh

22/4/2021

[1] [1] NguyÃªn vÄƒn Anh ngá»¯ â€œAttraction and Repulsion as the Two Contrasting Aspects of the Relations between China and Vietnamâ€, Ä‘Æ°á»£c trÃ¬nh bÃ y trong Há»™i tháº£o China and Southeast Asia: Historical Interactions. An International Symposium, University of Hong Kong, 19-21/07/2001 vÃ Ä‘Æ°á»£c xuáº¥t báº£n trong Tonan Ajia Kenkyu (Southeast Asian Studies) [Kyoto Univ.], vol.40, nÂ°4 (03/2003), tr.444-458; East Asian Science, Technology, and Medicine (TÃ¼bingen), nÂ°21 (2003), tr.94-113

NhÃ¬n sÃ¢u vÃ o lá»‹ch sá», Ä‘á»‘i vá»›i ngÆ°á»i Viá»‡t, nhá»¯ng tráº£i nghiá»‡m vá»›i ngÆ°á»i Trung Quá»‘c dÆ°á»ng nhÆ° náº±m trong phá»©c cáº£m yÃªu-ghÃ©t, hay Ä‘Ãºng hÆ¡n lÃ má»™t sá»± pha trá»™n cá»§a thu hÃºt vÃ thÃ¹ háºn, mÃ tiÃªu Ä‘á» bÃ i hÃ¡t cá»§a nháº¡c sÄ© Serge Gainsbourg, â€œJe t’aime, moi non plusâ€ [tÃ´i yÃªu em, nhÆ°ng tÃ´i khÃ´ng cÃ²n nhÆ° tháº¿ ná»¯a] gáº§n nhÆ° kháº¯c hoáº¡ Ä‘Ãºng trÆ°á»ng há»£p nÃ y. Tráº¡ng thÃ¡i nÃ y tÃ¡c Ä‘á»™ng Ä‘áº¿n táº¥t cáº£ cÃ¡c váº¥n Ä‘á» Ä‘á»‘i ngoáº¡i cá»§a Viá»‡t Nam, vÃ trong hÃ ng ngÃ n nÄƒm qua, quan há»‡ vá»›i Trung Quá»‘c Ä‘áº·c trÆ°ng bá»Ÿi má»™t sá»± phá»©c táº¡p cÃ³ thá»ƒ nÃ³i lÃ gai gÃ³c á»Ÿ táº§m chÃnh thá»©c, xuá» xoÃ vÃ thÃ¢n thiá»‡n á»Ÿ trong lá» thÃ³i thÃ´ng thÆ°á»ng. TrÃªn thá»±c táº¿, má»‘i quan há»‡ hiá»‡n nay lÃ sá»± hoÃ¡n chuyá»ƒn giá»¯a má»™t bÃªn lÃ nhá»¯ng xung Ä‘á»™t náº£y lá»a vá»›i má»™t bÃªn lÃ nhá»¯ng tuyÃªn ngÃ´n chÃnh thá»©c vá» tÃ¬nh há»¯u nghá»‹ khÃ´ng thá»ƒ lay chuyá»ƒn. ChÃºng pháº§n nÃ o gá»£i nhá»› láº¡i nhá»¯ng kiá»ƒu giao káº¿t Viá»‡t-Trung cá»• xÆ°a, Ä‘áº·c trÆ°ng bá»Ÿi nhá»¯ng rá»‘i ráº¯m trong chÃnh sÃ¡ch ngoáº¡i giao cá»§a má»™t quá»‘c gia nhá» hÆ¡n luÃ´n luÃ´n pháº£i dÃ¨ chá»«ng Ã½ Ä‘á»“ bÃ nh trÆ°á»›ng cá»§a Ã´ng hÃ ng xÃ³m to lá»›n trong quan há»‡ khu vá»±c.

Náº±m ngay sÃ¡t cáº¡nh Trung Quá»‘c, dÃ¢n tá»™c Viá»‡t Nam, cÃ³ láº½ khÃ¡c ngÆ°á»i Miáº¿n Äiá»‡n vÃ ThÃ¡i Lan, luÃ´n pháº£i dÃ¨ chá»«ng Ã´ng báº¡n to lá»›n nÃ y trong cÃ¡c má»‘i quan há»‡ khu vá»±c. Trong suá»‘t nghÃ¬n nÄƒm ká»ƒ tá»« khi Viá»‡t Nam giÃ nh Ä‘Æ°á»£c Ä‘á»™c láºp cho Ä‘áº¿n giai Ä‘oáº¡n thá»±c dÃ¢n kiá»ƒu PhÃ¡p, ghi dáº¥u bá»‘n cuá»™c xÃ¢m lÆ°á»£c lá»›n cá»§a Trung Quá»‘c, cá»™ng thÃªm giai Ä‘oáº¡n nhÃ Minh chiáº¿m Ä‘Ã³ng khÃ¡ dÃ i, ngÆ°á»i Viá»‡t Ä‘Ã£ tÃch luá»¹ Ä‘Æ°á»£c bá» dÃ y kinh nghiá»‡m trong viá»‡c giáº£i quyáº¿t nhá»¯ng má»‘i quan há»‡ nÃ y. Trong khi Ä‘Ã³, suá»‘t quÃ¡ trÃ¬nh Ä‘Ã´ há»™ cá»§a Trung Quá»‘c, tá»« tháº¿ ká»· II trÆ°á»›c CN Ä‘áº¿n tháº¿ ká»· X sau CN, Viá»‡t Nam Ä‘Ã£ háº¥p thu tá»« Trung Quá»‘c cÃ¡c lÃ½ thuyáº¿t chÃnh trá»‹, cÆ¡ cáº¥u xÃ£ há»™i, thá»±c hÃ nh cháº¿ Ä‘á»™ quan liÃªu, tÃn ngÆ°á»¡ng tÃ´n giÃ¡o vÃ cÃ¡c thuá»™c tÃnh vÄƒn hoÃ¡ khÃ¡c. Sá»± tiáº¿p xÃºc lÃ¢u dÃ i vá»›i ngÃ´n ngá»¯ vÃ vÄƒn hoÃ¡ Trung Hoa cÃ³ áº£nh hÆ°á»Ÿng sÃ¢u sáº¯c Ä‘áº¿n Ä‘á»i sá»‘ng vÄƒn hoÃ¡ xÃ£ há»™i Viá»‡t Nam, tiáº¿p tá»¥c cho tá»›i cuá»‘i tháº¿ ká»· XIX. Tháºt váºy, cÃ¡c nhÃ cai trá»‹ cá»§a Viá»‡t Nam khÃ´ng ngá»«ng láº¥y nguá»“n cáº£m há»©ng vÄƒn hoÃ¡ tá»« Trung Quá»‘c, ngay cáº£ khi há» cá»§ng cá»‘ quá»‘c gia Ä‘á»™c láºp vÃ thá»‘ng nháº¥t. Chá»¯ HÃ¡n Ä‘Æ°á»£c láº¥y lÃ m ngÃ´n ngá»¯ chÃnh thá»©c vÃ lÃ phÆ°Æ¡ng tiá»‡n giáº£ng dáº¡y, phÆ°Æ¡ng tiá»‡n Ä‘á»ƒ biá»ƒu Ä‘áº¡t tri thá»©c. NgÆ°á»i Viá»‡t Ä‘Æ°á»£c há»c cÃ¡c chá»§ Ä‘á» vÄƒn chÆ°Æ¡ng Trung Quá»‘c cÅ©ng nhÆ° giÃ¡o lÃ½ Ä‘áº¡o Ä‘á»©c Ä‘Æ°á»£c trÃch dáº«n tá»« Nho giÃ¡o cá»• Ä‘iá»ƒn. ÄÃ³ng gÃ³p cá»§a Trung Quá»‘c cho Viá»‡t Nam bao gá»“m táº¥t cáº£ cÃ¡c khÃa cáº¡nh cá»§a vÄƒn hoÃ¡ vÃ xÃ£ há»™i. Äáº·c biá»‡t, áº£nh hÆ°á»Ÿng cá»§a Trung Quá»‘c Ä‘Æ°á»£c cáº£m nháºn máº¡nh máº½ nháº¥t á»Ÿ cáº¥p cao nháº¥t cá»§a nhÃ nÆ°á»›c vÃ chÃnh trá»‹: khÃ¡i niá»‡m luáºt phÃ¡p vÃ quáº£n trá»‹ cá»§a Trung Quá»‘c Ä‘Ã£ trá»Ÿ thÃ nh yáº¿u tá»‘ quan trá»ng cá»§a chÃnh thá»ƒ Viá»‡t Nam trong thá»i ká»³ Ä‘á»™c láºp, bá»Ÿi vÃ¬ nÃ³ giÃºp nhÃ cáº§m quyá»n cá»§ng cá»‘ quyá»n lá»±c vÃ chá»‘ng láº¡i cÃ¡c Ä‘e doáº¡ tá»« bÃªn ngoÃ i, Ä‘áº·c biá»‡t Ä‘e doáº¡ tá»« Trung Quá»‘c. Ná»n há»c thuáºt vÃ vÄƒn há»c cá»§a Viá»‡t Nam khÃ´ng thá»ƒ trÃ¡nh khá»i viá»‡c tháº©m tháº¥u di sáº£n cá»• Ä‘iá»ƒn cá»§a Trung Quá»‘c; chá»¯ HÃ¡n lÃ ngÃ´n ngá»¯ cá»§a hÃ nh chÃnh vÃ giÃ¡o dá»¥c, nhÆ° tiáº¿ng la-tinh á»Ÿ chÃ¢u Ã‚u tiá»n hiá»‡n Ä‘áº¡i. Kháº£ nÄƒng thá»ƒ hiá»‡n sá»± thÃ´ng tháº¡o vá» ngÃ´n ngá»¯ vÃ vÄƒn hoÃ¡ Trung Quá»‘c cá»§a cÃ¡c sá»© giáº£ Viá»‡t Nam ngay táº¡i triá»u Ä‘Ã¬nh Hoa Háº¡ lÃ cÃ¡ch quan trá»ng Ä‘á»ƒ chá»©ng minh Viá»‡t Nam lÃ má»™t Ä‘áº¥t nÆ°á»›c â€œvÄƒn minhâ€ vÃ khÃ´ng cáº§n Ä‘áº¿n chÃnh quyá»n Trung Quá»‘c quan tÃ¢m chá»‰ báº£o â€œkhai hÃ³a vÄƒn minhâ€.

Do tÃ¡c Ä‘á»™ng máº¡nh máº½ cá»§a ná»n vÄƒn minh Trung Quá»‘c Ä‘á»‘i vá»›i Viá»‡t Nam, nÄƒng lá»±c cá»§a Viá»‡t Nam Ä‘Æ°á»£c nÃ¢ng cao Ä‘á»ƒ tiáº¿p nháºn má»™t cÃ¡ch cÃ³ lá»±a chá»n cÃ¡c yáº¿u tá»‘ vÄƒn minh Hoa Háº¡, hoáº·c chÃ Ãt cÅ©ng quan trá»ng á»Ÿ cÃ¡c thÃ nh tá»±u Ä‘Æ°á»£c háº¥p thu. Ká»ƒ tá»« khi Viá»‡t Nam giÃ nh Ä‘Æ°á»£c quyá»n tá»± trá»‹, áº£nh hÆ°á»Ÿng cá»§a Trung Quá»‘c Ä‘áº¿n xÃ£ há»™i Viá»‡t Nam váº«n tiáº¿p tá»¥c máº¡nh máº½ nhÆ° khi trá»±c thuá»™c chÃnh quyá»n tá»‰nh cá»§a Trung Quá»‘c. CÃ¡c vá»‹ vua Viá»‡t Nam cÃ³ thá»ƒ thÃºc Ä‘áº©y Ä‘Æ°á»ng lá»‘i lÃ m viá»‡c theo kiá»ƒu Trung Quá»‘c vá»›i nhiá»u thÃ nh cÃ´ng hÆ¡n cÃ¡c thÃ¡i thÃº Trung Quá»‘c, vÃ¬ há» thÆ°á»ng biáº¿t dÃ¢n cá»§a há» sáº½ chá»‹u Ä‘á»±ng Ä‘Æ°á»£c Ä‘áº¿n má»©c nÃ o [Taylor, 1983: 298]. HÆ¡n ná»¯a, vá»›i kinh nghiá»‡m thu Ä‘Æ°á»£c tá»« sá»± cai trá»‹ cá»§a Trung Quá»‘c, ngÆ°á»i Viá»‡t Nam hiá»ƒu má»™t cÃ¡ch sÃ¢u sáº¯c nhá»¯ng Ã½ Ä‘á»“ cá»§a ngÆ°á»i Trung Quá»‘c. Sá»‘ng trong cÃ¡i bÃ³ng cá»§a má»™t Ä‘áº¿ cháº¿ lá»›n, ngÆ°á»i Viá»‡t nháº¥t thiáº¿t trá»Ÿ thÃ nh chuyÃªn gia vá» nghá»‡ thuáºt sá»‘ng cÃ²n, vÃ há» náº¯m báº¯t Ä‘Æ°á»£c lá» lá»‘i cá»§a Trung Quá»‘c nhÆ° má»™t cÃ¡ch thá»©c Ä‘á»ƒ tá»“n táº¡i. Sá»± cáº§n thiáº¿t pháº£i vÃ´ hiá»‡u hÃ³a nguy cÆ¡ Ä‘Ã´ há»™ tá»« phÆ°Æ¡ng Báº¯c báº±ng cÃ¡ch chiáº¿m há»¯u nguá»“n gá»‘c cá»§a tÃnh há»£p phÃ¡p phÆ°Æ¡ng Báº¯c khiáº¿n há» ná»— lá»±c Ä‘áº§u tÆ° Ä‘á»ƒ Ä‘áº¡t Ä‘Æ°á»£c vÃ duy trÃ¬ cÃ¡c ká»¹ nÄƒng cÃ´ng nghá»‡, hÃ nh chÃnh vÃ vÄƒn hoÃ¡. Do Ä‘Ã³, trong giai Ä‘oáº¡n Ä‘á»™c láºp, táº§ng lá»›p thá»‘ng trá»‹ á»Ÿ Viá»‡t Nam Ä‘Ã£ há»c cÃ¡ch Ã¡p Ä‘áº·t cÃ¡c nguyÃªn táº¯c cá»§a ná»n vÄƒn minh cá»• truyá»n, nhá» Ä‘Ã³ vÆ°á»£t qua “chá»§ nghÄ©a man rá»£” vÃ loáº¡i bá» má»i nguyÃªn cá»› khiáº¿n Trung Quá»‘c cÃ³ thá»ƒ thá»±c hiá»‡n sá»© má»‡nh “khai hoÃ¡ vÄƒn minh” trÃªn Ä‘áº¥t Ä‘ai cá»§a há» [Woodside, 1971].

NgÆ°á»i Viá»‡t Nam váº«n duy trÃ¬ ngÃ´n ngá»¯ riÃªng, vÃ cÃ¹ng vá»›i Ä‘Ã³ lÃ nhá»¯ng kÃ½ á»©c cá»§a há» vá» má»™t ná»n vÄƒn minh tiá»n HÃ¡n. Viá»‡c báº£o tá»“n tiáº¿ng Viá»‡t háº¿t sá»©c Ä‘Ã¡ng chÃº Ã½: cÃ³ nghÄ©a lÃ báº¥t cá»© Ä‘iá»u gÃ¬ ngÆ°á»i Trung Quá»‘c lÃ m á»Ÿ Viá»‡t Nam Ä‘á»u Ä‘Æ°á»£c Ä‘iá»u hoÃ bá»Ÿi thá»±c tiá»…n vÄƒn hoÃ¡ sao cho nÃ³ riÃªng biá»‡t vÃ tÃ¡ch rá»i khá»i áº£nh hÆ°á»Ÿng tÆ° tÆ°á»Ÿng cá»§a Trung Quá»‘c. Má»i thá»© ngÆ°á»i Viá»‡t Nam vay mÆ°á»£n tá»« Trung Quá»‘c Ä‘á»u Ä‘Æ°á»£c báº» cong qua lÄƒng kÃnh ngÃ´n ngá»¯ vÃ vÄƒn hÃ³a Viá»‡t. Do Ä‘Ã³, báº¥t cháº¥p di sáº£n Khá»•ng giÃ¡o thÃ´ng thÆ°á»ng, sáº½ lÃ sai khi nghÄ© ráº±ng tÃ¢m thá»©c thá»‘ng trá»‹ Ä‘á»i sá»‘ng trÃ thá»©c á»Ÿ Trung Quá»‘c vÃ Viá»‡t Nam luÃ´n giá»‘ng nhau. ÄÃ´i khi chÃºng khÃ¡c nhau cÅ©ng nhÆ° Ä‘iá»u kiá»‡n Ä‘á»‹a lÃ½ khÃ¡c nhau, vÃ sá»± khÃ¡c biá»‡t Ä‘Ã£ giÃºp háº¡n cháº¿ quÃ¡ trÃ¬nh HÃ¡n hoÃ¡ Viá»‡t Nam.

Liá»‡u cÃ³ sá»± khÃ¡c biá»‡t Ä‘Ã¡ng ká»ƒ giá»¯a cÃ¡c thiáº¿t cháº¿ Viá»‡t Nam vÃ Trung Quá»‘c, vÃ liá»‡u nhá»¯ng khÃ¡c biá»‡t Ä‘Ã³ Ãt nháº¥t thá»ƒ hiá»‡n dÃ¹ chá»‰ má»™t pháº§n trong quan Ä‘iá»ƒm riÃªng mÃ cÃ¡c nhÃ tÆ° tÆ°á»Ÿng Viá»‡t Nam táº¡o láºp vÃ theo Ä‘uá»•i? CÃ¢u há»i lá»›n lÃ lÃ m tháº¿ nÃ o ngÆ°á»i dÃ¢n Viá»‡t Nam cÃ³ thá»ƒ hÆ°á»Ÿng lá»£i tá»« vÄƒn hoÃ¡ Trung Quá»‘c mÃ khÃ´ng trá»Ÿ thÃ nh ngÆ°á»i Trung Quá»‘c? Trong hÃ ng tháº¿ ká»·, rÃµ rÃ ng Viá»‡t Nam chá»‹u sá»©c hÃºt tá»« tÆ° tÆ°á»Ÿng chÃnh trá»‹, thá»±c tiá»…n xÃ£ há»™i, xu hÆ°á»›ng vÄƒn há»c vÃ cÃ´ng nghá»‡ cá»§a Trung Quá»‘c vÃ tá»± Ä‘iá»u chá»‰nh báº±ng cÃ¡ch nÃ o Ä‘Ã³ vá»›i quyáº¿t tÃ¢m báº£o vá»‡ Ä‘á»™c láºp cá»§a Viá»‡t Nam. Viá»‡t Nam chÆ°a bao giá» ngá»«ng vay mÆ°á»£n vÄƒn hoÃ¡ tá»« Trung Quá»‘c; trÃ¡i láº¡i, cÃ¡c triá»u Ä‘áº¡i khÃ¡c nhau cá»§a má»™t nÆ°á»›c Viá»‡t Nam Ä‘á»™c láºp, vÃ o khoáº£ng giá»¯a nÄƒm 1010 vÃ 1885, cÃ²n tÄƒng máº¡nh hÆ¡n ná»¯a. TrÃªn thá»±c táº¿, nháºn thá»©c Ä‘Æ°á»£c sá»± vÆ°á»£t trá»™i vá» kinh táº¿ vÃ khoa há»c cá»§a Trung Quá»‘c, nhÃ cáº§m quyá»n Viá»‡t Nam khÃ´ng muá»‘n tá»« bá» viá»‡c tiáº¿p cáºn cÃ¡c sÃ¡ng kiáº¿n â€‹â€‹cá»§a Trung Quá»‘c, vÃ sá» dá»¥ng nhá»¯ng cÃ¢y cáº§u vÄƒn hoÃ¡ Ä‘Ã£ Ä‘Æ°á»£c xÃ¢y dá»±ng giá»¯a hai nÆ°á»›c Ä‘á»ƒ tham gia vÃ o tháº¿ giá»›i HÃ¡n vÄƒn.

Táº§ng lá»›p nho sÄ© Ä‘Æ°á»£c sinh ra tá»« cÆ¡ cáº¥u giÃ¡o dá»¥c chÃnh thá»‘ng Ä‘Ã£ Ä‘á»‹nh hÃ¬nh, há» lÃ nhá»¯ng ngÆ°á»i kiÃªn Ä‘á»‹nh á»§ng há»™ má»™t ná»n vÄƒn há»c chÃnh thá»‘ng gáº¯n vá»›i quan niá»‡m Ä‘áº¡o Ä‘á»©c Khá»•ng giÃ¡o cá»§a xÃ£ há»™i, thá»‘ng trá»‹ ná»n vÄƒn há»c vÃ sá» há»c cá»§a Viá»‡t Nam. Vá»›i tinh tháº§n nhÃ¢n vÄƒn dá»“i dÃ o vÃ tÃ¬nh yÃªu tri thá»©c sÃ¡ch vá»Ÿ, Khá»•ng giÃ¡o Ä‘Ã£ giÃºp Ä‘em láº¡i cho Viá»‡t Nam má»™t giai táº§ng há»c giáº£ cÃ³ Ã½ thá»©c lá»‹ch sá», nhá»¯ng ngÆ°á»i cÃ³ niá»m tin sÃ¢u sáº¯c ráº±ng nhá»¯ng nguyÃªn táº¯c tiÃªn thiÃªn cá»§a Ä‘áº¡o Ä‘á»©c con ngÆ°á»i cáº§n pháº£i Ä‘Æ°á»£c tháº¥u hiá»ƒu qua Ä‘á»c vÃ viáº¿t sá» kÃ½.

