Stop Expansionism - Chống Bành Trướng

Tổng thống Bashar al-Assad, người đã gây ra nỗi sợ hãi và sức mạnh ở Syria trong hơn hai thập kỷ, đã trốn khỏi đất nước vào ban đêm — và bằng một bài phát biểu chính trị giả mạo.

Hình – Một biểu ngữ có hình cựu Tổng thống Bashar al-Assad treo ở phía bắc Hama, Syria, đã bị bôi bẩn sau khi ông bị lật đổ vào tháng này.Tín dụng…David Guttenfelder/Thời báo New York.

Ben HubbardFarnaz FassihiChristina Goldbaum Và Hwaida Saad từ Syria 

• Xuất bản ngày 21 tháng 12 năm 2024. Cập nhật ngày 22 tháng 12 năm 2024, 12:35 chiều ET

Khi quân nổi dậy tiến về thủ đô Damascus của Syria vào ngày 7 tháng 12, các nhân viên tại Dinh Tổng thống trên đỉnh đồi đã chuẩn bị cho một bài phát biểu mà họ hy vọng sẽ dẫn đến một kết thúc hòa bình cho cuộc nội chiến kéo dài 13 năm.

Các trợ lý của Tổng thống Bashar al-Assad đang động não về các ý tưởng truyền tải thông điệp. Một đoàn làm phim đã dựng máy quay và đèn gần đó. Đài truyền hình nhà nước Syria đã sẵn sàng phát sóng sản phẩm hoàn thiện: bài phát biểu của ông al-Assad công bố kế hoạch chia sẻ quyền lực với các thành viên của phe đối lập chính trị, theo ba người tham gia vào quá trình chuẩn bị.

Theo một người trong cung điện có văn phòng gần văn phòng tổng thống, làm việc tại cung điện, ông al-Assad, người đã sử dụng nỗi sợ hãi và vũ lực để duy trì chế độ độc tài của mình ở Syria trong hơn hai thập kỷ, không hề tỏ ra lo lắng với nhân viên của mình.

Người trong cuộc cho biết các phụ tá của ông al-Assad đã được thông báo rằng lực lượng phòng thủ của thủ đô đã được tăng cường, bao gồm cả Sư đoàn Thiết giáp số 4 hùng mạnh của Quân đội Syria do anh trai của tổng thống là Maher al-Assad chỉ huy.

Tất cả bọn họ đều đã bị lừa.

Theo sáu quan chức chính phủ và an ninh Trung Đông, vào lúc chạng vạng, tổng thống đã rời khỏi thủ đô, bí mật bay đến một căn cứ quân sự của Nga ở miền bắc Syria và sau đó lên máy bay phản lực của Nga tới Moscow.

Theo hai viên chức Iraq, Maher al-Assad đã chạy trốn riêng vào tối hôm đó cùng với các sĩ quan quân đội cấp cao khác qua sa mạc đến Iraq. Hiện vẫn chưa rõ vị trí hiện tại của ông.

Bashar al-Assad đã rời khỏi đất nước một cách bí mật đến nỗi một số phụ tá của ông vẫn ở lại cung điện nhiều giờ sau khi ông rời đi, chờ đợi một bài phát biểu mà không bao giờ đến, người trong cuộc cho biết. Sau nửa đêm, có tin rằng tổng thống đã ra đi, và họ đã bỏ chạy trong hoảng loạn, để lại cánh cổng cung điện mở toang cho những kẻ nổi loạn sẽ xông vào vài giờ sau đó.

Xem hình: Lực lượng phiến quân trong tháng này ở Damascus, Syria, ăn mừng sự sụp đổ của ông al-Assad, sự kiện đã chấm dứt đột ngột 50 năm cai trị độc đoán của gia đình ông đối với đất nước.Tín dụng…Daniel Berehulak/Thời báo New York

Xem hình: Người dân Damascus bên ngoài Dinh Tổng thống, nơi hiện đang được quân nổi dậy bảo vệ.Tín dụng…Nicole Tung cho tờ New York Times

Sự sụp đổ của ông al-Assad đã đột ngột chấm dứt 50 năm cai trị độc đoán của gia đình ông đối với Syria, khiến các nạn nhân và kẻ thù của ông hân hoan, làm xáo trộn bản đồ chiến lược của Trung Đông và đưa Syria vào một quỹ đạo mới không chắc chắn.

