Stop Expansionism - Chống Bành Trướng

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Các nhà đàm phán Mỹ, bao gồm cả Ngoại trưởng Marco Rubio, dự kiến sẽ bay đến Moscow vào hôm nay để thúc đẩy chấm dứt cuộc chiến của Nga tại Ukraine. Rubio cho biết cuộc họp cuối tuần qua với các quan chức Ukraine tại Florida, nơi họ thảo luận về kế hoạch hòa bình sửa đổi của Nhà Trắng, đã “mang lại hiệu quả.” Tuy nhiên, vẫn còn rất nhiều trở ngại, đặc biệt là thái độ cứng rắn từ phía Điện Kremlin.

Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu yêu cầu Tổng thống Israel ân xá cho mình khỏi các cáo buộc tham nhũng. Trước đó, Netanyahu bị buộc tội gian lận, lạm dụng tín nhiệm, và nhận hối lộ, nhưng ông phủ nhận tất cả. Ông khẳng định rằng phiên tòa kéo dài của mình đã “làm sâu sắc thêm rạn nứt” trong xã hội Israel. Văn phòng Tổng thống cho biết đã nhận được “yêu cầu đặc biệt” này và sẽ tìm kiếm tư vấn pháp lý trước khi đưa ra quyết định.

Donald Trump xác nhận đã điện đàm với Tổng thống Venezuela Nicolás Maduro, dù không cung cấp thêm chi tiết. Động thái này diễn ra sau tuyên bố của Tổng thống Mỹ hôm thứ Bảy rằng không phận Venezuela nên được cho là “đóng hoàn toàn,” cùng với những đồn đoán dai dẳng về hành động quân sự. Trong khi đó, Venezuela cáo buộc Mỹ “giết người,” sau khi thừa nhận các cuộc không kích chết người của Mỹ nhắm vào các tàu chở ma túy được cho là của Venezuela.

Sri Lanka ban bố tình trạng khẩn cấp để ứng phó với Bão Ditwa, cơn bão đã cướp đi sinh mạng của hơn 330 người kể từ tuần trước. Tổng thống Anura Kumara Dissanayake gọi đây là “thảm họa thiên nhiên khắc nghiệt nhất” trong lịch sử đất nước. Lũ lụt cũng tàn phá nhiều nước tại khu vực Đông Nam Á. Hơn 440 người đã thiệt mạng ở Indonesia và 160 người khác ở Thái Lan.

Bài đang hot

Thế giới hôm nay: 10/11/2025

Kazakhstan yêu cầu Ukraine ngừng các cuộc tấn công vào một cảng dầu liên kết với Liên minh Đường ống Caspi trên bờ Biển Đen của Nga. Cảng này đã tạm dừng hoạt động sau khi máy bay không người lái hải quân tấn công một trong những điểm neo đậu của nó. Dù là cảng của Nga, nhưng cảng này xử lý 80% lượng dầu thô xuất khẩu của Kazakhstan. Ukraine đã gia tăng các cuộc tấn công vào cơ sở hạ tầng dầu mỏ của Nga: họ vừa tấn công hai tàu chở dầu thuộc “hạm đội bóng đêm” của Nga vào thứ Sáu và thứ Bảy.

OPEC và các đồng minh cho biết họ sẽ duy trì sản lượng dầu ở mức hiện tại trong ba tháng đầu năm 2026. Tám nước cũng nhất trí về một khuôn khổ mới để đánh giá lượng dầu mà mỗi nước có thể sản xuất một cách bền vững. OPEC có thể sử dụng khuôn khổ này để thiết lập hạn ngạch sản lượng cho năm 2027. Tổ chức này lo ngại rằng nguồn cung dầu có thể vượt cầu.

Trong một cuộc trưng cầu dân ý, cử tri Thụy Sĩ đã bác bỏ áp đảo đề xuất áp dụng thuế thừa kế 50% đối với các cư dân giàu có. Khoảng 78% người tham gia bỏ phiếu chống lại đề xuất này. Mức thuế này dự kiến áp dụng cho tài sản trị giá hơn 50 triệu franc Thụy Sĩ (62 triệu đô la). Một đảng cánh tả đã đưa ra ý tưởng này nhằm gây quỹ chống biến đổi khí hậu, nhưng bị chính phủ phản đối.

Con số trong ngày: 3,6 triệu, là ước tính số người bị mắc kẹt trong tình trạng lao động cưỡng bức hoặc bóc lột tình dục ở Mỹ Latinh.

TIÊU ĐIỂM

Fed ngừng chính sách thắt chặt định lượng

Ba năm rưỡi trước, Cục Dự trữ Liên bang (Fed) đã bắt đầu thu hẹp bảng cân đối kế toán thông qua chính sách thắt chặt định lượng (QT). Đó là quá trình mà các ngân hàng trung ương giảm lượng tài sản nắm giữ, bằng cách cho phép trái phiếu đáo hạn, như Fed đã làm, hoặc bằng cách bán chúng. Ngân hàng dự kiến sẽ chấm dứt QT vào hôm nay.