Viá»‡c vay mÆ°á»£n vÄƒn hoÃ¡ nÃ y tháºm chÃ cÃ²n quÃ¡ toÃ n diá»‡n Ä‘á»ƒ cÃ³ thá»ƒ truy nguyÃªn toÃ n bá»™ tÃnh toÃ¡n chiáº¿n lÆ°á»£c má»™t cÃ¡ch cÃ³ Ã½ thá»©c. NÃ³ Ä‘Ã´i khi lÃ sá»± thuáº§n phá»¥c má»™t cÃ¡ch khÃ´ng cáº§n thiáº¿t. Cháº³ng háº¡n, HoÃ ng Ä‘áº¿ nhÃ Nguyá»…n tháº¿ ká»· XIX tá»± nháºn lÃ â€œThiÃªn tá»” ( å¤©å), ngá»¥ Ã½ bÃ¬nh Ä‘áº³ng vá»›i hoÃ ng Ä‘áº¿ Trung Quá»‘c. Há» Ä‘Ã£ Ä‘áº·t tÃªn Ä‘áº¥t nÆ°á»›c cá»§a mÃ¬nh lÃ Äáº¡i Nam (å¤§ å—) [Woodside, 1971: 9]. Láº¡i ná»¯a, sau nÄƒm 1802, há» Ä‘Ã£ xÃ¢y dá»±ng Kinh Ä‘Ã´ má»›i táº¡i Huáº¿ á»Ÿ miá»n Trung Viá»‡t Nam, vá»‘n Ä‘Ã£ Ä‘Æ°á»£c lÃªn káº¿ hoáº¡ch lÃ má»™t báº£n sao cá»§a Kinh Ä‘Ã´ YÃªn Kinh cá»§a Trung Quá»‘c. Viá»‡c báº¯t chÆ°á»›c cÃ²n thá»ƒ hiá»‡n trong luáºt nÆ°á»›c Nam, má»™t báº£n sao rÃµ rÃ ng cá»§a luáºt phÃ¡p cá»§a Trung Quá»‘c. Sá»± báº¯t chÆ°á»›c Ä‘i cÃ¹ng vá»›i tÃ¬nh tráº¡ng cÃ´ng khai khi Viá»‡t Nam Ä‘Æ°á»£c cÃ´ng nháºn lÃ “chÆ° háº§u” cá»§a Trung Quá»‘c trong há»‡ thá»‘ng ngoáº¡i giao Trung Quá»‘c truyá»n thá»‘ng cÅ©ng nhÆ° viá»‡c triá»u cá»‘ng. VÃ tháº©m quyá»n cá»§a Trung Quá»‘c Ä‘á»‘i vá»›i cÃ¡c tiÃªu chuáº©n vÄƒn hoÃ¡ lÃ chuyá»‡n khÃ´ng pháº£i bÃ n cÃ£i khi triá»u Ä‘Ã¬nh Viá»‡t Nam luÃ´n luÃ´n lá»±a chá»n sá»© giáº£ sang Trung Quá»‘c lÃ nhá»¯ng há»c giáº£ Ä‘á»“ng thá»i lÃ nhÃ thÆ¡ hoáº·c triáº¿t gia xuáº¥t sáº¯c nháº¥t Viá»‡t Nam, Ä‘á»ƒ chá»©ng minh cho ngÆ°á»i Trung Quá»‘c ráº±ng ngÆ°á»i Viá»‡t Nam cÅ©ng cÃ³ thá»ƒ lÃ m chá»§ Ä‘Æ°á»£c vÄƒn hoÃ¡ Khá»•ng giÃ¡o.

CÃ¡c thá»ƒ cháº¿ truyá»n thá»‘ng cá»§a Viá»‡t Nam – cháº¿ Ä‘á»™ quÃ¢n chá»§, cÆ¡ cháº¿ quan liÃªu, há»‡ thá»‘ng luáºt phÃ¡p, vÃ ngay cáº£ dÃ²ng dÃµi gia tá»™c – táº¥t cáº£ Ä‘á»u giá»‘ng Trung Quá»‘c. Tuy nhiÃªn, táº¡i sao má»™t nÆ°á»›c Viá»‡t Nam tiá»n hiá»‡n Ä‘áº¡i khÃ´ng chá»‰ Ä‘Æ¡n thuáº§n lÃ má»™t â€œTrung Quá»‘c thu nhá»â€? DÆ°á»ng nhÆ° cÃ¢u tráº£ lá»i lÃ chá»§ nghÄ©a nhÃ¢n vÄƒn Nho giÃ¡o thá»±c dá»¥ng Ä‘Ã£ lan rá»™ng Ä‘áº¿n Viá»‡t Nam nhÆ° má»™t pháº§n cá»§a ná»n cá»• Ä‘iá»ƒn Trung Quá»‘c, biáº¿n táº§ng lá»›p thÆ°á»£ng lÆ°u Viá»‡t Nam thÃ nh má»™t táº§ng lá»›p Ã½ thá»©c Ä‘Æ°á»£c viá»‡c pháº£i cÃ³ sá»© má»‡nh Ä‘á»™c láºp Ä‘á»‘i vá»›i cÃ¡c nhÃ cai trá»‹ Trung quá»‘c [Woodside, 1988: 29]. TrÃªn thá»±c táº¿, nghiÃªn cá»©u lá»‹ch sá», vá»‘n Ä‘Æ°á»£c cÃ¡c giÃ¡ trá»‹ cá»• Ä‘iá»ƒn Trung Quá»‘c khuyáº¿n khÃch, cháº¯c cháº¯n sáº½ hÆ°á»›ng sá»± quan tÃ¢m cá»§a Viá»‡t Nam Ä‘áº¿n nhá»¯ng sai láº§m mÃ há» nghÄ© há» Ä‘Ã£ pháº£i chá»‹u Ä‘á»±ng trong tay Trung Quá»‘c. TrÃ thá»©c Viá»‡t Nam sá»‘ng vá»›i nhá»¯ng bÄƒn khoÄƒn vá» sá»± tiáº¿p ná»‘i cá»§a má»™t ná»n vÄƒn hoÃ¡ giÃ u cÃ³ hÃ¬nh nhÆ° Ä‘Ã£ mai má»™t hoáº·c bá»‹ tÃ n phÃ¡. LÃª QuÃ½ ÃÃ´n, má»™t nhÃ triáº¿t há»c vÃ sá» gia lá»—i láº¡c cá»§a tháº¿ ká»· XVIII, Ä‘Ã£ Ä‘Æ°a ra má»™t báº£n kiá»ƒm kÃª vá» thÆ° tá»‹ch vÃ lÆ°u trá»¯ cá»§a Viá»‡t Nam, nhiá»u trong sá»‘ Ä‘Ã³ Ä‘Ã£ bá»‹ phÃ¡ há»§y hoáº·c bá»‹ ngÆ°á»i Trung Quá»‘c xÃ¢m lÆ°á»£c cÆ°á»›p vá» nÆ°á»›c há». ÄÃ¢y lÃ quÃ¡ trÃ¬nh â€œtáºp há»£p báº¥t cÃ´ngâ€ trÃªn má»™t quy mÃ´ Ä‘Ã¡ng kinh ngáº¡c: giá»›i quan láº¡i yÃªu chuá»™ng thÆ° tá»‹ch cá»§a Viá»‡t Nam cÃ³ má»™t bá»™ nhá»› Ä‘Æ°á»£c báº£o quáº£n tá»‰ má»‰ nháº¥t vá» di sáº£n vÄƒn hÃ³a bá»‹ máº¥t mÃ¡t hoáº·c bá»‹ Ä‘Ã¡nh cáº¯p [Woodside, 1982].

QuÃ¡ trÃ¬nh tÆ°Æ¡ng tÃ¡c vá»›i Trung Quá»‘c vÃ viá»‡c náº±m trong táº§m áº£nh hÆ°á»Ÿng cá»§a Ä‘áº¿ cháº¿ vÄƒn hoÃ¡ Trung Hoa, trá»› trÃªu thay láº¡i cÃ³ táº§m quan trá»ng vá»›i viá»‡c hÃ¬nh thÃ nh báº£n sáº¯c dÃ¢n tá»™c Viá»‡t Nam. Nhá»¯ng ngÆ°á»i Viá»‡t Nam cÃ³ há»c thá»©c thÃ´ng tháº¡o cÃ¡c tÃ i liá»‡u vÄƒn há»c Trung Quá»‘c tháºm chÃ cÃ²n cung cáº¥p vÅ© khÃ ngoáº¡i giao chá»‘ng láº¡i Trung Quá»‘c [Wolters, 1999: 63]. Triá»u Ä‘Ã¬nh Viá»‡t Nam Ä‘Ã£ nhiá»u dá»‹p nháº¯c nhá»Ÿ triá»u Ä‘Ã¬nh phÆ°Æ¡ng Báº¯c vá» giÃ¡o lÃ½ cá»§a ngÆ°á»i Trung Quá»‘c ráº±ng má»™t vá»‹ minh quÃ¢n pháº£i thá»ƒ hiá»‡n thÃ¡i Ä‘á»™ khoan hoÃ vá»›i viá»…n khÃ¡ch. CÃ¡c thÃ´ng Ä‘iá»‡p cá»§a ngÆ°á»i Viá»‡t gá»i Trung Quá»‘c thÆ°á»ng bÃ³ng giÃ³ nhá»¯ng lÃ½ láº½ Ä‘á»ƒ can ngÄƒn cÃ¡c hoÃ ng Ä‘áº¿ Trung Hoa xÃ¢m pháº¡m chá»§ quyá»n cá»§a Viá»‡t Nam. Máº·t khÃ¡c, má»™t trong nhá»¯ng nhiá»‡m vá»¥ cÆ¡ báº£n Ä‘Æ°á»£c giao cho ngÃ nh chÃ©p sá» truyá»n thá»‘ng Viá»‡t Nam lÃ pháº£i xÃ¡c Ä‘á»‹nh Ä‘Æ°á»£c báº£n sáº¯c hoÃ n toÃ n khÃ¡c biá»‡t cá»§a quá»‘c gia nÃ y, xÃ©t vá» biÃªn giá»›i thá»±c cÅ©ng nhÆ° huyá»n thoáº¡i, nháº±m vÄ©nh viá»…n gáº¡t bá» Ã½ Ä‘á»“ cá»§a Trung Quá»‘c muá»‘n há»“i sinh má»™t giáº£ thuyáº¿t há»£p thá»©c hoÃ¡ nÃ o Ä‘Ã³ Ä‘á»ƒ cÃ³ cá»› can thiá»‡p. ÄÆ°á»£c Vua Tráº§n ThÃ¡nh TÃ´ng ban Dá»¥ biÃªn soáº¡n lá»‹ch sá» Ãáº¡i Viá»‡t (Ä‘Æ°á»£c hoÃ n thÃ nh nÄƒm 1272), nhÃ sá» há»c LÃª VÄƒn HÆ°u Ä‘Ã£ láº¯p rÃ¡p má»™t sá»‘ máº£nh triáº¿t lÃ½ vÃ lá»‹ch sá» Trung Quá»‘c, trong Ä‘Ã³ má»™t vÃ i máº£nh Ä‘Æ°á»£c Ã´ng tÃ¡ch ra khá»i bá»‘i cáº£nh nguyÃªn thuá»·, Ä‘á»ƒ thá»ƒ hiá»‡n tÃnh cá»• Ä‘iá»ƒn cá»§a thiáº¿t cháº¿ phong kiáº¿n Viá»‡t Nam mÃ Tráº§n ThÃ¡i TÃ´ng vÃ ngÆ°á»i káº¿ vá»‹ cá»§a Ã´ng Ä‘Ã£ Ä‘áº¥u tranh báº£o vá»‡ vÃ chá»‘ng láº¡i Kubilai Khan [Há»‘t Táº¥t Liá»‡t].

CÃ¡c máº£nh ghÃ©p Trung Quá»‘c Ä‘Æ°á»£c sá» dá»¥ng Ä‘á»ƒ báº£o vá»‡ vá»‹ tháº¿ Ä‘á»™c láºp cá»§a cÃ¡c nguyÃªn thá»§ Viá»‡t Nam khi Ä‘á»‘i máº·t vá»›i cÃ¡c mÆ°u Ä‘á»“ cá»§a phong kiáº¿n Trung Quá»‘c. ChÃºng Ä‘Æ°á»£c thiáº¿t káº¿ riÃªng cho phÃ¹ há»£p vá»›i lá»‹ch sá» Viá»‡t Nam vÃ cho tháº¥y ráº±ng má»‘i quan há»‡ chÆ° háº§u giá»¯a Viá»‡t Nam vá»›i Trung Quá»‘c chá»‰ lÃ tÆ°á»Ÿng tÆ°á»£ng [Wolters, 1999: 86]. LÃª VÄƒn HÆ°u báº¯t Ä‘áº§u kháº£o cá»©u cÃ¡c sá»± kiá»‡n lá»‹ch sá» ká»ƒ tá»« nÄƒm 207 trÆ°á»›c CN vÃ thÃ nh tá»±u cá»§a ngÆ°á»i sÃ¡ng láºp quá»‘c gia Nam Viá»‡t [Nanyue], Triá»‡u ÃÃ [Zhao Tuo], theo sá» gia, Ä‘Ã³ lÃ ngÆ°á»i Ä‘áº§u tiÃªn láºp má»™t Ä‘áº¿ cháº¿ á»Ÿ phÆ°Æ¡ng Nam cÃ³ thá»ƒ tá»“n táº¡i song song bÃªn cáº¡nh Ä‘áº¿ cháº¿ phÆ°Æ¡ngBáº¯c: Â«Triá»‡u VÅ© Äáº¿ [Zhao Wudi], khai thÃ¡c Ä‘áº¥t Viá»‡t ta mÃ tá»± xÆ°ng Äáº¿ trong nÆ°á»›c, ngang hÃ ng vá»›i nhÃ HÃ¡n, .. má»Ÿ Ä‘áº§u cÆ¡ nghiá»‡p Ä‘áº¿ vÆ°Æ¡ng cho nÆ°á»›c Viá»‡t ta, cÃ´ng áº¥y cÃ³ thá»ƒ nÃ³i lÃ to lá»›n láº¯m váºy. NgÆ°á»i lÃ m vua nÆ°á»›c Viá»‡t sau nÃ y náº¿u biáº¿t báº¯t chÆ°á»›c VÅ© Äáº¿ mÃ giá»¯ vá»¯ng bá» cÃµi, thiáº¿t láºp viá»‡c quÃ¢n quá»‘c, giao thiá»‡p pháº£i Ä‘áº¡o vá»›i lÃ¡ng giá»ng, láº¥y lÃ²ng khoan dung Ä‘á»ƒ duy trÃ¬ ngÃ´i bÃ¡u thÃ¬ gÃ¬n giá»¯ bá» cÃµi Ä‘Æ°á»£c lÃ¢u dÃ i, ngÆ°á»i phÆ°Æ¡ng Báº¯c khÃ´ng thá»ƒ láº¡i ngáº¥p nghÃ© Ä‘Æ°á»£câ€ [Äáº¡i Viá»‡t sá» kÃ½, 1983: 134].

Báº±ng cÃ¡ch nÃ y, LÃª VÄƒn HÆ°u nháº¥n máº¡nh cÆ¡ sá»Ÿ phÃ¡p lÃ½ vÃ lá»‹ch sá» cá»§a ná»n Ä‘á»™c láºp Viá»‡t Nam. Triá»‡u ÄÃ , vá»‹ vua phÆ°Æ¡ng Nam pháº£n khÃ¡ng xÃ¢m lÆ°á»£c phÆ°Æ¡ng Báº¯c, trá»Ÿ thÃ nh quá»‘c vÆ°Æ¡ng há»£p phÃ¡p bá»Ÿi cÃ¡c biá»ƒu tÆ°á»£ng vÄƒn hoÃ¡ Ä‘á»‹a phÆ°Æ¡ng trÆ°á»›c khi chÃnh quyá»n tá»‰nh cá»§a Trung Quá»‘c Ä‘Æ°á»£c biáº¿t Ä‘áº¿n. VÃ¬ váºy, Triá»‡u ÄÃ Ä‘áº¡i diá»‡n cho sá»± káº¿t thÃºc cá»§a vÆ°Æ¡ng triá»u báº£n Ä‘á»‹a tiá»n HÃ¡n; Ã´ng cÅ©ng Ä‘áº¡i diá»‡n cho sá»± khá»Ÿi Ä‘áº§u cá»§a thá»i ká»³ khi khÃ¡i niá»‡m vá» vÆ°Æ¡ng quyá»n gáº¯n cháº·t vá»›i kháº£ nÄƒng chá»‘ng láº¡i sá»± hiáº¿u chiáº¿n cá»§a Trung Quá»‘c. NhÃ¬n ra thá»±c táº¿ thÃ¬ Triá»‡u ÄÃ khÃ´ng pháº£i lÃ ngÆ°á»i Viá»‡t Nam lÃºc sinh thá»i, song cÃ¡c nhÃ sá» há»c Viá»‡t Nam Ä‘Ã£ nhÃ¬n tháº¥y trong con ngÆ°á»i nÃ y tinh tháº§n chÃnh trá»‹ báº¥t khuáº¥t cá»§a chÃnh há» vÃ dá»±a vÃ o Ä‘Ã³ mÃ coi Ã´ng lÃ ngÆ°á»i Viá»‡t [Taylor, 1983: 293]. LÃª VÄƒn HÆ°u lá»±a chá»n Nam Viá»‡t cá»§a Triá»‡u ÃÃ lÃ m Ä‘iá»ƒm báº¯t Ä‘áº§u cho lá»‹ch sá» Viá»‡t Nam vÃ Ä‘iá»u Ä‘Ã³ trá»±c tiáº¿p nháº¥n máº¡nh tinh tháº§n â€œbÃ¬nh Ä‘áº³ng cá»§a Viá»‡t Namâ€ vá»›i Trung Quá»‘c.

TÆ°Æ¡ng tá»± nhÆ° váºy, má»™t tÃ¡c pháº©m khÃ¡c Ä‘Æ°á»£c sÃ¡ng tÃ¡c vÃ o cuá»‘i thá»i Tráº§n, Viá»‡t sá» lÆ°á»£c, Ä‘Ã£ khÃ´ng xáº¿p Viá»‡t Nam vÃ o khu vá»±c kiá»ƒm soÃ¡t bá»Ÿi cÃ¡c vá»‹ hoÃ ng Ä‘áº¿ khÃ´n ngoan cá»§a Trung Quá»‘c, cÅ©ng lÃ náº±m ngoÃ i áº£nh hÆ°á»Ÿng cá»§a vÄƒn minh HÃ¡n trong thá»i hoÃ ng kim cá»§a Trung Quá»‘c. Ã Ä‘á»“ cá»§a hÃ nh Ä‘á»™ng nÃ y nháº±m chá»©ng minh tá»• tiÃªn cá»§a Ä‘áº¥t nÆ°á»›c Viá»‡t Nam, nhá»¯ng ngÆ°á»i sÃ¡ng táº¡o ra vÆ°Æ¡ng quá»‘c VÄƒn Lang hÆ°ng thá»‹nh vá»›i ‘cÃ¡c phong tá»¥c thuáº§n khiáº¿t, giáº£n dá»‹’ tá»“n táº¡i tá»« ráº¥t lÃ¢u trÆ°á»›c thá»i ká»³ cÃ³ thá»ƒ chá»‹u áº£nh hÆ°á»Ÿng cá»§a Trung Quá»‘c, cÃ³ tÆ° cÃ¡ch bÃ¬nh Ä‘áº³ng vá»›i cÃ¡c vá»‹ vua sÃ¡ng láºp ra Trung Quá»‘c. Trong khi Láº¡c Long QuÃ¢n, vua Ä‘áº§u tiÃªn cá»§a VÄƒn Lang lÃ ngÆ°á»i Viá»‡t Nam, tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng vá»›i HoÃ ng Ä‘áº¿ Trung Quá»‘c, nhá»¯ng Ä‘á»•i má»›i vÄƒn hoÃ¡ cá»§a Ã´ng cÃ³ thá»ƒ sÃ¡nh vá»›i nhá»¯ng cáº£i tiáº¿n vÄƒn hoÃ¡ phÆ°Æ¡ng Báº¯c. NÃ³i ráº±ng vÄƒn minh cá»• Ä‘áº¡i cá»§a VÄƒn Lang cÃ³ sá»± tÆ°Æ¡ng Ä‘á»“ng vá»›i thá»i cá»• Ä‘áº¡i xa xÃ´i cá»§a Trung Quá»‘c trÃªn thá»±c táº¿ cÃ³ nghÄ©a lÃ kháº³ng Ä‘á»‹nh sá»± bÃ¬nh Ä‘áº³ng giá»¯a Báº¯c vÃ Nam, thÃ´ng qua tiÃªu chÃ chÃnh trá»‹ vÃ vÄƒn hoÃ¡ mÃ ngÆ°á»i Trung Quá»‘c Ä‘Æ°a ra Ä‘á»ƒ tuyÃªn bá»‘ Æ°u tháº¿ cá»§a há» hÆ¡n táº¥t cáº£ tá»™c ngÆ°á»i khÃ¡c.

