Thời sự Thứ Hai 05 tháng 6 năm 2023

Võ Thái Hà tổng hợp

Hoa Kỳ: Bảo tàng Thiên An Môn mới mở cửa ở New York trước lễ tưởng niệm sự kiện Lục Tứ

Du khách đến dự lễ khai trương Phòng Triển lãm Cuộc biểu tình tại Hồng Kông và Bảo tàng Tưởng niệm Sự kiện Lục Tứ tại Thiên An Môn mới ở New York hôm 02/06/2023, trước lễ tưởng niệm 34 năm vụ thảm sát các cuộc biểu tình ủng hộ dân chủ xung quanh Quảng trường Thiên An Môn ở Bắc Kinh năm 1989. (Ảnh: Ed Jones/AFP qua Getty Images)

Reuters

Chủ nhật, 04/6/2023

NEW YORK — Hy vọng về một “Trung Quốc tự do” vẫn tồn tại trong một bảo tàng mới ở Manhattan dành cho cuộc đàn áp của chế độ cộng sản Trung Quốc vào năm 1989 đối với các cuộc biểu tình ủng hộ dân chủ xung quanh Quảng trường Thiên An Môn, các nhà tổ chức triển lãm cho biết hôm thứ Năm (01/06) trước lễ tưởng niệm 34 năm vụ thảm sát này.

Bảo tàng Tưởng niệm Sự kiện Lục Tứ (tức ngày 04/06) ở New York sẽ là cuộc triển lãm thường trực duy nhất như vậy trên thế giới, sau khi một bảo tàng tương tự ở Hồng Kông đóng cửa vào năm 2021 dưới áp lực của chính quyền.

Trước bình minh ngày 04/06/1989, những chiếc xe tăng đã tiến vào quảng trường Bắc Kinh để chấm dứt nhiều tuần biểu tình của sinh viên và công nhân. Nhiều thập niên sau khi các nhà lãnh đạo Trung Quốc ra lệnh tấn công bằng quân sự, các nhà hoạt động nhân quyền nói rằng mục tiêu ban đầu của những người biểu tình này — gồm tự do báo chí và tự do ngôn luận — là xa vời hơn bao giờ hết.

Bảo tàng nhỏ ở New York này — nằm trong một không gian văn phòng chật chội trên tầng bốn của một tòa nhà văn phòng Sixth Avenue — lưu giữ các hiện vật từ sự kiện Thiên An Môn, như biểu ngữ, thư từ, và một chiếc áo sơ mi vấy máu, cũng như các hình ảnh và các bài báo chi tiết từ thời điểm đó đến nay.

Một chiếc máy sao chụp, được các sinh viên sử dụng để in tờ rơi và thông tin trong suốt các cuộc biểu tình ở Quảng trường Thiên An Môn năm 1989, được trưng bày trong một buổi giới thiệu trước giới báo chí của triển lãm thường trực Tưởng niệm Sự kiện Lục Tứ tại Thiên An Môn, khai mạc hôm 02/06 tại Manhattan, New York, chụp hôm 01/06/2023. (Ảnh: Mike Segar/Reuters)

Các tờ báo Hồng Kông từ ngày 05/06/1989, đưa tin về vụ thảm sát Thiên An Môn, trong một buổi giới thiệu trước giới báo chí về triển lãm thường trực Tưởng niệm Sự kiện Lục Tứ tại Thiên An Môn, khai trương hôm 02/06 tại Manhattan, New York, chụp hôm 01/06/2023. (Ảnh: Mike Segar/Reuters)

Tại một cuộc họp báo, ông Chu Phong Tỏa (Zhou Fengsuo), 55 tuổi, một cựu lãnh đạo sinh viên Thiên An Môn lưu vong, người đã giúp thành lập bảo tàng này, nói rằng nơi đây như một địa điểm mang “hy vọng về một Trung Quốc tự do.”

Ông Chu nói: “Bởi vì có một tia hy vọng. Bất kể chúng tôi đã phải trải qua bao nhiêu thất bại, hay bao nhiêu khó khăn, thì giấc mơ đó vẫn tồn tại ở đây.”

Hôm thứ Sáu (02/06), các nhà tổ chức đã tổ chức một buổi lễ khai trương.

Đại sứ quán Trung Quốc tại Hoa Thịnh Đốn đã không phúc đáp ngay một yêu cầu bình luận.

Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) chưa bao giờ cung cấp số người thiệt mạng trong cuộc đàn áp bạo lực năm 1989, nhưng các nhóm nhân quyền và nhân chứng nói rằng con số này có thể lên tới hàng ngàn người.

Ở Hoa lục, việc tưởng niệm Sự kiện Lục Tứ là điều cấm kỵ, và ĐCSTQ đã tăng cường kiểm duyệt trong những năm gần đây.

Các lễ tưởng niệm công khai về vụ thảm sát này đã từng được cho phép ở Hồng Kông, nhưng kể từ năm 2020, cảnh sát Hồng Kông đã cấm tổ chức các buổi thắp nến cầu nguyện ở đó, với lý do lo ngại về COVID-19. Không rõ liệu chính quyền ở thuộc địa cũ của Anh này có cho phép tổ chức các lễ tưởng niệm công khai trong năm nay hay không.

Các nhà hoạt động ở hải ngoại đang giúp tổ chức các sự kiện ở các thành phố như Đài Bắc, London, Berlin, và Hoa Thịnh Đốn.

Ông Vương Đan (Wang Dan), một cựu lãnh đạo sinh viên Thiên An Môn khác, người đã giúp thành lập bảo tàng này, cho biết ông cảm thấy mình có nghĩa vụ phải thể hiện sự tôn trọng của mình đối với những người biểu tình đã thiệt mạng.

“Đừng bỏ cuộc,” ông Vương nói với Reuters. “Đó là thông điệp của tôi gửi đến người dân Trung Quốc.”

Do Aleksandra Michalska and Michael Martina của Reuters thực hiện

Thanh Tâm biên dịch

LHQ ‘quan ngại’ các vụ bắt giam ở Hong Kong nhân lễ kỷ niệm vụ Thiên An Môn

05/6/2023

Reuters

Cảnh sát Hong Kong bắt người hôm 4/6/2023.

Hôm 5/6, Liên Hợp Quốc cho biết rằng họ “quan ngại” trước các vụ giam giữ ở Hong Kong liên quan đến lễ kỷ niệm 34 năm cuộc đàn áp Thiên An Môn, trong khi Trung Quốc cho biết trung tâm tài chính này đang chuyển từ “hỗn loạn” sang thịnh vượng, theo Reuters.

Cảnh sát Hong Kong cho biết họ đã bắt giữ 23 người vào Chủ nhật (4/6) vì “vi phạm an ninh công cộng” và cũng bắt giữ một phụ nữ 53 tuổi vì “cản trở cảnh sát” vào ngày kỷ niệm cuộc đàn áp bạo lực các cuộc biểu tình ủng hộ dân chủ ở Bắc Kinh năm 1989.

Cao ủy Nhân quyền Liên Hợp Quốc kêu gọi trên Twitter trả tự do cho bất kỳ ai bị giam giữ vì “thực hiện quyền tự do ngôn luận và hội họp ôn hòa”.

Đài truyền hình Hong Kong RTHK cho biết 23 người bị giam giữ hôm 4/6 và sau đó đều đã được thả.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Uông Văn Bân cho biết Bắc Kinh kiên quyết ủng hộ chính quyền Hong Kong trong nỗ lực duy trì an ninh và ổn định.

