Thế giới hôm nay: 26/09/2025

Friday, September 26th, 2025

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

(more…)

Thế giới hôm nay: 22/09/2025 (The Economist)

Monday, September 22nd, 2025

Nguồn: The Economist | Biên dịchĐỗ Đặng Nhật Huy

Các nhà lãnh đạo Australia, Anh, và Canada tuyên bố chính thức công nhận nhà nước Palestine. Thủ tướng Anh, Keir Starmer, cho biết thông báo này nhằm khơi lại hy vọng cho giải pháp hai nhà nước trong xung đột Israel-Palestine. Các nước phương Tây khác, trong đó có Pháp, dự kiến sẽ làm điều tương tự vào thứ Hai trong một hội nghị của Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc.

Trong lễ tưởng niệm Charlie Kirk, Donald Trump đổ lỗi cho “cánh tả cực đoan” đã kích động bạo lực chính trị. Tổng thống nói rằng Kirk — một nhà hoạt động cánh hữu bị sát hại ngày 10 tháng 9 — là “tử vì đạo cho tự do của Mỹ.” Vợ của ông Kirk đã bày tỏ tha thứ cho kẻ giết chồng mình. Hàng chục ngàn người đã đến dự lễ ở Arizona.

Estonia yêu cầu họp khẩn Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc để thảo luận về việc ba máy bay chiến đấu của Nga xâm phạm không phận nước này hôm thứ Sáu. Đây là lần đầu tiên quốc gia vùng Baltic yêu cầu một cuộc họp như vậy kể từ khi giành độc lập vào năm 1991. Bộ ngoại giao Estonia cho biết Nga muốn “thử thách quyết tâm của châu Âu và NATO.” Gần đây máy bay không người lái của Nga cũng đã xâm phạm không phận Ba Lan và Romania.

Một nhóm nghị sĩ lưỡng đảng Mỹ đã đến Bắc Kinh để đàm phán với các quan chức Trung Quốc. Phái đoàn Hạ viện, do nghị sĩ Dân chủ Adam Smith dẫn đầu, đã gặp thủ tướng Trung Quốc Lý Cường, trong bối cảnh hai nước đang cố gắng cải thiện quan hệ. Tuần này ông Trump nói rằng chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã cho phép một thỏa thuận bán chi nhánh của TikTok tại Mỹ, một ứng dụng chia sẻ video của Trung Quốc, song ông Trump không đưa nhiều chi tiết.

Xem thêm:

Quan hệ Nhật-Hàn ấm lên nhanh chóng khiến Trung Quốc lo lắng

Một số công ty công nghệ đã đưa ra hướng dẫn khẩn cho nhân viên có thị thực H1-B tại Mỹ, khuyên họ tránh rời khỏi nước này giữa lúc còn nhiều rối ren về thay đổi trong chương trình lao động nước ngoài của chính quyền Trump. Hôm thứ Sáu, ông Trump bất ngờ áp phí 100.000 USD cho đơn xin H1-B; sau đó Tòa Bạch Ốc giải thích rằng quy định mới chỉ áp dụng cho hồ sơ mới.

Đảng Nhân dân Cộng hòa của Thổ Nhĩ Kỳ đã bầu lại ông Ozgur Ozel làm lãnh đạo, khi phe đối lập chuẩn bị đối mặt với nhiều áp lực hơn từ chính quyền của tổng thống Recep Tayyip Erdogan. Tòa án dự kiến sẽ ra phán quyết vào tháng tới về việc liệu kết quả cuộc bầu cử ông Ozel làm chủ tịch đảng năm 2023 có phải bị hủy bỏ hay không. Vụ kiện bị cho là mang động cơ chính trị. Một số quan chức của đảng, trong đó có thị trưởng Istanbul, Ekrem Imamoglu, đang bị giam giữ.

Cộng hòa Dân chủ Congo cho biết sẽ dỡ bỏ lệnh cấm xuất khẩu cobalt vào tháng 10, nhưng vẫn hạn chế nguồn cung. Quốc gia Trung Phi này đã áp dụng lệnh cấm từ tháng 2 để hỗ trợ giá kim loại, vốn rất quan trọng trong sản xuất pin. Nay các công ty khai thác sẽ được phép xuất khẩu 96.000 tấn mỗi năm vào năm 2026 và 2027, theo Bloomberg.

Con số trong ngày: 12,6 tỉ tấn, là lượng khí carbon dioxide mà Trung Quốc thải ra từ việc đốt nhiên liệu hóa thạch trong năm ngoái.

TIÊU ĐIỂM

Australia, Anh và Canada công nhận nhà nước Palestine

Hôm Chủ nhật, Australia, Anh và Canada đã chính thức công nhận một nhà nước Palestine, đưa họ vào cùng hàng ngũ với phần lớn thế giới. Nhiều quốc gia phương Tây khác dự kiến sẽ làm điều tương tự vào thứ Hai, trong một hội nghị tại Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc do Pháp và Ả Rập Saudi tổ chức. Hội nghị nhằm tìm kiếm các bước đi ngoại giao hướng tới chấm dứt gần 80 năm xung đột Israel-Palestine.