Viá»‡c kháº¯c hoáº¡ Viá»‡t Nam nhÆ° má»™t quá»‘c gia vÄƒn hoÃ¡ [vÄƒn hiáº¿n chi bang æ–‡ç»ä¹‹é‚¦] tÆ°Æ¡ng tá»± Trung Quá»‘c sáº½ Ä‘Æ°á»£c Nguyá»…n TrÃ£i láº·p láº¡i vÃ o cuá»‘i tháº¿ ká»· XV, khi Ã´ng viáº¿t BÃ¬nh NgÃ´ Ä‘áº¡i cÃ¡o, tuyÃªn bá»‘ tháº¥t báº¡i cá»§a nhÃ Minh khiáº¿n quÃ¢n Ä‘á»™i Minh triá»u bá»‹ Ä‘Ã¡nh Ä‘uá»•i ra khá»i Viá»‡t Nam:

Äáº¥t Ä‘ai bá» cÃµi Ä‘Ã£ chia

Phong tá»¥c Báº¯c Nam cÅ©ng khÃ¡c

Tá»« Triá»‡u, Äinh, LÃ½, Tráº§n xÃ¢y ná»n Ä‘á»™c láºp

CÃ¹ng HÃ¡n, ÄÆ°á»ng, Tá»‘ng, NguyÃªn má»—i bÃªn hÃ¹ng cá»© má»™t phÆ°Æ¡ng

Trong tuyÃªn ngÃ´n cá»§a mÃ¬nh, Nguyá»…n TrÃ£i Ä‘Ã£ sá» dá»¥ng cÃ¡c yáº¿u tá»‘ truyá»n thá»‘ng Trung Quá»‘c Ä‘á»ƒ chá»‰ ra phÆ°Æ¡ng thá»©c Ä‘Ãºng Ä‘áº¯n nháº±m ngÄƒn cháº·n Ã¢m mÆ°u cá»§a nhÃ Minh – Trung Quá»‘c. Äá»‘i vá»›i Ã´ng, cÃ¡c thá»ƒ cháº¿ HÃ¡n (Sinic) khÃ´ng pháº£i lÃ â€œTrung Quá»‘câ€ vÃ Viá»‡t Nam khÃ´ng pháº£i lÃ má»™t thá»±c thá»ƒ bÃªn ngoÃ i chá»‰ biáº¿t báº¯t chÆ°á»›c há» [O’Harrow, 1979: 174]. TuyÃªn ngÃ´n cá»§a Nguyá»…n TrÃ£i lÃ má»™t ná»— lá»±c chá»©ng minh ná»n Ä‘á»™c láºp vÃ bÃ¬nh Ä‘áº³ng cá»§a Viá»‡t Nam. Giá»‘ng nhÆ° cÃ¡c nho sÄ© Viá»‡t Nam khÃ¡c, Ã´ng tin ráº±ng vÄƒn há»c cá»• Ä‘áº¡i Trung Quá»‘c cÃ³ Ä‘áº·c trÆ°ng phá»• quÃ¡t chá»© khÃ´ng chá»‰ Ä‘Æ¡n giáº£n lÃ cÃ¡c mÃ´ hÃ¬nh kinh nghiá»‡m cá»§a Trung Quá»‘c. Trong má»™t sá»‘ trÆ°á»ng há»£p, cÃ¡c há»c giáº£ nÃ y Ä‘Ã¡nh Ä‘á»“ng cÃ¡c phÆ°Æ¡ng chÃ¢m cá»§a Khá»•ng giÃ¡o vá»›i má»™t kiá»ƒu cÃ´ng nghá»‡, má»™t cÃ´ng nghá»‡ tiÃªn tiáº¿n nháº¥t Ä‘á»ƒ kiá»ƒm soÃ¡t vÃ quáº£n lÃ½ xÃ£ há»™i. Do Ä‘Ã³, há» khÃ´ng ngáº§n ngáº¡i khÆ¡i gá»£i cÃ¡c Ä‘oáº£n vÄƒn HÃ¡n ngá»¯ nhÆ° nhá»¯ng tinh hoa vá» phÃ©p tu tá»« Ä‘á»ƒ minh há»a vá»‹ trÃ cao quÃ½ cá»§a há» trÃªn tháº¿ giá»›i vÃ coi báº¥t cá»© Ä‘iá»u gÃ¬ mÃ há» nÃ³i ra Ä‘á»u lÃ chuáº©n má»±c. NÃ³i cÃ¡ch khÃ¡c, cÃ¡c mÃ´ hÃ¬nh vÄƒn hoÃ¡ Trung Quá»‘c váº«n Ä‘á»“ng nghÄ©a vá»›i â€œná»n vÄƒn minhâ€, vÃ bá»Ÿi váºy giá»›i nho sÄ© Viá»‡t Nam khÃ´ng ngá»«ng xÃ¡c láºp vÄƒn hoÃ¡ Viá»‡t Nam tÃ¡ch biá»‡t khá»i cÃ¡c nÆ°á»›c lÃ¡ng giá»ng ÄÃ´ng Nam Ã, kiÃªn trÃ¬ nÃ¢ng cao nháºn thá»©c phá»• biáº¿n vá» cÃ¡c chuáº©n má»±c Nho giÃ¡o nháº±m lÃ m sÃ¢u sáº¯c thÃªm má»‘i liÃªn káº¿t giá»¯a dÃ¢n tá»™c Viá»‡t Nam vÃ Khá»•ng giÃ¡o. Do sá»± liÃªn káº¿t vÄƒn hÃ³a nÃ y, trong quÃ¡ khá»©, cÃ¡c há»c giáº£ Viá»‡t Nam luÃ´n cÃ³ xu hÆ°á»›ng nháº¥n máº¡nh vai trÃ² quan trá»ng cá»§a Ä‘áº¥t nÆ°á»›c há» nhÆ° má»™t trung gian chuyá»ƒn giao cÃ´ng nghá»‡ giá»¯a Trung Quá»‘c vÃ ÄÃ´ng Nam Ã. LÃª QuÃ½ ÃÃ´n Ä‘Ã£ cÃ³ láº§n tuyÃªn bá»‘ má»™t cÃ¡ch dá»©t khoÃ¡t ráº±ng sáº£n váºt cá»§a Viá»‡t Nam hÆ¡n háº³n Trung Quá»‘c á»Ÿ táº¥t cáº£ má»i thá»© tá»« hoa trÃ¡i Ä‘áº¿n rau quáº£. TrÃªn táº¥t cáº£, Ã´ng chá»‰ ra ráº±ng cÃ¡c loáº¡i gáº¡o chÃn sá»›m Ä‘a dáº¡ng Ä‘á»u cÃ³ nguá»“n gá»‘c tá»« Champa, sau Ä‘Ã³ Ä‘áº¿n Viá»‡t Nam trÆ°á»›c háº¿t, rá»“i má»›i tá»›i Trung Quá»‘c. NhÆ° Alexander Woodside Ä‘Ã£ gá»£i Ã½, sá»± lan rá»™ng toÃ n tháº¿ giá»›i cá»§a gáº¡o ChÄƒm vÃ o tháº¿ ká»· XI trá»Ÿ thÃ nh chá»§ Ä‘á» chÃnh cho Ä‘á»™c giáº£ Viá»‡t Nam vÃ o báº£y tháº¿ ká»· sau Ä‘Ã³, “LÃª QuÃ½ ÄÃ´n Ä‘Ã£ má»i há» hÃ¬nh dung láº¡i toÃ n bá»™ lÄ©nh vá»±c kinh táº¿ cá»§a biá»ƒn Nam Trung Quá»‘c trong cÃ¡i nhÃ¬n tÃ¡ch khá»i Trung Quá»‘c vÃ á»§ng há»™ ÄÃ´ng DÆ°Æ¡ng “[Woodside, 1997: 256257]. RÃµ rÃ ng má»¥c tiÃªu cá»§a LÃª QuÃ½ ÄÃ´n khÃ´ng chá»‰ lÃ m giáº£m táº§m quan trá»ng cá»§a Trung Quá»‘c, mÃ cÃ²n láº¥y dá»¯ liá»‡u tá»« sá»± phÃ¡t triá»ƒn nÃ´ng nghiá»‡p khu vá»±c Ä‘á»ƒ mang láº¡i chiá»u sÃ¢u Ã½ thá»©c vá» báº£n sáº¯c Viá»‡t Nam.

Äá»‘i vá»›i táº§ng lá»›p thÆ°á»£ng lÆ°u cá»§a Viá»‡t Nam nhá»¯ng nÄƒm 1700 vÃ Ä‘áº§u nhá»¯ng nÄƒm 1800, Ä‘áº¿ quá»‘c Trung Hoa Ä‘Ã£ khÃ´ng thá»ƒ hoÃ n thiá»‡n cá»™ng Ä‘á»“ng lÃ½ tÆ°á»Ÿng cá»§a cÃ¡c triáº¿t gia Khá»•ng há»c. Trong máº¯t ngÆ°á»i Viá»‡t Nam, Trung Quá»‘c thá»±c sá»± lÃ má»™t Ä‘áº¿ quá»‘c cá»§a cÃ¡c Ä‘Ã´ thá»‹ thÆ°Æ¡ng máº¡i khá»•ng lá»“ nÆ¡i cÃ¡c nhÃ cai trá»‹ giáº£ dá»‘i nÃ³i báº±ng nhiá»u thá»© tiáº¿ng. NgÆ°á»£c láº¡i, á»Ÿ Viá»‡t Nam, thÆ°Æ¡ng máº¡i nhá» hÆ¡n, gáº§n gÅ©i hÆ¡n vá»›i quy mÃ´ cá»§a cÃ¡c thÃ nh phá»‘ – tiá»ƒu bang thá»i Ä‘áº¡i Khá»•ng Tá», vÃ cÃ³ mÃ´i trÆ°á»ng tiá»m nÄƒng thÃch há»£p hÆ¡n cho cÃ¡c giÃ¡ trá»‹ Nho giÃ¡o [Woodside, 1997: 248]. Do Ä‘Ã³, niá»m tin cá»§a báºc Ä‘áº¿ vÆ°Æ¡ng Viá»‡t Nam lÃ há» khÃ´ng cáº§n pháº£i lÃ ngÆ°á»i ‘Trung Quá»‘c’ Ä‘á»ƒ táº¡o ra má»™t quá»‘c gia cÃ³ cÃ¡c pháº©m cháº¥t nhÆ° cÃ¡c quá»‘c gia mÃ Khá»•ng Tá» ngÆ°á»¡ng má»™. Äiá»u nÃ y giáº£i thÃch lÃ½ do táº¡i sao biÃªn niÃªn cá»§a nhÃ Nguyá»…n mÃ´ táº£ báºc Ä‘áº¿ vÆ°Æ¡ng Viá»‡t Nam trong tháº¿ ká»· XIX nhÆ° lÃ ngÆ°á»i thá»±c sá»± báº£o tá»“n Khá»•ng há»c chÃnh thá»‘ng, vá»›i vÄƒn hoÃ¡ vÆ°á»£t trá»™i so vá»›i nhÃ Thanh lÃ giá»‘ng â€œman diâ€ vÃ¬ cÃ³ nguá»“n gá»‘c tá»« MÃ£n ChÃ¢u.

Nhá»¯ng tuyÃªn bá»‘ bÃ¡ quyá»n cá»§a Trung Quá»‘c vÃ cuá»™c khÃ¡ng chiáº¿n dai dáº³ng cá»§a ngÆ°á»i Viá»‡t Nam chá»‘ng láº¡i tuyÃªn bá»‘ nÃ y, minh chá»©ng cho sá»± tin tÆ°á»Ÿng ngoan cÆ°á»ng cá»§a ngÆ°á»i Viá»‡t ráº±ng Viá»‡t Nam vÃ Trung Quá»‘c, trÃ¡i ngÆ°á»£c vá»›i tÃn Ä‘iá»u Trung Quá»‘c, cÃ³ chá»§ quyá»n ngang nhau. Sá»± xÃ¡c tÃn nÃ y rÃµ rÃ ng Ä‘Æ°á»£c xÃ¡c láºp nhÆ° lÃ phá»§ nháºn cÃ¡c tham vá»ng cá»§a Trung Quá»‘c muá»‘n chiáº¿m lÄ©nh vai trÃ² lÃ trung tÃ¢m duy nháº¥t trÃªn tháº¿ giá»›i [Wolters, 1979]. Trong lá»i má»Ÿ Ä‘áº§u cho cÃ¡c biÃªn niÃªn sá» Viá»‡t Nam, nhÃ sá» há»c tháº¿ ká»· XV NgÃ´ SÄ© LiÃªn láºp luáºn ráº±ng ngÆ°á»i Viá»‡t cÃ³ nguá»“n gá»‘c tá»« Tháº§n NÃ´ng, má»™t trong nhá»¯ng báºc minh quÃ¢n huyá»n thoáº¡i cá»§a Trung Quá»‘c, nhÆ°ng thuá»™c nhÃ¡nh khÃ¡c vá»›i Trung Quá»‘c [Äáº¡i Viá»‡t sá» kÃ½, 1983: 99]. Äiá»u nÃ y gÃ³p pháº§n lÃ m nÃªn hÃ¬nh áº£nh lÃ½ tÆ°á»Ÿng cá»§a má»‘i quan há»‡ giá»¯a ngÆ°á»i Viá»‡t Nam vá»›i Trung Quá»‘c: cÃ³ cÃ¹ng nguá»“n gá»‘c, nhÆ°ng vá»›i má»™t lá»‹ch sá» Ä‘á»™c láºp, ngáº§m phá»§ nháºn bÃ¡ quyá»n chÃnh trá»‹ cá»§a Trung Quá»‘c. NhÆ° má»™t há»‡ quáº£, cÃ¡c nguyÃªn thá»§ Viá»‡t Nam hÃ¬nh dung vá» tháº¿ giá»›i tá»« quan Ä‘iá»ƒm ‘Báº¯c’ vÃ ‘Nam’, kháº³ng Ä‘á»‹nh ráº±ng ká»ƒ tá»« khi Ä‘Æ°á»£c Ä‘á»™c láºp khá»i Ã¡ch Ä‘Ã´ há»™ Trung Quá»‘c, há» Ä‘Ã£ liÃªn tá»¥c duy trÃ¬ má»™t truyá»n thá»‘ng Ä‘áº¿ quá»‘c phÃa Nam vá»‘n báº¯t nguá»“n tá»« thá»i cá»• Ä‘áº¡i, vÃ do Ä‘Ã³ bÃ¡c bá» vá»‹ trÃ trung tÃ¢m cá»§a Trung Quá»‘c trong vÅ© trá»¥ [Nguyá»…n Tháº¿ Anh, 1990: iii]. Do Ä‘Ã³, tá»›i lÆ°á»£t mÃ¬nh, há» ná»— lá»±c buá»™c cÃ¡c nÆ°á»›c lÃ¡ng giá»ng ÄÃ´ng Nam Ã nhÃ¬n nháºn phiÃªn báº£n cá»§a há» vá» má»™t tháº¿ giá»›i nÆ¡i há» cÅ©ng pháº£i chiáº¿m vá»‹ trÃ vÆ°á»£t trá»™i [Woodside, 1971: 234-246].

Trong khi ngÆ°á»i Viá»‡t duy trÃ¬ Ä‘Æ°á»£c Ä‘á»™c láºp qua nhiá»u tháº¿ ká»· máº·c dÃ¹ cÃ¡c hoÃ ng Ä‘áº¿ Trung Quá»‘c liÃªn tá»¥c Ä‘Ã²i Ã¡p Ä‘áº·t quyá»n lá»±c cá»§a há» Ä‘á»‘i vá»›i Viá»‡t Nam, pháº§n lá»›n lÃ do Trung Quá»‘c cho ráº±ng báº¥t cá»© Ä‘iá»u gÃ¬ mÃ há» thÃ¨m muá»‘n á»Ÿ Viá»‡t Nam, nhá»¯ng gÃ¬ há» nháºn Ä‘Æ°á»£c khÃ´ng xá»©ng vá»›i thá»© mÃ há» yÃªu cáº§u. Do Ä‘Ã³, má»‘i quan há»‡ phiÃªn thuá»™c váº«n Ä‘Æ°á»£c duy trÃ¬, tá»« quan Ä‘iá»ƒm cá»§a Trung Quá»‘c cÃ³ nghÄ©a lÃ má»‘i quan há»‡ cá»§a bÃ¡ chá»§ vÃ chÆ° háº§u, tá»« quan Ä‘iá»ƒm cá»§a ngÆ°á»i Viá»‡t Nam lÃ má»‘i quan há»‡ cá»§a hai nÆ°á»›c Ä‘á»™c láºp, cÃ³ â€œchá»§ quyá»nâ€ (dÃ¹ khÃ´ng bÃ¬nh Ä‘áº³ng vá» máº·t quyá»n lá»±c). TuÃ¢n thá»§ nghiÃªm tÃºc cÃ¡c quy táº¯c vÃ diá»…n giáº£i vá» má»‘i quan há»‡ nÃ y theo nhÆ° quan niá»‡m cá»§a Viá»‡t Nam gÃ³p pháº§n vÃ o chung sá»‘ng hÃ²a bÃ¬nh. Tuy nhiÃªn, má»‘i quan há»‡ phiÃªn thuá»™c khÃ´ng pháº£i lÃ quan há»‡ giá»¯a hai quá»‘c gia bÃ¬nh Ä‘áº³ng, mÃ lÃ do sá»± sáº¯p xáº¿p phá»©c táº¡p, theo Ä‘Ã³, máº·c dÃ¹ khÃ´ng Ä‘Æ°á»£c thá»ƒ hiá»‡n cá»¥ thá»ƒ bá»Ÿi báº¥t ká»³ Ä‘iá»u Æ°á»›c nÃ o, chÃºng váº«n dá»±a trÃªn cÃ¡c quan há»‡ cÃ¡ nhÃ¢n giá»¯a hai báºc Ä‘áº¿ vÆ°Æ¡ng cá»§a hai nÆ°á»›c. Äiá»u Ä‘Ã³ ngáº§m hiá»ƒu lÃ Trung Quá»‘c thoáº£ thuáºn hiá»‡n diá»‡n vá»›i tÆ° cÃ¡ch cÆ°á»ng quá»‘c Ä‘á»“ng Ã½ há»— trá»£ cho chÆ° háº§u cá»§a mÃ¬nh trong trÆ°á»ng há»£p cáº§n thiáº¿t, vÃ bÃªn chÆ° háº§u ngáº§m cháº¥p nháºn cÃ¡c nghÄ©a vá»¥ theo nghi lá»… nháº¥t Ä‘á»‹nh, nháº¥t lÃ cÃ¡c nghÄ©a vá»¥ cá»‘ng ná»™p Ä‘á»‹nh ká»³ cho triá»u Ä‘Ã¬nh Trung Quá»‘c. Vá»‹ tháº¿ phiÃªn thuá»™c khÃ´ng Ã¡p Ä‘áº·t cho quá»‘c gia Viá»‡t Nam, mÃ giÃ nh cho hoÃ ng Ä‘áº¿, ngÆ°á»i vá» nguyÃªn táº¯c cÃ³ tÃnh há»£p phÃ¡p vÃ¬ Ä‘Æ°á»£c HoÃ ng Ä‘áº¿ Trung Quá»‘c phÃª chuáº©n. Qua nghi lá»… táº¥n phong nÃ y, ThiÃªn tá» cá»§a Trung Quá»‘c long trá»ng tuyÃªn bá»‘ ngÆ°á»i mÃ Ã´ng ban cho danh hiá»‡u â€œAn Nam Quá»‘c vÆ°Æ¡ngâ€ lÃ xá»©ng Ä‘Ã¡ng vÃ¬ lÃ²ng trung thÃ nh vÃ táºn tuá»µ. NhÆ° váºy, viá»‡c phong táº·ng táº¡o ra sá»± phá»¥ thuá»™c, nhÆ°ng Ä‘á»“ng thá»i gÃ³p pháº§n thiáº¿t láºp tÃnh há»£p thá»©c cho ná»n quÃ¢n chá»§ Viá»‡t Nam vá»›i sá»± giÃºp Ä‘á»¡ cá»§a nÆ°á»›c lÃ¡ng giá»ng to lá»›n.

Báº¯t nguá»“n tá»« cÃ¡c cuá»™c chinh pháº¡t tá»« thá»i HÃ¡n, quyá»n bÃ¡ chá»§ cá»§a Trung Quá»‘c, Ä‘áº¿n táºn tháº¿ ká»· XIX Ä‘Æ°á»£c kháº³ng Ä‘á»‹nh liÃªn quan Ä‘áº¿n lÃ£nh thá»• Viá»‡t Nam hÆ¡n lÃ Ä‘á»‘i vá»›i dÃ¢n tá»™c Viá»‡t Nam. NÃ³ khÃ´ng chá»‰ gáº¯n liá»n vá»›i quan Ä‘iá»ƒm truyá»n thá»‘ng vá» trá»ng luÃ¢n lÃ½ vÃ Ä‘áº¡o Ä‘á»©c cá»§a Trung Quá»‘c nhÆ° lÃ bÃ¡ chá»§ thiÃªn háº¡ (å¤©ä¸‹), mÃ cÃ²n phÃ¢n Ä‘á»‹nh khÃ¡ rÃµ á»Ÿ miá»n báº¯c Viá»‡t Nam, má»™t pháº§n cá»§a lÃ£nh thá»• é ˜åœŸ hoáº·c â€œÄ‘áº¥t tiáº¿p giÃ¡pâ€ vá»›i HÃ¡n vÃ ÄÆ°á»ng[i][2].

Sau khi Viá»‡t Nam giÃ nh Ä‘á»™c láºp, sá»± can thiá»‡p cá»§a Trung Quá»‘c táºp trung chá»§ yáº¿u vÃ o viá»‡c khÃ´i phá»¥c cÃ¡c vá»‹ trÃ hoÃ ng thÃ¢n Viá»‡t Nam bá»‹ pháº¿ truáº¥t. Váº¥n Ä‘á» tÃnh há»£p phÃ¡p váº«n luÃ´n lÃ má»‘i quan tÃ¢m cá»§a Trung Quá»‘c cho Ä‘áº¿n thá»i ká»³ hiá»‡n Ä‘áº¡i. HÃ nh Ä‘á»™ng cá»§a Minh ThÃ nh Tá»• nÄƒm 1407 chá»§ Ä‘Ãch lÃ trá»‹ an chÆ° háº§u gáº·p sá»± biáº¿n, khi vua thuá»™c quá»‘c kÃªu gá»i giÃºp Ä‘á»¡, vÃ sau Ä‘Ã³ tráº£ láº¡i tráºt tá»±. Trong triá»u Ä‘áº¡i nhÃ Thanh, Viá»‡t Nam lÃ má»™t trong ba hoáº·c bá»‘n chÆ° háº§u trung thÃ nh nháº¥t trong viá»‡c cá»‘ng náº¡p cho triá»u Ä‘Ã¬nh Báº¯c Kinh. VÃ trong nhiá»u trÆ°á»ng há»£p, quÃ¢n Ä‘á»™i cá»§a hoÃ ng Ä‘áº¿ [Trung Quá»‘c] Ä‘Æ°á»£c cá» Ä‘áº¿n lÃ£nh thá»• Viá»‡t Nam, theo yÃªu cáº§u cá»§a hoÃ ng Ä‘áº¿ Viá»‡t Nam, Ä‘á»ƒ Ä‘Ã n Ã¡p ná»•i loáº¡n Ä‘á»‹a phÆ°Æ¡ng. Cho Ä‘áº¿n tháº¿ ká»· XIX, nhá»¯ng sá»± kiá»‡n Ä‘Ã³, cÃ¹ng vá»›i má»‘i quan há»‡ vÄƒn hoÃ¡ vÃ chá»§ng tá»™c lÃ¢u Ä‘á»i, Ä‘Ã£ Ä‘Æ°á»£c ngÆ°á»i Trung Quá»‘c xem lÃ báº±ng chá»©ng Ä‘áº§y Ä‘á»§ vá» quyá»n bÃ¡ chá»§ khÃ´ng thá»ƒ xoÃ¡ bá» cá»§a Trung Quá»‘c Ä‘á»‘i vá»›i Viá»‡t Nam.

