Stop Expansionism - Chống Bành Trướng

Phát hành trái phiếu khu vực đạt mức cao kỷ lục trong bối cảnh giảm phát ngày càng trầm trọng

Thị trường bất động sản trì trệ của Trung Quốc đã khiến nhiều chính quyền địa phương phải phụ thuộc vào nợ do không thể bán được bất động sản. © ReutersYUSHO CHO

Ngày 3 tháng 12 năm 2025 03:38 JST

TOKYO — Nợ chính quyền địa phương của Trung Quốc tiếp tục tăng vọt do tình trạng suy thoái kéo dài trong thị trường bất động sản đã dẫn đến việc giảm thu nhập từ việc bán bất động sản, đẩy lượng phát hành trái phiếu chính quyền địa phương trong năm lên mức cao kỷ lục.

Tổng số nợ của chính quyền địa phương và các công cụ tài chính địa phương (LGFV) tài trợ cho các dự án hiện ước tính lên tới 134 nghìn tỷ nhân dân tệ (bằng 18,9 nghìn tỷ đô la). Việc hạ lãi suất có thể tạm thời giải quyết được vấn đề, nhưng lại kéo dài tình trạng giảm phát.

Bộ Tài chính Trung Quốc cho biết trong thông báo vào tháng 10 rằng “Chúng tôi đã dành riêng 500 tỷ nhân dân tệ cho các chính quyền địa phương”, giải thích rằng họ đã chấp thuận việc mở rộng nợ bổ sung.

Số tiền này sẽ được sử dụng để giảm nợ của chính quyền địa phương và các hóa đơn chưa thanh toán, cũng như cho các dự án đầu tư.

Ông Li Dawei, người đứng đầu bộ phận quản lý nợ mới của Bộ, cho biết: “Hiện tại, chính quyền địa phương đang tập trung vào việc phát hành trái phiếu, phát hành nhanh chóng và nhận được lợi ích càng sớm càng tốt”.

Tính đến cuối tháng trước, tổng giá trị phát hành trái phiếu chính quyền địa phương năm nay đã vượt quá 10 nghìn tỷ nhân dân tệ. Con số này vượt quá tổng giá trị phát hành của cả năm ngoái – 9,7 nghìn tỷ nhân dân tệ – và đã lập kỷ lục về khối lượng phát hành lớn nhất trong một năm. Dư nợ trái phiếu chính quyền địa phương đã đạt 54 nghìn tỷ nhân dân tệ.

Có nhiều yếu tố dẫn đến sự gia tăng này. Thứ nhất là sự sụt giảm doanh thu của chính quyền địa phương do thị trường bất động sản suy thoái. Tổng giá trị bất động sản do chính quyền địa phương bán ra từ tháng 1 đến tháng 10 chỉ đạt gần 2,5 nghìn tỷ nhân dân tệ. Năm 2021, giá trị này đạt hơn 8,7 nghìn tỷ nhân dân tệ cho cả năm.

“Hơn 10% bất động sản được rao bán nhưng không có ai mua”, You Zipei, nhà phân tích tại Zhongtai International Securities, cho biết. You nói rằng thị trường đang điều chỉnh thêm và dự kiến ​​tổng giá trị giao dịch bất động sản năm 2025 sẽ đạt khoảng 3 nghìn tỷ nhân dân tệ, giảm hơn 5 nghìn tỷ nhân dân tệ so với thời kỳ đỉnh điểm.

Một lý do khác khiến chính quyền địa phương phát hành nhiều trái phiếu hơn là nợ ẩn. Nợ ẩn là khoản tiền huy động được thông qua các phương tiện như trái phiếu doanh nghiệp do các công ty tài chính của chính quyền địa phương phát hành, hoặc các công ty đầu tư do chính quyền địa phương sở hữu.

Không có dữ liệu chính xác về số dư nợ của các LGFV này. Theo nhà cung cấp dữ liệu DZH của Trung Quốc, tổng số nợ có lời do khoảng 4.000 LGFV phát hành là 87 nghìn tỷ nhân dân tệ vào cuối năm ngoái. Cộng thêm 47 nghìn tỷ nhân dân tệ trái phiếu chính quyền địa phương, tổng số nợ lên tới 134 nghìn tỷ nhân dân tệ.