Theo các báo cáo bí mật mà tờ New York Times xem xét, trong những ngày cuối cùng nắm quyền, ông al-Assad đã cầu xin sự giúp đỡ quân sự nước ngoài từ Nga, Iran và Iraq nhưng vô ích vì chính cơ quan tình báo quân đội của ông đã ghi nhận sự sụp đổ của lực lượng này theo thời gian thực.

Theo bốn viên chức khu vực tham gia đàm phán, các nhà ngoại giao từ nửa tá quốc gia đã tìm cách đẩy ông ra khỏi quyền lực một cách hòa bình để tránh cho thành phố cổ Damascus khỏi một cuộc chiến đẫm máu giành quyền kiểm soát. Một viên chức cho biết, một đề xuất là ông chuyển giao quyền lực cho chỉ huy quân sự của mình, về cơ bản là chấp nhận một cuộc đảo chính.

Bản tường thuật về sự sụp đổ của ông al-Assad, phần lớn chưa từng được báo cáo trước đây, dựa trên các cuộc phỏng vấn với các quan chức Syria, Iran, Iraq và Thổ Nhĩ Kỳ; các nhà ngoại giao có trụ sở tại Damascus; cũng như những người cộng sự của ông al-Assad và quân nổi dậy tham gia vào cuộc lật đổ ông. Nhiều người trong số họ đã nói chuyện với điều kiện giấu tên, viện dẫn các nghi thức ngoại giao hoặc sợ bị trả thù từ những tàn dư của chế độ cũ — hoặc từ những quân lật đổ chế độ.

Bây giờ, quân nổi dậy canh gác Dinh Tổng thống . Nhà của ông al-Assad đã bị bọn cướp bóc lục tung. Và những người Syria vẫn trung thành với ông qua nhiều năm nội chiến tức giận vì ông đã bỏ đi mà không nói một lời, bỏ mặc họ cho số phận.

“Vì sự an toàn của bản thân, ngài đã hy sinh tất cả người của mình?” Người trong cung điện nói, người này đã may mắn thoát được trước khi quân nổi dậy đến.

Trốn tránh những ông chủ mới Syria ở xa Damascus, ông vẫn đang phải đấu tranh để đối phó với sự ra đi đột ngột của ông al-Assad.

“Đây là sự phản bội mà tôi không thể tin được”, ông nói.

Khi Aleppo thất thủ, ‘Cuộc sống vẫn bình thường’

Vào cuối tháng 11, khi quân nổi dậy từ phía tây bắc Syria phát động một cuộc tấn công nhằm đẩy lùi lực lượng của ông al-Assad, tổng thống đã ở một châu lục xa xôi để tham dự một sự kiện gia đình vui vẻ, con trai cả của ông, Hafez al-Assad, đang bảo vệ luận án tiến sĩ của mình tại Đại học Tổng hợp Moscow.

Tập trung tại một khán phòng rộng rãi ốp gỗ trên ngọn đồi nhìn xuống thủ đô nước Nga là vợ của ông al-Assad, Asma al-Assad, và hai ông bà của Hafez.

Luận văn dài 98 trang — “Các câu hỏi số học về đa thức trong trường số đại số” — có lẽ không thu hút được nhiều độc giả. Nhưng nó có một lời đề tặng độc đáo: “Tới những người tử vì đạo của Quân đội Ả Rập Syria, nếu không có sự hy sinh quên mình của họ, không ai trong chúng ta tồn tại được.”

Bashar al-Assad cũng ở Moscow lúc đó, ông không tham dự cuộc phòng thủ đất nước. Trở về quê nhà Syria, quân đội mà con trai ông ca ngợi là anh hùng đang sụp đổ trước cuộc tiến công của quân nổi dậy.

Trong 13 năm, ông al-Assad đã vùng vẫy trong một cuộc nội chiến tàn khốc chống lại các nhóm vũ trang tìm cách lật đổ ông. Cuộc xung đột đã tàn phá đất nước, giết chết hơn nửa triệu người, tạo ra hàng triệu người tị nạn. Iran và đồng minh của ông, nhóm chiến binh Hezbollah của Lebanon, đã hỗ trợ quân đội ông, và Nga đã gửi máy bay chiến đấu không kích tàn phá các cộng đồng quân nổi dậy chống lại ông.