Tuy nhiÃªn, há»‡ thá»‘ng phiÃªn thuá»™c thá»a mÃ£n cÃ¡c lá»£i Ãch cÆ¡ báº£n cá»§a hai bÃªn. Äá»‘i vá»›i Trung Quá»‘c, Ä‘Ã³ lÃ má»™t phÆ°Æ¡ng tiá»‡n hÃ nh Ä‘á»™ng thÃ´ng minh vÃ tiáº¿t kiá»‡m Ä‘á»ƒ giá»¯ láº¡i trong quá»¹ Ä‘áº¡o áº£nh hÆ°á»Ÿng cá»§a nÃ³ má»™t quá»‘c gia lÃ¢n cáºn mÃ vÃ¬ lÃ½ do thá»±c tiá»…n há» khÃ´ng thá»ƒ kiá»ƒm soÃ¡t trá»±c tiáº¿p. Äiá»u nÃ y cho phÃ©p Trung Quá»‘c cÃ³ trong táº§m tay má»™t chÆ° háº§u thuáº§n phá»¥c cÃ³ thá»ƒ giÃºp há» giá»¯ yÃªn xÃ£ há»™i phÆ°Æ¡ng Nam. Vá» pháº§n mÃ¬nh, cÃ¡c vá»‹ hoÃ ng Ä‘áº¿ Viá»‡t Nam Ã½ thá»©c rÃµ rÃ ng vá» sá»± cáº§n thiáº¿t pháº£i cháº¥p nháºn tÆ° cÃ¡ch phiÃªn thuá»™c cá»§a há», Ä‘á»ƒ ngÄƒn cháº·n sá»± can thiá»‡p trá»±c tiáº¿p cá»§a Trung Quá»‘c vÃ o cÃ´ng viá»‡c ná»™i bá»™. HÆ¡n ná»¯a, vÃ¬ lá»£i Ãch, triá»u Ä‘Ã¬nh Viá»‡t Nam thÃ máº¥t má»™t pháº§n chá»§ quyá»n Ä‘á»ƒ Ä‘á»•i láº¥y sá»± Ä‘áº£m báº£o ráº±ng náº¿u cÃ³ biáº¿n trong nÆ°á»›c, vua Viá»‡t Nam sáº½ Ä‘Æ°á»£c Trung Quá»‘c trá»£ giÃºp, Trung Quá»‘c sáº½ chá»‹u trÃ¡ch nhiá»‡m vá» máº·t Ä‘áº¡o Ä‘á»©c pháº£i báº£o vá»‡ triá»u Ä‘áº¡i há»£p phÃ¡p mÃ há» Ä‘Ã£ cÃ´ng nháºn-, vÃ trong thá»i bÃ¬nh, sáº½ khÃ´ng cÃ³ nguy cÆ¡ bá»‹ Trung Quá»‘c can thiá»‡p, chinh phá»¥c vÃ trá»±c tiáº¿p cai trá»‹ Ä‘áº¥t nÆ°á»›c. BÃªn cáº¡nh Ä‘Ã³, giá»›i cai trá»‹ Æ°u tÃº cá»§a Viá»‡t Nam dá»… dÃ ng cháº¥p thuáºn cháº¿ Ä‘á»™ chÆ° háº§u nÃ y chá»«ng nÃ o nÃ³ cho phÃ©p há» hÆ°á»Ÿng lá»£i tá»« lá»£i Ãch váºt cháº¥t vÃ vÄƒn hoÃ¡: cÃ¡c sá»© tháº§n Ä‘Æ°á»£c cá» Ä‘áº¿n triá»u Ä‘Ã¬nh Trung Quá»‘c cÃ³ dá»‹p Ä‘Æ°á»£c mang vá» nÆ°á»›c mÃ¬nh nhá»¯ng cuá»‘n sÃ¡ch vÄƒn há»c vÃ khoa há»c, chÆ°a ká»ƒ Ä‘áº¿n lá»£i nhuáºn tá»« kinh doanh phá»¥ trong thá»i gian Ä‘i sá»©.

Tuy nhiÃªn, cÃ¡c HoÃ ng Ä‘áº¿ Viá»‡t Nam Ä‘Ã£ tháºn trá»ng thá»±c hiá»‡n cÃ¡c hoáº¡t Ä‘á»™ng nháº±m vÃ´ hiá»‡u hÃ³a nhá»¯ng háº¡n cháº¿ cá»§a há»‡ thá»‘ng phiÃªn thuá»™c mÃ há» khÃ´ng thá»ƒ cÃ´ng khai xoÃ¡ bá». Báº¯t Ä‘áº§u vá»›i nhÃ Tráº§n (1226-1400), nhá»¯ng ngÆ°á»i Ä‘á»©ng Ä‘áº§u Viá»‡t Nam Ä‘Ã£ sá» dá»¥ng tÃªn giáº£ [Giáº£ hÃºy, å‡ è«±] trong thÆ° tÃn ngoáº¡i giao cá»§a há» vá»›i triá»u Ä‘Ã¬nh Trung Quá»‘c [HoÃ ng XuÃ¢n HÃ£n 1967: 143-144]. NgÆ°á»i Ä‘i tháº¿ Quang Trung khi sang Báº¯c Kinh nÄƒm 1790 Ä‘á»ƒ nháºn táº¥n phong nháº±m má»¥c Ä‘Ãch tÆ°Æ¡ng tá»± [TrÆ°Æ¡ng Bá»u LÃ¢m 1968: 174-177]. Trong nhá»¯ng trÆ°á»ng há»£p nÃ y, Ä‘á»‘i vá»›i cÃ¡c nhÃ cai trá»‹ Viá»‡t Nam viá»‡c lá»«a dá»‘i triá»u Ä‘Ã¬nh Trung Quá»‘c khÃ´ng Ã½ nghÄ©a báº±ng viá»‡c tÃ¬m ra má»™t thá»§ thuáºt ngáº§m Ä‘á»ƒ lÃ m máº¥t hiá»‡u lá»±c viá»‡c táº¥n phong cá»§a HoÃ ng Ä‘áº¿ Trung Quá»‘c: khi viá»‡c táº¥n phong dÃ nh cho má»™t thá»±c thá»ƒ giáº£, nÃ³ sáº½ lÃ vÃ´ nghÄ©a. Báº±ng cÃ¡ch Ä‘Ã³, tÃnh Ä‘á»™c láºp cá»§a ná»n quÃ¢n chá»§ Viá»‡t Nam Ãt nháº¥t Ä‘Æ°á»£c báº£o Ä‘áº£m.

DÃ¹ sao, ngÆ°á»i Viá»‡t Nam Ä‘Ã£ nháºn thá»©c Ä‘áº§y Ä‘á»§ vá» viá»‡c há» vay mÆ°á»£n vÄƒn hoÃ¡ cá»§a má»™t ná»n vÄƒn minh, thay vÃ¬ nhiá»u ná»n vÄƒn minh khÃ¡c nhau. Há» váº«n nghÄ© nhÆ° váºy cho Ä‘áº¿n khi cháº¿ Ä‘á»™ thuá»™c Ä‘á»‹a cá»§a PhÃ¡p Ä‘áº¿n buá»™c Viá»‡t Nam pháº£i quay lÆ°ng láº¡i vá»›i truyá»n thá»‘ng Trung Quá»‘c vÃ hÆ°á»›ng tá»›i vÄƒn hoÃ¡ phÆ°Æ¡ng TÃ¢y. Sá»± hiá»‡n diá»‡n cá»§a PhÃ¡p cÅ©ng lÃ m giÃ¡n Ä‘oáº¡n xu hÆ°á»›ng Ä‘á»‹a phÆ°Æ¡ng hÃ³a xÃ£ há»™i Viá»‡t Nam cá»§a nhá»¯ng ngÆ°á»i Trung Quá»‘c lÃ thÆ°Æ¡ng nhÃ¢n vÃ ngÆ°á»i tá»‹ náº¡n Ä‘áº¿n Viá»‡t Nam. Cho Ä‘áº¿n lÃºc Ä‘Ã³, nhá»¯ng ngÆ°á»i Trung Quá»‘c Ä‘áº¿n Ä‘á»‹nh cÆ° á»Ÿ Viá»‡t Nam Ä‘Ã£ thÃch nghi vá»›i tráºt tá»± chÃnh trá»‹ báº£n Ä‘á»‹a vÃ thÆ°á»ng Ä‘Æ°á»£c coi lÃ Ä‘Ã£ vÆ°á»£t qua â€œbÃ i kiá»ƒm tra vÄƒn hoÃ¡â€[ii][3]

Sau khi bá»‹ Ã¡p Ä‘áº·t bá»Ÿi nhá»¯ng nguyÃªn táº¯c cá»§a ngÆ°á»i PhÃ¡p, má»‘i quan há»‡ lÃ¢u dÃ i giá»¯a Hoa kiá»u vá»›i mÃ´i trÆ°á»ng vÄƒn hoÃ¡ thay Ä‘á»•i do sá»± káº¿t há»£p cá»§a chÃnh sÃ¡ch thá»±c dÃ¢n PhÃ¡p vÃ sá»± táºp trung cao Ä‘á»™ cÃ¡c lao Ä‘á»™ng nháºp cÆ°: khÃ´ng chá»‰ cÃ¡c Hoa kiá»u khÃ´ng Ä‘á»“ng hoÃ¡ Ä‘Æ°á»£c mÃ´i trÆ°á»ng báº£n Ä‘á»‹a, mÃ cÃ²n lÃ m cho nhá»¯ng ngÆ°á»i nháºp cÆ° sau há» trá»Ÿ nÃªn khÃ³ khÄƒn hÆ¡n trong thÃch nghi. Vá»›i thÃ nh cÃ´ng cá»§a cuá»™c cÃ¡ch máº¡ng cá»™ng sáº£n á»Ÿ Trung Quá»‘c nÄƒm 1949, tÃ¬nh hÃ¬nh biáº¿n Ä‘á»•i hoÃ n toÃ n. KhÃ´ng chá»‰ cÃ³ má»‘i quan há»‡ cháº·t cháº½ giá»¯a lÃ£nh Ä‘áº¡o vÃ cÃ¡n bá»™ á»Ÿ cáº£ hai Äáº£ng Cá»™ng sáº£n Trung Quá»‘c vÃ Viá»‡t Nam,[iii][4] mÃ cÃ²n cáº£ triáº¿t lÃ½ Ä‘Ã£ nuÃ´i dÆ°á»¡ng Äáº£ng Cá»™ng sáº£n ÄÃ´ng DÆ°Æ¡ng Ä‘áº·c biá»‡t nháº¥n máº¡nh vÃ o nguyÃªn táº¯c “chá»§ nghÄ©a quá»‘c táº¿ vÃ´ sáº£n” vÃ Ã½ tÆ°á»Ÿng vá» ‘sá»± hiá»‡p nháº¥t cá»§a cÃ¡c Ä‘áº£ng anh em’, Ä‘Æ°á»£c so sÃ¡nh áº©n dá»¥ vá»›i â€œmÃ´i vÃ rÄƒngâ€. CÃ¡c áº¥n pháº©m gáº§n Ä‘Ã¢y Ä‘áº·c biá»‡t nháº¥n máº¡nh vai trÃ² cá»§a ngÆ°á»i Trung Quá»‘c trong viá»‡c láºp káº¿ hoáº¡ch vÃ tháºm chÃ chá»‰ huy cÃ¡c chiáº¿n dá»‹ch quÃ¢n sá»± trong cÃ¡c cuá»™c chiáº¿n do Viá»‡t nam DÃ¢n chá»§ Cá»™ng hÃ²a tiáº¿n hÃ nh chá»‘ng PhÃ¡p vÃ Hoa Ká»³[iv][5]. Thá»±c táº¿, vá»›i quan há»‡ cháº·t cháº½ Viá»‡t-Trung thá»i Ä‘Ã³ vÃ kinh nghiá»‡m quÃ¢n sá»± cá»§a Trung Quá»‘c, cÃ¡c nhÃ lÃ£nh Ä‘áº¡o dÆ°á»ng nhÆ° Ä‘Ã£ cho phÃ©p Trung Quá»‘c cÃ³ quyá»n tham gia rá»™ng rÃ£i vÃ áº£nh hÆ°á»Ÿng Ä‘áº¿n quyáº¿t Ä‘á»‹nh Ä‘Æ°á»£c Ä‘Æ°a ra trong chiáº¿n tranh. Cháº¥t lÆ°á»£ng má»›i cá»§a má»‘i quan há»‡ Trung-Viá»‡t thá»ƒ hiá»‡n trong viá»‡c sá» dá»¥ng thuáºt ngá»¯ “bá»n phong kiáº¿n phÆ°Æ¡ng Báº¯c” Ä‘á»ƒ chá»‰ ngÆ°á»i Trung Quá»‘c khi há» xÃ¢m chiáº¿m Viá»‡t Nam. Do Ä‘Ã³, sá»± ná»•i lÃªn cá»§a cuá»™c xung Ä‘á»™t Trung-XÃ´ vÃ o cuá»‘i nhá»¯ng nÄƒm 1950 vÃ bÃ¹ng ná»• nÄƒm 1960 dÆ°á»ng nhÆ° lÃ má»™t sá»± xÃ¡o trá»™n khá»§ng khiáº¿p cá»§a tráºt tá»± tá»± nhiÃªn. TÆ°Æ¡ng tá»±, trong vÃ²ng 15 nÄƒm tiáº¿p theo, trong khi cuá»™c chiáº¿n tranh chá»‘ng Má»¹ phÃ¡t triá»ƒn vÃ tiáº¿p tá»¥c qua cÃ¡c giai Ä‘oáº¡n khÃ¡c nhau, ngÆ°á»i Viá»‡t Nam Ä‘Ã£ kiÃªn nháº«n quáº£n lÃ½ Ä‘Æ°á»£c má»‘i quan há»‡ kÃ©p, má»™t máº·t nháºn Ä‘Æ°á»£c sá»± trá»£ giÃºp thiáº¿t yáº¿u tá»« LiÃªn XÃ´ vÃ khá»‘i XHCN ChÃ¢u Ã‚u vÃ máº·t kia, tá»« Cá»™ng hÃ²a NhÃ¢n dÃ¢n Trung Hoa.

Chuyá»ƒn Ä‘á»•i má»™t cÃ¡ch hiá»‡u quáº£ má»‘i quan há»‡ truyá»n thá»‘ng Ä‘Æ°á»£c thá»ƒ hiá»‡n dÆ°á»›i hÃ¬nh thá»©c phiÃªn thuá»™c thÃ nh má»™t má»‘i quan há»‡ má»›i trÃªn cÆ¡ sá»Ÿ bÃ¬nh Ä‘áº³ng vá» lÃ½ thuyáº¿t Ä‘Ã²i há»i pháº£i cÃ³ sá»± Ä‘iá»u chá»‰nh lá»›n trong quan Ä‘iá»ƒm cá»§a má»—i quá»‘c gia Ä‘á»‘i vá»›i phÃa bÃªn kia. Äá»‘i vá»›i váº¥n Ä‘á» Ä‘Ã³, Ã¡p lá»±c cá»§a Trung Quá»‘c dÆ°á»›i báº¥t ká»³ hÃ¬nh thá»©c nÃ o cÅ©ng Ä‘Æ°á»£c ngÆ°á»i Viá»‡t Nam cáº£m nháºn báº±ng trá»±c giÃ¡c nhÆ° má»™t má»‘i Ä‘e dá»a Ä‘á»‘i vá»›i sá»± sá»‘ng cÃ²n cá»§a dÃ¢n tá»™c. Máº·t khÃ¡c, sá»± kháº³ng Ä‘á»‹nh cá»§a Viá»‡t Nam vá» cÃ¡c lá»£i Ãch quá»‘c gia chá»© khÃ´ng pháº£i chiá»u theo chÃnh sÃ¡ch cá»§a Trung Quá»‘c cÅ©ng Ä‘Æ°á»£c ngÆ°á»i Trung Quá»‘c cáº£m nháºn theo báº£n nÄƒng nhÆ° má»™t sá»± xáº¥c xÆ°á»£c gáº§n vá»›i báº¥t phá»¥c tÃ¹ng. NhÆ° má»™t há»‡ quáº£ khÃ´ng thá»ƒ trÃ¡nh khá»i cá»§a sá»± khÃ¡c biá»‡t vá» quy mÃ´ giá»¯a hai nÆ°á»›c, nhá»¯ng cáº£m xÃºc nÃ y váº«n cÃ²n náº±m á»Ÿ gá»‘c rá»… cá»§a quan há»‡ Trung-Viá»‡t ngÃ y nay nhÆ° Ä‘Ã£ tá»«ng xáº£y ra má»™t hoáº·c hai ngÃ n nÄƒm trÆ°á»›c Ä‘Ã¢y. Nhá»¯ng nguyÃªn nhÃ¢n khÃ¡c nhau cá»§a sá»± Ä‘á»• vá»¡ má»‘i quan há»‡ hÃ²a bÃ¬nh giá»¯a hai nÆ°á»›c nÄƒm 1978 (khÃ´i phá»¥c láº¡i nhá»¯ng cÄƒng tháº³ng cÅ© dá»c theo biÃªn giá»›i, sá»± can thiá»‡p cá»§a ngÆ°á»i Viá»‡t Ä‘á»ƒ giÃºp láºt Ä‘á»• cháº¿ Ä‘á»™ Pol Pot á»Ÿ Cambodge) cÃ³ láº½ Ãt quan trá»ng hÆ¡n so vá»›i viá»‡c Trung Quá»‘c khÃ´ng thÃch Ã½ tÆ°á»Ÿng vá» má»™t nÆ°á»›c Viá»‡t Nam tháºt sá»± Ä‘á»™c láºp. Quan há»‡ Viá»‡t-Trung xáº¥u Ä‘i ká»ƒ tá»« khi Trung Quá»‘c cáº¯t viá»‡n trá»£ vÃ o giá»¯a nÄƒm 1978 vÃ ká»ƒ tá»« khi Hiá»‡p Æ°á»›c LiÃªn XÃ´-Viá»‡t Nam Ä‘Æ°á»£c kÃ½ káº¿t thÃ¡ng 11 nÄƒm Ä‘Ã³ Ä‘Ã£ gáº§n Ä‘áº¡t Ä‘áº¿n Ä‘iá»ƒm chÃ¢m ngÃ²i cho cuá»™c xÃ¢m lÄƒng cá»§a Trung Quá»‘c, má»™t sá»± Ä‘áº£o ngÆ°á»£c chÃnh sÃ¡ch cÅ© cá»§a Â«giá»›i phong kiáº¿n phÆ°Æ¡ng Báº¯cÂ»[v][6]. Cuá»™c táº¥n cÃ´ng kÃ©o dÃ i 28 ngÃ y nÃ y vÃ viá»‡c quÃ¢n Ä‘á»™i Trung Quá»‘c rÃºt khá»i Viá»‡t Nam kÃ©o theo nhá»¯ng diá»…n biáº¿n liÃªn quan, cháº³ng háº¡n viá»‡c trá»¥c xuáº¥t ngÆ°á»i Hoa ra khá»i Viá»‡t Nam, thay Ä‘á»•i cÃ¡n cÃ¢n lá»±c lÆ°á»£ng á»Ÿ biÃªn giá»›i phÃa Nam Trung Quá»‘c. Chiáº¿n tranh vá»›i Viá»‡t Nam lÃ má»™t cÃº tÃ¡t vÃ o máº·t nhá»¯ng ngÆ°á»i theo chá»§ nghÄ©a lÃ½ tÆ°á»Ÿng á»Ÿ Trung Quá»‘c váº«n cÃ²n tin vÃ o tÃnh Ä‘Ãºng Ä‘áº¯n cá»§a â€œchá»§ nghÄ©a quá»‘c táº¿ vÃ´ sáº£nâ€[vi][7].

Tuy nhiÃªn, quan há»‡ ngoáº¡i giao Viá»‡t-Trung khÃ´ng bá»‹ phÃ¡ vá»¡. BÃªn cáº¡nh Ä‘Ã³, khi LiÃªn XÃ´ sá»¥p Ä‘á»•, HÃ Ná»™i khÃ´ng cÃ²n cÃ¡ch nÃ o khÃ¡c ngoÃ i viá»‡c sá»›m ná»‘i láº¡i quan há»‡ vá»›i Báº¯c Kinh. Cháº¯c cháº¯n, sá»± e ngáº¡i vÃ sá»± khÃ´ng Ä‘á»“ng thuáºn váº«n dá»“n vá» nhá»¯ng Ã½ Ä‘á»“ cá»§a Trung Quá»‘c. Nhá»¯ng ngá» vá»±c sÃ¢u sáº¯c trong lá»‹ch sá» giá»¯a hai nÆ°á»›c sáº½ khÃ´ng dá»… tiÃªu tan. Trong khi nhá»¯ng ngÆ°á»i báº£o thá»§ Viá»‡t Nam, Ä‘áº·c biá»‡t lÃ quÃ¢n Ä‘á»™i, Ä‘Ã¡nh giÃ¡ Trung Quá»‘c nhÆ° lÃ Ä‘á»“ng minh cá»™ng sáº£n cuá»‘i cÃ¹ng quan trá»ng nháº¥t, cÃ¡c nhÃ cáº£i cÃ¡ch chá»‰ ra má»‘i Ä‘e dá»a mÃ Trung Quá»‘c cÃ³ thá»ƒ gÃ¢y ra trong má»™t hoáº·c hai tháºp ká»· khi há» cá»§ng cá»‘ sá»©c máº¡nh quÃ¢n Ä‘á»™i, Ä‘áº·c biá»‡t lÃ háº£i quÃ¢n. Tuy nhiÃªn, ngÆ°á»i Viá»‡t Nam Ä‘Ã£ tÃch cá»±c tÃ¬m cÃ¡ch cáº£i thiá»‡n vÃ hoÃ n toÃ n bÃ¬nh thÆ°á»ng hÃ³a quan há»‡ thÃ´ng qua má»™t loáº¡t cÃ¡c chuyáº¿n thÄƒm cáº¥p cao vÃ cÃ¡c hiá»‡p Ä‘á»‹nh. Quan há»‡ cá»§a Viá»‡t Nam vá»›i Trung Quá»‘c áº¥m hÆ¡n vÃ o nÄƒm 1989, má»™t tháºp ká»· sau khi quÃ¢n Ä‘á»™i Trung Quá»‘c táº¥n cÃ´ng miá»n Báº¯c Viá»‡t Nam Ä‘á»ƒ “dáº¡y cho Viá»‡t Nam má»™t bÃ i há»c” vÃ¬ Ä‘Ã£ xÃ¢m lÆ°á»£c Cambodge. ThÆ°Æ¡ng máº¡i biÃªn giá»›i hÆ°ng thá»‹nh Ä‘Æ°á»£c khÃ´i phá»¥c láº¡i. KhÃ¡ch hÃ ng tá»« kháº¯p Viá»‡t Nam Ä‘áº¿n thá»‹ tráº¥n biÃªn giá»›i Ãá»“ng ÃÄƒng Ä‘á»ƒ giao thiá»‡p vá»›i cÃ¡c thÆ°Æ¡ng gia tÆ° nhÃ¢n Ä‘á»ƒ mua quáº¡t, phÃch nÆ°á»›c, xe Ä‘áº¡p, bÄƒng ghi Ã¢m, Ä‘á»“ gá»‘m sá»©, bia vÃ hÃ ng tiÃªu dÃ¹ng khÃ¡c do Trung Quá»‘c sáº£n xuáº¥t. ThÆ°Æ¡ng nhÃ¢n Trung Quá»‘c tÃ¬m mua háº£i sáº£n, Ä‘á»™ng váºt hiáº¿m Ä‘á»ƒ lÃ m thuá»‘c, Ä‘á»“ng, váº£i, rau, thá»‹t vÃ gáº¡o. Vá» pháº§n mÃ¬nh, Viá»‡t Nam Ä‘Ã£ tá»« bá» cÃ¡c chÃnh sÃ¡ch phÃ¢n biá»‡t Ä‘á»‘i xá» vá»›i Hoa kiá»u vá»‘n Ä‘Ã£ khiáº¿n cho Báº¯c Kinh Ä‘á»‹nh tá»‘ cÃ¡o vÃ o nÄƒm 1978. Quan chá»©c Viá»‡t Nam Ä‘Ã£ sáºµn sÃ ng thá»«a nháºn ráº±ng há» Ä‘Ã£ máº¯c sai láº§m trong cuá»™c váºn Ä‘á»™ng chuyá»ƒn Ä‘á»•i xÃ£ há»™i chá»§ nghÄ©a thÃ¡ng 3 nÄƒm 1978 Ä‘á»ƒ cáº£i táº¡o cÃ´ng thÆ°Æ¡ng nghiá»‡p, báº¯t cÃ¡c hÃ£ng cÃ´ng thÆ°Æ¡ng nghiá»‡p tÆ° nhÃ¢n theo tÆ° báº£n á»Ÿ miá»n Nam – khoáº£ng má»™t ná»a trong sá»‘ Ä‘Ã³ lÃ ngÆ°á»i Hoa.

