Stop Expansionism - Chống Bành Trướng

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Lực lượng Tuần duyên Mỹ cho biết họ đang “tích cực truy đuổi” một tàu chở dầu trên đường đến Venezuela, trong chiến dịch thứ hai như vậy được thực hiện vào cuối tuần qua. Họ tuyên bố con tàu này là “một phần trong hành vi trốn tránh lệnh trừng phạt bất hợp pháp của Venezuela.” Hôm thứ Bảy, các quan chức đã lên một con tàu tương tự, được cho là đang chở “dầu bị đánh cắp.” Trước đó, Donald Trump đã ra lệnh “phong tỏa toàn diện” các tàu chở dầu chịu lệnh trừng phạt ra hoặc vào Venezuela.

Lệnh phong tỏa của Mỹ đối với Venezuela đã góp phần đẩy giá vàng lên mức cao nhất mọi thời đại. Căng thẳng địa chính trị gia tăng trên khắp thế giới đang thu hút các nhà đầu tư tìm đến các tài sản trú ẩn an toàn. Giá kim loại quý này đã tăng khoảng 66% trong năm nay, giúp nó lấy đà đạt mức tăng trưởng hàng năm lớn nhất kể từ năm 1979. Giá của các kim loại khác, bao gồm cả bạc, cũng tăng mạnh.

Cảnh sát Australia tiết lộ rằng những tay súng đứng sau vụ tấn công ở bãi biển Bondi cũng có kế hoạch kích nổ thuốc nổ, bao gồm cả bom “bóng tennis.” Trong một tờ trình sự việc nộp lên tòa án, các quan chức cho biết hai cha con thủ phạm đã “lên kế hoạch tỉ mỉ” cho cuộc tấn công vốn đã giết chết 15 người. Trước đó, thủ tướng Australia cũng công bố một cuộc rà soát lại lực lượng cảnh sát và các cơ quan tình báo.

Bài đang nóng

Sanae Takaichi có thể làm tan băng quan hệ Nhật-Trung như thế nào?

Các chính trị gia địa phương tại vùng Niigata của Nhật Bản bắt đầu bỏ phiếu để tái khởi động hoạt động tại Kashiwazaki-Kariwa, nhà máy điện hạt nhân lớn nhất thế giới. Cuộc bỏ phiếu là trở ngại cuối cùng để mở cửa lại lò phản ứng vốn đã đóng cửa kể từ thảm họa Fukushima năm 2011. Vào tháng 10, khoảng 60% cư dân cho biết họ không nghĩ rằng nhà máy nên được mở cửa trở lại vào lúc này.

Bộ trưởng tư pháp El Salvador công bố các “bản án mang tính răn đe” dành cho 248 thành viên của MS-13, một băng đảng tội phạm. Phán quyết được đưa ra trong một phiên tòa xét xử nhiều tội danh, bao gồm 43 vụ giết người. Một người đàn ông đã bị kết án 1.335 năm tù, trong khi 10 người khác nhận các bản án hàng trăm năm tù. Các cáo buộc này là một phần trong nỗ lực đang diễn ra của Tổng thống Nayib Bukele nhằm trấn áp các băng đảng tại quốc gia Trung Mỹ.

Israel công nhận 19 khu định cư mới tại Bờ Tây bị chiếm đóng, tiếp tục đà mở rộng tại dải đất này. Một bộ trưởng cực hữu trong chính phủ trước đó tuyên bố rằng việc mở rộng được thiết kế để ngăn chặn việc thành lập một nhà nước Palestine. Đợt phê duyệt mới bao gồm việc tái lập hai khu định cư đã bị đóng cửa gần hai thập kỷ trước. Liên Hiệp Quốc đã lên án các khu định cư như vậy; chúng bị xem là bất hợp pháp theo luật pháp quốc tế.

Các tay súng giết chết chín người và làm bị thương mười người khác tại một quán bar ở Nam Phi. Các vụ giết người diễn ra tại Bekkersdal, gần Johannesburg. Cảnh sát đang truy lùng khoảng 12 tay súng đã đến trên hai chiếc xe và dường như đã xả súng ngẫu nhiên vào quán rượu cũng như trên đường phố bên ngoài. Động cơ của họ vẫn chưa được xác định.

