Các nước NATO có thể ngừng mua dầu của Nga theo yêu cầu của Trump không?
Ngày 15 tháng 9 năm 2025 17:44 CET
Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump cho biết các nước NATO nên ngừng mua dầu của Nga nếu họ muốn Washington thắt chặt lệnh trừng phạt đối với Moscow – nhưng việc thực hiện điều này có thể tốn thời gian và đầy thách thức.
Hiện chỉ có ba quốc gia NATO nhập khẩu dầu thô của Nga: Hungary, Slovakia và Thổ Nhĩ Kỳ. Trong số đó, Thổ Nhĩ Kỳ là nước nhập khẩu lớn nhất.
“Theo dữ liệu của chúng tôi, (Thổ Nhĩ Kỳ) là nước nhập khẩu dầu lớn thứ ba của Nga trên toàn cầu”, Petras Kanitas, một nhà phân tích tại Trung tâm Nghiên cứu Năng lượng và Không khí Sạch (CREA) có trụ sở tại Vilnius, phát biểu với RFE/RL vào ngày 15 tháng 9.
“Thổ Nhĩ Kỳ mua dầu của Nga chủ yếu vì giá dầu được giảm mạnh”, ông nói thêm. “Họ cũng được hưởng lợi từ việc lọc dầu thô của Nga và bán các sản phẩm nhiên liệu cho châu Âu.”
Trump đã nhiều lần nói về việc áp thuế quan thứ cấp đối với các nước nhập khẩu dầu của Nga và đã công bố điều này đối với Ấn Độ. Trong bài đăng trên Truth Social ngày 13 tháng 9 , ông kêu gọi “tất cả các quốc gia NATO” ngừng nhập khẩu như vậy.
“Cho đến nay, những lời đe dọa của Trump chủ yếu nhắm vào Ấn Độ và ở một mức độ nào đó là Trung Quốc. Thổ Nhĩ Kỳ chưa bao giờ nằm trong số đó. Vì vậy, đây là một diễn biến mới thú vị”, Benjamin Hilgenstock, chuyên gia kinh tế cấp cao tại Viện KSE có trụ sở tại Kyiv, một tổ chức tư vấn, cho biết.
Ý tưởng này nhằm vào nền kinh tế Nga bằng cách cắt đứt một trong những mặt hàng xuất khẩu chính của nước này, buộc Điện Kremlin phải đàm phán nghiêm túc về việc chấm dứt cuộc chiến toàn diện mà nước này phát động chống lại Ukraine vào năm 2022.
Hilgenstock, đồng thời là thành viên cộng tác tại Hội đồng quan hệ đối ngoại Đức, cho biết việc mất đi lượng xuất khẩu từ Thổ Nhĩ Kỳ sẽ là vấn đề lớn đối với Moscow.
“Điều này có thể có nghĩa là họ phải giảm giá cao hơn cho những người mua khác để chuyển hướng khối lượng này”, ông nói với RFE/RL.
Nhưng nhu cầu dầu mỏ của Thổ Nhĩ Kỳ đối với Nga xuất phát từ những thế lực kinh tế hùng mạnh mà Ankara sẽ không dễ dàng bỏ qua. Một số nhà máy lọc dầu của họ nhập khẩu 90% dầu thô từ Nga; việc chuyển đổi này không thể diễn ra trong một sớm một chiều. Thổ Nhĩ Kỳ, không giống như Ấn Độ và Trung Quốc, cũng là một nước nhập khẩu lớn các sản phẩm dầu tinh chế của Nga.
Hilgenstock cho biết: “Tất nhiên, đối với Thổ Nhĩ Kỳ, [việc chấm dứt nhập khẩu] sẽ là một thách thức, cũng giống như đối với Hungary và Cộng hòa Slovakia, những nước chưa có bất kỳ biện pháp nào để đa dạng hóa nguồn cung cấp của mình”.
Ngoài vấn đề kinh tế, chính trị cũng sẽ khiến việc thúc đẩy Thổ Nhĩ Kỳ cắt giảm nguồn cung từ Nga trở nên phức tạp hơn. Vì không phải là thành viên Liên minh Châu Âu, Thổ Nhĩ Kỳ không phải chịu áp lực tương tự như Hungary hay Slovakia.
Hungary và Slovakia
Cả Budapest và Bratislava đều nhiều lần tuyên bố rằng họ phụ thuộc vào dầu mỏ của Nga thông qua đường ống Druzhba.
Vào tháng 8, khi các cuộc không kích của Ukraine liên tục khiến đường ống này không thể hoạt động, Bộ trưởng Ngoại giao Hungary Peter Szijarto đã phát biểu “nếu việc giao hàng qua đường ống Druzhba không thể thực hiện được trong một thời gian dài, thì việc cung cấp dầu cho Hungary và Slovakia cũng sẽ không thể thực hiện được”.