Ông Uông cũng nói trong một cuộc họp báo thường kỳ hôm 5/6 rằng chính phủ Trung Quốc “từ lâu đã đi đến một kết luận rõ ràng về tình trạng hỗn loạn chính trị xảy ra vào cuối những năm 1980”.

“Tôi cũng muốn nhấn mạnh rằng bất kỳ nỗ lực nào sử dụng điều này như một cái cớ để bôi nhọ Trung Quốc và can thiệp vào công việc nội bộ của nước này sẽ không thành công”, ông Uông nói thêm.

‘Thao túng chính trị’

Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết trong một tuyên bố vào tối ngày 4/6 rằng “Hong Kong ngày nay đang chuyển từ hỗn loạn sang ổn định và thịnh vượng theo đúng lộ trình” một quốc gia, hai chế độ”.

Người phát ngôn của Bộ cho biết “các thế lực bên ngoài” bao gồm Hoa Kỳ nên tuân thủ luật pháp quốc tế và ngừng “thao túng chính trị vô ích” đối với Hong Kong để kiềm chế Trung Quốc.

Những hạn chế về ngôn luận và các cuộc biểu tình công khai ở khu vực hành chính của Hong Kong đã bóp nghẹt những gì từng là những buổi thắp nến tưởng niệm hàng loạt để kỷ niệm cuộc đàn áp Thiên An Môn, khiến các thành phố như Đài Bắc, London, New York và Berlin phải lưu giữ ký ức về ngày 4/6.

Hàng trăm cảnh sát tiến hành các hoạt động ngăn chặn và tìm kiếm cũng như triển khai các phương tiện bọc thép gần Công viên Victoria, địa điểm tổ chức các buổi cầu nguyện hàng năm trước đó.

Các nhà hoạt động Hong Kong nói rằng hành động như vậy của cảnh sát là một phần trong chiến dịch rộng lớn hơn của Trung Quốc nhằm đàn áp những người bất đồng chính kiến ở thành phố được hứa hẹn sẽ tiếp tục có các quyền tự do trong 50 năm theo mô hình “một quốc gia, hai chế độ” khi cựu thực dân Anh trao trả lại vào năm 1997.

Lãnh sự quán Hoa Kỳ ở Hong Kong đăng một bức ảnh trên Facebook hôm 4/6 về những ngọn nến được xếp thành hàng ở tất cả các cửa sổ của cơ quan này, viết rằng để “tưởng nhớ”.

Lãnh sự quán Canada cho biết trên Facebook của mình rằng họ đã cùng với người dân Hong Kong và những người khác trên khắp thế giới “tưởng nhớ cuộc đàn áp bạo lực chống lại những công dân không có vũ khí và ôn hòa” vào ngày 4 tháng 6 năm 1989. Lãnh sự quán Canada nói rằng Canada đứng về phía tất cả những người “bị ngăn cản bảo vệ quyền của họ, bao gồm cả quyền hội họp một cách hòa bình”.

Bắc Kinh thông qua chính sách hàng hải mới, làm trầm trọng thêm căng thẳng ở Biển Đông

Nhân Ngày Độc lập, người dân Philippines diễu hành phản đối việc Trung Quốc liên tục xâm phạm vùng biển Philippines, bên ngoài Đại sứ quán Trung Quốc ở Makati, Metro Manila, Philippines, ngày 12/06/2021. (Ảnh: Ezra Acayan/Getty Images)

Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) mới đây đã thông qua một số chính sách mới, trong đó hướng dẫn Cảnh sát biển Trung Quốc bắt giữ người nước ngoài. Động thái này làm leo thang căng thẳng xung quanh những tranh chấp lãnh thổ tại quần đảo Trường Sa ở Biển Đông.

Từ ngày 15/06/2023, Cảnh sát biển Trung Quốc sẽ áp dụng các quy định mới liên quan đến việc xử lý “các vụ án hình sự”. Các quy định này nêu rõ rằng người nước ngoài có thể phải chịu trách nhiệm pháp lý đối với các tội ác gây ra cho công dân Trung Quốc hoặc cho nhà nước Trung Quốc, ngay cả chúng xảy ra bên ngoài lãnh hải của Trung Quốc.

Ông Hạ Nhất Phàm (Xia Yifan), là thành viên của Liên đoàn vì một Trung Quốc Dân chủ và là chuyên gia về các vấn đề xã hội của Trung Quốc, nói rằng theo phán quyết năm 2016 của Tòa án Quốc tế về Luật Biển, thì các yêu sách và hoạt động hàng hải của Bắc Kinh ở Biển Đông vi phạm Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển (UNCLOS). Do đó, ĐCSTQ muốn hợp pháp hóa việc Cảnh sát biển Trung Quốc bắt giữ những người mà họ coi là “tội phạm” nước ngoài. Trên thực tế, một hành động như vậy tự nó đã là vi phạm luật pháp quốc tế.

Trung Quốc bắt nạt Việt Nam và Philippines

Chính quyền Trung Quốc từ lâu đã có nhiều tranh chấp lãnh thổ với Việt Nam, Philippines, Malaysia, Brunei, Indonesia và thậm chí cả Đài Loan về các đảo và rạn san hô ở Biển Đông. Trong những năm gần đây, Trung Quốc hung hăng leo thang mở rộng lãnh hải. Các tàu Cảnh sát biển Trung Quốc, bao gồm cả tàu cá do nhà nước hậu thuẫn, thường xuyên đối đầu hoặc đụng độ với tàu của các nước kể trên.

Vào ngày 06/02, một tàu Cảnh sát biển Philippines đang thực hiện nhiệm vụ hỗ trợ Hải quân Philippines ở Biển Đông trên Bãi Cỏ Mây (Second Thomas Shoal) thì bị một tàu Cảnh sát biển Trung Quốc tiếp cận. Lực lượng Bảo vệ Bờ biển Philippines đã buộc phải thay đổi hướng đi do tàu Trung Quốc chiếu tia laser quân sự và làm mù tạm thời một số thủy thủ đoàn Philippines. Bộ ngoại giao Trung Quốc tuyên bố rằng tàu Philippines đã đi vào trong vùng biển của Trung Quốc, mặc dù Philippines đang kiểm soát các đảo san hô tranh chấp đó.

Ngày 07/05, một tàu Cảnh sát biển Trung Quốc đã chụp ảnh một giàn khoan của Việt Nam trong vùng biển Bãi Tư Chính (Vanguard Bank) để thu thập “bằng chứng”, nhưng đã bị tàu của Cục Kiểm ngư Việt Nam chặn lại. Đây được coi là vụ xung đột mới giữa hai nước.

Việt Nam coi trữ lượng dầu khí ở Biển Đông là rất quan trọng đối với nền kinh tế đất nước, vì chúng đóng góp một tỷ lệ đáng kể vào tổng thu ngân sách nhà nước. Trữ lượng dầu mỏ tại Bãi Tư Chính lên tới hơn 5 tỷ tấn và trữ lượng khí đốt tự nhiên là hàng nghìn tỷ mét khối, khiến nơi đây trở thành một trong ba khu vực giàu dầu khí nhất ở Quần đảo Trường Sa. Bãi Tư Chính chỉ cách bờ biển Việt Nam 250 dặm (khoảng 400 km) nhưng cách điểm cực nam của Trung Quốc hơn 750 dặm (khoảng 1.200 km).