Fed đưa ra chính sách này sau nhiều đợt nới lỏng định lượng (QE), đặc biệt là trong thời kỳ đại dịch và sau đó. Trái ngược với thắt chặt định lượng, nới lỏng định lượng liên quan đến việc các ngân hàng trung ương tạo ra thêm tiền, dưới dạng dự trữ ngân hàng, và mua tài sản, thường là trái phiếu chính phủ dài hạn, để kích thích nền kinh tế và duy trì tính thanh khoản của thị trường tài chính. Hiện tại, QT đã giảm dự trữ xuống mức gần với mức mục tiêu của Fed, cho phép ngân hàng chấm dứt chính sách này. Một tác động sẽ là sự trở lại của Fed với tư cách là người mua trên thị trường trái phiếu. Dù lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ giảm trong năm nay, nhưng đã có một số biến động trên thị trường. Việc Fed trở lại với tư cách người mua có thể đẩy lợi suất xuống thấp hơn nữa.

Nền kinh tế Hàn Quốc cho thấy những dấu hiệu tích cực

Hôm nay, Hàn Quốc đã công bố số liệu thương mại, một chỉ số quan trọng đối với một quốc gia có kim ngạch xuất khẩu tương đương khoảng 40% GDP. Cụ thể, số liệu cho thấy xuất khẩu từ nền kinh tế lớn thứ tư châu Á đã tăng 8,4% trong tháng 11 so với cùng kỳ năm trước, sau khi tăng 3,5% trong tháng trước. Tuần trước, Ngân hàng Hàn Quốc đã nâng dự báo tăng trưởng GDP cho năm 2025 và 2026 lên lần lượt là 1% và 1,8%.

Việc xoa dịu căng thẳng thương mại với Mỹ hỗ trợ phần nào. Hồi tháng 10, Tổng thống Hàn Quốc Lee Jae Myung đã ký một thỏa thuận với Donald Trump, theo đó giảm thuế quan của Mỹ từ 25% xuống còn 15%. Đổi lại, Hàn Quốc cam kết đầu tư 350 tỷ đô la vào Mỹ. Trong khi đó, cầu mạnh về chất bán dẫn, đặc biệt là chip nhớ, cũng đang thúc đẩy tăng trưởng. Trong tháng 11, xuất khẩu chất bán dẫn đã tăng 38,5% so với cùng kỳ năm trước, đạt 17 tỷ đô la. Chính phủ Hàn Quốc gần đây vừa công bố “Quỹ Tăng trưởng Quốc gia” trị giá 150 nghìn tỷ won (110 tỷ đô la) để đầu tư vào ngành công nghiệp này.

Châu Âu tìm kiếm động lực cho quốc phòng

Hôm nay, các bộ trưởng quốc phòng từ các quốc gia thành viên EU sẽ họp tại Brussels để thảo luận về sự hỗ trợ của họ dành cho Ukraine và tiến độ thực hiện kế hoạch tái vũ trang của khối. Cuộc họp diễn ra một ngày sau hạn chót nộp đơn xin tài trợ cho các dự án quốc phòng hợp tác thuộc chương trình cho vay Hành động An ninh cho Châu Âu (SAFE) trị giá 150 tỷ euro (174 tỷ đô la) của EU. Mười chín quốc gia đã nộp đơn và chương trình hiện đang vượt quá số lượng đăng ký.

Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine, Denys Shmyhal, cũng sẽ tham dự cuộc họp. Trong vài ngày tới, Ủy ban Châu Âu dự kiến đưa ra các biện pháp bảo vệ pháp lý mới cho kế hoạch sử dụng 140 tỷ euro tài sản bị đóng băng của Nga nhằm hỗ trợ Ukraine. Mục tiêu là thúc đẩy Bỉ, nơi nắm giữ phần lớn tài sản, đồng ý trước hội nghị thượng đỉnh EU tiếp theo vào ngày 18/12. Việc phê duyệt khoản vay bồi thường được xem là một tín hiệu quan trọng thể hiện sự ủng hộ đối với Ukraine trong bối cảnh lo ngại rằng Donald Trump có ý định thúc ép nước này ký thỏa thuận hòa bình một chiều với Nga.

Những cuộc chiến phân chia lại khu vực bầu cử tại Mỹ

Một cuộc chiến khác trong chuỗi các cuộc chiến phân chia khu vực bầu cử (gerrymandering) ở Mỹ sẽ bắt đầu trong hôm nay. Tại Hạ viện Indiana, Đảng Cộng hòa sẽ cố gắng vẽ lại bản đồ tiểu bang để tạo lợi thế cho mình trong cuộc bầu cử Hạ viện Mỹ vào năm tới. Tổng thống Donald Trump và Thống đốc Indiana Mike Braun, người cũng là thành viên Đảng Cộng hòa, đã gây áp lực lên những đảng viên Cộng hòa phản đối ý tưởng này bằng cách đe dọa ủng hộ các ứng viên đối đầu với họ trong vòng bầu cử sơ bộ. Rodric Bray, lãnh đạo đảng tại Thượng viện Indiana, đã phản đối suốt nhiều tháng. Nhưng tuần trước, ông buộc phải nhượng bộ và lên lịch một phiên họp tại Thượng viện vào ngày 08/12 để thảo luận về việc phân chia lại khu vực bầu cử.