Tuy nhiên, EU đã đặt mục tiêu thoát khỏi việc nhập khẩu năng lượng từ Nga vào năm 2027 bằng cách sử dụng các quy tắc thị trường nội bộ của EU, nghĩa là quyết định này không thể bị Hungary hoặc Slovakia phủ quyết.
Các nhà phân tích cho biết cả hai nước đều có thể nhập khẩu dầu qua đường ống Adria, thông qua Croatia.
“Đa dạng hóa không phải là vấn đề kỹ thuật không thể giải quyết mà là vấn đề về ý chí chính trị và kinh tế”, Tamas Pletser, nhà phân tích dầu khí tại Erste Bank, phát biểu với Ban Hungary của RFE/RL vào đầu tháng này.
“Điều này sẽ làm nhiên liệu đắt hơn, nhưng miễn là có thị trường tự do thì sẽ không có tình trạng thiếu hụt”, ông nói thêm.
Nhà phân tích năng lượng Kanitas của CREA chỉ ra rằng đầu năm nay, Cộng hòa Séc đã thành công trong việc thoái vốn hoàn toàn khỏi nguồn cung cấp dầu mỏ của Nga – một động thái mà nước này cam kết thực hiện ngay sau cuộc xâm lược toàn diện của Nga vào Ukraine vào năm 2022.
“Họ đã giữ lời hứa”, ông nói, nhưng cũng nói thêm rằng Thủ tướng Hungary Viktor Orban “có mối quan hệ tốt với Tổng thống Trump. Tôi cho rằng có thể sẽ có một số sự miễn trừ hoặc điều gì đó tương tự”.
Điện Kremlin muốn hạ nhiệt nền kinh tế Nga. Tại sao điều đó có thể là vấn đề?
Thuế quan thứ cấp
Bài đăng của Trump cũng kêu gọi các nước NATO xem xét áp thuế 50-100 phần trăm đối với Trung Quốc để trừng phạt nước này vì đã hỗ trợ cỗ máy chiến tranh của Nga.
Lời kêu gọi này được đưa ra trong bối cảnh Washington đang vướng vào một cuộc đối đầu thương mại căng thẳng với Trung Quốc. Trump đã nhiều lần lùi thời hạn chót của chính mình để Trung Quốc chấp nhận các điều khoản thương mại mới hoặc phải đối mặt với mức thuế quan mới khổng lồ – vì Trung Quốc vẫn không hề tỏ ra nhượng bộ.
Tuyên bố của Trump được Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa Lindsay Graham , người đã thúc đẩy luật áp dụng thuế quan thứ cấp lớn để kìm hãm các đối tác thương mại của Nga, ủng hộ.
“Đã đến lúc châu Âu phải noi gương Tổng thống Trump và nhắm vào Trung Quốc và Ấn Độ”, ông nói với chương trình Meet The Press của đài NBC. “Trung Quốc và Ấn Độ sẽ thay đổi cách hành xử với Putin. Cuộc chiến này sẽ kết thúc.”
Giấc mơ viển vông của Putin? Tại sao Trung Quốc và Nga vẫn khó có thể xây dựng sức mạnh Siberia-2
Nhưng vì châu Âu đã chấp nhận mức tăng thuế quan cao như cái giá phải trả để làm ăn với Washington nên họ càng cần phải duy trì hoạt động thương mại với Trung Quốc.
Vào ngày 15 tháng 9, Bộ Ngoại giao Bắc Kinh đã cảnh báo về “các biện pháp đối phó cứng rắn” nếu các nước NATO “áp thuế lên Trung Quốc”.
Không có nhà lãnh đạo châu Âu nào đề cập đến việc tăng thuế quan. Cũng không có dấu hiệu nào cho thấy động thái cắt giảm nhập khẩu dầu.
Hilgenstock cho biết để đạt được điều đó, Trump có thể cần phải đích thân can thiệp với các nhà lãnh đạo Hungary, Slovakia và Thổ Nhĩ Kỳ.
“Đây thực sự là cuộc trò chuyện mà ông Trump phải có với những người bạn của mình là (Viktor) Orban, (Robert) Fico và (Recep Tayyip) Erdogan.”
- Ray FurlongRay Furlong là Phóng viên Quốc tế Cấp cao của Đài RFE/RL. Ông đã đưa tin cho Đài RFE/RL từ khu vực Balkan, Kazakhstan, Georgia và nhiều nơi khác kể từ khi gia nhập công ty vào năm 2014. Trước đó, ông đã làm việc 17 năm cho BBC với tư cách là phóng viên quốc tế tại Prague và Berlin, và là phóng viên quốc tế lưu động khắp châu Âu và Liên Xô cũ.
Âu Châu Tự Do
Overlay4
Total Users : 2323407
Views This Month : 1970
Total views : 8194303
Server Time : 2025-09-17