Phương Tây làm rò rỉ công nghệ vi mạch bán dẫn cho Trung Quốc
Anders Corr
Vân Du biên dịch
29/7/2023
Hoa Thịnh Đốn trong cuộc chiến công nghệ mới chống lại Bắc Kinh và các nhân viên của Bắc Kinh ở Hoa Kỳ
Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden dự một cuộc họp trực tuyến về Đạo luật Tạo ra các Khuyến khích Hữu ích để Sản xuất Chất bán dẫn (CHIPS) cho nước Mỹ, tại Thính phòng Tòa án phía Nam tại Tòa Bạch Ốc ở Hoa Thịnh Đốn ngày 25/07/2022. (Hình ảnh: Anna Moneymaker/Getty)
Cuộc chiến vi mạch bán dẫn Hoa Kỳ-Trung Quốc đang nóng lên. Hai siêu cường lớn nhất thế giới đang xung đột về chất bán dẫn, thứ ngày càng quyết định nhiều hơn đến cuộc sống của chúng ta, từ thời điểm chiếc máy nướng bánh mì thông minh hoạt động vào buổi sáng cho đến những gì chúng ta viết cho bạn hữu, gia đình, và đồng nghiệp của mình bằng ChatGPT vào buổi chiều.
Các tấm bán dẫn silicon mới nhất, với các bóng bán dẫn nhỏ cỡ một virus, cung cấp năng lượng cho các hệ thống trí tuệ nhân tạo (AI) mạnh nhất sẽ quyết định thành công trên các chiến trường kinh tế và quân sự thế kỷ 21. AI có thể khiến nhân loại tuyệt chủng nếu thoát khỏi sự kiểm soát của con người và tự xác định mục tiêu của mình hoặc nằm dưới sự kiểm soát của một cá nhân độc hại như tin tặc.
Tương lai của nhân loại phụ thuộc vào việc ai sẽ kiểm soát AI và ai kiểm soát những vi mạch mạnh nhất mang lại sức mạnh điện toán không thể thiếu cho AI cũng như các công nghệ kinh tế và quân sự hàng đầu khác.
Các nhà sản xuất vi mạch bán dẫn máy điện toán mà có thể đánh mất các công nghệ then chốt vào tay các quốc gia thù địch — đáng chú ý nhất là Trung Quốc cộng sản — đang nhận được sự quan tâm ngày càng tăng từ các nhà chức trách ở Hoa Kỳ, Hà Lan, Nhật Bản, Nam Hàn, và Đài Loan, nơi các vi mạch bán dẫn hàng đầu được thiết kế và sản xuất.
Chính phủ Tổng thống Biden đang xem xét các biện pháp kiểm soát vi mạch bán dẫn mới và các hạn chế đầu tư ra ngoại quốc sau các biện pháp kiểm soát xuất cảng hồi tháng Mười (2022) của Bộ Thương mại Hoa Kỳ — một hành động mà The New York Times gọi là “hành động gây chiến.” Vào mùa thu năm 2022, bộ này đã tiếp tục các biện pháp kiểm soát Huawei của chính phủ cựu Tổng thống Trump bằng cách áp đặt các biện pháp kiểm soát xuất cảng nghiêm ngặt nhất chưa từng có đối với công nghệ vi mạch bán dẫn, trong hành động phối hợp với Đài Loan, Nhật Bản, và Hà Lan.
Tính theo giá trị, Trung Quốc nhập cảng nhiều vi mạch bán dẫn máy điện toán hơn dầu mỏ, và một lệnh cấm vận dầu mỏ đối với Nhật Bản đã châm ngòi cho cuộc tấn công Trân Châu Cảng vào năm 1941. Vì vậy, phép ẩn dụ “chiến tranh” không hoàn toàn sai. Bắc Kinh đang đùa với lửa trong nỗ lực khẳng định quyền bá chủ toàn cầu của mình, và các nền dân chủ buộc phải ăn miếng trả miếng. Liên minh của Bắc Kinh với Moscow, và các cuộc tấn công của Moscow vào Ukraine, đang làm tăng thêm cảm giác báo động toàn cầu. Từ giữa tháng Mười Một đến tháng Mười Hai, xuất cảng mạch tích hợp của Trung Quốc sang Nga đã tăng khoảng 350%.