Kể từ tháng 07/2017, Việt Nam đã thiệt hại hơn 1 tỷ USD do phải đình chỉ các hợp đồng dầu khí ở quần đảo Trường Sa với các công ty năng lượng Tây Ban Nha, Nga và Nhật Bản bởi áp lực từ phía chính quyền Trung Quốc.

Trước tình hình đó, vào năm 2020, Ngoại trưởng Mỹ khi đó là ông Mike Pompeo đã công khai cáo buộc ĐCSTQ sử dụng các chiến thuật bắt nạt ở Biển Đông. Lần đầu tiên một vị Ngoại trưởng Mỹ nói rõ ràng rằng các yêu sách lãnh thổ của Trung Quốc ở Biển Đông là hoàn toàn bất hợp pháp. Ông Pompeo cũng nói rằng Hoa Kỳ có thể sẵn sàng hỗ trợ Việt Nam và các nước khác trong việc bảo vệ trữ lượng dầu khí ngoài khơi của họ trước hành động gây hấn của Trung Quốc.

Mỹ và Philippines hợp lực

Ông Tập Cận Bình đang tăng cường chi tiêu quân sự để phát triển lực lượng hải quân Trung Quốc. ĐCSTQ, hiện có 2 tàu sân bay, muốn kiểm soát nhiều hơn quần đảo Trường Sa và các rạn san hô ở Biển Đông.

Xung đột giữa Trung Quốc và Philippines trở nên xấu đi kể từ năm 2014. Nguyên nhân một phần đến từ việc Trung Quốc xây dựng 10 căn cứ trên đảo nhân tạo ở Biển Đông, trong đó có 1 căn cứ quân sự nằm sâu trong vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của Philippines.

Ông Herman Kraft, giáo sư khoa học chính trị tại Đại học Philippines, cho rằng quan hệ song phương giữa Manila và Bắc Kinh trước đây không có vấn đề gì lớn do hai bên có lợi ích chung ở Biển Đông. “Tuy nhiên, vào năm 2012, [Trung Quốc] đã cố gắng giành quyền kiểm soát Bãi Cỏ Mây, và sau đó vào năm 2014, họ bắt đầu xây dựng các đảo nhân tạo”, ông Kraft nói. Các vụ việc đã làm thay đổi đáng kể mối quan hệ giữa hai quốc gia.

Năm 2016, căng thẳng giữa Trung Quốc và Philippines gia tăng. Nó là kết quả của phán quyết của Tòa án The Hague. Tòa nhất trí phán quyết rằng Trung Quốc không có quyền lịch sử đối với tài nguyên thiên nhiên ở Biển Đông dựa trên Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển.

Ngày 02/02/2023, các bộ trưởng quốc phòng Hoa Kỳ và Philippines đã đưa ra một tuyên bố chung đẩy nhanh việc thực hiện Thỏa thuận Hợp tác Quốc phòng Tăng cường (EDCA) năm 2014 giữa Hoa Kỳ và Philippines; theo đó Philippines sẽ cho Hoa Kỳ sử dụng thêm 4 căn cứ quân sự. Tuyên bố này được coi là động thái chống lại ĐCSTQ. Cuộc đối đầu giữa Lực lượng Bảo vệ Bờ biển Trung Quốc và Philippines xảy ra chỉ 3 ngày sau khi tuyên bố được đưa ra.

Tổng thống Mỹ Joe Biden và Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos Jr. đã có một cuộc họp tại Tòa Bạch Ốc vào ngày 01/05. Hai vị tổng thống tái khẳng định tầm quan trọng của liên minh an ninh Hoa Kỳ – Philippines vốn đã tồn tại hàng thập kỷ.

Ông Hạ Nhất Phàm tin rằng chính sách mới mà chính quyền Trung Quốc ban hành cho Lực lượng Bảo vệ Bờ biển Trung Quốc là để đáp trả việc Philippines cho Hoa Kỳ sử dụng 4 căn cứ quân sự.

Ông Hạ đề xuất rằng Hoa Kỳ nên đẩy nhanh việc xây dựng một liên minh chống ĐCSTQ ở Biển Đông. Nếu liên minh này được thành lập, chắc chắn Đài Loan cũng sẽ an toàn hơn trước sự gây hấn ngày càng hung hăng của Trung Quốc.

Ben Liang • Kane Zhang

Xuân Hoa biên dịch

Papua New Guinea cho Ngân hàng Trung Quốc mở văn phòng dù đã ký thỏa thuận hợp tác quốc phòng với Mỹ

Người dân đi ngang qua trụ sở Bắc Kinh của Ngân hàng Trung Quốc, vào ngày 26/08/2004. (Ảnh: STR/AFP qua Getty Images)

Lễ ra mắt văn phòng đại diện của Ngân hàng Trung Quốc tại Papua New Guinea diễn ra vào thời điểm cạnh tranh giữa Mỹ và Trung Quốc trong khu vực đang trở nên gay gắt.

Ngân hàng Trung Quốc (BOC) đã mở văn phòng đại diện tại Papua New Guinea (PNG), chi nhánh đầu tiên tại quốc đảo Nam Thái Bình Dương, trong bối cảnh cạnh tranh giữa Mỹ và Trung Quốc đang ngày càng gay gắt.

Lễ ra mắt có sự tham dự của Chủ tịch BOC Ge Haijiao và Thủ tướng PNG James Marape vào ngày 01/06. Văn phòng mới được đặt tại thủ đô Port Moresby của PNG, theo ngân hàng quốc doanh Trung Quốc.

Chủ tịch BOC cho biết, văn phòng mới biểu thị “một hành động cụ thể” trong việc thực hiện kế hoạch của nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình nhằm xây dựng “mối quan hệ đối tác chiến lược toàn diện cấp cao hơn và cùng có lợi hơn” với PNG.

Ông khẳng định cam kết của ngân hàng trong việc tăng cường xây dựng mạng lưới dịch vụ hợp tác ở khu vực Nam Thái Bình Dương, tăng cường hợp tác kinh tế Trung Quốc – PNG và đồng xây dựng Sáng kiến Vành đai và Con đường.

Trong bài phát biểu của mình, ông Marape nhấn mạnh rằng, đất nước của ông hoan nghênh tình bạn với tất cả mọi nước và không có thù hận với bất kỳ nước nào. Ông nói rõ rằng PNG sẽ không thỏa hiệp các giá trị đó trong bất kỳ trường hợp nào.

“Các công ty Trung Quốc, chính phủ Trung Quốc và người dân Trung Quốc là những đối tác quan trọng cho sự tiến bộ của chúng tôi trong 48 năm qua”, ông Marape nói, nhấn mạnh mối quan hệ thương mại ngày càng tăng của PNG với Bắc Kinh.

“Chúng tôi hy vọng ngân hàng này không chỉ có thể củng cố mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho giao dịch giữa hai dân tộc, hai quốc gia”, ông Marape nói thêm.

PNG có bốn ngân hàng được cấp phép, hai trong số đó thuộc sở hữu của Úc. Những ngân hàng này đang tìm cách giảm hoạt động vận hành tại quốc gia này.

Ông Marape nói rằng, hơn một nửa trong số 10 triệu dân của PNG không sử dụng dịch vụ ngân hàng và hầu hết các doanh nghiệp nhỏ vẫn chưa chuyển sang nền kinh tế chính thức.

Thỏa thuận hợp tác quốc phòng Mỹ – PNG

Thông báo của BOC được đưa ra sau khi PNG ký thỏa thuận hợp tác quốc phòng với Mỹ vào tuần trước nhằm củng cố mối quan hệ song phương của hai nước, giữa lúc Mỹ đang cố gắng đẩy lùi ảnh hưởng của Trung Quốc ở Thái Bình Dương.

