Stop Expansionism - Chống Bành Trướng

Paul KirbyBiên tập viên kỹ thuật số châu Âu

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã công bố chi tiết về một kế hoạch hòa bình được cập nhật, đề nghị Nga chấp thuận việc rút quân đội Ukraine khỏi miền đông và thiết lập một khu vực phi quân sự tại vị trí đó.

Nêu chi tiết kế hoạch 20 điểm đã được các phái viên Mỹ và Ukraine nhất trí tại Florida vào cuối tuần qua, ông Zelensky cho biết phía Nga sẽ phản hồi vào thứ Tư sau khi phía Mỹ đã trao đổi với họ.

Mô tả kế hoạch này là “khuôn khổ chính để chấm dứt chiến tranh”, ông cho biết nó đề xuất các đảm bảo an ninh từ Mỹ, NATO và các nước châu Âu cho một phản ứng quân sự phối hợp nếu Nga xâm lược Ukraine một lần nữa.

Về vấn đề then chốt ở vùng Donbas phía đông Ukraine, ông Zelensky cho biết “khu kinh tế tự do” là một lựa chọn khả thi.

Ông nói với các nhà báo rằng vì Ukraine phản đối việc rút quân, các nhà đàm phán Mỹ đang tìm cách thiết lập một khu phi quân sự hoặc một khu kinh tế tự do. Ông nhấn mạnh rằng bất kỳ khu vực nào mà quân đội Ukraine rút khỏi đều phải do Ukraine kiểm soát.

Ông Zelensky nói: “Có hai lựa chọn, hoặc là chiến tranh tiếp diễn, hoặc là sẽ phải đưa ra quyết định về tất cả các vùng kinh tế tiềm năng.”

Kế hoạch 20 điểm được xem là bản cập nhật của một văn kiện ban đầu gồm 28 điểm, được đặc phái viên Mỹ Steve Witkoff đạt được với phía Nga vài tuần trước, vốn được nhiều người cho là nghiêng hẳn về các yêu cầu của Điện Kremlin.

Phía Nga khăng khăng đòi Ukraine rút quân khỏi gần một phần tư lãnh thổ của mình ở vùng Donetsk phía đông để đổi lấy một thỏa thuận hòa bình. Phần còn lại hiện đang nằm dưới sự chiếm đóng của Nga.

Ông Zelensky giải thích rằng các vấn đề nhạy cảm, bao gồm cả tranh chấp lãnh thổ, sẽ phải được giải quyết “ở cấp lãnh đạo”, nhưng dự thảo mới sẽ cung cấp cho Ukraine những đảm bảo an ninh vững chắc và lực lượng quân sự lên tới 800.000 người.

Phần lớn kế hoạch cập nhật này tương tự như những gì đã đạt được trong các cuộc đàm phán gần đây tại Berlin giữa các nhà đàm phán Mỹ Witkoff và Jared Kushner với các nhà lãnh đạo Ukraine và châu Âu. Sau đó, bối cảnh chuyển đến Miami vào cuối tuần trước, nơi nhóm của Tổng thống Mỹ Donald Trump đã có các cuộc đàm phán riêng với đặc phái viên Nga Kirill Dmitriev và sau đó là các quan chức Ukraine và châu Âu.

Hiện nay dường như đã có nhiều thông tin chi tiết hơn về vấn đề lãnh thổ, mặc dù rõ ràng là phía Ukraine đã không thể đạt được sự đồng thuận với phía Mỹ.

Ông Zelensky giải thích rằng nếu Ukraine sẵn sàng rút các lực lượng hạng nặng của mình đi 5, 10 hoặc 40 km trong khu vực 25% Donetsk mà họ vẫn đang kiểm soát để tạo ra một vùng kinh tế, biến nơi đây thành khu vực phi quân sự hóa, thì Nga cũng phải làm điều tương tự “với khoảng cách tương ứng là 5, 10 hoặc 40 km”.

Hiện tại, quân đội Nga đang tiến khoảng 40km (25 dặm) về phía đông các thành phố Sloviansk và Kramatorsk, “vành đai pháo đài” của Ukraine, sau khi chiếm được thị trấn Siversk .

Tổng thống Nga Vladimir Putin khó có thể hài lòng với kiểu thỏa hiệp được đề xuất cho Donetsk. Ông từng tuyên bố hồi đầu tháng rằng Nga sẽ dùng vũ lực để kiểm soát toàn bộ miền đông Ukraine nếu quân đội Ukraine không rút lui.