Con số trong ngày: 800.000, là quân số hiện tại của lực lượng vũ trang Ukraine.

TIÊU ĐIỂM

Cùng tiếp tục loạt bài nhìn lại năm 2025 và chủ đề hôm nay là chính trường Mỹ.

Giấc mộng làm vua của Donald Trump

Khi bước vào Phòng Bầu dục một lần nữa vào ngày 20/01 năm nay, Donald Trump nói rằng ông hy vọng chiến thắng bầu cử của mình sẽ được nhớ đến như là cuộc bầu cử “có tầm ảnh hưởng nhất” trong lịch sử nước Mỹ. Trong những tháng kể từ ngày đó, ông đã cố gắng hết sức để thực hiện mong muốn của mình. Ông sử dụng quyền lực của tổng thống, và cả quyền lực của các nhánh chính phủ khác, để làm những gì ông thích: áp đặt một số mức tăng thuế quan cao nhất từng thấy; phá bỏ bộ máy quan liêu liên bang; và trấn áp các đối thủ của mình.

Trump đang cai trị bằng sắc lệnh. Ông khẳng định rằng tổng thống có thể giữ lại tiền do Quốc hội phân bổ, sa thải các nhà quản lý độc lập, và triển khai Vệ binh Quốc gia bất chấp sự phản đối của các thống đốc. Bởi vì một số trong khoảng 200 sắc lệnh hành pháp của Trump có vẻ vi hiến một cách trắng trợn (ví dụ như việc chấm dứt quyền công dân theo nơi sinh, điều mâu thuẫn với ngôn từ rõ ràng của Tu chính án thứ 14), nên ông dường như cũng đang tìm kiếm một cuộc đọ sức với ngành tư pháp. Ông viết trên nền tảng mạng xã hội của mình vào tháng 2, trích dẫn Napoleon, “Người cứu lấy Tổ quốc thì không vi phạm bất kỳ Luật nào.”

Chính sách đối ngoại “Nước Mỹ trên hết”

Trong năm 2025, chính quyền Trump đã thúc đẩy sự kết thúc của trật tự thế giới sau năm 1945. Donald Trump tin rằng theo các quy tắc cũ, người Mỹ đã bị lừa phải trả tiền cho thương mại không công bằng và các cuộc chiến ở nước ngoài. Và việc chốt các thỏa thuận, chứ không phải ngoại giao, sẽ là nguyên tắc tổ chức mới. Mọi thứ đều có thể đem ra tranh giành: lãnh thổ, công nghệ, và nhiều thứ khác.

Cách tiếp cận mang tính giao dịch này thỉnh thoảng mang lại thành công. Hồi tháng 10, Trump – cùng với đặc phái viên Steve Witkoff – đã làm trung gian cho một lệnh ngừng bắn ở Gaza. Nhưng vẫn chưa thể đạt được hòa bình ở Ukraine bất chấp những nỗ lực và lời hứa to tát của chính quyền; các đồng minh vẫn sợ rằng Đội ngũ Trump sẽ bán đứng chủ quyền của Ukraine để đổi lấy các thỏa thuận thương mại. Chiến lược an ninh quốc gia của Trump, vừa được công bố vào tháng 12, chỉ làm tăng thêm những lo ngại đó. Nó không nói gì về hành vi xâm lược lặp đi lặp lại của Nga, nhưng lại ủng hộ “các đảng châu Âu yêu nước” thuộc cánh hữu dân túy. Chiến lược này cũng làm rõ các ý đồ của Trump đối với Tây bán cầu. Một nỗ lực nhằm lật đổ nhà lãnh đạo chuyên chế của Venezuela, Nicolás Maduro, và việc ném bom các tàu bị cáo buộc buôn lậu ma túy là những biểu hiện nổi bật nhất của học thuyết mới.