Xem hình: Một tấm áp phích mô tả ông al-Assad và thủ lĩnh Hezbollah lúc bấy giờ, Hassan Nasrallah, vào năm 2014 tại Syria. Hezbollah đã hỗ trợ quân đội của ông al-Assad trong cuộc nội chiến kéo dài 13 năm ở Syria.Tín dụng…Sergey Ponomarev cho tờ New York Times

Xem hình: Người dân Syria phải di dời do giao tranh trong chiến tranh tại một nơi trú ẩn khẩn cấp vào năm 2020 ở Idlib. Cuộc xung đột đã tạo ra hàng triệu người tị nạn.Tín dụng…Ivor Prickett cho tờ New York Times

Khoảng năm 2020, cuộc chiến dường như đi vào bế tắc. Nền kinh tế Syria bị tàn phá và phần lớn lãnh thổ nước này đã nằm ngoài tầm tay của ông al-Assad. Tuy nhiên, ông vẫn nắm quyền và gần đây đang nỗ lực để thoát khỏi vị thế là một kẻ bị ruồng bỏ trên trường quốc tế.

“Cuộc sống vẫn bình thường và mọi người đều hướng tới tương lai”, một người trong cung điện, người từng làm việc nhiều năm bên cạnh ông al-Assad, nhớ lại.

Vào ngày 30 tháng 11, một liên minh quân nổi dậy do Hayat Tahrir al-Sham, một nhóm Hồi giáo có nguồn gốc từ Al Qaeda, lãnh đạo, đã chiếm giữ thành phố Aleppo ở phía bắc, một trung tâm kinh tế lớn, gây sốc cho khắp Trung Đông. Ông al-Assad vội vã trở về Damascus và thấy nhân viên của mình không thoải mái, người trong cung điện nhớ lại, mặc dù không ai nghĩ rằng thủ đô dễ có thể bị tổn thương.

Nhận thức rằng quân đội của mình đã bị suy yếu sau nhiều năm chiến đấu, ông al-Assad đã tìm kiếm sự giúp đỡ từ các thế lực nước ngoài đã từng giúp đỡ ông trước đây.

Tại Tehran, các chỉ huy cấp cao Quân đoàn Vệ binh Cách mạng Hồi giáo đã tổ chức các cuộc họp khẩn cấp để tìm cách hỗ trợ ông al-Assad, theo ba quan chức Iran, bao gồm hai thành viên của Quân đoàn Vệ binh Cách mạng. Hai ngày sau khi Aleppo thất thủ, Bộ trưởng Ngoại giao Iran, Abbas Araghchi, đã đến (Syria), công khai khẳng định rằng Damascus vẫn ổn định. Các máy quay truyền hình đã quay cảnh ông tạo dáng chụp ảnh với các gia đình trên phố và ăn tại một nhà hàng shawarma nổi tiếng với người đồng cấp Syria của mình. Ông đã thề với các phương tiện truyền thông Iran rằng Iran sẽ sát cánh cùng ông al-Assad đến cùng.

Xem hình: Tháp kiểm soát chính tại sân bay Aleppo sau cuộc chiến giành quyền kiểm soát.Tín dụng…Ivor Prickett cho tờ New York Times

Một bức tượng ở Aleppo trước đây mô tả Bassel al-Assad, anh trai của cựu tổng thống, đang cưỡi ngựa. Gia đình Assad đã cai trị Syria trong nửa thế kỷ.Tín dụng…Ivor Prickett cho tờ New York Times

Iran không có nhiều lựa chọn.

Trong suốt cuộc chiến tranh Syria, Iran đã cung cấp viện trợ quân sự to lớn để giúp ông al-Assad, gửi các chỉ huy và chiến binh của riêng mình từ Lực lượng Vệ binh Cách mạng, cũng như các biệt kích từ Hezbollah và các chiến binh từ nhiều quốc gia khác. Nhưng Hezbollah vừa bị tàn phá nặng nề bởi cuộc chiến với Israel. Israel đã giết hoặc làm bị thương hàng nghìn chiến binh của mình, phá hủy nhiều vũ khí đạn dược và sát hại hầu hết các nhà lãnh đạo cấp cao của mình. Israel cũng đã đe dọa Iran nếu đem máy bay đến Syria và bất kỳ sự huy động lực lượng mặt đất nào ở đó, khiến Iran không thể nào hỗ trợ ông al-Assad.

