ISW cập nhật hàng tuần vấn đề Trung Quốc – Đài Loan ngày 26/5/2023

Ngày 26 tháng 5 năm 2023 – Nhấn ISW

Cập nhật hàng tuần Trung Quốc-Đài Loan, ngày 26 tháng 5 năm 2023

Tác giả: Nils Peterson và Roy Eakin của Viện Nghiên cứu Chiến tranh

Biên tập: Dan Blumenthal và Frederick W. Kagan của Viện Doanh nghiệp Hoa Kỳ

Ngừng dữ liệu: Ngày 24 tháng 5 năm 2023

Bản cập nhật hàng tuần Trung Quốc-Đài Loan tập trung vào các con đường của Đảng Cộng sản Trung Quốc để kiểm soát Đài Loan và các diễn biến xuyên eo biển Đài Loan có liên quan.

Chìa khóa rút ra

Các cuộc tranh luận của Quân đội Giải phóng Nhân dân (Trung Cộng) về vai trò chiến lược của chiến tranh hỗn hợp có thể có nghĩa là các chiến dịch “thống nhất” đang diễn ra của ĐCSTQ nhắm vào Đài Loan không chủ yếu dựa vào lực lượng quân sự.
Việc bổ nhiệm Xie Feng làm Đại sứ Trung Quốc tại Hoa Kỳ gần đây không có khả năng bắt đầu làm tan băng quan hệ Trung-Mỹ bởi ĐCSTQ.
Định kiến thống trị nhưng gây tranh cãi trong nước về cuộc bầu cử tổng thống Đài Loan năm 2024 như một sự lựa chọn giữa hòa bình và chiến tranh có khả năng ủng hộ các nỗ lực của ĐCSTQ nhằm ép buộc Đài Loan ủng hộ can dự xuyên eo biển. Định hình cuộc bầu cử sắp tới là sự lựa chọn giữa chiến tranh và hòa bình, bất kể kết quả bầu cử như thế nào, có khả năng ủng hộ mục tiêu của ĐCSTQ là thay đổi chính sách an ninh của Đài Loan đối với Hoa Kỳ.

Trung Quốc phát triển

Phần này đề cập đến những diễn biến liên quan đến Trung Quốc và Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) cầm quyền.

Các cuộc tranh luận của Quân Giải phóng Nhân dân (PLA) về vai trò chiến lược của chiến tranh hỗn hợp có thể có nghĩa là các chiến dịch “thống nhất” đang diễn ra của ĐCSTQ nhắm vào Đài Loan không chủ yếu dựa vào lực lượng quân sự. Đây là một đánh giá độ tin cậy thấp. Cuộc tranh luận của PLA về chiến tranh hỗn hợp thường xoay quanh các lý thuyết nhấn mạnh quan niệm tổng thể về sức mạnh quốc gia và quyền lực nhà nước.[1] Các lý thuyết chính xác hơn coi chính trị và dư luận là yếu tố chính của chiến tranh hỗn hợp, mà lực lượng quân sự hỗ trợ.