Nhưng cuộc chiến diễn ra như thế nào còn tùy thuộc vào Tối cao Pháp viện Mỹ. Hiện tại, tòa án đang xem xét liệu có nên cho phép Texas sử dụng bản đồ mới có lợi cho Đảng Cộng hòa hay không – đây chính là phát súng khơi mào cuộc xung đột và thúc đẩy Đảng Dân chủ phân chia lại khu vực bầu cử ở California để đáp trả. Phán quyết của tòa án có thể trở thành tiền lệ làm rõ giới hạn của việc phân chia khu vực bầu cử hợp pháp. Các chiến lược gia của cả hai bên sẽ theo dõi sát sao.

Số phận không chắc chắn của những tấm thiệp Giáng Sinh

Khi tháng 12 đến, nhiều người ở Mỹ và châu Âu đã bắt đầu nghĩ đến việc sắp xếp lại danh sách thiệp mừng Giáng Sinh của mình. Nhưng việc gửi và nhận những lời chúc như vậy có lẽ sắp kết thúc. Đến cuối năm nay, Đan Mạch sẽ trở thành quốc gia châu Âu đầu tiên chấm dứt việc thu thập và chuyển phát thư của dịch vụ bưu chính quốc gia PostNord. Thư tay đã trở thành một ngành kinh doanh thua lỗ nặng nề đối với PostNord: khối lượng chuyển phát đã giảm 90% trong 25 năm qua.

Các bưu điện ở khắp nơi trên thế giới đang nỗ lực đổi mới trong thời đại kỹ thuật số. Các dịch vụ tư nhân hóa đang hoạt động tốt hơn hẳn các dịch vụ do nhà nước điều hành. Sau khi lỗ gần 100 tỷ đô la kể từ năm 2007, Bưu điện Mỹ (USPS) thuộc sở hữu nhà nước đã báo cáo khoản lỗ hàng năm thêm 9 tỷ đô la vào tháng trước. Trong khi đó, Bưu điện Ý (Poste Italiane), dịch vụ bưu chính tư nhân hóa một phần của Ý, lại vượt dự báo lợi nhuận trong chín tháng đầu năm. Chiến lược bổ sung bảo hiểm và ngân hàng vào danh mục dịch vụ của họ có thể là một hướng đi mới cho ngành.

Trích từ Nghiên Cứu Quốc Tế

---

Tin ngắn quốc tế và Việt Nam

Các tin tức nổi bật: tình hình lũ lụt ở châu Á khiến hơn 1.100 người thiệt mạng, vụ cháy chung cư ở Hồng Kông gia tăng số người chết lên 146, và các diễn biến mới trong xung đột Nga-Ukraine.

Tại Việt Nam, CT Công nghiệp Than – Khoáng sản Việt Nam (TKV) đặt mục tiêu vượt kế hoạch than sạch cho năm 2025; Việt Nam – Brunei xem xét công nhận chứng chỉ Halal (hợp với luật Hồi Giáo) lẫn nhau. 

Tin tức quốc tế

• Lũ lụt ở châu Á: Hơn 1.100 người đã thiệt mạng do lũ lụt và sạt lở đất ở một số quốc gia châu Á.
• Cháy chung cư ở Hồng Kông: Số người chết trong vụ cháy chung cư đã tăng lên 146 người, và nhiều người vô gia cư đang tìm kiếm sự giúp đỡ.
• Xung đột Nga-Ukraine: Có thông tin về các cuộc đàm phán và sự thay đổi trong lãnh đạo quân sự của Ukraine.
• Pháp: Một trang trại ở Pháp bị mất trộm số lượng lớn ốc sên trị giá hàng tỷ đồng.
• Mỹ: Lực lượng biên phòng Mỹ triển khai chiến dịch trấn áp người nhập cư tại Louisiana, trong khi một công dân Afghanistan bị bắt vì đe dọa đánh bom ở Texas.
• Campuchia: Cảnh sát đã đột kích vào một ổ mại dâm trá hình và bắt giữ hơn 100 người.
• Thái Lan: Bắn cảnh cáo sau khi đạn lạc từ Myanmar bay qua biên giới. 

Tin tức Việt Nam

• TKV: CT dự kiến vượt kế hoạch sản lượng than sạch năm 2025.
• Việt Nam – Brunei: Hai nước xem xét công nhận chứng chỉ Halal (hợp với luật hồi giáo) lẫn nhau.
• Việt Nam – Lào: Hai nước nâng kim ngạch thương mại lên 5 tỷ USD.
• Chủ tịch nước CSVN: đón tiếp Quốc vương Brunei tại Việt Nam.