Ông ngoại trưởng Iran Araghchi đã nói với truyền thông nhà nước rằng ông thấy ông al-Assad bối rối và tức giận vì quân đội của ông đã không giữ được Aleppo, và tổng thống Syria “không hiểu chính xác tình hình”.  Theo hai quan chức Iran, ông al-Assad đã nói riêng với ông rằng các tướng lĩnh của ông đã mô tả việc rút quân là một động thái chiến thuật để củng cố khả năng phòng thủ của Damascus.

Người ủng hộ quan trọng khác cho al-Assad là Tổng thống Vladimir V. Putin của Nga. Nga duy trì một căn cứ quân sự ở miền bắc Syria và một căn cứ hải quân trên bờ biển Địa Trung Hải ở Tartus cho phép ông Putin thể hiện sức mạnh xa khỏi Moscow.

Ông Putin đã đến giải cứu ông al-Assad trong cuộc chiến tranh Syria năm 2015, quân đội Nga đã áp đảo quân nổi dậy. Ông ta đã cố gắng làm trung gian hòa giải giữa ông al-Assad và Tổng thống Recep Tayyip Erdogan của Thổ Nhĩ Kỳ, người đã ủng hộ quân nổi dậy từ lâu, nhưng nỗ lực này không bao giờ tiến triển.

Trong những ngày đầu tiên quân nổi dậy tiến công sau khi Aleppo thất thủ, ông al-Assad cảm thấy mối quan hệ giữa mình và ông Putin đột nhiên lạnh nhạt, một người trong cung điện và một quan chức Thổ Nhĩ Kỳ cho biết: Nhà lãnh đạo Nga đã từ chối nghe điện thoại với ông Assad.

‘Không có kế hoạch chiến đấu’

Sau khi chiếm Aleppo, quân nổi dậy tiếp tục tiến về phía nam và chiếm giữ thành trì Hama của Assad, một cú sốc bất ngờ khác đối với chế độ.

Cuộc tiến công nhanh chóng của quân nổi dậy đã cho thấy sự thối nát sâu sắc bên trong quân đội của ông al-Assad. Những khó khăn kinh tế và lệnh trừng phạt nghiêm khắc đã làm rỗng ruột đồng tiền của Syria, lương binh lính giảm xuống dưới 30 đô la một tháng. Quá nhiều quân lính đã thiệt mạng đến nỗi quân đội phải dựa rất nhiều vào lính nghĩa vụ, những người được cho ăn uống thiếu thốn và trang bị với vũ khí lỗi thời.

Quân nổi loạn chủ yếu mang theo vũ khí hạng nhẹ. Nhưng họ có một lợi thế lớn, đó là máy bay không người lái, họ dùng tấn công các trung tâm chỉ huy, khiến binh lính của chế độ phải tan tác. Các báo cáo tình báo quân sự Syria, được tờ The Times xem xét, đã mô tả các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái liên tục trên khắp đất nước và lực lượng của al-Assad không có cách nào chống trả. Nhiều máy bay không người lái cất cánh từ một cánh đồng ở Tỉnh Idlib do quân nổi loạn nắm giữ ở phía tây bắc, bên cạnh một nhà kho chứa ít nhất 200 máy bay, một báo cáo cho biết.

Xem hình: Một chiếc xe tăng bị bỏ lại trong tháng này ở ngoại ô Hama, Syria, một thành trì của Assad mà quân nổi dậy đã chiếm giữ, khiến chế độ này bị sốc.Tín dụng…David Guttenfelder/Thời báo New York

Xem hình: Tuần qua, các xe quân sự của Nga di chuyển trên tuyến đường phía tây Homs, hướng về Biển Địa Trung Hải từ các căn cứ của Moscow trên khắp cả nước.Tín dụng…Nicole Tung cho tờ New York Times

Tại Tehran, các chỉ huy quân sự nước này đã nói với lãnh tụ tối cao Đại giáo chủ Ali Khamenei, rằng quân nổi dậy đang tiến quá nhanh khiến Iran không thể giúp đỡ, theo lời bốn quan chức Iran.