[2] Khái niệm “sức mạnh toàn diện của quốc gia” cũng đóng một vai trò trong các cuộc tranh luận nội bộ của PLA về chiến tranh hỗn hợp bởi vì đảng coi đó là cách mà các cường quốc cạnh tranh, bao gồm cả vấn đề Đài Loan, để tránh đối đầu quân sự quy mô lớn truyền thống.[ 3] Tư lệnh Mặt trận phía Tây của PLA, Wang Haijiang, người đã chỉ huy ở nhiều vị trí khác nhau ở miền tây Trung Quốc như Tân Cương từ giữa những năm 2010, đã tham gia cuộc tranh luận này vào ngày 14 tháng 5. [4] Ông đã xuất bản một bài báo định nghĩa chiến tranh hỗn hợp xoay quanh một “cuộc tranh giành sức mạnh toàn diện của quốc gia” trong khi tránh thảo luận về cách thực hiện khái niệm này.[5] Thuật ngữ “sức mạnh toàn diện của quốc gia” bao gồm hiện đại hóa và mở rộng quân sự đang diễn ra của Trung Quốc cũng như các nỗ lực của PLA nhằm giảm thiểu chủ quyền của Đài Loan thông qua các hành động quân sự như vi phạm vùng nhận dạng phòng không. Quan điểm của Wang về chiến tranh hỗn hợp phù hợp với các đường nét rộng lớn của cuộc tranh luận PLA về chủ đề này, vốn phản ánh các cuộc tranh luận hiện có của Trung Quốc giữa các nhà lý luận quân sự. [5] Thuật ngữ “sức mạnh toàn diện của quốc gia” bao gồm hiện đại hóa và mở rộng quân sự đang diễn ra của Trung Quốc cũng như các nỗ lực của PLA nhằm giảm thiểu chủ quyền của Đài Loan thông qua các hành động quân sự như vi phạm vùng nhận dạng phòng không. Quan điểm của Wang về chiến tranh hỗn hợp phù hợp với các đường nét rộng lớn của cuộc tranh luận PLA về chủ đề này, vốn phản ánh các cuộc tranh luận hiện có của Trung Quốc giữa các nhà lý luận quân sự. [5] Thuật ngữ “sức mạnh toàn diện của quốc gia” bao gồm hiện đại hóa và mở rộng quân sự đang diễn ra của Trung Quốc cũng như các nỗ lực của PLA nhằm giảm thiểu chủ quyền của Đài Loan thông qua các hành động quân sự như vi phạm vùng nhận dạng phòng không. Quan điểm của Wang về chiến tranh hỗn hợp phù hợp với các đường nét rộng lớn của cuộc tranh luận PLA về chủ đề này, vốn phản ánh các cuộc tranh luận hiện có của Trung Quốc giữa các nhà lý luận quân sự.