RÃµ rÃ ng, Trung Quá»‘c Ä‘Ã£ trá»Ÿ thÃ nh má»™t cÆ°á»ng quá»‘c khu vá»±c duy nháº¥t, lÃ m báº¥t cá»© viá»‡c gÃ¬ cÅ©ng pháº£i xem xÃ©t má»i Ã½ Ä‘á»“ vÃ chÃnh sÃ¡ch cá»§a há». Vá»‹ trÃ cá»§a Trung Quá»‘c trong sá»± cÃ¢n báº±ng quyá»n lá»±c cá»§a chÃ¢u Ã cÃ³ thá»ƒ lÃ cá»§a má»™t nÆ°á»›c Trung Hoa má»›i, má»™t phiÃªn báº£n hiá»‡n Ä‘áº¡i báº¯t Ä‘áº§u hÃ¬nh thÃ nh rÃµ rÃ ng khi Báº¯c Kinh tÃ¬m cÃ¡ch khÃ´i phá»¥c láº¡i vá»‹ trÃ lá»‹ch sá» cá»§a Trung Quá»‘c nhÆ° lÃ cÆ°á»ng quá»‘c cá»§a chÃ¢u Ã. Trong quan há»‡ quá»‘c táº¿, sá»©c máº¡nh quÃ¢n sá»±, chÃnh trá»‹ ná»™i bá»™, tiáº¿n bá»™ kinh táº¿ vÃ chá»§ nghÄ©a dÃ¢n tá»™c lÃªn cao, Trung Quá»‘c ná»•i lÃªn nhÆ° má»™t cÆ°á»ng quá»‘c chÃ¢u Ã mÃ má»i quá»‘c gia pháº£i tÃnh Ä‘áº¿n. KhÃ¡i niá»‡m Trung Quá»‘c nhÆ° lÃ cÆ°á»ng quá»‘c vÆ°á»£t trá»™i á»Ÿ chÃ¢u Ã Ä‘Ã£ quay trá»Ÿ láº¡i, vÃ¬ váºy mÃ khÃ´ng má»™t quyáº¿t Ä‘á»‹nh nÃ o Ä‘Æ°a ra mÃ thiáº¿u sá»± phÃª chuáº©n cá»§a Báº¯c Kinh[vii][8]. NhÆ°ng, khi Báº¯c Kinh tuyÃªn bá»‘ báº¯t buá»™c pháº£i cÃ³ “má»‘i quan há»‡ tá»‘t Ä‘áº¹p vá»›i cÃ¡c nÆ°á»›c xung quanh”, Giang Tráº¡ch DÃ¢n Ä‘Ã£ trÃch dáº«n TÃ¢n Hoa XÃ£, cÆ¡ quan thÃ´ng táº¥n quá»‘c gia Trung Quá»‘c, nÃ³i vá» xung Ä‘á»™t Trung-Viá»‡t nÄƒm 1979 ráº±ng â€œmá»™t sá»‘ váº¥n Ä‘á» lá»‹ch sá» cÃ²n láº¡iâ€ cÃ³ thá»ƒ Ä‘Æ°á»£c giáº£i quyáº¿t há»£p lÃ½, miá»…n lÃ hai bÃªn biáº¿t nhÃ¬n xa trÃ´ng rá»™ng, hiá»ƒu nhau vÃ tham kháº£o Ã½ kiáº¿n â€‹â€‹má»™t cÃ¡ch cÃ´ng báº±ng vÃ há»£p lÃ½. Trong nhá»¯ng trÆ°á»ng há»£p nÃ y, sá»©c máº¡nh chÃnh Ä‘á»‹nh hÃ¬nh chÃnh sÃ¡ch Ä‘á»‘i ngoáº¡i cá»§a Viá»‡t Nam pháº£i lÃ Trung Quá»‘c. Trong nhá»¯ng nÄƒm gáº§n Ä‘Ã¢y, quay trá»Ÿ láº¡i vá»›i Trung Quá»‘c nhÆ° lÃ má»™t nguá»“n há»— trá»£ tÆ° tÆ°á»Ÿng vÃ chÃnh thá»‘ng, cÃ¡c nhÃ lÃ£nh Ä‘áº¡o Äáº£ng Cá»™ng sáº£n Viá»‡t Nam liÃªn tá»¥c thá»±c hiá»‡n cÃ¡c chuyáº¿n hÃ nh hÆ°Æ¡ng cá»§a há» Ä‘áº¿n Báº¯c Kinh, nÆ¡i há» cam káº¿t cÃ¡c má»‘i quan há»‡ vá» Ã½ thá»©c há»‡ vá»›i cÃ¡c Ä‘á»‘i tÃ¡c Trung Quá»‘c cá»§a há», viá»‡n dáº«n cÃ¡c ngÃ´n tá»« hoa má»¹ cá»§a chá»§ nghÄ©a marxisme-lÃ©ninisme vÃ cam káº¿t Ä‘Æ°a quan há»‡ Viá»‡t-Trung lÃªn â€œmá»™t táº§m cao má»›iâ€.

NgÃ y 8 thÃ¡ng 12 nÄƒm 1997, LÃ½ Thá»¥y HoÃ næŽç‘žç’°, á»¦y viÃªn thÆ°á»ng vá»¥ Bá»™ ChÃnh trá»‹ Äáº£ng Cá»™ng sáº£n Trung Quá»‘c vÃ lÃ Chá»§ tá»‹ch Hiá»‡p thÆ°Æ¡ng chÃnh trá»‹ nhÃ¢n dÃ¢n Trung Quá»‘c [Máº·t tráºn tá»• quá»‘c], tuyÃªn bá»‘ trong chuyáº¿n thÄƒm Viá»‡t Nam: Â«Trung Quá»‘c vÃ Viá»‡t Nam nÃºi liá»n nÃºi sÃ´ng liá»n sÃ´ng, nhÃ¢n dÃ¢n hai nÆ°á»›c chia sáº» tÃ¬nh há»¯u nghá»‹ truyá»n thá»‘ng qua bao Ä‘á»i nay. Trong cuá»™c Ä‘áº¥u tranh cÃ¡ch máº¡ng dÃ i lÃ¢u, nhÃ¢n dÃ¢n Trung Quá»‘c vÃ Viá»‡t Nam Ä‘Ã£ á»§ng há»™ vÃ giÃºp Ä‘á»¡ láº«n nhau, chia ngá»t sáº» bÃ¹i, chiáº¿n Ä‘áº¥u bÃªn cáº¡nh nhau vÃ táº¡o ra má»™t sá»± Ä‘á»“ng cáº£m cÃ¡ch máº¡ng sÃ¢u sáº¯c. Trong nhá»¯ng nÄƒm qua, Trung Quá»‘c vÃ Viá»‡t Nam Ä‘Ã£ Ä‘áº¡t Ä‘Æ°á»£c tiáº¿n bá»™ Ä‘Ã¡ng ká»ƒ trong má»‘i quan há»‡ lÃ¡ng giá»ng vÃ há»¯u nghá»‹ tá»‘t Ä‘áº¹p. Trung Quá»‘c vÃ Viá»‡t Nam chia sáº» cÃ¡c má»¥c tiÃªu vÃ nhiá»‡m vá»¥ cÅ©ng nhÆ° nhá»¯ng khÃ³ khÄƒn chung … Â». ÄÃ¡p láº¡i, Chá»§ tá»‹ch nÆ°á»›c Tráº§n Ãá»©c LÆ°Æ¡ng bÃ y tá»: “Viá»‡t Nam coi trá»ng má»‘i quan há»‡ há»¯u nghá»‹ truyá»n thá»‘ng vá»›i Trung Quá»‘c, vÃ sáº½ lÃ m viá»‡c háº¿t mÃ¬nh Ä‘á»ƒ thá»±c hiá»‡n cÃ¡c má»‘i quan há»‡ há»£p tÃ¡c vá»›i Trung Quá»‘c má»™t cÃ¡ch toÃ n diá»‡n, trÃªn tinh tháº§n há»¯u nghá»‹ vÃ o tháº¿ ká»· XXIâ€[viii][9]. Ká»ƒ tá»« Ä‘Ã³, cÃ¡c diá»…n ngÃ´n chÃnh thá»©c Ä‘á»u nháº¥n máº¡nh má»‘i quan tÃ¢m chung ráº¥t quan trá»ng mÃ cáº£ Trung Quá»‘c vÃ Viá»‡t Nam Ä‘á»u chia sáº» lÃ phÃ¡t triá»ƒn thÃ nh cÃ´ng “ná»n kinh táº¿ thá»‹ trÆ°á»ng xÃ£ há»™i chá»§ nghÄ©a”. Trung Quá»‘c Ä‘á»©ng má»™t mÃ¬nh trong sá»‘ 5 quá»‘c gia xÃ£ há»™i chá»§ nghÄ©a cÃ²n láº¡i vÃ Ä‘Æ°á»£c coi lÃ thÃ nh cÃ´ng trong ná»— lá»±c thá»±c hiá»‡n tÆ° tÆ°á»Ÿng nÃ y. HÃ nh trÃ¬nh tá»›i Trung Quá»‘c Ä‘á»ƒ nghiÃªn cá»©u kháº£ nÄƒng Ã¡p dá»¥ng cÃ¡c cáº£i cÃ¡ch thá»‹ trÆ°á»ng xÃ£ há»™i chá»§ nghÄ©a kiá»ƒu Trung Quá»‘c Ä‘á»‘i vá»›i Viá»‡t Nam, do Ä‘Ã³ lÃ thiáº¿t yáº¿u. Bá»‘n tÆ°Æ¡ng Ä‘á»“ng cÆ¡ báº£n giá»¯a cÃ¡c cuá»™c cáº£i cÃ¡ch á»Ÿ Trung Quá»‘c vÃ Viá»‡t Nam Ä‘Æ°á»£c ká»ƒ ra lÃ : theo Ä‘uá»•i chá»§ nghÄ©a xÃ£ há»™i cÃ³ tÃnh Ä‘áº¿n Ä‘iá»u kiá»‡n cá»§a tá»«ng quá»‘c gia; Ä‘á»•i má»›i vÃ cáº£i cÃ¡ch lÃ m cÆ¡ sá»Ÿ thÃºc Ä‘áº©y phÃ¡t triá»ƒn kinh táº¿ vÃ á»•n Ä‘á»‹nh tÃ¬nh hÃ¬nh chÃnh trá»‹; huy Ä‘á»™ng nguá»“n lá»±c trong nÆ°á»›c Ä‘á»“ng thá»i táºn dá»¥ng há»£p tÃ¡c quá»‘c táº¿; táº¥t yáº¿u pháº£i cÃ³ sá»± lÃ£nh Ä‘áº¡o cá»§a Äáº£ng Cá»™ng sáº£n.[ix][10]

PhÃ¡t biá»ƒu trÆ°á»›c Quá»‘c há»™i Viá»‡t Nam ngÃ y 28 thÃ¡ng 11 nÄƒm 1998, Bá»™ trÆ°á»Ÿng Ngoáº¡i giao Viá»‡t Nam Nguyá»…n Máº¡nh Cáº§m tuyÃªn bá»‘: ” Nháºn thá»©c rÃµ rÃ ng táº§m quan trá»ng cá»§a quan há»‡ Viá»‡t-Trung, chÃºng ta Ä‘Ã£ tÃch cá»±c vÃ chá»§ Ä‘á»™ng Ä‘áº©y máº¡nh tÃ¬nh há»¯u nghá»‹ vÃ quan há»‡ há»£p tÃ¡c vá»›i nÆ°á»›c Cá»™ng hÃ²a NhÃ¢n dÃ¢n Trung Hoa trong nhiá»u lÄ©nh vá»±c. ChÃºng ta cÅ©ng Ä‘Ã£ duy trÃ¬ táº¥t cáº£ cÃ¡c cuá»™c há»p cáº¥p cao hÃ ng nÄƒm. Sá»± kiá»‡n ná»•i báºt nháº¥t trong nÄƒm nay lÃ chuyáº¿n thÄƒm há»¯u nghá»‹ chÃnh thá»©c tá»›i Trung Quá»‘c cá»§a Thá»§ tÆ°á»›ng Phan VÄƒn Kháº£i vÃ o thÃ¡ng 10. Viá»‡c trao Ä‘á»•i cÃ¡c chuyáº¿n thÄƒm giá»¯a cÃ¡c ngÃ nh vÃ Ä‘á»‹a phÆ°Æ¡ng á»Ÿ hai nÆ°á»›c tiáº¿p tá»¥c phÃ¡t triá»ƒn tÃch cá»±c. Chá»‰ riÃªng trong 9 thÃ¡ng Ä‘áº§u nÄƒm nay, 80 chuyáº¿n viáº¿ng thÄƒm trao Ä‘á»•i Ä‘Ã£ Ä‘Æ°á»£c thá»±c hiá»‡n bá»Ÿi cÃ¡c phÃ¡i Ä‘oÃ n tá»« cáº£ hai phÃa á»Ÿ táº¥t cáº£ cÃ¡c cáº¥p. ChÃºng ta Ä‘Ã£ tÃch cá»±c Ä‘Æ°a ra cÃ¡c biá»‡n phÃ¡p thiáº¿t thá»±c Ä‘á»ƒ tÄƒng cÆ°á»ng hiá»‡u quáº£ cá»§a há»£p tÃ¡c kinh táº¿, thÆ°Æ¡ng máº¡i, Ä‘áº§u tÆ° vÃ tÄƒng khá»‘i lÆ°á»£ng thÆ°Æ¡ng máº¡i. ChÃºng ta Ä‘ang pháº¥n Ä‘áº¥u Ä‘Æ°a khá»‘i lÆ°á»£ng thÆ°Æ¡ng máº¡i song phÆ°Æ¡ng lÃªn 2 tá»· Ä‘Ã´ la vÃ o nÄƒm 2000. Gáº§n Ä‘Ã¢y, cÃ¡c hiá»‡p Ä‘á»‹nh thÆ°Æ¡ng máº¡i biÃªn giá»›i, trá»£ giÃºp phÃ¡p lÃ½ vÃ cÃ¡c dá»‹ch vá»¥ lÃ£nh sá»± sáº½ giÃºp khÃ´i phá»¥c láº¡i tráºt tá»± quáº£n lÃ½ khu vá»±c biÃªn giá»›i. ChÃºng ta Ä‘Ã£ cá»‘ gáº¯ng Ä‘áº©y nhanh quÃ¡ trÃ¬nh Ä‘Ã m phÃ¡n cho viá»‡c kÃ½ káº¿t thoáº£ thuáºn vá» biÃªn giá»›i Ä‘áº¥t liá»n vÃ thoáº£ thuáºn vá» viá»‡c phÃ¢n Ä‘á»‹nh Vá»‹nh Báº¯c Bá»™ vÃ o nÄƒm 2000 phÃ¹ há»£p vá»›i sá»± Ä‘á»“ng thuáºn cá»§a cÃ¡c nhÃ lÃ£nh Ä‘áº¡o cáº¥p cao cá»§a hai nÆ°á»›c. NÃ³i tÃ³m láº¡i, chÃºng ta Ä‘Ã£ thá»±c hiá»‡n Ä‘Æ°á»£c nhá»¯ng tiáº¿n bá»™ Ä‘Ã¡ng ká»ƒ trong má»i cuá»™c Ä‘Ã m phÃ¡nâ€[x][11].

Vá» váº¥n Ä‘á» biÃªn giá»›i trÃªn Ä‘áº¥t liá»n giá»¯a Viá»‡t Nam vÃ Trung Quá»‘c, cÃ¡c cuá»™c Ä‘Ã m phÃ¡n táº» nháº¡t vÃ khÃ´ng mang tÃnh chiáº¿n lÆ°á»£c, liÃªn quan Ä‘áº¿n hÃ ng trÄƒm Ä‘iá»ƒm cÃ²n gÃ¢y báº¥t Ä‘á»“ng trong Ä‘o lÆ°á»ng liÃªn quan Ä‘áº¿n nhá»¯ng sai sá»‘ dÆ°á»›i vÃ i trÄƒm mÃ©t cÃ³ nguá»“n gá»‘c tá»« má»™t báº£n Ä‘á»“ tháº¿ ká»· trÆ°á»›c. Tuy nhiÃªn, tranh cÃ£i vá» Ä‘áº¥t Ä‘ai biÃªn giá»›i Ä‘Æ°á»£c giáº£i quyáº¿t nhanh chÃ³ng. ThÃ¡ng 12 nÄƒm 1999, Viá»‡t Nam vÃ Trung Quá»‘c Ä‘Ã£ Ä‘áº¡t Ä‘Æ°á»£c má»™t thá»a thuáºn lá»‹ch sá» vá» phÃ¢n Ä‘á»‹nh ranh giá»›i Ä‘áº¥t liá»n. Má»™t nÄƒm sau, má»™t thá»a thuáºn khÃ¡c giáº£i quyáº¿t váº¥n Ä‘á» Vá»‹nh Báº¯c Bá»™ báº±ng cÃ¡ch váº½ Ä‘Æ°á»ng chia Ä‘á»u giá»¯a Viá»‡t Nam vÃ Ä‘áº£o Háº£i Nam. Tuy nhiÃªn, hai bÃªn váº«n cÃ²n xa nhau khi Ä‘á» cáºp Ä‘áº¿n hai quáº§n Ä‘áº£o trÃªn biá»ƒn ÄÃ´ng nÆ¡i há» cÃ³ nhá»¯ng tuyÃªn bá»‘ tranh cháº¥p vá» TrÆ°á»ng Sa vÃ HoÃ ng Sa[xi][12]. Hai nhÃ³m Ä‘áº£o tranh cháº¥p ngoÃ i khÆ¡i bá» biá»ƒn Viá»‡t Nam váº«n lÃ nhá»¯ng Ä‘iá»ƒm nÃ³ng tiá»m áº©n trong quan há»‡ Viá»‡t-Trung. TrÆ°á»ng Sa (Nam Sa theo tiáº¿ng Trung Quá»‘c), “hÃ²n Ä‘áº£o cá»§a nhá»¯ng nÆ¡i nguy hiá»ƒmâ€, nhÆ° cÃ¡ch gá»i cá»§a cÃ¡c thá»§y thá»§ tháº¿ ká»· XIV, cÃ³ táº§m quan trá»ng vÃ¬ cÃ¡c má» dáº§u tiá»m nÄƒng, cÃ¡c vÃ¹ng Ä‘Ã¡nh cÃ¡ phong phÃº vÃ vá»‹ trÃ chiáº¿n lÆ°á»£c cÃ¹ng vá»›i cÃ¡c tuyáº¿n váºn táº£i chÃnh thÃ´ng qua biá»ƒn [ÄÃ´ng cá»§a Viá»‡t Nam]. Trung Quá»‘c nháº¯c láº¡i nhá»¯ng gÃ¬ há» gá»i lÃ â€œChá»§ quyá»n khÃ´ng thá»ƒ tranh cÃ£iâ€ ká»ƒ tá»« triá»u Ä‘áº¡i nhÃ ÄÆ°á»ng Ä‘á»‘i vá»›i TrÆ°á»ng Sa. Viá»‡t Nam tuyÃªn bá»‘ chá»§ quyá»n dá»±a vÃ o cÃ¡c báº£n Ä‘á»“ thá»i PhÃ¡p thuá»™c vÃ báº±ng chá»©ng kháº£o cá»• há»c (Ä‘áº·c biá»‡t lÃ gá»‘m Viá»‡t Nam cÃ³ niÃªn Ä‘áº¡i tháº¿ ká»· XIII). Má»™t sá»‘ ná»™i dung tranh cÃ£i liÃªn quan Ä‘áº¿n váº¥n Ä‘á» Ä‘á»‹nh nghÄ©a. Äiá»u thá»±c sá»± quan trá»ng lÃ hÃ¬nh áº£nh mÃ nhá»¯ng hÃ²n Ä‘áº£o nÃ y Ä‘áº¡i diá»‡n, biá»ƒu tÆ°á»£ng. Náº¿u má»‘i quan há»‡ vá»›i Trung Quá»‘c Ä‘Ã£ Ä‘Æ°á»£c cáº£i thiá»‡n liÃªn tá»¥c trong tháºp ká»· vá»«a qua ká»ƒ tá»« khi bÃ¬nh thÆ°á»ng hoÃ¡ quan há»‡, táº¥t cáº£ khÃ´ng cÃ³ gÃ¬ ngoÃ i viá»‡c hoÃ giáº£i liÃªn quan Ä‘áº¿n TrÆ°á»ng Sa.