Bị sốc, Ayatollah Khamenei đã cử một cố vấn cấp cao, Ali Larijani, bí mật đến Damascus để nói với ông al-Assad hãy câu giờ bằng cách hứa hẹn cải tổ chính trị và một chính phủ mới bao gồm các thành viên của phe đối lập, theo bốn quan chức Iran. Ông Larijani cũng thảo luận về chủ đề đào tẩu, nêu ra khả năng là Tehran hoặc Moscow.

Nhận ra rằng Nga sẽ không cứu được mình và Iran cũng vậy, ông al-Assad đã cử bộ trưởng ngoại giao đến Baghdad, ông này đã nói với thủ tướng Iraq, Mohammed Shia al-Sudani, rằng sự sụp đổ của ông al-Assad sẽ gây nguy hiểm cho Iraq, theo ba viên chức khu vực hiểu biết về các cuộc đàm phán. Ông đã cầu xin sự hỗ trợ của quân đội Iraq, nhưng các nhà lãnh đạo cấp cao nhất của đất nước này — thủ tướng, tổng thống và chủ tịch Quốc hội — đều từ chối.

Trước công chúng, các viên chức Iran kêu gọi một giải pháp ngoại giao. Nhưng các viên chức ở Tehran đã kết luận rằng ông al-Assad sẽ không thể sống sót, theo sáu viên chức Iran, và Iran bắt đầu lặng lẽ rút nhân viên ngoại giao và quân sự khỏi Damascus.

“Họ nói với chúng tôi rằng quân nổi dậy sẽ đến Damascus vào thứ Bảy và không có kế hoạch chiến đấu nào cả,” một bản ghi nhớ nội bộ của Lực lượng Vệ binh Cách mạng mà tờ The Times đã xem. “Người dân Syria và quân đội không muốn có thêm một cuộc chiến tranh nào nữa. Mọi chuyện đã kết thúc rồi.”

‘Không ai biết gì cả’

Sự hoảng loạn bao trùm Damascus khi mặt trời mọc vào ngày 7 tháng 12. Chỉ trong đêm, quân nổi dậy đã tiến về Homs, thành phố lớn thứ ba của Syria và là trung tâm đô thị lớn cuối cùng nằm giữa quân nổi dậy và thủ đô.

Người dân đổ xô đến các cửa hàng để mua dự trữ thực phẩm trong trường hợp giao tranh trên đường phố. Những người khác đổ xăng cho xe và thoát chạy khỏi thành phố.

Theo hàng chục báo cáo tình báo quân sự ngày 6 và 7 tháng 12 mà tờ The Times đã xem, bên trong quân đội, rõ ràng là lực lượng của ông al-Assad đang thất bại.

Lực lượng (Syria) đã bị áp đảo, họ nói. Những quân nổi dậy cải trang trong quân phục đang tiến về Homs trên những chiếc xe được trang trí bằng chân dung của ông al-Assad. Các nhóm vũ trang khác đã chiếm giữ các trạm kiểm soát của quân đội ở Daraa, phía nam Damascus. Một bản ghi nhớ cho biết rằng lính Syria đã bỏ lại những chiếc xe bọc thép và vũ khí mà quân nổi dậy đã tuyên bố chiếm giữ.

“Họ đang có kế hoạch kiểm soát toàn bộ khu vực phía Nam và sau đó tiến về thủ đô”, một báo cáo khác cho biết. “Điều này sẽ xảy ra trong vòng vài giờ nữa”.

Một người trong cuộc nhớ lại rằng cảm giác báo động chưa lan đến Dinh Tổng thống. Ông al-Assad và đội ngũ nhân viên của ông đang ở trong văn phòng, cố gắng xử lý một cuộc khủng hoảng mà họ không hiểu được mức độ nghiêm trọng của nó.

Ông này nói, “Mọi người vẫn đang vạch ra các kịch bản và không ai đề xuất ý tưởng Damascus sụp đổ”.