Quan niệm của Trung Quốc về chiến tranh hỗn hợp cũng có thể nhằm tránh đối đầu quân sự trực tiếp với Hoa Kỳ. Đây là một đánh giá độ tin cậy thấp. Một số nhà lý luận Trung Quốc rút ra từ vụ sáp nhập Crimea năm 2014 của Nga để nhấn mạnh cách sử dụng thành công các phương tiện phi động lực kết hợp với các lực lượng đặc biệt trong chiến tranh hỗn hợp.[6] Các lý thuyết chiến tranh hỗn hợp chính xác hơn xem việc sử dụng vũ lực như một yếu tố nền tảng của chiến tranh hỗn hợp thể hiện nhận thức trong các bộ phận của PLA về sự yếu kém so với lực lượng của Hoa Kỳ và đồng minh. ĐCSTQ có khả năng nhằm mục đích tránh một cuộc đối đầu quân sự hiện hữu đối với Đài Loan mà nó có thể thua trong các chiến dịch cưỡng chế khi nó rút ra từ các ví dụ đã nói ở trên, trong đó lực lượng quân sự là một trong nhiều thành phần.

Việc bổ nhiệm Xie Feng làm Đại sứ Trung Quốc tại Hoa Kỳ gần đây không có khả năng bắt đầu làm tan băng quan hệ Trung-Mỹ bởi ĐCSTQ. Ông đảm nhiệm một số chức vụ liên quan đến Bắc Mỹ trong Bộ Ngoại giao từ những năm 1990 đến đầu những năm 2010, bao gồm cả ở Hoa Kỳ từ năm 2008-2010.[7] Xie cũng đóng một vai trò quan trọng trong việc đảm bảo trả tự do cho Giám đốc tài chính của Huawei, bà Mạnh Vãn Châu sau khi bà này bị bắt vì tội gian lận ngân hàng vào năm 2018.[8] Trước đây, ông đã giúp thực hiện cuộc đàn áp những người biểu tình ủng hộ dân chủ ở Hồng Kông từ năm 2019-2020.[9] Trung Quốc đã không có đại sứ tại Hoa Kỳ kể từ khi thăng chức đại sứ tiền nhiệm Qing Gang lên làm Bộ trưởng Bộ Ngoại giao vào tháng 1 năm 2023. Việc bổ nhiệm đại sứ là thông lệ ngoại giao bình thường. Những tuyên bố trước đây của Xie về bản chất có lợi của hợp tác Trung-Mỹ là lời hoa mỹ tiêu chuẩn để thu hút đầu tư nước ngoài khi nền kinh tế Trung Quốc trỗi dậy từ Zero-Covid, không phải là bằng chứng cho khả năng tan băng trong quan hệ Trung-Mỹ.[10] Việc Tập Cận Bình sử dụng luật chống gián điệp để tấn công các công ty nước ngoài nhằm nâng cao khả năng tự lực về công nghệ và sản xuất trong nước cho thấy rằng bất kỳ sự tan băng tiềm tàng nào trong quan hệ sẽ không chuyển thành hành động có ý nghĩa của ĐCSTQ trên thực địa.[11] Việc một số lãnh đạo được chọn của ĐCSTQ như Bộ trưởng Thương mại Wang Wentao sẵn sàng tham gia các cuộc gặp cấp cao với các quan chức Mỹ có liên quan kết hợp với khả năng không có chính sách ngoại giao “chiến lang” hiếu chiến của Trung Quốc trong nhiệm kỳ của Xie Feng ở Mỹ không đồng nghĩa với sự tan băng ở Trung Quốc. -Mối quan hệ của Mỹ do ĐCSTQ.[12] [10] Việc Tập Cận Bình sử dụng luật chống gián điệp để tấn công các công ty nước ngoài nhằm thúc đẩy khả năng tự lực về công nghệ và sản xuất trong nước cho thấy rằng bất kỳ mối quan hệ nào có thể tan băng sẽ không chuyển thành hành động có ý nghĩa của ĐCSTQ trên thực địa.[11] Việc một số lãnh đạo được chọn của ĐCSTQ như Bộ trưởng Thương mại Wang Wentao sẵn sàng tham gia các cuộc gặp cấp cao với các quan chức Mỹ có liên quan kết hợp với khả năng không có chính sách ngoại giao “chiến lang” hiếu chiến của Trung Quốc trong nhiệm kỳ của Xie Feng ở Mỹ không đồng nghĩa với sự tan băng ở Trung Quốc. -Mối quan hệ của Mỹ do ĐCSTQ.[12] [10] Việc Tập Cận Bình sử dụng luật chống gián điệp để tấn công các công ty nước ngoài nhằm thúc đẩy khả năng tự lực về công nghệ và sản xuất trong nước cho thấy rằng bất kỳ mối quan hệ nào có thể tan băng sẽ không chuyển thành hành động có ý nghĩa của ĐCSTQ trên thực địa.[11] Việc một số lãnh đạo được chọn của ĐCSTQ như Bộ trưởng Thương mại Wang Wentao sẵn sàng tham gia các cuộc gặp cấp cao với các quan chức Mỹ có liên quan kết hợp với khả năng không có chính sách ngoại giao “chiến lang” hiếu chiến của Trung Quốc trong nhiệm kỳ của Xie Feng ở Mỹ không đồng nghĩa với sự tan băng ở Trung Quốc. -Mối quan hệ của Mỹ do ĐCSTQ.[12]

Đài Loan phát triển

Phần này đề cập đến những diễn biến liên quan đến Đài Loan, bao gồm cả cuộc bầu cử tổng thống và lập pháp vào ngày 13 tháng 1 năm 2024 sắp tới.

