Stop Expansionism - Chống Bành Trướng

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Tổng thống Donald Trump tuyên bố trên mạng xã hội rằng Mỹ đã phát động các cuộc tấn công chống lại Nhà nước Hồi giáo (IS) ở tây bắc Nigeria để bảo vệ cộng đồng Thiên Chúa giáo ở nước này. Một quan chức Lầu Năm Góc cho biết chính phủ Nigeria đã chấp thuận các cuộc tấn công và hợp tác với Mỹ để thực hiện chúng. Trước đó, Trump từng đe dọa tiến vào Nigeria “với vũ khí hạng nặng,” cáo buộc chính phủ nước này không ngăn chặn được việc các nhóm cực đoan giết hại tín đồ Thiên Chúa giáo.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho biết ông vừa có một “cuộc trò chuyện tốt đẹp” với Steve Witkoff và Jared Kushner, các đặc phái viên hòa bình của Trump. Trước đó, phía Nga tuyên bố họ đang xem xét các tài liệu được cung cấp bởi Kirill Dmitriev, một nhà đàm phán của Điện Kremlin, người đã gặp Witkoff và Kushner vào cuối tuần trước. Hôm thứ Tư, Zelensky đề xuất Ukraine có thể thiết lập một khu vực phi quân sự ở phía đông đất nước như một phần của thỏa thuận hòa bình, nhưng Nga vẫn chưa phản hồi về kế hoạch này.

Nội các Nhật Bản thông qua ngân sách kỷ lục 122 nghìn tỷ yên (785 tỷ USD) cho năm tài chính tiếp theo. Doanh thu thuế dự kiến tăng 7,6% lên 84 nghìn tỷ yên. Nước này đang phải đối mặt với lãi suất trái phiếu cao, đồng yên yếu, và lạm phát tăng. Các nhà đầu tư cũng lo ngại về bản năng chi tiêu mạnh tay của tân thủ tướng Takaichi Sanae. Nhật Bản hiện có gánh nặng nợ cao nhất trong nhóm các nước phát triển.

Bài đang hot

Ngành công nghiệp lừa đảo của Campuchia đã quá lớn để sụp đổ?

Theo một quan chức giấu tên được Reuters phỏng vấn, Mỹ đã ra lệnh cho lực lượng vũ trang của mình “phong tỏa” dầu mỏ của Venezuela trong ít nhất hai tháng. Quan chức này tiết lộ chiến lược của Mỹ là gây “áp lực kinh tế” lên Venezuela, một nước xuất khẩu dầu mỏ lớn, thay vì dùng vũ lực để lật đổ chế độ. Trước đó, Trump đã cáo buộc chính phủ Venezuela buôn lậu ma túy vào Mỹ và đánh cắp tài sản của Mỹ, bao gồm cả dầu mỏ.

Jair Bolsonaro, cựu tổng thống cánh hữu cực đoan của Brazil, đã ủng hộ con trai mình, Flávio, trở thành tổng thống tiếp theo của đất nước, nói rằng con trai ông sẽ tiếp tục “con đường thịnh vượng mà tôi đã bắt đầu.” Bolsonaro, người đang thụ án tù vì âm mưu đảo chính sau thất bại trong cuộc bầu cử tái nhiệm năm 2022, vừa được trả tự do tạm thời để phẫu thuật. Cuộc bầu cử sẽ diễn ra vào tháng 10.

Mogadishu, thủ đô của Somalia, đã tổ chức bầu cử cấp thành phố – cuộc bỏ phiếu trực tiếp đầu tiên mà nước này tổ chức trong nhiều thập kỷ. Sự kiện này là một cột mốc quan trọng trong quá trình chuẩn bị cho cuộc bầu cử toàn quốc vào năm tới, vốn sẽ là cuộc bầu cử phổ thông đầu phiếu đầu tiên của Somalia kể từ cuộc đảo chính quân sự năm 1969. Từ năm 2004, Somalia nhiều lần tổ chức các cuộc bầu cử trong đó các thủ lĩnh bộ tộc chọn ra các nhà lập pháp (dù Somaliland, quốc gia ly khai khỏi Somalia, và Puntland, khu vực bán tự trị của nước này, đã tổ chức các cuộc bỏ phiếu trực tiếp).