Xem hình: Khu phố Jura Ashayah bị phá hủy trong tháng này tại Homs, thành phố lớn thứ ba của Syria và là trung tâm đô thị lớn cuối cùng nằm giữa quân nổi dậy và Damascus.Tín dụng…David Guttenfelder/Thời báo New York

Hình: Một chiến binh quân nổi dậy trong văn phòng của cố vấn cấp cao lâu năm của Bashar al-Assad tại Dinh Tổng thống bị bỏ hoang.Tín dụng…Nicole Tung cho tờ New York Times

Các nhân viên cung điện đã dành cả ngày chờ đợi bài phát biểu mà ông al-Assad sẽ ghi âm, hy vọng rằng bằng cách nào đó nó có thể ngăn chặn được bước tiến của quân nổi dậy.

Người trong cuộc cho biết: “Có rất nhiều người trong cung điện nói rằng đã đến lúc ông ấy phải xuất hiện, để ủng hộ quân đội, để trấn an người dân”.

Nhưng việc quay phim liên tục bị hoãn lại mà không có lời giải thích. Đến chạng vạng, các nhân viên không còn chắc chắn ông al-Assad ở đâu nữa, người trong cuộc cho biết.

Ở phía bên kia Trung Đông, tại Doha, Qatar, nhiều nhà môi giới quyền lực trong khu vực đã tụ họp để cố gắng tìm cách ngăn chặn tình hình ở Syria leo thang hơn nữa. Nhiều quốc gia đại diện ghét ông al-Assad nhưng đã chấp nhận rằng ông đã sống sót sau chiến tranh, và họ không tin rằng quân nổi dậy có thể chiếm giữ được Syria.

Theo ba quan chức từ các quốc gia khác nhau tham dự, trong số các quan chức có mặt từ năm quốc gia Ả Rập cùng với Thổ Nhĩ Kỳ, Nga và Iran, có nhiều người kết luận rằng đã quá muộn đối với ông al-Assad.

Tối hôm đó, quân nổi dậy tiến vào Homs, làm gia tăng nỗi lo sợ rằng Damascus sẽ là mục tiêu tiếp theo.

“Sau khi Homs thất thủ, mọi thứ trở nên rất căng thẳng và không ai biết điều gì, cả trong cung điện lẫn bên ngoài cung điện”, người trong cuộc cho biết.

‘Đốt cháy mọi thứ’

Trong khi ông al-Assad được thoải mái lựa chọn cung điện để sử dụng cho công việc chính thức, ông sống cùng vợ và ba đứa con trong một biệt thự hiện đại bốn tầng được bao quanh bởi những cây cọ và đài phun nước tại khu phố cao cấp al-Maliki của Damascus.

Sau khi ông biến mất, những người hàng xóm của ông cho biết sống gần ông là một sự phiền toái. Họ cho biết, những người lính đã chặn đường ra phố và thẩm vấn những người đến thăm. Việc lắp đặt một chảo vệ tinh hoặc máy điều hòa không khí mới đòi hỏi phải có những giao dịch phức tạp với cơ quan tình báo.

Nhưng ít nhất ông al-Assad và gia đình đã im lặng — đó là lý do tại sao những người hàng xóm giật mình khi nghe thấy tiếng lính canh của ông la hét nhiều giờ trước bình minh ngày 8 tháng 12.

“’Các anh, chạy đi, chạy đi! Chúng đang tới!’” một người hàng xóm nhớ lại cảnh họ hét lên. “’Cầu Chúa nguyền rủa hắn. Hắn đã bỏ chúng ta mà đi!’”

Theo một người lính tự cho tên là Mohammed, vì sợ bị phiến quân trả thù, tình trạng hỗn loạn cũng bao trùm một chi nhánh tình báo không quân ở nơi khác trong thành phố. Khi phiến quân tiến đến gần, lệnh bảo vệ thủ đô được đưa ra, anh ta nói. Nhưng trên điện thoại của họ, những người lính nhìn thấy hình ảnh đồng đội của họ ở nơi khác cởi bỏ quân phục và bỏ chạy.

Sau khi màn đêm buông xuống, mệnh lệnh của họ thay đổi.

“Đốt tất cả mọi thứ: tài liệu, hồ sơ và ổ cứng,” Mohammed nhớ lại lời được bảo. “Lúc này, tôi và các đồng nghiệp đều cảm thấy chế độ đang sụp đổ.”

Ông cũng cho biết ông đã thay quần áo thường dân và đi ra khỏi căn cứ.

Bên trong cung điện, từng giờ trôi qua trong khi các phụ tá của ông al-Assad chờ đợi bài phát biểu, người trong cuộc kể lại.