bầu cử

Phổ chính trị của Đài Loan (Trung Hoa Dân Quốc) phần lớn bị chia rẽ giữa Đảng Dân chủ Tiến bộ (DPP) và Quốc dân đảng (KMT). DPP nhìn chung ủng hộ quyền tự trị của Đài Loan, bản sắc của Đài Loan và chủ nghĩa hoài nghi đối với Trung Quốc. Quốc Dân Đảng ủng hộ các mối quan hệ kinh tế và văn hóa chặt chẽ hơn với Trung Quốc cùng với sự liên kết rộng hơn với bản sắc Trung Quốc. DPP dưới thời Tổng thống Thái Anh Văn đã kiểm soát chức vụ tổng thống và cơ quan lập pháp (Lập pháp viện) kể từ năm 2016. Chu kỳ bầu cử tổng thống này cũng bao gồm ứng cử viên Ko Wen-je của Đảng Nhân dân Đài Loan (TPP), người định hình phong trào của mình như một sự thay thế vô định hình cho DPP và Quốc Dân Đảng. Các cuộc bầu cử tổng thống Đài Loan có ứng cử viên của bên thứ ba là điều bình thường, nhưng chưa có ứng cử viên nào giành chiến thắng. Cuộc bầu cử tổng thống và lập pháp Đài Loan năm 2024 sẽ được tổ chức vào ngày 13 tháng 1 năm

Định kiến thống trị nhưng gây tranh cãi trong nước về cuộc bầu cử tổng thống Đài Loan năm 2024 như một sự lựa chọn giữa chiến tranh và hòa bình có khả năng ủng hộ các nỗ lực của ĐCSTQ nhằm ép buộc Đài Loan ủng hộ can dự xuyên eo biển. Các nhà lập pháp Quốc Dân Đảng và những người lớn tuổi trong đảng như cựu Tổng thống Mã Anh Cửu coi cuộc bầu cử là sự lựa chọn giữa chiến tranh và hòa bình bằng cách lập luận rằng các chính sách xuyên eo biển của DPP cầm quyền sẽ dẫn Đài Loan đến chiến tranh.[13] Ứng cử viên tổng thống DPP Lai Ching-te (William Lai) đã chỉ trích cách đóng khung này bằng cách nói rằng “tổng thống Đài Loan sẽ do Trung Quốc quyết định” nếu các mối đe dọa chiến tranh ảnh hưởng đến kết quả bỏ phiếu.[14] Lai định hình cuộc bầu cử như một sự lựa chọn giữa dân chủ và chủ nghĩa độc tài, điều này dẫn đến luận điệu bầu cử năm 2020 của Tổng thống đương nhiệm Thái Anh Văn nhấn mạnh việc bảo vệ hiện trạng và nền dân chủ Đài Loan trước mối đe dọa độc tài đang gia tăng của Trung Quốc.[15] Việc đóng khung “chiến tranh hay hòa bình” có lợi cho Quốc Dân Đảng bằng cách khiến những lời kêu gọi can dự xuyên eo biển của họ có vẻ cần thiết để duy trì hiện trạng.

Định hình cuộc bầu cử sắp tới như một sự lựa chọn giữa chiến tranh và hòa bình, bất kể kết quả bầu cử như thế nào, có khả năng ủng hộ mục tiêu của ĐCSTQ là thay đổi chính sách an ninh của Đài Loan đối với Hoa Kỳ. Quan điểm này có thể định hình một cách hiệu quả các cam kết quân sự và chính trị của Đài Loan với Hoa Kỳ, chẳng hạn như bán vũ khí và trao đổi chính trị không chính thức, là những hành động vô trách nhiệm có nguy cơ gây chiến tranh trong mắt cử tri Đài Loan. Quan điểm bầu cử này có thể hạn chế các lựa chọn chính sách của tổng thống tiếp theo của Trung Hoa Dân Quốc (Đài Loan) liên quan đến quan hệ Hoa Kỳ-Đài Loan. Những ràng buộc này trở thành điểm đòn bẩy của ĐCSTQ mà đảng này có thể sử dụng để thúc đẩy Đài Loan tham gia vào các cam kết xuyên eo biển hoặc quốc tế theo các điều khoản của CHND Trung Hoa.

Điểm đòn bẩy của ĐCSTQ

Thuật ngữ: 1992 Đồng thuận: một công thức chính sách xuyên eo biển đang gây tranh cãi được ĐCSTQ và Quốc Dân Đảng hỗ trợ trong các hình thức khác nhau, hoạt động như một điều kiện tiên quyết cho đối thoại xuyên eo biển. DPP không ủng hộ Đồng thuận 1992.