Quỹ Tiền tệ Quốc tế ước tính nợ LGFV ở Trung Quốc là 65 nghìn tỷ nhân dân tệ vào năm 2024. Mặc dù có nhiều ước tính khác nhau, nhưng quan điểm chung là chính quyền địa phương ở Trung Quốc có khoản nợ ngoài bảng cân đối kế toán từ 60 nghìn tỷ nhân dân tệ đến 80 nghìn tỷ nhân dân tệ.

Một công ty vẫn có thể tồn tại ngay cả khi nợ lớn miễn là vẫn tạo ra lợi nhuận, nhưng các công ty LGFV có lợi nhuận thấp, với gần 10% bị lỗ. Chỉ 3% các công ty LGFV có tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu trên 4%.

Trong khi tổng lợi nhuận ròng của các LGFV trong năm tài chính kết thúc vào tháng 12 năm 2024 là khoảng 550 tỷ nhân dân tệ, họ đã nhận được hơn 1 nghìn tỷ nhân dân tệ tiền trợ cấp. Gần 50% số LGFV này đang ở mức lỗ khi không tính đến trợ cấp. Xét đến các dự án mà họ tài trợ là các dự án cơ sở hạ tầng có lợi nhuận thấp, các đơn vị này sẽ phải đối mặt với một chặng đường dài để trả nợ.

Bất chấp khoản nợ khổng lồ, các LGFV vẫn có thể tiếp tục hoạt động nhờ vào sự bảo lãnh ngầm của chính phủ và lãi suất thấp nhờ tình trạng giảm phát kéo dài. Mùa thu năm ngoái, chính quyền Tập Cận Bình đã phê duyệt việc phát hành thêm 10 nghìn tỷ nhân dân tệ trái phiếu chính quyền địa phương để chuyển nợ LGFV cho các chính quyền địa phương. Chính phủ rất mong muốn tránh một cuộc khủng hoảng tài chính do LGFV gây ra.

Lợi suất trái phiếu doanh nghiệp trung bình do các LGFV phát hành tại thành phố Bắc Kinh năm nay là 2,1%, giảm 1,4 điểm phần trăm so với năm 2021. Mức giảm này tương đương với mức giảm của trái phiếu chính phủ quốc gia. Tình hình tài chính của các chính quyền địa phương đang được hỗ trợ bởi chính sách nới lỏng tiền tệ của Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBoC) nhằm thúc đẩy nền kinh tế đang trì trệ.

Mặc dù giảm phát giúp giải quyết vấn đề nợ nần, nhưng về lâu dài nó cũng khiến vấn đề trở nên khó giải quyết hơn.

Điều kiện Domar là một chỉ báo để xác định sự ổn định tài khóa. Ý tưởng cơ bản là tính bền vững tài khóa khó có thể bị ảnh hưởng miễn là tốc độ tăng trưởng kinh tế danh nghĩa vượt quá lãi suất danh nghĩa.

Yusuke Miura tại Viện nghiên cứu NLI cho biết: “Với tốc độ tăng trưởng danh nghĩa của Trung Quốc đang giảm xuống mức 3% và lãi suất danh nghĩa chỉ dưới 2%, khoảng cách đang dần thu hẹp”.

Phần lớn trái phiếu chính phủ Trung Quốc được định giá bằng đồng Nhân dân tệ. Với thặng dư tài khoản vãng lai lớn, trái phiếu chính quyền địa phương khó có thể cạn kiệt người mua trong tương lai gần. Tuy nhiên, chính phủ Trung Quốc nhận thức rõ tình hình tài khóa đang xấu đi. Chính phủ đã bắt đầu kiềm chế chi tiêu lớn và nguy cơ giảm phát do cầu yếu sẽ ngày càng tăng.

Theo Nikkei Asia ngày 3 tháng 12, 2025