“Tôi chưa bao giờ nghĩ đến chuyện ông ấy đã bỏ trốn”, ông nói.

Sau nửa đêm, họ nhận được cuộc gọi thông báo rằng tổng thống đã trốn thoát, ông nói. Sau đó, người đứng đầu bộ phận an ninh của khu vực gọi điện để nói rằng lính canh đã đi và ông cũng sẽ rời đi.

Người trong cuộc cho biết, nỗi kinh hoàng ập đến, và anh ta chạy đến xe của mình, thấy cung điện trống rỗng và cổng mở. Anh ta vội vã trốn đi, anh ta nói, kết luận khi lái xe rằng thực ra chưa bao giờ có kế hoạch cho một bài phát biểu. Anh ta tin rằng đó là một mưu mẹo để đánh lạc hướng đội ngũ nhân viên của ông al-Assad trong khi tổng thống lẻn đi.

“Ông ta đã lừa chúng tôi,” người trong cuộc nói. “Ông ta vẫn còn được lòng dân chúng sao? Không. Ngược lại. Ông ta đã phản bội chúng tôi.”

Phía bắc Damascus, Bilal Shahadi, 26 tuổi, nằm trong số hàng ngàn tù nhân bị giam giữ tại nhà tù Sednaya, một nhà tù tàn bạo đến nỗi Tổ chức Ân xá Quốc tế gọi đây là “lò giết người”.

Xem hình: Bilal Shahadi, 26 tuổi, đang trưng bày những vết sẹo do bị tra tấn gần đây tại nhà tù Sednaya, nơi mà Tổ chức Ân xá Quốc tế gọi là “lò giết người”.Tín dụng…Daniel Berehulak/Thời báo New York

Trong hai năm ở đó, mỗi ngày của Shahadi bắt đầu bằng việc lính canh hét lớn, “Súc vật, mày tới đây!” để các tù nhân gọi tên từng tù nhân một — một cuộc điểm danh ảm đạm để xem có ai chết qua đêm không.

Trước bình minh ngày 8 tháng 12, ông thức dậy vì tiếng xô đẩy trong phòng giam đông đúc và tiếng nói bên ngoài hét lên, “Chúa thật vĩ đại!”

Anh ta tiến về phía cửa và ngạc nhiên, anh ta đẩy cửa ra rồi bước ra ngoài.

Ông cho biết một cai ngục đã mở một phòng giam và bỏ trốn, bỏ lại chìa khóa. Những tù nhân đầu tiên ra ngoài đã mở khóa các phòng giam khác.

Ông Shahadi xé toạc nhà tù. Trong văn phòng của lính canh, ông nói, ông tìm thấy một tấm áp phích của ông al-Assad, ông đã đốt nó bằng bật lửa. Ông lên đường cùng hàng ngàn người khác, reo hò và khóc lóc khi họ đi bộ về nhà.

“Đó là một giấc mơ,” anh nhớ lại. “Tất cả đều giống như một giấc mơ.”

Hình: Nhà tù Sednaya ở Damascus vào ngày 9 tháng 12, một ngày sau khi một lính canh mở khóa một phòng giam và bỏ trốn, để lại chìa khóa.Tín dụng…Daniel Berehulak/Thời báo New York

---

Tác giả bài viết: Anton Troianovski tường thuật từ Berlin, Jacob Roubai từ Beirut và Falih Hassan từ Baghdad.

Ben Hubbard là trưởng văn phòng Istanbul, phụ trách Thổ Nhĩ Kỳ và khu vực xung quanh. Thêm thông tin về Ben Hubbard

Farnaz Fassihi là trưởng phòng Liên hợp quốc của The Times, phụ trách mảng đưa tin về tổ chức này, đồng thời cũng đưa tin về Iran và cuộc chiến ngầm giữa Iran và Israel. Bà sống tại New York. Thêm thông tin về Farnaz Fassihi

Christina Goldbaum là trưởng văn phòng Afghanistan và Pakistan của Tờ Times, phụ trách mảng đưa tin về khu vực này.

Theo báo New York Times, ngày 21 tháng 12 năm 2024.

e Times, phụ trách mảng đưa tin về khu vực này. Thêm thông tin về Christina Goldbaum

Tags: al assad, Nga, Syria, tin tức thế giới, độc tài