Trong bài giảng Giáng sinh đầu tiên trước các tín đồ tại Vatican, Giáo hoàng Leo XIV đã lên án điều kiện sống ở Gaza, nơi những người sống trong “lều…phải chịu đựng mưa gió và cái lạnh suốt nhiều tuần.” Ngài cũng kêu gọi Ukraine và Nga “can đảm” tiến hành các cuộc đàm phán “chân thành, trực tiếp, và tôn trọng” nhằm tìm kiếm hòa bình. Đó là một lời chúc lành urbi et orbi mang tính chính trị khác thường từ vị Giáo hoàng gốc Mỹ.

Con số trong ngày: 750, là số lượng ngôn ngữ mà Kinh Thánh được dịch ra đầy đủ.

TIÊU ĐIỂM

Trong loạt bài nhìn lại năm 2025 hôm nay, chúng ta sẽ bàn về những yếu tố sẽ định hình Trung Đông, châu Phi, và châu Âu.

Israel tập trung vào tình hình nội bộ

Nếu có thể duy trì hai thỏa thuận ngừng bắn mà Donald Trump áp đặt lên Israel vào năm 2025, với Iran và với Hamas, thì nước này có thể có cơ hội tập trung vào các vấn đề nội bộ của mình vào năm 2026. Cuộc bầu cử tiếp theo của Israel phải diễn ra trước cuối tháng 10 năm sau. Và Thủ tướng Benjamin Netanyahu sẽ lại phải tiến hành một chiến dịch tranh cử đầy cam go để tái đắc cử.

Liên minh các đảng cực hữu và siêu tôn giáo của ông đang tụt hậu trong các cuộc thăm dò dư luận. Trong chừng mực nào đó, ông có thể sử dụng các vấn đề an ninh quốc gia để phục vụ lợi ích chính trị của mình. Nhưng ông không thể tuyên bố chiến thắng hoàn toàn trong cả hai cuộc chiến, và những sơ hở về an ninh đã dẫn đến cuộc tấn công của Hamas vào ngày 07/10/2023 giờ đây sẽ bị soi xét kỹ lưỡng hơn. Để đánh lạc hướng dư luận, Netanyahu đang cố gắng hồi sinh cuộc tranh luận phân cực mạnh mẽ diễn ra giữa những người Israel theo chủ nghĩa tự do, chủ yếu là thế tục, ủng hộ Tòa án Tối cao, và phe bảo thủ tôn giáo, những người muốn làm suy yếu quyền lực của tòa án. Tuy nhiên, điều này có thể khiến chiến dịch tranh cử trở nên căng thẳng. Đây cũng có thể là cuộc tranh cử cuối cùng của Netanyahu: ông đã 76 tuổi.

Sudan kêu gọi hòa bình

Sudan, nơi xảy ra thảm họa nhân đạo tồi tệ nhất thế giới, đã kết thúc năm nay trong cảnh đẫm máu. Lực lượng Hỗ trợ Nhanh (RSF), một nhóm bán quân sự nổi dậy, đã chiếm được thành trì cuối cùng của Lực lượng Vũ trang Sudan (SAF) ở vùng Darfur phía tây. RSF ra lệnh tàn sát thường dân, làm dấy lên những cáo buộc diệt chủng mới.