Mỹ đang tìm cách tăng cường quan hệ an ninh với PNG trong bối cảnh thỏa thuận giữa Bắc Kinh và Quần đảo Solomon có thể cho phép quân đội và vũ khí của Trung Quốc được triển khai trong khu vực.

Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken, người đã ký thỏa thuận thay mặt Tổng thống Joe Biden, cho biết thỏa thuận này sẽ cho phép Mỹ hỗ trợ PNG xây dựng năng lực phòng thủ và giải quyết nạn đánh bắt cá bất hợp pháp.

Ông Marape cho biết vẫn còn cần làm rõ những chi tiết của thỏa thuận, “chẳng hạn như lực lượng phòng vệ sẽ hoạt động như thế nào, họ sẽ làm gì, v.v.”

“Điều này sẽ xảy ra sau khi chúng tôi xem xét lại thỏa thuận đã ký và quốc hội quyết định các chi tiết cần thiết”, ông nói vào ngày 30/05 khi phải đối mặt với các cuộc biểu tình của sinh viên chống lại hiệp định.

Ông Biden cũng đã mời ông Marape đến Washington để dự hội nghị thượng đỉnh lần thứ hai vào cuối năm nay, trong đó họ dự kiến sẽ thảo luận về nhiều vấn đề khác nhau, bao gồm quan hệ thương mại và kinh tế cũng như an ninh hàng hải.

Tuy nhiên, quốc gia Thái Bình Dương này đã trì hoãn việc ký kết một hiệp ước an ninh được đề xuất với Úc do “một số từ ngữ và điều khoản” cần tham khảo ý kiến từ các quy trình trong nước.

Trong cuộc gặp với Phó Thủ tướng Úc Richard Marles tại Seoul vào ngày 30/05, ông Marape khẳng định rằng, PNG “không bao giờ làm tổn hại đến mối quan hệ song phương tốt đẹp hiện có với Úc” và rằng chính phủ của ông “có khả năng quản lý các vấn đề chủ quyền theo các điều khoản, hệ thống và quy trình của mình”.

Úc và PNG vốn đã có mối quan hệ an ninh chặt chẽ và đã sát cánh cùng nhau tham gia vào các cuộc xung đột. Tuy nhiên, hai nước chưa bao giờ ký hiệp ước an ninh chính thức.

Hiệp ước được đề xuất sẽ tăng cường quan hệ đối tác của họ “bằng cách cung cấp một khuôn khổ ràng buộc về mặt pháp lý cho hợp tác an ninh trên nhiều lĩnh vực mà chúng ta cùng quan tâm và đóng góp cho an ninh, lòng tin và sự ổn định của khu vực và song phương”.

Bảo Nguyên biên dịch

Nga cấm nhà báo từ các quốc gia ‘không thân thiện’ tham gia diễn đàn kinh tế St. Petersburg

Tổng thống Nga Vladimir Putin tham dự cuộc gặp với Tổng thống của Eritrea tại Điện Kremlin ở Moscow, Nga, vào ngày 31/05/2023. (Ảnh: Mikhail Metzel/Sputnik/AFP qua Getty Images)

Một loạt các nhà báo từ Mỹ, Canada, châu Âu, Úc không đủ điều kiện tham gia Diễn đàn Kinh tế Quốc tế St. Petersburg, một sự kiện vốn thu hút được nhiều sự quan tâm diễn ra tại Nga.

Người phát ngôn của Tổng thống Nga Vladimir Putin hôm thứ 7 (03/06) cho biết, các nhà báo từ các quốc gia bị Nga coi là không thân thiện đã bị cấm tác nghiệp tại diễn đàn kinh tế năm nay ở St. Petersburg, một trong những sự kiện quan trọng thu hút sự quan tâm.

Động thái này nhấn mạnh sự thù địch ngày càng gia tăng giữa Nga và các quốc gia đã áp đặt các biện pháp trừng phạt liên quan đến cuộc chiến ở Ukraine hoặc đã chỉ trích Moscow.

Diễn đàn Kinh tế Quốc tế St. Petersburg từ ngày 14 đến ngày 17 tháng 6 trong nhiều thập kỷ đã là công cụ để Nga quảng cáo cho sự phát triển và tìm kiếm các nhà đầu tư. Sự xuất hiện của ông Putin tại diễn đàn rất nổi bật và ông thường tận dụng cơ hội này để tổ chức các cuộc thảo luận bàn tròn với các hãng tin quốc tế.

“Vâng, thực sự là như vậy. Chúng tôi đã quyết định không cho phép các phương tiện truyền thông từ các quốc gia không thân thiện tham gia SPIEF lần này”, người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov được trích dẫn khi nói với hãng thông tấn nhà nước Tass.

Nga chính thức chỉ định nhiều quốc gia bao gồm Mỹ, Canada, các thành viên Liên minh châu Âu và Úc là “không thân thiện” liên quan đến các lệnh trừng phạt được áp đặt trong cuộc xung đột ở Ukraine.

Bảo Nguyên biên dịch

Thủ tướng Estonia: NATO không đe dọa an ninh của Nga mà đe dọa chủ nghĩa đế quốc Nga

Liên Thành

Thủ tướng Estonia Kaja Kallas và Bộ trưởng Quốc phòng Đức Boris Pistorius tại một hội nghị ở Singapore. (Tác giả: Valitsuse pressibüroo/Flickr).

Nga từng tuyên bố rằng việc mở rộng của NATO đe dọa an ninh của nước này. Thủ tướng Estonia Kaja Kallas cho rằng, tuyên bố này là một sự hoang đường.

Bà Kallas cho biết trong một cuộc phỏng vấn với trang ERR sau khi phát biểu tại hội nghị an ninh Đối thoại Shangri-La ở Singapore rằng:

“Gia nhập NATO là sự lựa chọn tự do của người dân chúng tôi, chứ không phải do bên ngoài áp đặt. Họ nói về việc mở rộng NATO như một quá trình không liên quan đến ý chí của các quốc gia, nhưng tôi phủ nhận điều này”.

Bà cũng lưu ý rằng những người đổ lỗi cho NATO về việc mở rộng lãnh thổ và leo thang căng thẳng đang áp dụng ngôn ngữ và hệ tư tưởng đế quốc do Nga thúc đẩy. Thủ tướng Estonia nói: “NATO không phải là mối đe dọa đối với an ninh của Nga, mà là đối với chủ nghĩa đế quốc Nga”.

Thủ tướng Estonia cũng kêu gọi phản ứng thích hợp đối với chiến tranh để không khuyến khích các nước khác gây hấn. Bà nói:

“Nếu việc sử dụng hành vi gây hấn như một công cụ để đạt được mục đích, đó là có nhiều lãnh thổ hơn hoặc nhiều tài sản hơn, thì các quốc gia khác có quyền lực lớn hơn cũng sẽ sử dụng công cụ này”.

Tình báo Anh: Chính quyền Nga hoang tưởng về màu vàng và xanh

Cờ Nga và Ukraine. (Ảnh: iStock).

Theo Bộ Quốc phòng Anh, những hạn chế nghiêm trọng do cuộc xâm lược Ukriana đã dẫn đến thực tế là bất kỳ biểu tượng nào có màu xanh lam và vàng đều gây ra phản ứng gay gắt và bị cấm.