Do đó, kế hoạch tăng cường kiểm soát vi mạch bán dẫn đối với Trung Quốc của Hoa Thịnh Đốn có ý nghĩa an ninh quốc gia quan trọng đối với cả châu Âu và châu Á. Tuy nhiên, các công ty vi mạch bán dẫn lớn nhất của Mỹ, những bên đã được hưởng lợi từ khoảng 63 tỷ USD trong các khoản trợ cấp và giảm thuế của Đạo luật Tạo ra các Khuyến khích Hữu ích để Sản xuất Chất bán dẫn (CHIPS), phản đối các hạn chế này. Khách hàng lớn nhất của họ là ở Trung Quốc, “nhà xưởng của thế giới” vốn sản xuất hầu hết các sản phẩm điện tử, chưa kể đóng vai trò là trung tâm trung chuyển cho các chế độ nguy hiểm nhất thế giới.
Hôm 17/07, các giám đốc điều hành (CEO) của Intel, Qualcomm, và Nvidia đã vận động hành lang các quan chức chính phủ Tổng thống Biden, gồm cả Ngoại trưởng Antony Blinken, Bộ trưởng Thương mại Gina Raimondo, Giám đốc Hội đồng An ninh Quốc gia Jake Sullivan, và Giám đốc Hội đồng Kinh tế Quốc gia Lael Brainard.
“Những người đứng đầu Intel, Nvidia, và Qualcomm đang đặt lợi nhuận lên trên an ninh quốc gia,” Thượng nghị sĩ Marco Rubio (Cộng Hòa-Florida) đã lên án nỗ lực này. Ông nói trong một tuyên bố ngày 19/07: “Những CEO này đang vận động hành lang chống lại các biện pháp kiểm soát xuất cảng được thiết kế để ngăn Đảng Cộng sản Trung Quốc tiếp cận công nghệ AI.”
Ông Rubio đã lưu ý rằng vốn và vi mạch bán dẫn của Mỹ đã làm tăng sức mạnh cho chính quyền Trung Quốc. “Chúng ta không thể cho phép Trung Quốc có được vi mạch bán dẫn AI tân tiến,” ông nói. “Tôi kêu gọi Chính phủ Tổng thống Biden và các đồng nghiệp trong Quốc hội của tôi hãy giữ vững lập trường và không nhượng bộ trước hành động vận động hành lang vào phút chót của các vị CEO này.”
Ủy ban Điều tra Hạ viện về Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ), do Dân biểu Mike Gallagher (Cộng Hòa-Wisconsin) và bà Raja Krishnamoorthi (Dân Chủ-Illinois) đồng chủ tịch, đã triệu tập Qualcomm và các nhà đầu tư vào các công ty công nghệ của Trung Quốc khác để xem xét tính khả thi của việc hạn chế đầu tư vốn mạo hiểm vào các công nghệ nhạy cảm như AI, điện toán lượng tử, và sản xuất vi mạch bán dẫn. Ủy ban đã tuyên bố rằng các công ty công nghệ ở Trung Quốc góp phần vào việc lạm dụng nhân quyền và hiện đại hóa quân đội, đe dọa sự thống trị về kỹ thuật và an ninh của Hoa Kỳ. Theo nghĩa rộng, thì các nhà đầu tư có phần trách nhiệm cho những kết quả tiêu cực này.
Tình trạng mất mát công nghệ đang diễn ra, khi 30,000 chuyên gia tại các công ty công nghệ lớn nhất Âu Châu trong hai thập niên qua đã chuyển đến Trung Quốc với số lượng lớn tới mức dẫn đến một cuộc “thất thoát chất xám” được thúc đẩy bởi tham vọng viễn thông và bán dẫn của Bắc Kinh.
Theo Bloomberg, “Các quan chức Hoa Kỳ đã cảnh báo trong nhiều năm rằng Trung Quốc khuyến khích hành vi trộm cắp tài sản trí tuệ bằng một hệ thống trợ cấp tiền mặt, giảm thuế rộng lớn và các đặc quyền khác nhằm mục đích khiến công dân Trung Quốc sống ở hải ngoại mang về chuyên môn và bí mật thương mại.”
Hoa Kỳ và các đồng minh của chúng ta đã bị ĐCSTQ tìm thấy kẽ hở vào một thời điểm đang trở thành thời khắc nguy hiểm nhất của chúng ta, đồng thời là một cuộc tranh đấu cho các giá trị tự do và dân chủ mà dựa trên đó quốc gia của chúng ta đã hình thành. Giờ đây, chúng ta phải bù đắp cho khoảng thời gian đã mất.