Các cuộc đàm phán hòa bình đã thất bại vào năm 2025, nhưng mọi chuyện có thể khác vào năm 2026. Donald Trump, người đang khao khát giành giải Nobel Hòa bình và vừa gặt hái thành công ở Trung Đông, cũng đã thể hiện sự quan tâm đến một thỏa thuận hòa bình ở Sudan. Mỹ là nước duy nhất có khả năng buộc các bên tham chiến – và những người ủng hộ nước ngoài của họ – phải ngồi lại với nhau. RSF hiện kiểm soát một lãnh thổ nhỏ không có đường ra biển. Một số nhà phân tích cho rằng các nhà lãnh đạo của họ sẽ chịu ký một thỏa thuận hòa bình, trong đó trao cho họ Darfur (và vàng của vùng đất này) cùng với một phần quyền lực ở trung ương, để nhượng lại phía đông cho SAF. Một thỏa thuận như vậy có thể chấm dứt tiếng súng, nhưng sẽ không tốt cho việc Sudan quay trở lại chế độ dân sự.

Trò chơi chính trị ở Hungary

Năm nào cũng có bầu cử ở đâu đó trong Liên minh châu Âu, một câu lạc bộ gồm 27 nền dân chủ, và các chính phủ từ Athens đến Helsinki thường xuyên thất bại. Những thay đổi quyền lực như vậy thường làm tê liệt EU, nhưng cuộc bỏ phiếu quan trọng nhất năm 2026 có thể có tác dụng ngược lại. Đó là bởi vì nó có thể loại bỏ một trong những nhân tố gây khó chịu nhất của châu Âu.

Vào mùa xuân năm sau, Viktor Orban và Đảng Fidesz của ông sẽ ra tranh cử lần thứ bảy. Thủ tướng Hungary “tự hào là người không theo chủ nghĩa tự do” này đã nắm quyền từ năm 2010. Quan hệ thân thiết của ông với Donald Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putin là điều khiến hầu hết các nhà lãnh đạo EU khác khó chịu. Tuy Orban không ngăn chặn các lệnh trừng phạt của EU đối với Nga hay các cuộc đàm phán gia nhập của Ukraine, nhưng ông đã đòi một cái giá rất cao để cho phép chúng được tiến hành.

Do đó, hầu hết các nhà lãnh đạo đều muốn thấy ông ra đi, và giờ đây, khả năng kịch bản đó xảy ra là rất cao. Fidesz đang xếp thứ hai, với một khoảng cách khá xa so với Tisza, đảng tự xưng là mặt trận thống nhất chống lại Orban. Châu Âu và Nhà Trắng sẽ theo dõi sát sao cuộc bầu cử này, dù là với những cảm xúc khác nhau.

Nga mở rộng chiến tranh ở Ukraine

Một bóng ma đang ám lấy châu Âu: đó là cuộc xung đột trực tiếp với Nga. Các cuộc tấn công mạng và phá hoại đang gia tăng. Máy bay không người lái của Nga gần đây còn bay qua Ba Lan, Đức, và Đan Mạch, dẫn đến việc đóng cửa các sân bay dân sự. Các nước Baltic đang diễn tập sơ tán quy mô lớn trong trường hợp Nga xâm lược.

Những hành động khiêu khích trong vùng xám của Nga – dự kiến sẽ leo thang vào năm 2026 – là dấu hiệu của sự suy yếu hơn là sức mạnh. Bị sa lầy trên chiến trường Ukraine, Putin sẽ muốn leo thang ở những nơi khác. Ông tính toán rằng mối đe dọa mà người châu Âu cảm nhận càng lớn, thì họ càng ưu tiên việc tái vũ trang của chính mình hơn là hỗ trợ Ukraine, theo đó làm suy yếu khả năng phòng thủ của nước này.

Nhưng nguồn lực của Putin không phải là vô hạn. Doanh thu dầu mỏ sụt giảm đang hạn chế chi tiêu quân sự của ông và các cuộc thăm dò dư luận cho thấy người dân Nga đã mệt mỏi với “chiến dịch quân sự đặc biệt” của ông. Putin có thể nghĩ rằng lựa chọn tốt nhất của mình là đóng băng giai đoạn chiến đấu của chiến tranh và biến nó thành một cuộc chiến vĩnh viễn với những đợt bùng phát không thường xuyên.

Theo Nghiên Cứu Quốc Tế

Tags: Hoa kỳ, Nga, tin tức thế giới, Ukraine