Bộ Quốc phòng Anh viết trong bản cập nhật chiến sự Ukraina vào ngày 4/6 rằng: “Ngày 9/5/2023, một nhân viên viện dưỡng lão đã bị bắt sau khi mặc áo khoác màu xanh và vàng đi làm.

Trong những ngày gần đây, lực lượng Vệ binh Quốc gia Nga đã bắt giữ một người đàn ông 22 tuổi ở Volkhov gần St Petersburg vì trưng bày thứ mà cuối cùng được xác định là lá cờ màu xanh và vàng của Lực lượng Hàng không Vũ trụ Nga.

Cuộc đàn áp làm nổi bật sự không chắc chắn trong giới quan chức Nga vốn đang hoang tưởng về những gì được phép trong một hệ thống ngày càng chuyên chế.

Sự chỉ trích về các vụ bắt giữ đến từ một bộ phận không ngờ tới: Đảng Dân chủ Tự do theo chủ nghĩa dân tộc cực đoan, ủng hộ chiến tranh. Biểu tượng riêng của đảng này có màu vàng trên nền xanh lam.

Liên Thành

Indonesia đề xuất kế hoạch hòa bình cho chiến tranh Nga-Ukraine

Bộ trưởng Quốc phòng Indonesia – ông Prabowo Subianto. Ảnh: Caroline Chia/REUTERS

Bộ trưởng Quốc phòng Indonesia Prabowo Subianto, trong bài phát biểu tại Đối thoại Shangri-La ở Singapore hôm thứ Bảy (4/6) đã trình bày một sáng kiến hòa bình mới giải quyết chiến tranh Nga-Ukraine. Ông Subianto thúc giục các quan chức quân đội khắp thế giới hãy phát đi tuyên bố kêu gọi đình chiến.

Theo hãng tin RT, kế hoạch hòa bình nhiều điểm của ông Subianto bao gồm ngừng bắn và thiết lập một vùng phi quân sự với việc cả Nga và Ukraine phải rút lui 15 km từ các vị trí tiền tuyến tương ứng.

Bộ trưởng Subianto nhấn mạnh rằng vùng phi quân sự sẽ do lực lượng hòa bình của Liên Hiệp Quốc giám sát.

Ngoài ra, ông Subianto còn đề nghị thực hiện một cuộc trưng cầu dân ý do Liên Hiệp Quốc hỗ trợ tại lãnh thổ tranh chấp để xác định một cách khách quan nguyện vọng của đa số cư dân bản địa. Ông không nói rõ ông đề nghị tiến hành trưng cầu dân ý tại khu vực nào.

“Tôi đề nghị rằng Đối thoại Shangri-La tìm một mô hình của… tuyên bố tình nguyện kêu gọi Ukraine và Nga hãy lập tức khởi động các cuộc đàm phán hòa bình”, ông Subianto nói.

Cũng trong phiên thảo luận tại Đối thoại Shangri-La mà bộ trưởng quốc phòng Indonesia đề xuất kế hoạch hòa bình, ông Josep Borrell – đại diện cấp cao và phó chủ tịch Ủy ban châu Âu đã thừa nhận rằng việc kết thúc ủng hộ quân sự cho Ukraine sẽ dẫn tới kết thúc nhanh chóng chiến tranh Ukraine. Tuy nhiên, ông Josep Borrell đã cảnh báo về một động thái như vậy, bởi vì nó có thể dẫn tới chủ quyền của Ukraine sẽ bị xâm phạm bởi thế lực bên ngoài.

“Chúng ta cần mang hòa bình tới Ukraine”, nhưng đó phải là “hòa bình chính đáng, không phải là hòa bình có được do đầu hàng”, ông Borrell nói khi bình luận về đề xuất hòa bình của Indonesia.

Sáng kiến hòa bình nêu trên của Indonesia được công bố sau khi Tổng thống Indonesia Joko Widodo thăm cả Moscow và Kyiv vào năm ngoái. Trong chuyến công du đó, ông Joko Widodo đã đề xuất làm trung gian hòa giải cho các cuộc đàm phán hòa bình giữa các lãnh đạo hai nước Nga và Ukraine. Ông Joko Widodo khi đó là chủ tịch luân phiên của nhóm G-20 đã bày tỏ sẵn sàng trở thành một nhà trung gian hòa bình.

Mặc dù bỏ phiếu ủng hộ nghị quyết của Liên Hiệp Quốc lên án cuộc tấn công của Nga vào Ukraine, nhưng Indonesia đã đang kiềm chế áp đặt chế tài kinh tế lên Moscow.

Vào tháng Hai năm ngoái, Trung Quốc cũng đã nêu ra kế hoạch hòa bình 12 điểm cho Ukraine. Tài liệu này phần nhiều tuyên bố lại những lập trường đã công khai của Bắc Kinh về cuộc chiến tranh tại Ukraine, nhấn mạnh tầm quan trọng của đối thoại, tôn trọng chủ quyền lãnh thổ của tất cả các nước, và chấm dứt các chế tài kinh tế.

Kế hoạch hòa bình của Trung Quốc đã thúc giục tất cả các bên liên quan đến chiến tranh Nga-Ukraine hãy tránh mọi leo thang dính líu đến vũ khí hạt nhân. Tuy nhiên, đáng chú ý kế hoạch hòa bình của Trung Quốc đã không đề xuất hoặc đề nghị quân đội Nga phải rút quân khỏi Ukraine.

Hải Đăng

Nga sẵn sàng đối thoại về cuộc chiến diễn ra tại Ukraine

Tổng thống Nga Vladimir Putin. (Ảnh: Frederic Legrand – COMEO/Shutterstock)

Hôm 3/6 vừa qua, người phát ngôn Điện Kremlin, ông Dmitry Peskov cho biết Tổng thống Nga Vladimir Putin sẵn sàng đối thoại, tìm giải pháp hòa bình cho các mục tiêu của Moscow liên quan tới chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine, theo hãng tin TASS.

Trong chương trình “Moscow. Kremlin. Putin” của kênh truyền hình Rossiya-1, ông Peskov nêu rõ nhà lãnh đạo Nga đã, đang và sẽ cởi mở với bất kỳ kênh tiếp xúc nào liên quan các mục tiêu tại Ukraine thông qua các biện pháp hòa bình. Tuy nhiên, theo ông Peskov, phương Tây không đưa ra bất kỳ lựa chọn nào khác để giải quyết cuộc xung đột ở Ukraine ngoài chiến trường.

Trước đó, khi trả lời câu hỏi liệu Moscow có sẵn sàng đàm phán với bất kỳ đại diện nào của chính quyền Kiev hiện nay hay không, ông Peskov đã bày tỏ nghi ngờ điều này. Ông giải thích rằng luật pháp Ukraine cấm mọi cuộc đàm phán với chính quyền Nga.

Trong một diễn biến liên quan, cùng ngày 3/6, Bộ Ngoại giao Ukraine đã bác bỏ đề xuất hòa bình do Indonesia đưa ra cũng như bác bỏ đề xuất ngừng bắn và thành lập khu phi quân sự (tương tự mô hình ở Triều Tiên và Hàn Quốc) giữa Nga và Ukraine, do lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc giám sát.

Đề xuất này đã được Bộ trưởng Quốc phòng Indonesia Prabowo Subianto đưa ra trong khuôn khổ Đối thoại Shangri-La lần thứ 20 tại Singapore, với sự tham dự của các bộ trưởng quốc phòng nhiều nước, trong đó có Mỹ và Ukraine.