Nhá»¯ng tranh cháº¥p lÃ£nh thá»• nÃ y váº«n cÃ²n Ã¢m á»‰, dÃ¹ vÃ o thÃ¡ng 6 nÄƒm 2000, 21 nÄƒm sau khi hÃ ng nghÃ¬n binh lÃnh Trung Quá»‘c Ä‘á»• vÃ o Viá»‡t Nam Ä‘á»ƒ dáº¡y cho Viá»‡t Nam má»™t bÃ i há»c vÃ¬ Ä‘Ã£ xÃ¢m lÆ°á»£c Cambogde vÃ o GiÃ¡ng sinh nÄƒm 1978, 16 trong sá»‘ cÃ¡c quan chá»©c cáº¥p cao nháº¥t cá»§a Viá»‡t Nam Ä‘Ã£ tá»›i Trung Quá»‘c Ä‘á»ƒ tháº£o luáºn má»™t bÃ i há»c khÃ¡c, khÃ´ng Ä‘Æ°á»£c tuyÃªn bá»‘ cÃ´ng khai: lÃ m tháº¿ nÃ o Ä‘á»ƒ cáº£i cÃ¡ch má»™t ná»n kinh táº¿ xÃ£ há»™i chá»§ nghÄ©a mÃ khÃ´ng máº¥t Ä‘i sá»± kiá»ƒm soÃ¡t cá»§a Äáº£ng. Sá»± phÃ¡t triá»ƒn lÃ má»™t Ä‘iá»u phi thÆ°á»ng. Vá»›i ná»n kinh táº¿ áº£m Ä‘áº¡m vÃ Äáº£ng Cá»™ng sáº£n Viá»‡t Nam bá»‹ Ã¡m áº£nh pháº£i duy trÃ¬ vai trÃ² lÃ£nh Ä‘áº¡o, HÃ Ná»™i dÆ°á»ng nhÆ° tÃ¬m kiáº¿m chá»— cá»©u há»™ trong má»‘i quan há»‡ gáº§n gÅ©i vá»›i káº» thÃ¹ lÃ¢u Ä‘á»i nháº¥t [Chanda, 2000]. ÄÆ°á»£c Ä‘iá»u hÃ nh bá»Ÿi Uá»· viÃªn Bá»™ ChÃnh trá»‹ Trung Quá»‘c LÃ½ ÄÃ¬nh Giá»›i æŽå»·ä»‹, cÃ¡c Ä‘áº¡i biá»ƒu Viá»‡t Nam Ä‘Ã£ tham gia â€œToáº¡ Ä‘Ã m lÃ½ luáºnâ€ kÃ©o dÃ i 2 ngÃ y, báº¯t Ä‘áº§u tá»« 13 thÃ¡ng 6, sau Ä‘Ã³ Ä‘áº¿n TÃ¢y Nam Trung Quá»‘c Ä‘á»ƒ tiáº¿n hÃ nh kháº£o sÃ¡t thá»±c Ä‘á»‹a vá» cáº£i cÃ¡ch kinh táº¿. Khi cuá»™c há»p báº¯t Ä‘áº§u, Báº¯c Kinh tuyÃªn bá»‘ Ä‘Ã£ cho Viá»‡t Nam 55 triá»‡u Ä‘Ã´ la Ä‘á»ƒ nÃ¢ng cáº¥p hai nhÃ mÃ¡y thÃ©p vÃ phÃ¢n bÃ³n do Trung Quá»‘c xÃ¢y dá»±ng. Cuá»™c há»p lÃ má»™t trong nhiá»u dáº¥u hiá»‡u cá»§a ná»‘i láº¡i tÃ¬nh há»¯u nghá»‹, náº¿u khÃ´ng thÃ¬ lÃ viá»‡c Viá»‡t Nam quay trá»Ÿ vá» vá»›i má»™t trong nhá»¯ng vai trÃ² lá»‹ch sá» cá»§a nÃ³, trong Ä‘Ã³ Viá»‡t Nam lÃ há»c sinh vÃ Trung Quá»‘c lÃ thÃ y giÃ¡o. ÄÃ¢y Ä‘Æ°á»£c gá»i lÃ thuáºt ngá»¯ chÃnh thá»©c nhÆ° lÃ tÃ¬nh báº¡n dá»±a trÃªn â€œ16 chá»¯ vÃ ngâ€, mÃ bÃ¡o NhÃ¢n DÃ¢n cá»§a Äáº£ng Cá»™ng Sáº£n Viá»‡t Nam ká»ƒ ra: “LÃ¡ng giá»ng há»¯u nghá»‹, há»£p tÃ¡c toÃ n diá»‡n, á»•n Ä‘á»‹nh lÃ¢u dÃ i, hÆ°á»›ng tá»›i tÆ°Æ¡ng lai” [xii] [13].

Tá» bÃ¡o nháº¥n máº¡nh ráº±ng viá»‡c trao Ä‘á»•i quan Ä‘iá»ƒm vÃ kinh nghiá»‡m, Ä‘áº·c biá»‡t trong giÃ¡o dá»¥c chÃnh trá»‹, giá»¯a hai bÃªn lÃ ráº¥t cáº§n thiáº¿t cho viá»‡c xÃ¢y dá»±ng vÃ Ä‘á»•i má»›i Ä‘áº£ng trÃªn con Ä‘Æ°á»ng tiáº¿n lÃªn chá»§ nghÄ©a xÃ£ há»™i. NhÆ° váºy, sá»± hiá»ƒu biáº¿t láº«n nhau vÃ há»£p tÃ¡c toÃ n diá»‡n giá»¯a Viá»‡t Nam vÃ Trung Quá»‘c sáº½ Ä‘Æ°á»£c phÃ¡t triá»ƒn theo nguyá»‡n vá»ng vÃ lá»£i Ãch cá»§a má»—i quá»‘c gia.

RÃµ rÃ ng, cÃ¡c Ä‘á»™ng thÃ¡i chiáº¿n thuáºt náº±m dÆ°á»›i sá»± áº¥m dáº§n lÃªn sau má»™t thá»i ká»³ xung Ä‘á»™t giá»¯a hai nÆ°á»›c. “HÃ£y nhá»› ráº±ng, sau khi Ä‘Ã¡nh báº¡i Trung Quá»‘c, chÃºng tÃ´i luÃ´n gá»i lá»i tri Ã¢nâ€, má»™t quan chá»©c cá»§a Viá»‡t Nam nÃ³i vá» sá»± bá»±c bá»™i gáº§n Ä‘Ã¢y cá»§a HÃ Ná»™i. Tuy nhiÃªn, má»™t sá»‘ á»Ÿ Viá»‡t Nam nghi ngá» vá» sá»± khÃ´n khÃ©o Ä‘áº±ng sau. Tráº§n Báº¡ch Ãáº±ng, má»™t nhÃ lÃ£nh Ä‘áº¡o cá»™ng sáº£n ká»³ cá»±u á»Ÿ thÃ nh phá»‘ Há»“ ChÃ Minh, tuyÃªn bá»‘ tháº³ng thá»«ng ráº±ng Trung Quá»‘c Ä‘ang tiáº¿n hÃ nh chiáº¿n tranh kinh táº¿ chá»‘ng láº¡i Viá»‡t Nam báº±ng cÃ¡ch lÃ m trÃ n ngáºp thá»‹ trÆ°á»ng cá»§a Viá»‡t báº±ng hÃ ng hÃ³a giÃ¡ ráº» [Chanda, 2000]. NÃ³i vá» tranh cháº¥p lÃ£nh thá»• cá»§a Viá»‡t Nam vá»›i Trung Quá»‘c á»Ÿ biá»ƒn Nam Trung Hoa, Ã´ng nÃ³i: “Trung Quá»‘c lÃ má»‘i Ä‘e dá»a khÃ´ng chá»‰ Ä‘á»‘i vá»›i Viá»‡t Nam mÃ cÃ²n Ä‘á»‘i vá»›i tháº¿ giá»›i. Trung Quá»‘c Ä‘Ã£ táº¥n cÃ´ng táº¥t cáº£ cÃ¡c nÆ°á»›c lÃ¡ng giá»ng: áº¤n Äá»™, Viá»‡t Nam vÃ Nga”. Máº·c dÃ¹ há» chia sáº» cÃ¡c quan niá»‡m chung vá» xÃ£ há»™i chá»§ nghÄ©a, sá»± gáº§n gÅ©i vá» máº·t Ä‘á»‹a lÃ½, vÃ cÃ¡c má»‘i quan há»‡ Ä‘Ã£ bÃ¬nh thÆ°á»ng hoÃ¡, cáº£ hai quá»‘c gia váº«n cÃ²n cáº£nh giÃ¡c vá»›i nhau.

TÆ° tÆ°á»Ÿng vÃ má»‘i quan tÃ¢m quá»‘c gia chi phá»‘i viá»‡c bÃ¬nh thÆ°á»ng hÃ³a vÃ phÃ¡t triá»ƒn quan há»‡ Viá»‡t-Trung. Trung Quá»‘c vÃ Viá»‡t Nam Ä‘ang chá»©ng kiáº¿n â€‹â€‹má»™t tÃ¬nh huá»‘ng má»›i khi cÆ¡ há»™i vÃ thÃ¡ch thá»©c cÃ¹ng tá»“n táº¡i. VÃ¬ cáº£ hai quá»‘c gia Ä‘ang chia sáº» má»™t gáº¯n káº¿t chung – tÆ° tÆ°á»Ÿng cá»™ng sáº£n, cáº£i cÃ¡ch kinh táº¿, vÃ há»™i nháºp trong ná»n kinh táº¿ toÃ n cáº§u â€“ há» thá»ƒ hiá»‡n nhá»¯ng tÆ°Æ¡ng Ä‘á»“ng tuyá»‡t Ä‘á»‘i. CÃ¡c nhÃ lÃ£nh Ä‘áº¡o Viá»‡t Nam Ä‘áº·c biá»‡t muá»‘n biáº¿t Äáº£ng Cá»™ng sáº£n Trung Quá»‘c Ä‘Ã£ cÃ¢n nháº¯c ra sao nhá»¯ng rá»§i ro Ä‘á»‘i vá»›i cháº¿ Ä‘á»™ Ä‘á»™c Ä‘áº£ng khi tham gia WTO, vÃ nÃ³ tÃ¡c Ä‘á»™ng nhÆ° tháº¿ nÃ o Ä‘áº¿n ngÆ°á»i dÃ¢n Trung Quá»‘c. Há» muá»‘n tÃ¬m hiá»ƒu lÃ m tháº¿ nÃ o Ä‘á»ƒ báº£o Ä‘áº£m ráº±ng nguyÃªn táº¯c cá»™ng sáº£n khÃ´ng bá»‹ phÃ¡ vá»¡ khi má»Ÿ cá»a ra vá»›i kinh táº¿ tháº¿ giá»›i[xiii][14]. CÅ©ng giá»‘ng nhÆ° á»Ÿ Trung Quá»‘c, chá»‘ng tham nhÅ©ng nháº±m má»¥c Ä‘Ãch nháº±m cá»§ng cá»‘ ná»n táº£ng chÃnh trá»‹ cá»§a má»™t nhÃ³m náº¯m quyá»n. CÃ¡c nhÃ tÆ° tÆ°á»Ÿng Trung Quá»‘c vÃ Viá»‡t Nam Ä‘á»“ng thuáºn trong viá»‡c Ä‘áº¡o Ä‘á»©c hÃ³a hÃ¬nh áº£nh Äáº£ng Cá»™ng sáº£n cá»§a há» Ä‘á»ƒ chá»‘ng láº¡i cÃ¡c cÃº sá»‘c tá»« bÃªn ngoÃ i. VÃ cÅ©ng giá»‘ng nhÆ° Trung Quá»‘c, cÃ¡c nhÃ lÃ£nh Ä‘áº¡o Viá»‡t Nam tÃ¬m tháº¥y má»™t káº» thÃ¹ nÆ°á»›c ngoÃ i thÃch há»£p, vÃ náº¿u nhÆ° khÃ´ng cÃ³, há» pháº£i táº¡o ra: cÃ¡o buá»™c lÃ¢u dÃ i vá» â€œgiÃ¡n Ä‘iá»‡p nÆ°á»›c ngoÃ iâ€ khÃ´ng pháº£i lÃ Ä‘iá»u cÃ³ thá»ƒ Ä‘Æ°á»£c chá»©ng minh, nhÆ°ng phá»¥c vá»¥ má»™t má»¥c Ä‘Ãch tá»‘t, vÃ¬ váºy chÃnh quyá»n HÃ Ná»™i váº«n tiáº¿p tá»¥c chiáº¿n dá»‹ch chá»‘ng láº¡i káº» thÃ¹ nÃ y. Äá»‘i vá»›i váº¥n Ä‘á» Ä‘Ã³, sá»± Ä‘Ã n Ã¡p cá»§a Trung Quá»‘c giÃ nh cho PhÃ¡p LuÃ¢n CÃ´ng khÃ´ng nghi ngá» gÃ¬ Ä‘Ã£ Ä‘Æ°á»£c cÃ¡c lÃ£nh Ä‘áº¡o Viá»‡t Nam khen ngá»£i vÃ coi lÃ nháº±m tÄƒng cÆ°á»ng cÃ¡c xu hÆ°á»›ng Ä‘Ã n Ã¡p Ä‘á»‘i vá»›i báº¥t ká»³ nhÃ³m nÃ o cá»‘ gáº¯ng hoáº¡t Ä‘á»™ng Ä‘á»™c láºp vá»›i quyá»n lá»±c nhÃ nÆ°á»›c. Quan Ä‘iá»ƒm cá»§a Trung Quá»‘c vá» nhÃ¢n quyá»n vÃ tá»± do tÃ´n giÃ¡o lÃ Ä‘á»‘i trá»ng chá»‘ng láº¡i Ã¡p lá»±c cá»§a phÆ°Æ¡ng TÃ¢y vÃ cá»§ng cá»‘ máº¡nh thÃ¡i Ä‘á»™ chÃnh thá»©c cá»§a Viá»‡t Nam.

Máº·c dÃ¹ váºy, má»¥c tiÃªu cÆ¡ báº£n cá»§a Viá»‡t Nam váº«n lÃ trÃ¡nh phá»¥ thuá»™c quÃ¡ nhiá»u vÃ o Trung Quá»‘c. Cuá»™c khá»§ng hoáº£ng chÃ¢u Ã Ä‘Ã£ lÃ m thay Ä‘á»•i vá»‹ tháº¿ cá»§a Viá»‡t Nam trong khÃ´ng gian cá»§a khu vá»±c. TÃ¬m kiáº¿m sá»± cÃ¢n báº±ng giá»¯a ÄÃ´ng Nam Ã vÃ Trung Quá»‘c, chÃnh phá»§ Viá»‡t Nam thá»±c hiá»‡n má»™t cÃ¡ch tiáº¿p cáºn chiáº¿n lÆ°á»£c vÃ chÃnh trá»‹ trong lÄ©nh vá»±c quan há»‡ Ä‘á»‘i ngoáº¡i, ngÆ°á»£c láº¡i vá»›i hÃ nh Ä‘á»™ng cÃ³ xu hÆ°á»›ng nháº±m báº£o vá»‡ lá»£i Ãch quá»‘c gia cá»§a mÃ¬nh. TrÃªn thá»±c táº¿, viá»‡c Viá»‡t Nam gia nháºp ASEAN nÄƒm 1995 chá»§ yáº¿u lÃ tá»« cÃ¡c Ä‘á»™ng cÆ¡ chÃnh trá»‹: niá»m tin ráº±ng nhá»¯ng xÃch mÃch xÆ°a cÅ© giá»¯a Viá»‡t Nam vÃ Trung Quá»‘c Ãt cÃ³ kháº£ nÄƒng bÃ¹ng phÃ¡t thÃ nh xung Ä‘á»™t cÃ´ng khai khi Viá»‡t Nam thuá»™c vá» ASEAN, má»™t nhÃ³m cÃ³ táº§m quan trá»ng lá»›n Ä‘á»‘i vá»›i Trung Quá»‘c. Trong khi Ä‘Ã³, trong lÄ©nh vá»±c kinh táº¿, Viá»‡t Nam cáº¡nh tranh vá»›i Trung Quá»‘c trong má»™t loáº¡t cÃ¡c máº·t hÃ ng xuáº¥t kháº©u tá»« giÃ y dÃ©p Ä‘áº¿n dá»‡t may, vÃ cÃ¡c doanh nhÃ¢n Ä‘á»‹a phÆ°Æ¡ng Ä‘Ã£ kinh ngáº¡c trÆ°á»›c triá»ƒn vá»ng Ä‘á»‘i máº·t vá»›i má»™t ngÆ°á»i khá»•ng lá»“ cáº¡nh tranh nhÆ° váºy á»Ÿ phÃa Báº¯c khi cÃ¡c cam káº¿t cáº£i cÃ¡ch cá»§a Trung Quá»‘c vá»›i WTO Ä‘Æ°á»£c kÃch hoáº¡t. Má»‘i quan ngáº¡i lÃ hÃ ng hoÃ¡ Trung Quá»‘c, Ä‘Ã£ Ä‘Æ°á»£c bÃ¡n rá»™ng rÃ£i á»Ÿ Viá»‡t Nam, cÃ³ thá»ƒ tiáº¿p tá»¥c trÃ n ngáºp khi ná»n kinh táº¿ Trung Quá»‘c tiáº¿p tá»¥c tÄƒng tá»‘c. Hiá»‡n nay, máº·c dÃ¹ HÃ Ná»™i rÃµ rÃ ng tráº£i nghiá»‡m nhá»¯ng cáº£m xÃºc phá»©c táº¡p vá» Ä‘áº§u tÆ° cá»§a Trung Quá»‘c vÃ o Viá»‡t Nam, há» muá»‘n tháº¥y viá»‡c buÃ´n láºu hÃ ng Trung Quá»‘c pháº£i cháº¥m dá»©t á»Ÿ biÃªn giá»›i.

NhÆ° váºy, Viá»‡t Nam dá»±a vÃ o há»‡ tÆ° tÆ°á»Ÿng Ä‘á»ƒ Ä‘áº¡t Ä‘Æ°á»£c cÃ¡c má»‘i quan há»‡ song phÆ°Æ¡ng cÃ³ kháº£ nÄƒng ngÄƒn ngá»«a xung Ä‘á»™t cÃ²n bá» ngá», trong khi thá»«a nháºn vá»‹ tháº¿ quá»‘c táº¿ vÆ°á»£t trá»™i hiá»‡n táº¡i cá»§a Trung Quá»‘c, Ä‘Ã¡p láº¡i cÃ¡c cam káº¿t cá»§a há» Ä‘á»‘i vá»›i an ninh vÃ thÆ°Æ¡ng máº¡i quÃ¢n bÃ¬nh. Táº¥t cáº£ má»i thá»© Ä‘á»u Ä‘Æ°á»£c xem xÃ©t, tuy nhiÃªn, nhá»¯ng tÆ°Æ¡ng Ä‘á»“ng vá» Ã½ thá»©c há»‡ dÆ°á»ng nhÆ° váº«n chÆ°a Ä‘á»§ Ä‘á»ƒ chiáº¿m Æ°u tháº¿ trong suá»‘t lá»‹ch sá» thÃ¹ háºn vÃ nghi ká»‹ mÃ cáº£ Trung Quá»‘c vÃ Viá»‡t Nam Ä‘á»u cÃ³ Ä‘iá»ƒm chung[xiv][15].

T.P.H dá»‹ch

TÃ i liá»‡u tham kháº£o:

BÃ¹i XuÃ¢n Quang (2000), La troisiÃ¨me guerre dâ€™Indochine, 1975-1999. SÃ©curitÃ© et gÃ©opolitique en Asie du Sud-Est. Paris, Lâ€™Harmattan.

Chanda, Nayan (2000), â€œFriend or Foe? Hanoi has embarked on a controversial policy of closer ties with its oldest enemy â€“ Chinaâ€. Far Eastern Economic Review, June 22.

Chemillier-Gendreau, Monique (1996) La souverainetÃ© sur les Archipels Paracels et Spratleys. Paris, Lâ€™Harmattan.

Äáº¡i-Viá»‡t sá» kÃ½ toÃ n thÆ°. Báº£n dá»‹ch:1983. Hanoi, Nxb. Khoa há»c XÃ£ há»™i, vol. 1.

Eastman, Lloyd E. (1967), Throne and mandarins. Chinaâ€™s search for a policy during the Sino-French controversy, 1880-1885. Cambridge, Harvard U.P.

Goscha, Christopher E. (1999), â€œEntremÃªlements sino-vietnamiens: RÃ©flexions sur le sud de la Chine et la rÃ©volution vietnamienne entre les deux guerresâ€. Approches-Asie 16:81-108.

HoÃ ng XuÃ¢n HÃ£n (1967) â€œVá»¥ Báº¯c-Sá»© nÄƒm Canh thÃ¬n Ä‘á»i Cáº£nh HÆ°ngâ€. Sá» Ãá»‹a [History-Geography, Saigon] 6: 3-5, 142-155.

Nguyá»…n Tháº¿ Anh (1989) â€œLa frontiÃ¨re sino-vietnamienne du xie au xviie siÃ¨cleâ€. In Les frontiers du Vietnam. Paris, Lâ€™Harmattan: 65-69.

Nguyá»…n Tháº¿ Anh (1990), Le Äáº¡i-Viá»‡t et ses voisins. Paris, Lâ€™Harmattan.

Nguyá»…n Tháº¿ Anh (1996), â€œLâ€™immigration chinoise et la colonisation du delta du MÃ©kongâ€. The Vietnam Forum, 1: 154-177.

Nguyá»…n Viá»‡t, VÅ© Minh Giang, Nguyá»…n Máº¡nh HÃ¹ng (1983), QuÃ¢n thá»§y trong lá»‹ch sá» chá»‘ng ngoáº¡i xÃ¢m. HÃ Ná»™i: QuÃ¢n Ä‘á»™i nhÃ¢n dÃ¢n.

Oâ€™Harrow, Stephen (1979), â€œNguyá»…n TrÃ£iâ€™s BÃ¬nh ngÃ´ Ä‘áº¡i cÃ¡o å¹³å³å¤§èª¥ of 1428: The Development of a Vietnamese National Identityâ€, Journal of Southeast Asian Studies,10-1.

Qiang Zhai (2000) China and the Vietnam wars, 1950-1975. Chapel Hill, University of North Carolina Press.

Stuart-Fox, Martin (2002) China and Southeast Asia. St Leonards, Allen and Unwin, 2002.

Taylor, Keith W. (1983) The Birth of Vietnam. Berkeley, University of California Press.

Trocki, Carl A. (1997) â€œChinese Pioneering in Eighteenth-Century Southeast Asiaâ€, The Last Stand of Asian Autonomies, A. Reid ed. Houndmills, Macmillan Press: 83-101.

TrÆ°Æ¡ng Bá»u LÃ¢m(1968). â€œIntervention versus tribute in Sino-Vietnamese relationsâ€. In The Chinese World Order, John K. Fairbank ed. Cambridge, Harvard U.P.: tr.165-179.

VÄƒn há»c Viá»‡t Nam trÃªn nhá»¯ng cháº·ng Ä‘Æ°á»ng chá»‘ng phong kiáº¿n Trung Quá»‘c xÃ¢m lÆ°á»£c (1981), Hanoi, Nxb. Khoa há»c XÃ£ há»™i.