Tuy nhiên, ông Trump đang thúc đẩy một thỏa thuận để chấm dứt cuộc chiến tranh toàn diện kéo dài gần bốn năm và tổng thống Ukraine tin rằng Nga không thể từ chối kế hoạch của Mỹ.

Ông Zelensky nói với các phóng viên: “Họ không thể nói với Tổng thống Trump rằng, ‘chúng tôi phản đối một giải pháp hòa bình’. Nếu họ cố gắng cản trở mọi thứ, thì Tổng thống Trump sẽ phải trang bị vũ khí mạnh cho chúng tôi, đồng thời áp đặt tất cả các biện pháp trừng phạt có thể đối với họ.”

Ông Zelensky nói rõ rằng nếu một khu kinh tế tự do được thành lập ở Donetsk, nó phải nằm dưới sự quản lý và điều hành của cảnh sát Ukraine – “chắc chắn không phải là cái gọi là cảnh sát Nga”. Tuyến tiền tuyến hiện tại khi đó sẽ trở thành ranh giới của khu kinh tế, với lực lượng quốc tế hiện diện trên mặt đất dọc theo đường ranh giới tiếp xúc để đảm bảo không có sự xâm nhập của Nga.

Cho đến nay, Nga đã bác bỏ đề xuất của châu Âu về việc giám sát bất kỳ thỏa thuận hòa bình nào thông qua Liên minh các nước sẵn sàng hợp tác, coi đó là một “mối đe dọa trắng trợn”.

Ông Zelensky cho biết cần phải tổ chức một cuộc trưng cầu dân ý về toàn bộ kế hoạch hòa bình, và chỉ có trưng cầu dân ý mới có thể quyết định về ý tưởng thành lập một khu kinh tế tự do tiềm năng ở Donbas.

Ông nhấn mạnh rằng một khu kinh tế cũng cần được thiết lập xung quanh nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia hiện đang bị Nga chiếm đóng, và quân đội Nga sẽ phải rút khỏi bốn khu vực khác của Ukraine – Dnipropetrovsk, Mykolaiv, Sumy và Kharkiv.

Ông Zelensky cho biết, đề xuất hiện tại của Mỹ về nhà máy điện hạt nhân là Ukraine, Mỹ và Nga sẽ cùng vận hành, nhưng Kyiv không đồng ý với điều đó.

Các điểm chính của kế hoạch khẳng định lại chủ quyền của Ukraine và đề xuất một hiệp ước không xâm lược giữa Nga và nước láng giềng với một cơ chế giám sát.

Bên cạnh những đảm bảo an ninh mạnh mẽ tương tự như Điều 5 của NATO, yêu cầu các thành viên phải hỗ trợ đồng minh khi bị tấn công, Ukraine sẽ được phép có quân số tối đa 800.000 người trong thời bình.

Các cuộc thảo luận vẫn đang diễn ra về kế hoạch của Mỹ nhằm nhận bồi thường để đổi lấy các đảm bảo an ninh, vì vậy ông Zelensky nói rằng điều đó hiện không nằm trong văn kiện này.

Không có điều khoản nào cấm Ukraine gia nhập NATO, điều mà đã được nêu trong kế hoạch 28 điểm ban đầu và là điều mà Nga luôn yêu cầu.

Và khuôn khổ mới nhất đề xuất Ukraine gia nhập Liên minh châu Âu với một ngày gia nhập được xác định rõ ràng. Hiện tại, Ukraine là một ứng cử viên, nhưng một số quốc gia ứng cử viên khác được xem là có ưu tiên hàng đầu, chẳng hạn như Albania.

Hiện đang có kế hoạch thành lập một quỹ đầu tư cho Ukraine với tổng trị giá khoảng 200 tỷ USD (150 tỷ bảng Anh), có sự tham gia của cả Mỹ và châu Âu.

Trong số các điểm khác, có một yêu cầu đối với Ukraine là phải tổ chức bầu cử càng sớm càng tốt sau khi thỏa thuận được ký kết. Nga và Mỹ đều thúc đẩy việc tổ chức bầu cử, mặc dù Ukraine đang trong tình trạng thiết quân luật do cuộc xâm lược toàn diện.

Tags: Hoa kỳ, Nga, tin tức thế giới, Ukraine