Phan Anh

Lở núi ở lâm trường tỉnh Tứ Xuyên (TQ), ít nhất 19 người thương vong

Hình ảnh vào lúc 5:45 phút sáng ngày 24/6/2017, một vụ lở núi xảy ra ở huyện Mậu (Mao), tỉnh Tứ Xuyên, Trung Quốc. (Nguồn ảnh: STR/AFP via Getty Images)

Ngày 4/6, một ngọn núi cao thuộc một lâm trường quốc doanh ở thành phố Lạc Sơn, tỉnh Tứ Xuyên, bị sạt lở, khiến ít nhất 14 người tử vong và 5 người mất tích.

Theo thông tin chính thức vào ngày 4/6 từ cơ quan chức năng quận Kim Khẩu Hà (Jinkouhe) thuộc thành phố Lạc Sơn, tỉnh Tứ Xuyên, vào khoảng 6 giờ sáng cùng ngày, một vụ lở núi cao đã xảy ra tại Lâm trường quốc doanh Lộc Nhi Bình ở thị trấn Vĩnh Thắng.

Tính đến 16:30 phút cùng ngày, đã tìm thấy thi thể 14 nạn nhân, còn 5 người mất tích.

Thông báo không tiết lộ tổng số người trong lâm trường vào thời điểm xảy ra vụ việc, cũng như không tiết lộ thông tin như danh tính của các nạn nhân.

Theo thông tin công khai, tổng diện tích của quân Kim Khẩu Hà là 598 km2, trong đó 99% là đồi núi, độ cao tối thiểu so với mực nước biển là là 530 mét, độ cao tối đa so với mực nước biển là 3321 mét. Tổng dân số là 56.000 người, trong đó hơn 5.000 người là dân tộc thiểu số, và dân tộc người Di chiếm ưu thế.

Trí Đạt (theo Epoch Times)

Nga cáo buộc Mỹ cài virus độc vào hàng nghìn chiếc điện thoại iPhone

(ảnh: Shutterstock)

Cơ quan an ninh Nga cho rằng những chiếc điện thoại iPhone của các nhà ngoại giao nước ngoài làm việc tại Nga, trong đó có Trung Quốc, Israel, Syria và các thành viên NATO, đều đã bị tấn công, theo hãng tin Reuters.

Cụ thể, Cơ quan An ninh Liên bang Nga (FSB) hôm 1/6 tuyên bố đã phát hiện một âm mưu của Cơ quan An ninh Quốc gia Mỹ (NSA) nhằm sử dụng phần mềm độc hại để truy cập vào “lỗ hổng cửa sau” của điện thoại do hãng Apple sản xuất.

FSB cho hay rằng hàng nghìn điện thoại iPhone đã bị nhiễm virus đánh cắp dữ liệu người dùng, trong đó có cả điện thoại của các thuê bao nội địa Nga. Không chỉ có vậy, theo FSB, điện thoại của các nhà ngoại giao nước ngoài có trụ sở tại Nga và các nước thuộc Liên Xô cũ cũng bị cài phần mềm độc.

FSB nhận định rằng âm mưu này cho thấy mối quan hệ chặt chẽ giữa Apple và NSA – cơ quan chịu trách nhiệm về tình báo, an ninh và truyền thông của Mỹ.

Về phần mình, Bộ Ngoại giao Nga cáo buộc các cơ quan tình báo Mỹ đã sử dụng các tập đoàn công nghệ thông tin suốt nhiều thập kỷ qua để thu thập dữ liệu quy mô lớn về người dùng internet mà họ không hề hay biết. Việc thu thập dữ liệu ẩn được thực hiện thông qua các lỗ hổng phần mềm trong điện thoại di động do Mỹ sản xuất.

Theo Chỉ số sức mạnh mạng năm 2022 của Trung tâm Belfer thuộc Đại học Harvard, Mỹ là cường quốc không gian mạng hàng đầu thế giới xét về mục đích và khả năng, tiếp theo là Trung Quốc, Nga, Anh và Australia.

Các quan chức ở Nga từ lâu đã đặt câu hỏi về tính bảo mật của công nghệ Mỹ. Tổng thống Putin luôn nói rằng ông không có điện thoại thông minh, mặc dù Điện Kremlin cho biết ông thỉnh thoảng vẫn sử dụng Internet.

Đầu năm nay, tờ Kommersant đưa tin Điện Kremlin đã yêu cầu các quan chức tham gia chuẩn bị cho cuộc bầu cử Tổng thống Nga năm 2024 ngừng sử dụng điện thoại iPhone trước lo ngại rằng các thiết bị này dễ bị các cơ quan tình báo phương Tây nhắm vào.

Phan Anh

Đếm ngược đến lễ khai mạc COP28

Các nhà ngoại giao khí hậu từ khắp nơi trên thế giới sẽ tập trung về Bonn, Đức, vào thứ Hai cho chuỗi đàm phán kéo dài mười ngày. Đứng đầu chương trình nghị sự là “Thẩm tra Toàn cầu,” một cuộc thẩm tra tiến độ của các cam kết khí hậu theo thỏa thuận Paris 2015.

Công việc thu thập và phân tích thông tin kéo dài hai năm qua về những gì các nước đang làm để đáp ứng các mục tiêu khí hậu phải được kết luận ở Bonn. Đánh giá về tiến độ và các bước tiếp theo cho các nước sẽ được bàn tại COP28, hội nghị thượng đỉnh về khí hậu của Liên Hợp Quốc dự kiến được tổ chức tại UAE vào tháng 11. Tất cả các dấu hiệu cho đến nay cho thấy thế giới đang chậm trễ một cách đáng lo ngại.

Cuộc gặp tại Bonn cũng sẽ là phép thử cho Sultan Al Jaber, người được UAE bổ nhiệm làm chủ tịch COP28. Hồi tháng 5, hơn 130 nhà lập pháp từ Mỹ và EU đã yêu cầu LHQ thay Al Jaber vì ông này đứng đầu công ty dầu mỏ nhà nước của UAE. Họ cho rằng ông sẽ để ngành công nghiệp nhiên liệu hóa thạch gây ảnh hưởng lên tiến trình đàm phán.

Anh hùng chiến tranh Úc trước cáo buộc tội ác chiến tranh

Vào thứ Hai, một tòa án dân sự Úc sẽ công bố phán quyết đầy đủ cho vụ kiện phỉ báng thất bại của Ben Roberts-Smith, một quân nhân được tặng thưởng nhiều huân chương, bị ba tờ báo cáo buộc phạm tội ác chiến tranh.

Roberts-Smith phục vụ trong Lực lượng Đặc nhiệm Không quân (SAS) của Úc từ năm 2003 đến 2013, bao gồm ở Afghanistan. Năm 2011, anh được trao tặng Thập tự Victoria, huân chương cao nhất của quân đội Úc. Nhưng những lời buộc tội về hành vi sai trái đã đeo bám anh ta. Năm 2019, Roberts-Smith kiện ba tờ báo vì cáo buộc anh giết một số người đàn ông không vũ trang ở Afghanistan. Hôm 1 tháng 6, một thẩm phán ra phán quyết các tờ báo đã xác lập “bằng chứng quan trọng” cho hầu hết các tuyên bố của họ, bao gồm hành vi bắn chết một tù nhân tàn tật và giữ chiếc chân giả làm đồ đựng beer. Phán quyết chi tiết sẽ được công bố hôm nay. Roberts-Smith luôn phủ nhận các cáo buộc.