Viá»‡t sá» lÆ°á»£c. Tráº§n Quá»‘c VÆ°á»£ng dá»‹ch: 1960. HÃ Ná»™i: VÄƒn Sá» Äá»‹a, 1960.

Wolters, O. W. (1979), â€œHistorians and emperors in Vietnam and China: Comments arising out of LÃª VÄƒn HÆ°uâ€™s History, presented to the Tráº§n court in 1272â€. In Perceptions of the Past in Southeast Asia, A. Reid & D. Marr ed. Singapore, Heinemann.

Wolters, O. W. (1999), History, Culture and Region in Southeast Asian Perspectives. Ithaca, seap.

Woodside, Alexander (1971), Vietnam and the Chinese Model . Cambridge, Harvard University Press.

Woodside, Alexander (1982), â€œConceptions of Change and of Human Responsibility for Change in Late Traditional Vietnamâ€. In Moral Order and the Question of Change:Essays on Southeast Asian Thought , David K. Wyatt & Alexander Woodside ed. New Haven, Yale Univ. Southeast Asian Studies: tr.104-150.

Woodside, Alexander (1988) â€œVietnamese History: Confucianism, Colonialism, and the Struggle for Independenceâ€, The Vietnam Forum 11: 21-48.

Woodside, Alexander (1997). â€œThe Relationship between Political Theory and Economic Growth in Vietnam, 1750-1840â€. In The Last Stand of Asian Autonomies. Responses to Modernity in the Diverse States of Southeast Asia and Korea, 1750-1900 , A. Reid ed.Houndmills, Macmillan Press: tr. 245-268.

[i] [2] á»ž ná»a sau tháº¿ ká»· XIX, ngÆ°á»i phÃ¡t ngÃ´n Trung Quá»‘c lÃ TÄƒng Ká»· Tráº¡ch váº«n cÃ²n tuyÃªn bá»‘ ráº±ng â€œViá»‡t Nam thuá»™c Trung Hoaâ€, do Ä‘Ã³ â€œTrung Hoa cÃ³ trÃ¡ch nhiá»‡m báº£o há»™ toÃ n bá»™ lÃ£nh thá»• cá»§a Viá»‡t Namâ€ (dáº«n theo Eastman, 1967: 39).

[ii] [3] Xem Nguyá»…n Tháº¿ Anh, 1996 vÃ Trocki, 1997.

[iii] [4] Vá» nhá»¯ng tranh luáºn cá»§a má»‘i quan há»‡ qua láº¡i trÆ°á»›c 1945 giá»¯a ÄCS Trung Quá»‘c vÃ Viá»‡t Nam, xem Goscha, 1999.

[iv] [5] Quang Zhai 2000.

[v] [6] Vá» váº¥n Ä‘á» nÃ y, xem BÃ¹i XuÃ¢n Quang: 2000.

[vi] [7] Trong ghi chÃ©p cÃ¡ nhÃ¢n, Martin Stuart-Fox cho ráº±ng cÃº tÃ¡t nÃ y lá»›n hÆ¡n Ä‘á»‘i vá»›i nhá»¯ng ngÆ°á»i theo chá»§ nghÄ©a lÃ½ tÆ°á»Ÿng á»Ÿ Viá»‡t Nam vá»‘n hy vá»ng â€œchá»§ nghÄ©a quá»‘c táº¿ vÃ´ sáº£nâ€ cÃ³ thá»ƒ thay tháº¿ cho â€œchá»§ nghÄ©a bÃ nh trÆ°á»›ngâ€ truyá»n thá»‘ng.

[vii] [8] Xem Stuart-Fox 2002, tÃ¡c giáº£ chá»©ng minh ráº±ng, khi sá»©c máº¡nh cá»§a Trung Quá»‘c gia tÄƒng vÃ chá»§ nghÄ©a Marx Ä‘Æ°á»£c thay tháº¿ báº±ng chá»§ nghÄ©a dÃ¢n tá»™c, khÃ´ng chá»‰ Trung Quá»‘c quay trá»Ÿ láº¡i cÃ¡c má»‘i quan há»‡ truyá»n thá»‘ng vá»›i ÄÃ´ng Nam Ã, mÃ cÃ¡c quá»‘c gia ÄÃ´ng Nam Ã cÅ©ng Ä‘ang Ä‘Ã¡p láº¡i theo cÃ¹ng má»™t hÆ°á»›ng.

[viii] [9] Xinhua Domestic Service [PhÃ¡t thanh quá»‘c ná»™i cá»§a TÃ¢n Hoa xÃ£], 8/12/1997.

[ix] [10] NhÃ¢n DÃ¢n, 16/10/1998.

[x] [11] BÃ i phÃ¡t biá»ƒu cá»§a Bá»™ trÆ°á»Ÿng Ngoáº¡i giao Nguyá»…n Máº¡nh Cáº§m táº¡i phiÃªn khai máº¡c thá»© 4, ká»³ há»p thá»© 10 Quá»‘c há»™i Viá»‡t Nam, 28/11/1998.

[xi] [12] Xem Chemillier-Gendreau: 1996.

[xii] [13] Ká»ƒ tá»« khi bÃ¬nh thÆ°á»ng hoÃ¡ quan há»‡ giá»¯a Trung Quá»‘c vÃ Viá»‡t Nam nÄƒm 1991, viá»‡c trao Ä‘á»•i chuyáº¿n thÄƒm vÃ tÆ° váº¥n thÆ°á»ng xuyÃªn vá» cÃ¡c váº¥n Ä‘á» lá»›n giá»¯a lÃ£nh Ä‘áº¡o hai nÆ°á»›c Ä‘Æ°á»£c coi lÃ Ä‘Ã³ng má»™t vai trÃ² khÃ´ng thá»ƒ thay tháº¿ trong viá»‡c thÃºc Ä‘áº©y quan há»‡ song phÆ°Æ¡ng. Gáº§n Ä‘Ã¢y, trong má»™t bÃ i xÃ£ luáºn ngÃ y 7 thÃ¡ng 9 nÄƒm 2001, bÃ¡o NhÃ¢n DÃ¢n mÃ´ táº£ chuyáº¿n thÄƒm HÃ Ná»™i cá»§a Chá»§ tá»‹ch Uá»· ban ThÆ°á»ng vá»¥ Quá»‘c há»™i Trung Quá»‘c LÃ½ Báº±ng nhÆ° má»™t nguá»“n Ä‘á»™ng viÃªn cho nhÃ¢n dÃ¢n Viá»‡t Nam vÃ má»™t biá»ƒu hiá»‡n sá»‘ng Ä‘á»™ng cá»§a hai nÆ°á»›c mong muá»‘n phÃ¡t triá»ƒn má»‘i quan há»‡ trÃªn nguyÃªn táº¯c “: “LÃ¡ng giá»ng há»¯u nghá»‹, há»£p tÃ¡c toÃ n diá»‡n, á»•n Ä‘á»‹nh lÃ¢u dÃ i, hÆ°á»›ng tá»›i tÆ°Æ¡ng lai”â€. Tá» bÃ¡o nÃ y cÅ©ng ca ngá»£i nhá»¯ng thÃ nh cÃ´ng lá»›n cá»§a nhÃ¢n dÃ¢n Trung Quá»‘c dÆ°á»›i sá»± lÃ£nh Ä‘áº¡o cá»§a Äáº£ng Cá»™ng sáº£n Trung Quá»‘c Ä‘Ã£ Ä‘áº¡t Ä‘Æ°á»£c thÃ nh tá»±u trong xÃ¢y dá»±ng quá»‘c gia, phÃ¡t triá»ƒn kinh táº¿ Ä‘á»u Ä‘áº·n trong hÆ¡n hai tháºp ká»· cáº£i cÃ¡ch vÃ má»Ÿ cá»a. Tá» bÃ¡o nháº¯c láº¡i ráº±ng, ká»ƒ tá»« Ä‘áº§u nhá»¯ng nÄƒm 1990, hai nÆ°á»›c Ä‘Ã£ pháº¥n Ä‘áº¥u Ä‘á»ƒ thÃºc Ä‘áº©y kinh táº¿ chÃnh trá»‹, trao Ä‘á»•i vÄƒn hoÃ¡ nháº±m nÃ¢ng cao há»£p tÃ¡c toÃ n diá»‡n song phÆ°Æ¡ng trong cÃ¡c khÃa cáº¡nh má»›i.

[xiii] [14] Cá»¥ thá»ƒ, quyáº¿t Ä‘á»‹nh Ä‘Æ°a ra vÃ o giá»¯a nÄƒm 2001 Ä‘á»ƒ hoÃ n thiá»‡n sá»a Ä‘á»•i hiáº¿n phÃ¡p nÄƒm 1992, vá»›i chá»§ trÆ°Æ¡ng tÃ´n vinh quyá»n cá»§a khu vá»±c tÆ° nhÃ¢n, khuyáº¿n khÃch Viá»‡t Nam bÃ¡m sÃ¡t káº¿ hoáº¡ch cá»§a Trung Quá»‘c trong viá»‡c cho phÃ©p cÃ¡c doanh nhÃ¢n tham gia Äáº£ng Cá»™ng sáº£n cáº§m quyá»n.

[xiv] [15] Viá»‡c thay tháº¿ LÃª Kháº£ PhiÃªu trong chá»©c vá»¥ ngÆ°á»i Ä‘á»©ng Ä‘áº§u Äáº£ng Cá»™ng sáº£n Viá»‡t Nam vÃ o Ä‘áº§u nÄƒm 2001 lÃ do quÃ¡ gáº§n gÅ©i vá»›i Trung Quá»‘c vÃ nhá»¯ng cÃ¡o buá»™c Ã´ng Ä‘Ã£ nhÃ¢n nhÆ°á»£ng quÃ¡ nhiá»u trong Ä‘Ã m phÃ¡n Ä‘Æ°á»ng biÃªn giá»›i vá»›i Báº¯c Kinh, luÃ´n Ä‘Æ°á»£c coi lÃ Ä‘á»‘i thá»§ truyá»n thá»‘ng cá»§a Viá»‡t Nam máº·c dÃ¹ cÃ³ há»‡ tÆ° tÆ°á»Ÿng chung.

http://viet-studies.net/kinhte/NguyenTheAnh_SucHutLucDayQuanHeVietTrung.html

Tags: Trung cộng, Việt Nam
Posted in Trung Cộng Xâm Lược, Việt nam, Đảng cộng sản Việt Nam, Đường lưỡi bò | Comments Off on Sức hút và lực đẩy: hai khía cạnh trái ngược trong quan hệ Việt-Trung

46 năm nhìn lại Truyền Thông Hoa Kỳ trong chiến tranh Việt Nam và ngày nay – Thái Hóa Lộc

Wednesday, April 21st, 2021

Nghe âm thanh do Đỗ Hiếu đọc

Thái Hóa Lộc

Những người lính Việt Nam Cộng Hòa và những người Việt tị nạn Cộng Sản mỗi lần Tưởng niệm ngày Quốc Hận 30-4 đều ngậm ngùi nhớ về dĩ vãng đau thương, ngày Việt Nam Cộng Hòa bị bức tử và những thảm họa xảy ra sau đó. Ngày mà hàng vạn người bỏ xác nơi rừng sâu, vùi thân dưới đại dương chấp nhận cái chết để tìm tự do và còn nhiều oan khiên khác trong các trại tù Cộng sản, nơi đày ải các cựu quân, cán chính Việt Nam Cộng Hòa. Hậu quả đã đưa đến thảm trạng này cho đến ngày nay không ai có thể phủ nhận vai trò truyền thông Hoa Kỳ đã trực tiếp làm đảo ngược tình hình thực tế và đưa đến sự suy vong của Việt Nam Cộng Hòa.

Nếu năm 1950 chỉ có khoảng dưới 10% gia đình Mỹ có truyền hình thì đến năm 1966, khi cuộc chiến Việt Nam leo thang và có khoảng hơn 400 ngàn lính Mỹ đang tham chiến tại Việt Nam với khoảng sáu ngàn binh sĩ tử trận, đã có hơn 90% gia đình Mỹ có truyền hình và theo dõi tin tức chiến sự từ Việt Nam qua truyền hình. Truyền thông với cuộc chiến truyền hình (television war) đã đóng vai trò và ảnh hưởng gì đến kết quả cuộc chiến? Các phương tiện kỹ thuật và nghiệp vụ tân tiến hơn gấp bội so với Đệ Nhị Thế Chiến, các ký giả trẻ luôn muốn có những tấm ảnh, thước phim hay các phóng sự trực tiếp và đầu tiên đến công chúng Mỹ và thế giới. Các thước phim thu được đã nhanh chóng chuyển về Tokyo để hoàn tất các bước kỹ thuật và biên tập cần thiết và chuyển về Mỹ để phát sóng hay có thể dùng vệ tinh cho các bản tin nóng sốt, được đăng báo hay phát trên truyền hình, nơi người dân Mỹ có thể theo dõi chiến cuộc cùng tin tức con cái họ ngay trong phòng khách của mình.

Các phong trào nhân quyền phát triển mạnh mẽ hơn, một trong điều được giới sử gia nhìn nhận là truyền thông trong chiến tranh Việt Nam đã không bị kiểm duyệt nhờ vào quyền tự do báo chí. Không chỉ theo dõi các hình ảnh, các phóng sự, công chúng Mỹ còn dựa vào các bình luận của những nhà bình luận chính trị và phân tích thời cuộc. Hàng loạt các tên tuổi truyền thông gạo cội của Hoa Kỳ được biết đến từ thời chiến tranh Việt Nam.

Chính vì vậy mà tin tức và diễn biến của chiến tranh Việt Nam đã áp đảo tại Mỹ trong nửa cuối thập niên 60s tại Mỹ đã gây nên cảm xúc và ảnh hưởng đến nhìn nhận của đại chúng. Lần đầu tiên người dân Mỹ chứng kiến những hình ảnh và thước phim hoặc nguyên thủy hay kịch tính hóa về sự khốc liệt, bạo tàn của chiến tranh với hình ảnh gian khổ, nguy hiểm rồi thương tích, chết chóc của người lính đánh động vào người xem rất lớn, dẫn đến làn sóng phản đối chiến tranh khi con số tử vong của binh sĩ Hoa Kỳ cùng chi phí chiến tranh ngày càng tăng cao.

Những người chống chiến tranh cho rằng đó là một cuộc chiến không cần thiết và người lính Mỹ chết tại nơi xa lạ nào đó không phải để bảo vệ cho chính họ, cho chính nước Mỹ. Mà nó là sự sai lầm của chính phủ để bị sa lầy vào một cuộc chiến thoạt đầu ngỡ chỉ là một cuộc thanh trừng phiến quân sẽ nhanh chóng kết thúc khi 3,500 lính Thủy Quân Lục Chiến thiện chiến được chỉ huy bởi những cấp chỉ huy tài ba trong chiến tranh Triều Tiên hay Đệ Nhị Thế Chiến đổ bộ xuống Đà Nẵng vào tháng Ba năm 1965. Truyền thông nghĩ rằng họ chỉ làm công việc tường trình chiến tranh còn các quyết định hay chiến lược là từ Ngũ Giác Đài và các đời tổng thống. Họ không có thẩm quyền hay khả năng can dự, bắt đầu hay kết thúc cuộc chiến ngoài việc thực hiện vai trò của mình. Truyền thông Hoa Kỳ đã không công bình và trung thực khi đưa tin và hoàn toàn gây mất thiện cảm với người dân Hoa Kỳ nhất là những gia đình có con cái hoặc thân nhân tham chiến tại Việt Nam.

Không ít người cho rằng truyền thông đã góp phần ảnh hưởng và chịu trách nhiệm về sự thất bại của cuộc chiến Việt Nam. Sau gần nửa thế kỷ, có vô số lý do và sự thật về cuộc chiến Việt Nam vẫn đang còn là điều gây tranh cãi, khó lòng thỏa mãn cho tất cả những bên dự phần. Nhìn vào vai trò và trách nhiệm ở mỗi góc khác nhau, kể cả vai trò của truyền thông Hoa Kỳ, sẽ cho người ta ghép lại phần nào bức tranh toàn cảnh của cuộc chiến đầy ám ảnh này…

Truyền thông Hoa Kỳ ngày nay đã biến dạng đang hướng dẫn quần chúng Mỹ theo đường lối có chủ đích mà họ muốn. Sức mạnh truyền tin và sức mạnh big tech đang làm lũng đoạn chính trị và đường lối của Hoa Kỳ rất trầm trọng. Chính vì vậy theo Breitbart đưa tin Thượng nghị sĩ Hoa Kỳ Josh Hawley vào ngày 19/4 đã giới thiệu một dự luật nhắm mục tiêu vào các công ty Big Tech, bao gồm việc kiểm soát các hành vi bị lên án trong thời gian qua của Amazon và Google. Dự luật cấm Big Tech vận hành công cụ tìm kiếm, thị trường và sàn giao dịch bán hoặc quảng bá hàng hóa và dịch vụ của chính họ thông qua các thị trường và công cụ tìm kiếm nói trên. Nếu được thông qua, đây sẽ là một đòn giáng mạnh vào Amazon và Google, những công ty thường xuyên tham gia vào cả hai hoạt động này.

Trong một điều khoản khác có vẻ như được thiết kế riêng để kiềm chế Amazon và Google, dự luật cấm các công ty cung cấp công cụ tìm kiếm, thị trường và sàn giao dịch đối với “dịch vụ lưu trữ và cơ sở hạ tầng internet” cho các bên thứ ba.Theo đạo luật này, Ủy ban Thương mại Liên bang (FTC) sẽ giám sát việc tuân thủ các quy định đối với Big Tech. Tổng chưởng lý của tiểu bang và các thực thể bị thiệt hại do các công ty công nghệ vi phạm luật được trao quyền khởi kiện.Amazon đang dẫn đầu thị trường về dịch vụ lưu trữ đám mây, trong khi Google điều hành một dịch vụ tương tự có tên là Google Cloud. Google cũng vận hành Google Fiber, cung cấp Internet băng thông rộng và IPTV trên toàn quốc.Amazon đã đơn phương chấm dứt hợp đồng cung cấp dịch vụ lưu trữ đám mây cho Parler, một mạng xã hội ủng hộ quyền tự do ngôn luận. Trong khi đó Google bị cáo buộc kiểm duyệt thông tin dựa trên quan điểm chính trị và có mối quan hệ mờ ám với Đảng Cộng sản Trung Quốc.Thượng nghị sĩ Hawley cho biết: “Các công ty Big Tech như Google và Amazon đã được các chính trị gia ở Washington nâng đỡ trong nhiều năm”. “Kiểu cư xử này đã cho phép họ tích lũy được lượng quyền lực khổng lồ mà họ sử dụng để kiểm duyệt các quan điểm chính trị mà họ không đồng ý và loại bỏ các đối thủ cạnh tranh cung cấp cho người tiêu dùng một giải pháp thay thế cho hiện trạng”.Ông cho biết thêm: “Đã quá đủ để loại bỏ các công ty của Big Tech, khôi phục sự cạnh tranh và trao lại quyền lực cho người tiêu dùng Mỹ”.Truyền thông ngày nay không còn là truyền tin nữa , mà là cơ quan tuyên truyền cho đảng phái, phe nhóm. Người xem cũng biết rõ mình muốn nghe cái gì; không còn trung thực nữa.

Trung tâm Nghiên cứu Truyền thông (MRC) đã xem xét cách thức các đài ABC, CBS và NBC đưa tin về nhiệm kỳ tổng thống của ông Trump và ông Biden từ ngày nhậm chức đến ngày 9/4.MRC kết luận rằng “Trong ba tháng đầu tiên nắm quyền, các bản tin phát sóng buổi tối đã đưa 59% tin tích cực cho ông Biden. Bốn năm trước, chính những chương trình này đã tấn công ông Trump với 89% tin tiêu cực – đây là một sự tương phản đáng ngạc nhiên”.

Cụ thể Trung tâm MRC cho biết: “Bốn năm trước, ông Trump đã phải đối mặt với việc bị báo chí đưa tin tiêu cực từ đầu nhiệm kỳ. Theo ghiên cứu vào thời điểm đó cho thấy ba bản tin buổi tối đưa 89% tin tiêu cực về Tổng thống mới, một sự thù địch chưa từng có thể hiện cách tiếp cận của giới truyền thông trong bốn năm tiếp theo của cựu TT Trump. Ngày nay, Tổng thống Biden có bối cảnh truyền thông thân thiện hơn nhiều. Nhìn chung, trong những tuần đầu tiên, chúng tôi nhận thấy tin tích cực về chính quyền Biden là 59%, tiếp nối cho cách đưa tin tích cực của các đài này với ông Biden trong chiến dịch tranh cử tổng thống năm ngoái”.

Nghiên cứu của MRC chỉ ra mức độ đưa tin tích cực cho TT Biden phụ thuộc vào các chủ đề khác nhau. Ví dụ, các phương tiện truyền thông đã đưa tin rất tích cực về cách chính quyền Biden phản ứng với COVID-19, dự luật cứu trợ COVID khổng lồ trị giá 1,9 nghìn tỷ USD và dự luật cơ sở hạ tầng trị giá 2,25 nghìn tỷ USD do ông Biden đề xuất. Các chủ đề khác, như việc chính quyền Biden giải quyết cuộc khủng hoảng biên giới phía Nam và kiểm soát súng, hầu hết đều nhận được tin tức tiêu cực từ báo chí.

Hoa Kỳ ngày nay không còn cơ quan truyền thông nữa mà chỉ có các cơ quan tuyên truyền thôi và các mạng xã hội lại có điều kiện xuất hiện khắp nơi tha hồ tung tin fake news – tin giả. Ai muốn nghe phe nào cũng có tùy theo thị hiếu của mình.

Posted in Cộng sản Việt Nam, Hoa Kỳ, Mỹ - Việt, Truyền thông, Đảng cộng sản Việt Nam | Comments Off on 46 năm nhìn lại Truyền Thông Hoa Kỳ trong chiến tranh Việt Nam và ngày nay – Thái Hóa Lộc

Thử tìm một lộ trình đấu tranh vì Tự Do Dân Chủ cho Dân Tộc Việt Nam – Đại Dương

Thursday, April 15th, 2021

Nghe âm thanh do Đỗ Hiếu đọc

Đại-Dương

Chiếc xe tăng của Cộng quân húc sập cổng Dinh Độc Lập ngày 30/04/1975 đã dè đẹp khát vọng độc lập, tự do, dân chủ của của dân tộc Việt Nam vì Cộng sản xé nát Hiệp ước Paris 1973 quy định lộ trình Hoà giải Hoà hợp Dân tộc.