Những rạn nứt trong khối MAGA

Cho đến trước năm nay, hiếm có đảng viên Cộng hòa nào dám chống lại Donald Trump. Nhưng bắt đầu từ năm 2025, quyền kiểm soát của tổng thống đối với đảng dường như yếu đi một chút, khi những bất đồng nảy sinh giữa những người ủng hộ ông.

Một ví dụ là chính sách đối ngoại. Đội ngũ của Trump hiện bị chia rẽ về cách kết thúc chiến tranh ở Ukraine. Một số người có vẻ quyết tâm đạt được một thỏa thuận có lợi cho Nga, trong khi những người khác đang thúc đẩy một nền hòa bình công bằng hơn. Về vấn đề Israel, sự bất an đang gia tăng trong nội bộ Đảng Cộng hòa. Hầu hết mọi người, chứ không chỉ riêng Trump, vẫn ủng hộ nhà nước Do Thái một cách mạnh mẽ. Nhưng một số lượng ngày càng tăng các đảng viên Cộng hòa cho rằng sự ủng hộ như vậy mâu thuẫn với câu thần chú “Nước Mỹ trên hết” của đảng.

Cũng có những tranh chấp về mặt đối nội, mà không có tranh chấp nào lớn hơn vụ việc liên quan đến hồ sơ Epstein. Chính quyền đã chọc giận các nhà lý thuyết âm mưu MAGA khi từ chối công bố tất cả hồ sơ của chính phủ liên quan đến Jeffrey Epstein, tên tội phạm tình dục đã chết có mối quan hệ với nhiều nhân vật tinh hoa, bao gồm cả chính Trump. Các thành viên Đảng Dân chủ và Đảng Cộng hòa tại Quốc hội cuối cùng đã buộc chính quyền phải thay đổi quyết định.

Khẩu hiệu mới của Đảng Dân chủ

Xét về nhiều mặt, đây là một năm khó khăn đối với Đảng Dân chủ. Họ chật vật bên lề chính trường, đánh mất quyền lực tại Nhà Trắng, Thượng viện, và Hạ viện. Họ chẳng thu được gì nhiều từ việc đóng cửa chính phủ suốt 43 ngày để phản đối chương trình nghị sự của Donald Trump. Giữa tất cả các cuộc tranh luận về cách đối đầu với Trump, không có nhân vật lãnh đạo đảng nào xuất hiện. Nhưng có lẽ một thông điệp mới đã hình thành.

“Khả năng chi trả” đã trở thành từ khóa mới của Đảng Dân chủ. Nó xuất hiện trong các chiến dịch mang lại cho họ chút hy vọng vào năm 2025. Zohran Mamdani, một người theo chủ nghĩa xã hội dân chủ, đã chiến thắng trong cuộc đua giành ghế thị trưởng New York bằng cách hứa hẹn làm cho thành phố bớt đắt đỏ hơn. Abigail Spanberger và Mikie Sherrill, hai người theo đường lối trung dung, cũng thắng trong các cuộc đua giành ghế thống đốc ở Virginia và New Jersey một phần nhờ cam kết giảm chi phí.

Nhưng người ta vẫn đang tranh luận về cách để thực hiện những lời hứa đó. Hai cuốn sách xuất bản năm nay khuyên Đảng Dân chủ nên đi theo “chủ nghĩa tự do thịnh vượng,” một quan điểm cho rằng các quy định thái quá gây hại cho nước Mỹ bằng cách ngăn cản việc xây dựng nhà ở, cơ sở hạ tầng, và đổi mới. Tuy nhiên, không phải ai thuộc phe cánh tả cũng đồng ý.

Theo Nghiên Cứu Quốc Tế

Xem thêm:

Việc ông Trump bổ nhiệm đặc phái viên đến Greenland khiến Đan Mạch tức giận, khiến nước này triệu tập đại sứ Mỹ.

Theo các viên chức (Nga), một tướng Nga đã thiệt mạng trong vụ đánh bom xe ở Moscow.

Tags: Biển Đông, Do Thái, NATO, tin tức thế giới, Trung cộng, Ukraine