Chính phủ Úc thành lập một đơn vị chống tội phạm chiến tranh vào năm 2021 sau khi một cuộc điều tra tìm thấy bằng chứng cho thấy binh lính SAS sát hại hàng chục dân thường Afghanistan. Một cựu binh SAS, Oliver Schulz, đã bị bắt vào tháng 3 và trở thành người lính Úc đầu tiên bị xét xử trong nước vì cáo buộc tội ác chiến tranh. Roberts-Smith có thể sẽ là người tiếp theo. Từ nguyên đơn trong một vụ án dân sự, anh ta có thể sớm trở thành bị đơn trong một vụ án hình sự.

Chuỗi ngày kinh tế buồn của Đức

Nước Đức đón một loạt tin xấu trong những tuần gần đây. Nền kinh tế rơi vào suy thoái về mặt kỹ thuật – hai quý suy giảm liên tiếp – trong tháng 5. Các số liệu về ngoại thương của tháng 4, sẽ được công bố vào thứ Hai, có lẽ cũng không mang lại nhiều niềm vui.

Xuất khẩu của Đức đến các nước bên ngoài EU, vốn đã được công bố, giảm 5,7% trong tháng 4 so với tháng trước đó. Và xuất khẩu sang Trung Quốc giảm 10,5% trong quý đầu năm so với cùng kỳ năm ngoái. Thâm hụt thương mại với Trung Quốc tiếp tục tăng, với xuất khẩu ô tô từ Đức sang Trung Quốc giảm 23,9% trong quý đầu còn nhập khẩu ô tô điện từ Trung Quốc vào Đức tăng 28%.

Nền chính trị của đất nước cũng có vẻ kém ổn định. Sau khi tham gia vào một cuộc chiến gay gắt về đề xuất cấm bán máy sưởi chạy bằng dầu và khí đốt, ba đảng tạo nên liên minh cầm quyền hiện đang tranh cãi về việc cắt giảm ngân sách.

Các thách thức kinh tế chờ đón Erdogan

Hôm thứ Bảy, tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan đã công bố nội các mới sau khi tuyên thệ nhậm chức thêm một nhiệm kỳ 5 năm. Nhóm kinh tế mới của ông dưới sự chỉ đạo của Mehmet Simsek, bộ trưởng ngân khố và tài chính, đứng trước thách thức to lớn.

Dự trữ ngoại hối của ngân hàng trung ương đã cạn kiệt sau khi ngân hàng bán hàng tỷ đô la để chống đỡ cho đồng lira trong giai đoạn ông Erdogan tranh cử. Kể từ lúc ông chiến thắng vào ngày 28 tháng 5, đồng tiền này đã mất 5% giá trị so với đồng đô la Mỹ. Lạm phát theo năm đạt đỉnh 86% vào năm ngoái trước khi giảm xuống 44% hồi tháng 4, phần lớn vì nền so sánh cao và sự can thiệp của ngân hàng trung ương vào thị trường tiền tệ. Dữ liệu giá tiêu dùng được công bố vào thứ Hai sẽ cho thấy liệu nó có tăng trở lại hay không.

Cách dễ nhất để chế ngự lạm phát, khôi phục niềm tin vào đồng lira và lấy lại niềm tin của các nhà đầu tư nước ngoài là tăng lãi suất. Nhưng ông Erdogan đã loại trừ khả năng làm vậy trước cuộc bầu cử. Nhiệm vụ của ông Simsek là phải thuyết phục vị tổng thống đổi ý.

Năm sự kiện chính từ Đối thoại Shangri-La

Bình Phương /SGN

Bộ trưởng quốc phòng Trung Quốc Lý Thượng Phúc lên diễn đàn tại Đối thoại Shangri-La hôm 4 tháng Sáu 2023, ở đó ông ta lên án Mỹ và đồng minh Mỹ với những lời lẽ ngang ngược đầy khiêu khích. Ảnh Britta Pedersen/picture alliance via Getty Images

Hội nghị thượng đỉnh thường niên về an ninh lớn nhất châu Á, Shangri-La Dialogue, đã kết thúc chiều Chủ nhật 4 tháng Sáu 2023 sau ba ngày làm việc tại Singapore; trong đó nổi bật nhất là căng thẳng ngày càng tăng giữa Mỹ và Trung Quốc. Nhưng những diễn biến khác cũng có ảnh hưởng quan trọng tới tình hình an ninh khu vực trong những ngày tới. Báo The Nikkei Asia của Nhật Bản ghi nhận năm kết quả nổi bật nhất của Shangri-La năm nay:

– Căng thẳng Mỹ – Trung Quốc lên cao

Hai bộ trưởng quốc phòng Mỹ và Trung Quốc, Lloyd Austin và Lý Thượng Phúc, đã không gặp mặt nhau trực tiếp mà cả hai đều cố gắng kêu gọi hội nghị ủng hộ cho chính sách khu vực của họ.

Ngày cuối cùng của hội nghị diễn ra trong bối cảnh một vụ suýt va chạm giữa một chiến hạm Trung Quốc với một tàu Mỹ đang trong cuộc hải hành chung với Canada ở eo biển Đài Loan hôm thứ Bảy. Thông tin về vụ chạm trán khiến các đại biểu hết sức lo ngại và kêu gọi hai bên tìm giải pháp quản lý rủi ro thích hợp.

Đã không có cuộc gặp song phương nào giữa Bắc Kinh và Washington, hội nghị lại còn chứng kiến cuộc tranh luận nảy lửa về một số vấn đề an ninh cấp bách nhất của thế giới và khu vực, bao gồm tình trạng của Đài Loan, tình hình Biển Đông và kế hoạch ngừng bắn gây tranh cãi cho cuộc chiến ở Ukraine.

Về quan hệ Mỹ-Trung, bộ trưởng quốc phòng Trung Quốc, tướng Lý Thượng Phúc nói hôm Chủ nhật rằng các cuộc trao đổi với Hoa Kỳ phải dựa trên sự tôn trọng lẫn nhau, coi đó như một “nguyên tắc cơ bản”. “Nếu chúng ta không tôn trọng lẫn nhau, thì giao tiếp của chúng ta sẽ không hiệu quả”, ông Lý nói trong một phiên hỏi đáp với các đại biểu. Bắc Kinh đã từ chối yêu cầu của Washington về một cuộc gặp giữa các chỉ huy quốc phòng của họ và đặt điều kiện để gặp nhau, trước tiên phía Mỹ phải bãi bỏ lệnh cấm vận đối với ông Lý, được Mỹ áp đặt từ năm 2018.

Trước đó một ngày, bộ trưởng quốc phòng Mỹ Lloyd Austin cho rằng đối thoại giữa hai bên là “cần thiết” để tránh hiểu lầm.

Trả lời các câu hỏi về vụ tàu hải quân Trung Quốc chạm trán với hải quân Hoa Kỳ và Canada ở eo biển Đài Loan, Lý cho biết ông thấy không thoải mái với việc tàu chiến và chiến đấu cơ nước ngoài hoạt động trong khu vực gần những gì ông nói là lãnh thổ của Trung Quốc. “Họ không đi qua vô hại, họ đến để khiêu khích. [Họ] đến đó để làm gì? Đối với Trung Quốc, chúng tôi luôn nói: hãy lo việc của mình”, ông Lý nói.