Thực tế não nùng

Hoà giải Hoà hợp Dân tộc chỉ diễn ra trong một thời gian ngắn khi dân Việt Nam Cộng Hoà “nhận họ” và người Miền Bắc cũng như từ bưng biền “nhận hàng”.

(more…)

Posted in Bình luận, Cộng sản Việt Nam, nhận định, Quốc Tế Nhân Quyền, Trung Cộng bành trướng, Việt nam, Đảng cộng sản Việt Nam | Comments Off on Thử tìm một lộ trình đấu tranh vì Tự Do Dân Chủ cho Dân Tộc Việt Nam – Đại Dương

Báo chí Việt Nam viết gì về ngày ‘TQ chiếm Hoàng Sa’? – Hoàng Hải Vân

Tuesday, January 19th, 2021

Hoàng Hải Vân – 47 năm uất hận Hoàng Sa, hãy nhớ ai mới thực sự là bạn của chúng ta !

19/1/2021

Nguồn hình ảnh, HOANG DINH NAM/Getty Images

Các báo ‘lề phải’ của Việt Nam và nhiều người dùng mạng xã hội tại Việt Nam hôm 19/1 đồng loạt đăng thông tin kỷ niệm ngày ‘TQ chiếm Hoàng Sa’ (19/1/1974).

(more…)

Posted in Biển Đông, Cộng sản Việt Nam, Trung Cộng Xâm Lược, Đảng cộng sản Việt Nam | Comments Off on Báo chí Việt Nam viết gì về ngày ‘TQ chiếm Hoàng Sa’? – Hoàng Hải Vân

Chuyện muốn nói với 200 Ủy viên Trung ương trước thềm đại hội – Bùi Quang Vơm

Friday, January 1st, 2021

31/12/2020

Phát biểu khai mạc hội nghị trung ương 13, ngày 5/10/2020, gọi là Hội nghị «Dự thảo báo cáo chính trị», ông Trọng nói:

(more…)

Posted in Cộng sản Việt Nam, Việt nam, Đảng cộng sản Việt Nam | Comments Off on Chuyện muốn nói với 200 Ủy viên Trung ương trước thềm đại hội – Bùi Quang Vơm

Tiết lộ danh sách ứng viên Bộ Chính trị và Ban Bí thư khoá XIII CSVN – Phạm Vũ Hiệp

Thursday, December 17th, 2020

(more…)

Posted in Việt nam, Đảng cộng sản Việt Nam | Comments Off on Tiết lộ danh sách ứng viên Bộ Chính trị và Ban Bí thư khoá XIII CSVN – Phạm Vũ Hiệp

EU thông qua Đạo luật Magnitsky –ảnh hưởng gì đến Việt Nam? – VOA Tiếng Việt

Saturday, December 12th, 2020

11/12/2020

(more…)

Posted in ASEAN, Âu châu, Quốc Tế Nhân Quyền, Việt nam, Đảng cộng sản Việt Nam | Comments Off on EU thông qua Đạo luật Magnitsky –ảnh hưởng gì đến Việt Nam? – VOA Tiếng Việt

Nguyễn Lương Tuyền – Phải Tiêu Diệt Văn Hóa Của Giống Lạc Hồng

Tuesday, December 8th, 2020

8/12/2020

Ban Tu Thư TVVN

Văn Hóa của một dân tộc là gì?

Có khoảng hơn 400 định nghĩa khác nhau về văn hóa. Ta chỉ xem xét vài định nghĩa thường đọc thấy,

Sau đây là định nghĩa, khái niệm về văn hoá của Tổ Chức Văn Hóa Quốc Tế (UNESCO) trong Hội Nghị về Văn Hóa Quốc Tế họp năm 1982 tại Mexico:

– Văn Hoá là tổng thể những nét riêng biệt về tinh thần và vật chất, trí tuệ và xúc cảm quyết định tính cách của một xã hội hay của một nhóm người trong xã hội.

– Văn hóa bao gồm nghệ thuật và văn chương, những lối sống, những quyền cơ bản của con người, những hệ thống giá trị, như tập tục tín ngưỡng…

Theo Việt Nam Văn Hóa Sử Cương (Đào Duy Anh), Văn Hóa được định nghĩa như sau: hai tiếng văn hóa chỉ chung các sinh hoạt của của một dân tộc, của một nhóm người……. Các dân tộc có sinh hoạt khác nhau nên văn hóa của các dân tộc cũng khác nhau. Vì vậy văn hóa thay đổi khi cuộc sống của con người biến thiên thay đổi. Văn hoá của chúng ta, ngày nay, có những điểm khác với văn hóa của các thế hệ trước. Văn chương, chữ nghĩa, âm nhạc cũng như tôn giáo… chỉ là một phần của văn hóa.

Tóm lại, Văn Hóa phản ảnh các sinh hoạt của một dân tộc, một nhóm người, một tập thể trên tất cả mọi phương diện. Một dân tộc, một tập hợp vô văn hóa sẽ bị đào thải hoặc bị đồnh hóa nghĩa là sẽ biến mất trên thế gian này.

Đảng Cộng Sản Việt Nam và Văn Hóa Việt.

Ngay từ những ngày Chủ Nghĩa Cộng Sản mới được đưa vào VN, Hồ Chí Minh và đồng bọn đã chú trọng đặc biệt đến khía cạnh văn hóa của đất nước trong tiến trình ”Cộng Sản hóa quê hương ”. Năm 1943, Trường Chinh, Tổng Bí Thư (lý thuyết gia của Đảng CS) đã vạch ra những nét chánh của chính sách văn hóa của Đảng CSVN trong Luận Cương ĐỀ CƯƠNG VĂN HÓA.

– mặt trận văn hóa là một trong ba mặt trận (chính trị, kinh tế và văn hóa) ở đó người Cộng Sản phải hoạt động. Đảng không phải chỉ làm cách mạng chính trị mà phải làm cách mạng văn hóa nữa. Người CS quan niệm có lãnh đạo được phong trào văn hóa, Đảng mới có thể có được ảnh hưởng đến dư luận, việc tuyên truyền cho chủ nghĩa Cộng Sản của Đảng mới có hiệu quả.

– cách mạng văn hóa ở VN phải dựa vào cách mạng giải phóng dân tộc mới có điều kiện phát triển.

Năm 1948, trong kỳ Đại Hội Đảng, Trường Chinh đã có bài tham luận: ”Chủ nghĩa Mác và Cách Mạng Việt Nam’, trong đó Trường Chinh nhấn mạnh về lập trường văn hóa của Đảng như sau:

– về xã hội: lấy giai cấp công nhân làm gốc
– về độc lập: lấy độc lập dân tộc, dân chủ nhân dân và chủ nghĩa xã hội làm gốc.
– về tư tưởng: lấy học thuyết duy vật biện chứng và duy vật lịch sử quan làm gốc.
– về sáng tác văn nghệ: lấy chủ nghĩa xã hội làm gốc.

Trong một kỳ họp các người làm văn nghệ, báo chí, Trường Chinh đã tuyên bố: ”các đồng chí đã hiến dâng con tim cho Cách Mạng, cho Đảng vậy các đồng chí phải sáng tác theo những điều đã được Đảng đề ra. Các đồng chí phải sáng tác theo tinh thần xã hội chủ nghĩa ”.

Các Đại Hội Đảng kế tiếp đều xác định sự quan trong của cách mạng văn hóa:

– tranh đấu bảo vệ học thuyết tư tưởng; đề cao thuyết duy vật biện chứng, duy vật lịch sử. Đánh tan những quan niệm sai lầm của Triết học Âu, Á có nhiều ảnh hưởng tai hại trên nước ta như Khổng Mạnh, Descartes, Bergson, Kant, Nietzstche…

– mục tiêu của cách mạng văn hoá là xây dựng ”con người mới, con người xã hội chủ nghĩa” như Hồ Chí Minh đã phác hoạ; ” muốn có chủ nghĩa xã hội cần phải có con người xã hội chủ nghĩa”

– phải coi quá trình xây dựng nền văn hóa mới là đấu tranh không khoan nhượng, xóa bỏ và đẩy lùi các văn hóa phản động, đồi trụy do chủ nghĩa thực dân mới của Đế Quốc Mỹ để lại hay do các âm mưu của các lực lượng phản động

– nền văn hóa mới của ta xây dựng là nền văn hóa có nội dung xã hội chủ nghĩa và tính chất dân tộc, có Đảng tính, Tính Nhân Dân xâu sắc.

Đảng đã đưa ra các chỉ thị về đương lối sáng tác cho các văn nghệ sĩ noi theo: đó là sáng tác để phục vụ Đảng, phục vụ Xã Hội Chủ Nghĩa. Những ai sáng tác ra ngoài đường lối do Đảng đưa ra sẽ bị loại trừ không nhân nhượng. Vụ Nhân Văn Giai phẩm tại Miền Bắc năm 1956 là thí dụ điển hình về sự kiểm soát bằng bàn tay sắt của Đảng đối với các văn nghệ sĩ của Miền Bắc Xã Hội Chủ Nghĩa.

Cộng Sản Chủ Nghĩa và Con Người Việt Nam: Trong quá trình áp đặt chủ nghĩa Cộng Sản lên dân tộc, CSVN đã dùng mọi phương tiện trong đó có bạo lực giết người, dối trá, lưòng gạt ,tuyên truyền …

Chủ nghĩa xã hội hay đúng hơn văn hóa Cộng Sản đã biến đổi Người Việt. Hơn 20 năm Cộng Sản tại Miền Bắc, hơn 42 năm Cộng Sản hóa toàn nước Việt, Văn Hóa Cộng Sản đã để lại những vết hằn cực kỳ xấu xí (cicatrices indélébiles) trên người dân Việt.

Chế độ CS đã làm thay đổi hoàn toàn con người Việt Nam. Sống ở VN Xã Hội Chủ Nghĩa, phần lớn người Việt trở nên tàn bạo, tráo trở, dối trá, vô cảm, ích kỷ. Xã hội CS là một xã hội đầy bất công, đầy những lường gạt, ăn cắp (viên chức to: ăn cắp lớn, người dân đen: ăn cắp nhỏ) Đi đâu cũng phải hối lộ (như vào nhà thương hay nhà ghét, phải hối lộ từ trên xuống dưới, từ quan Bác Sĩ đến bác Y Công ). Văn hóa ”phong bì” trở nên phổ thông hơn bao giờ hết tại khắp mọi nơi. Người chiến binh CS khi vào Nam reo chết chóc, tàn phá, đã biểu lộ hoàn toàn bản chất tàn ác, thú vật …. của họ. Ta nhớ lại những cuộc tàn sát không gớm tay, man rợ chưa từng thấy, không còn mảy may nhân tính người nhắm vào những người dân lành vô tội tại những nơi do họ kiểm soát. Thí dụ như cuộc tàn sát dân lành ở Huế trong dịp Tết Mậu Thân 1968. Trên khắp Miền Nam, các người CSVN đã hành sử như những con thú hoang dã như Nhà thơ Cung Đình Tố Hữu đã viết trong quá khứ:

”Giết, giết nữa bàn tay không nghỉ.
Cho ruộng vườn , bông lúa được bền lâu

để rồi

Thờ Mao Chủ Tich, thờ Staline bất diệt”

Chính Hồ Chí Minh, lãnh tụ của CSVN cũng đã hơn một lần lộ rõ bản chất tàn bạo, thú vật của Y. Khi quyết định xử bắn Bà Cát Hanh Long Nguyễn Thị Năm, một người ”ơn của Cách Mạng. Bà Cát Hanh Long đã cho Hồ và nhiều tên đầu sỏ CS khác như Phạm Văn Đồng, Sao Đỏ Nguyễn Lương Bằng … tá túc, ăn ở tại nhà của Bà”. Hồ đã đội mũ, đeo râu giả để đi xem vụ giết người này như thể đi xem một vở hát chèo. Người CSVN đâu còn một mảy may lương tâm. Lương tâm của họ đã hóa đá hết rồi.

Sau ngày 30/4/1975, các người cầm đầu của Đảng CSVN như Đỗ Mười …. đã tức tốc vào Nam để chỉ huy các ” công trình ”ăn cướp, vơ vét tài sản của dân Miền Nam bằng các chiến dịch đổi tiền, các chiến dịch ” đánh tư sản” , hay chiến dịch cướp của trắng trợn, biến toàn dân Miền Nam thành những người vô sản trong một sớm một chiều.

Cuộc ”cướp của” nhắm vào dân Miền Nam chưa chấm dứt ở các chiến dịch đổi tiền, các chiến dịch ”đánh tư sản”, mà nó còn kéo dài cho tới những năm 80’s. Các ”đồng chí CS” cố truy lùng ăn cướp tài sản của dân Miền Nam cho tới khi họ trở thành vô sản đến cùng tỷ. Các chuyến đi vượt biển gọi là đi ”đăng ký” do chính CS tổ chức nhằm vơ vét tận chỉ vàng cuối cùng của người dân trước khi đẩy họ ra biển trên những chiếc thuyền mong manh, sống chết mặc bay, tiền thầy (CS) đút túi. Thực là bất nhân vô cùng khi thu tiền, vàng của người dân rồi đẩy họ vào con đường chết. Lương tâm của con người CS là đây chăng? Hỡi các đồng chí CSVN!! Ta tự hỏi.

Tóm lại chủ nghĩa CS, văn hóa CS đã tạo ra một giống người khác hẳn chúng ta. Đám lãnh đạo Đảng CSVN là một lũ quỉ đội lốt người. Hồ Chí Minh, lãnh tụ tối cao, sáng lập của Đảng CSVN là một tên cực kỳ ác độc, một con quỉ dâm dục sản phẩm điển hình của chủ nghĩa CS. Đối với Hồ, Y đã thực hiện trung thực giáo điều Các Mác: vô gia đình, vô tổ quốc của người Bolchevik, Đệ Tam Quốc Tế Cộng Sản.

Người dân – sau nhiều năm bị nhào nặn, tuyên truyền bởi một chế độ bất nhân, chà đạp lên nhân phẩm của con người – nên trở nên chịu đựng, chấp nhận số phận để sống còn, sống hoàn toàn bằng bản năng sinh tồn. Họ đã mất hết đảm lược, ý chí cương quyết để đứng lên đòi quyền sống xứng đáng với thiên chức của con người. Vả lại, mọi chống đối, đòi hỏi đều bị CS dập tắt ngay, không thương tiếc.

Gia đình là nền tảng của xã hội trong khi đối với người CS nền tảng gia đình cũ phải bị hủy diệt vì CS là vô gia đình. Những giá trị, truyền thống gia đình từ ngàn xưa bị CS tìm mọi phương cách để tiêu diệt thay vào đó là nền văn hóa xã hội chủ nghĩa; nền văn hóa trong đó người trong cùng một gia đình tố cáo, nghi kỵ lẫn nhau. Người CS coi đạo hiếu là một xa xỉ phẩm còn rớt lại của thời phong kiến. Người ta đã thấy cảnh con tố cha, vợ tố chồng trong cuộc ” cải cách ruộng đất long trời lở đất ” của những năm 1954-1956 tại Miền Bắc nước Việt ngay sau khi CS kiểm soát toàn miền Bắc.

Tôn Giáo hòa đồng là một nét đặc thù của văn hóa Việt Nam. Cộng Sản là vô Tôn giáo. Cộng Sản coi Tôn giáo là ”thuốc phiện” cần phải loại trừ. CS tìm đủ mọi cách để tiêu trừ ảnh hưởng của tôn giáo lên người dân. Các Giáo Hội bị CS đàn áp, họ dùng đủ mọi cách để tiêu diệt bằng những hạn chế tu học, những giáo hội quốc doanh…. Tài sản của các giáo hội bị tịch thu để các giáo hội không còn phương tiện để phát triển, giáo phẩm bị đàn áp, tù đầy. Việc đào tạo những hàng giáo phẩm mới để thay thế những người quá già hay bệnh hoạn cũng bị Chánh phủ Cộng Sản làm khó dễ, phải xin phép nhà cầm quyền. CSVN đã huấn luyện một số không nhỏ sư quốc doanh trẻ tuổi. Các sư quốc doanh này được đưa ra sống tại các CĐ Người Việt Hải Ngoại. Họ xâm nhập vào các chùa chiền VN tại Hải ngoại để hoạt động phá hoại, nhất là phá hoại lý tưởng quốc gia chống Cộng.

Những năm 50’s, các người làm nghệ thuật tại Miền Bắc hoàn toàn khuất phục CS. Họ chỉ có một con đường sáng tác đó là phục vụ xã hội chủ nghĩa, phục vụ Đảng nếu muốn hiện hữu dưới vòm trời xã hội chủ nghĩa. Các thi sĩ lãng mạn nổi tiếng thời tiền chiến như Xuân Diệu, Huy Cận… dưới sự ”dẫn đạo, chỉ huy” của Đảng, chỉ cho ra đời những ”bài vè” sặc mùi Bolchevik, tuyên truyền cho chế độ, ca tụng chế độ ”Cộng sản siêu việt, ca tụng Bác và Đảng”. Các nhạc sĩ nổi tiếng lãng mạn thời tiền chiến như Văn Cao, Nguyễn Văn Tý, Hoàng Giác… đã trở thành các nhạc sĩ cho loại nhạc tuyên truyền cho chế độ. Họ không có một sáng tác nào–hay không được phép sáng tác những bài nhạc tình cảm, lãng mạn như hồi chưa gia nhập hàng ngũ những người Cộng Sản. Nhà thơ Hữu Loan, vì làm bài thơ khóc vợ ”Mầu tím hoa sim” đã bị phê bình là lãng mạn, thiếu chiến đấu tính, thiếu Đảng tính.

Các tác phẩm sáng tác đi ra ngoài đường hướng của Đảng đều bị cấm lưu hành, tác giả bị trù ểm, tù đày, cấm sáng tác, mất hộ khẩu. Trong ngần ấy năm, dưới ”vòm trời xã hội chủ nghĩa”, các văn nghệ sĩ ở Miền Bắc vỹ tuyến 17 không cho ra đời được một tác phẩm nghệ thuật nào. CS cai trị bằng chế độ hộ khẩu nghĩa là kiểm soát mọi người bằng cách kiểm soát ”cái bao tử của người dân” nghĩa là kiểm soát cái khả năng sinh tồn (instinct de survie ) của con người. Đảng không bao giờ cho dân chúng ăn đủ no bằng chế độ hộ khẩu. Không có hộ khẩu đồng nghĩa với ”đói” vì không hộ khẩu sẽ không có gì để ăn. Người dân ở chế độ CS sợ nhất là bị ”cắt hộ khẩu”.

Báo chí, sách vở, các phương tiện truyền thanh, truyền hình là những cái loa của chế độ. Trong chế độ CS, không có báo tư nhân. Tất cả báo chí là của chế độ. Nghệ thuật không được vị nghệ thuật, nghệ thuật cũng không được vị nhân sinh mà chỉ để phục vụ Đảng và phục vụ chế độ.

Khi chiếm được Miền Nam, Cộng Sản đã cho hơn 1 triệu người vào các nhà tù. Tất cả các văn nghệ sĩ đều bị bắt, giam giữ. CS coi họ là những phần tử nguy hiểm cho chế độ nên cần phải vô hiệu hóa hay loại trừ. Không ai được phép sáng tác ở ngoài khuôn khổ được Đảng và Nhà Nước cho phép. Có người bị tù rất lâu như nhà thơ lãng mạn Cung Trầm Tưởng, thi sỹ Thanh Tâm Tuyền Dư Văn Tâm, Ca sĩ Duy Trác….Nhiều người đã bỏ mình trong trại tù như Thi Sĩ Vũ Hoàng Chương (chỉ được thả ra lúc đang hấp hối), các nhà văn, nhà báo như Hiếu Chân, Nguyễn Mạnh Côn, Dương Hùng Cường, nhạc sĩ nổi tiếng Minh Kỳ ….. Các bài nhạc lãng mạn của một thuở nhạc tình của Miền Nam bị CS gọi là ”nhạc vàng” đều bị cấm đoán.

Kết luận

CS Việt Nam đã phá hủy nền văn hóa cổ truyền của dân tộc để thay bằng văn hóa Mácxit-Lê nin lít, văn hóa của vô gia đình, vô Tổ Quốc. Người dân sống dưới chế độ Cộng Sản, hay được sinh ra và lớn lên trong một môi trường Cộng Sản , đã hoàn toàn thay đổi để trở thành những tên ăn cắp, nói dối, lừa đảo, tàn bạo và vô cảm. Những người lãnh đạo Đảng CSVN vẫn kềm kẹp dân tộc trong một thể chế đã lỗi thời, bị thế giới từ bỏ. Dân Việt vẫn ỳ ạch lội dòng nước ngược của tiến bộ văn minh trong khi các nước khác ở trong vùng trở nên những cường quốc về mọi phương diện nhứt là phương diện kinh tế. Việt Nam bây giờ rất nổi tiếng về tham nhũng, nổi tiếng vì các tệ đoan xã hội. Phải chăng đó là hậu quả của nền Văn hóa Xã Hội Chủ Nghĩa ”siêu việt, đỉnh cao của trí tuệ loài người”. Người dân các nước trong vùng nhìn người Việt với con mắt khinh khi. Trước năm 1975, dù phải đối phó với một cuộc chiến tàn khốc do Cộng Sản miền Bắc gay ra, Việt Nam Cộng Hòa vẫn có những tiến bộ về mọi phương diện không thua gì các nước khác ở Đông Nam Á. Viễn tượng một cuộc đổi đời ở Việt Nam vẫn còn tối tăm, xa vời ngày nào những người Cộng Sản còn ngự trị trên quê hương.

Ngày 9 tháng 8 năm 2017, trong Đại Hội Báo Chí số 10 ở Hà Nội, người đứng đầu Đảng Cộng Sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng , đã tuyên bố: ”báo chí là vũ khí sắc bén, là công cụ của Đảng trên mặt trận tư tưởn . Mỗi người làm báo là một chiến sĩ cách mạng. Đảng lãnh đạo tuyệt đối và toàn diện đối với báo chí.”

Phải vài thế hệ sau khi người Cộng Sản biến mất trên quê hương, quê hương được hoàn toàn tự do, văn hóa Việt mới có thể thay đổi tận gốc để thăng hoa. Dân tộc chỉ tiến bộ, đất nước chỉ tiến bộ trong một quê hương không bóng dáng người Cộng Sản.

Nguyễn Lương Tuyền (Montréal, Canada)

https://www.tvvn.org

Tags: cộng sản, Văn hóa
Posted in Đảng cộng sản Việt Nam | Comments Off on Nguyễn Lương Tuyền – Phải Tiêu Diệt Văn Hóa Của Giống Lạc Hồng