Tuy vậy, theo bà Lê Thu Hường, một chuyên gia về Đông Nam Á và là thành viên phụ trợ tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS), điều đáng chú ý tại hội nghị là cả Mỹ và Trung Quốc đều nhấn mạnh theo những cách khác nhau, rằng họ thích đối thoại hơn là đối đầu giữa hai cường quốc. “Các nước Đông Nam Á muốn thấy tiến bộ trong việc quản lý mối quan hệ giữa Mỹ và Trung Quốc, và đã tích cực khuyến khích đối thoại. Không đối thoại có nghĩa là kéo dài căng thẳng và tạo ra lo lắng cho các quốc gia nhỏ hơn xung quanh Biển Đông,” bà Hường nói.

– Philippines tăng cường quan hệ với Mỹ, Nhật Bản và Australia

Hoa Kỳ, Nhật Bản, Úc và Philippines đã tổ chức cuộc đàm phán quốc phòng bốn bên đầu tiên vào thứ Bảy trong bối cảnh những thách thức ngày càng tăng ở Biển Đông, một khu vực mà Bắc Kinh tuyên bố chủ quyền gần như hoàn toàn.

Cuộc họp diễn ra trong bối cảnh Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos Jr. đang thúc đẩy tăng cường quan hệ an ninh với Washington và các đồng minh nhằm chống lại ảnh hưởng ngày càng tăng của Bắc Kinh trong khu vực. Philippines tuần trước đã bắt đầu cuộc tập trận hải quân ba bên đầu tiên với Mỹ và Nhật Bản, cùng với Australia với tư cách quan sát viên.

Căng thẳng đang gia tăng ở Biển Đông, nơi các nước Đông Nam Á khác như Brunei, Malaysia và Việt Nam cũng đưa ra tuyên bố chủ quyền. Năm 2016, Manila đã thắng một vụ kiện trọng tài tại tòa án ở The Hague, bác bỏ các yêu sách của Bắc Kinh. Trong một bài phát biểu hôm thứ Bảy, Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Carlito Galvez gọi phán quyết này là “nguồn cảm hứng” cho việc giải quyết các tranh chấp tương tự.

“Hàng rào tốt tạo nên hàng xóm tốt. Chỉ khi hàng xóm có ranh giới rõ ràng và tôn trọng ranh giới đã định thì mối quan hệ mới thực sự thân thiện.”, ông Galvez nói với cử tọa ở Singapore, ngụ ý tới phán quyết của tòa trọng tài quốc tế Hague năm 2016, theo đó tuyên bố chủ quyền hầu hết Biển Đông là không có căn cứ.

Màn hình TV trong nhà ga Yongsan Railway Station ở Seoul chiếu cảnh Bắ Hàn phóng hỏa tiễn đạn đạo. Ảnh minh họa Kim Jae-Hwan/SOPA Images/LightRocket via Getty Images

– Vụ phóng vệ tinh của Bắc Hàn gây chia rẽ

Bắc Hàn đã thất bại trong nỗ lực phóng một vệ tinh quân sự hôm thứ Tư, nhưng cho biết họ sẽ thực hiện một vụ phóng khác càng sớm càng tốt, theo hãng tin nhà nước Bắc Hàn KCNA.

Hôm Chủ nhật, các bộ trưởng quốc phòng Nhật Bản và Nam Hàn đã có cuộc hội đàm đầu tiên sau hơn ba năm và đồng ý hợp tác chặt chẽ để chống lại các mối đe dọa từ Bắc Hàn. Trước đó một ngày, bộ trưởng quốc phòng Nam Hàn Lee Jong-sup cho biết một số quốc gia đang “phớt lờ hành vi trái pháp luật của Bắc Hàn” và điều đó có thể làm suy yếu các biện pháp trừng phạt của Liên Hiệp Quốc đối với các chương trình tên lửa và hạt nhân của nước này.

Trung Quốc và Nga hôm thứ Sáu đã phớt lờ lời kêu gọi của Hoa Kỳ yêu cầu Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc lên án Bình Nhưỡng về vụ phóng vệ tinh thất bại. “Điều này tạo ra những lỗ hổng trong các biện pháp trừng phạt chống lại Bắc Hàn đã được thông qua tại Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc,” ông Lee cảnh báo trong một bài phát biểu hôm thứ Bảy.

Các bộ trưởng quốc phòng của Hoa Kỳ, Nhật Bản và Nam Hàn cũng đã tổ chức một cuộc họp ba bên vào thứ Bảy và đồng ý khởi động một hệ thống chia sẻ thông tin theo thời gian thực về hoạt động của hỏa tiễn Bắc Hàn.

– Ukraine bác đề xuất “lạ lùng” của Indonesia

Trong lúc các đại biểu tiếp tục bày tỏ quan ngại về việc Nga xâm lược Ukraine, bộ trưởng quốc phòng Indonesia Prabowo Subianto hôm thứ Bảy đã đưa ra một đề xuất khiến những người tham dự bất ngờ và nhanh chóng bị bộ trưởng quốc phòng Ukraine Oleksii Reznikov bác bỏ tại một phiên thảo luận vào cuối ngày hôm đó.

Ông Prabowo đưa ra kế hoạch thiết lập một khu phi quân sự rộng 30 km giữa Ukraine và Nga, giống như khu vực DMZ giữa Nam và Bắc Hàn – hai nước về lý thuyết vẫn đang trong tình trạng chiến tranh. Kế hoạch của ông Prabowo bao gồm một lệnh ngừng bắn, cả hai bên rút quân về cách vị trí tiền phương của mỗi bên 15 cây số trước khi lực lượng giám sát của Liên Hiệp Quốc được triển khai dọc theo DMZ mới.

“Liên Hiệp Quốc nên tổ chức, tiến hành và thực hiện một cuộc trưng cầu dân ý tại các vùng lãnh thổ tranh chấp để xác định một cách khách quan mong muốn của đa số cư dân tại các khu vực đó. Indonesia sẵn sàng đóng góp các quan sát viên quân sự và các đơn vị quân đội dưới sự bảo trợ gìn giữ hòa bình của Liên Hiệp Quốc,” ông Prabowo nói.

Bộ trưởng Reznikov của Ukraine cho biết Indonesia đã không nêu kế hoạch này với chính phủ của ông, ông gọi đề xuất này là “kỳ lạ” và nói thêm rằng nó nghe “giống một kế hoạch của Nga” hơn là của Indonesia. “Chúng tôi không tin Nga ngồi vào bàn đàm phán”, ông nói, đồng thời nhấn mạnh rằng Nga cần rút khỏi lãnh thổ Ukraine trước khi bất kỳ cuộc đàm phán nào có thể diễn ra. “Sau đó, với các đối tác của chúng tôi tại bàn, chúng tôi sẽ sẵn sàng thảo luận về việc chung sống hòa bình.”

– NATO muốn có vai trò lớn hơn ở châu Á

Hội nghị thượng đỉnh Singapore cũng thu hút các đại biểu từ các thành viên NATO, vì liên minh phòng thủ tập thể gồm 31 quốc gia Âu Mỹ đang tăng cường quan hệ đối tác với các nước châu Á như Nhật Bản, nơi họ có kế hoạch mở văn phòng liên lạc ở Tokyo vào năm 2024, văn phòng đầu tiên thuộc loại này trong khu vực.

Vào tháng Năm, Vương quốc Anh và Nhật Bản đã ký kết quan hệ đối tác chiến lược toàn cầu mới và đồng ý “tăng cường hợp tác NATO-Nhật Bản.” Trong một phiên thảo luận hôm thứ Bảy, bộ trưởng quốc phòng Anh Ben Wallace đã bình luận về sự phát triển này và cho biết việc có một văn phòng ở Tokyo “là lợi ích của NATO” và “quan trọng đối với một số vấn đề quốc tế.”