Song trên thực địa, nhà nước đó dường như chưa bao giờ xa vời đến thế. Tại Bờ Tây, nơi được coi là trái tim của một Palestine trong tương lai, Israel đang lên kế hoạch xây dựng thêm một loạt nhà định cư mới, trên thực tế sẽ chia cắt phần phía bắc và phía nam của vùng lãnh thổ. Trong khi ở Gaza, cuộc chiến giữa Israel và Hamas đã kéo dài gần hai năm. Vụ không kích gần đây của Israel vào Qatar đã khiến các cuộc đàm phán ngừng bắn bị đình trệ. Vở kịch ngoại giao tại Liên Hiệp Quốc sẽ thu hút sự chú ý của thế giới trong một tuần, nhưng có lẽ sẽ không thể đưa cuộc xung đột đến hồi kết.

Google trở lại tòa án chống độc quyền

Alphabet, công ty mẹ của Google, trở lại tòa án cho một phiên điều trần chống độc quyền vào thứ Hai, chưa đầy ba tuần sau khi thoát khỏi một phiên tòa chống độc quyền khác. Một thẩm phán liên bang sẽ quyết định cần làm gì với Google sau khi tuyên bố hồi tháng 4 là công ty đã độc quyền bất hợp pháp hai thị trường quảng cáo kỹ thuật số. Bộ tư pháp sẽ lập luận rằng để khôi phục cạnh tranh, Google nên bán sàn giao dịch mà họ dùng cho các cuộc đấu giá quảng cáo hiển thị, cũng như các công cụ mà họ cung cấp cho các trang web để bán không gian quảng cáo.

Google sẽ phản biện rằng việc thoái vốn là không cần thiết vì mảng quảng cáo hiển thị đang suy giảm. Họ từng dùng chiến lược tương tự để tránh bị chia tách trong phiên tòa trước đó, khi bị cáo buộc kìm hãm cạnh tranh trong thị trường tìm kiếm. Khi đó, thẩm phán đã chấp nhận lập luận rằng trí tuệ nhân tạo đã thay đổi bản chất của lĩnh vực tìm kiếm. Nhưng AI ít gây biến động trong ngành quảng cáo trực tuyến hơn. Google có thể sẽ không may mắn như lần trước.

Đông Nam Á đối mặt với thuế quan của Mỹ

ASEAN xưa nay không được biết đến với sự quyết đoán. Nhưng các mức thuế quan của Donald Trump có thể đang khiến khu vực phải hành động. Tuần này, các nhà hoạch định chính sách kinh tế từ mười thành viên sẽ nhóm họp tại Kuala Lumpur, thủ đô Malaysia. Họ sẽ thảo luận cách tăng cường thương mại nội khối và đưa ra phản ứng thống nhất với Mỹ.

Các bộ trưởng hy vọng sẽ tận dụng nhiều hơn từ Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP), vốn nhằm mục tiêu giảm bớt rào cản thương mại giữa ASEAN và các quốc gia khác trong khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương, bao gồm Trung Quốc và Nhật Bản. Hiệp định này từng được ca ngợi là thỏa thuận thương mại lớn nhất thế giới khi ra mắt năm 2020. Nhưng từ đó đến nay, nó bị chỉ trích vì tham vọng khiêm tốn (chỉ một số ít nước được giảm thuế quan). Và ngay cả khi ASEAN nói nhiều về sự đoàn kết trước Mỹ, nhiều thành viên vẫn tìm kiếm nhượng bộ từ ông Trump. Điều đó có thể tiếp diễn trong tuần này: trong số những người tham dự tại Kuala Lumpur sẽ có Jamieson Greer, đại diện thương mại của Mỹ.

Nicolás Maduro siết chặt quyền lực ở Venezuela

Hôm thứ Hai, một phái đoàn điều tra của Liên Hiệp Quốc sẽ công bố báo cáo thường niên mới nhất về chế độ của Nicolás Maduro, nhà độc tài Venezuela. Năm nay, LHQ tập trung vào những gì đã xảy ra sau cuộc bầu cử tổng thống tháng 7 năm 2024. Các quan sát viên quốc tế đồng thuận rằng cuộc bầu cử là gian lận, điều mà ông Maduro tất nhiên phủ nhận. Báo cáo nêu chi tiết cách chế độ của ông đã tìm cách bịt miệng và đe dọa những người chỉ trích.

Một trong những phương pháp ưa thích là bắt giữ tùy tiện: lực lượng an ninh đeo mặt nạ bắt cóc các nhà hoạt động đối lập, hoặc thậm chí thân nhân hoàn toàn phi chính trị của họ, ngay trên đường phố. Những người bị bắt thường biến mất, mất liên lạc trong nhiều tháng. Một ví dụ trong báo cáo là Rafael Tudares, con rể của người thực sự thắng cử, Edmundo González. Ông Tudares bị bắt hồi tháng 1 khi đang đưa các con nhỏ đến trường; và gia đình ông từ đó không nhận được tin tức gì. Các nhân vật đối lập cho rằng chế độ đang yếu đi, trong khi Mỹ đang gia tăng áp lực. Nhưng với người dân Venezuela, đàn áp dường như chưa có dấu hiệu giảm bớt.

Theo Nghiên Cứu Quốc Tế

Về người kế nhiệm Tập Cận Bình

Thursday, August 14th, 2025

Nguồn: Tyler Jost và Daniel C. Mattingly, “After Xi,” Foreign Affairs, 04/08/2025

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vấn đề kế nhiệm đang che khuất tương lai và làm xáo trộn hiện tại của Trung Quốc.

(more…)

Thủ tướng Ấn Modi hiểu sai TT Trump như thế nào?

Friday, August 8th, 2025

Salil Tripathi

Người đóng góp Salil Tripathi là một nhà văn gốc Ấn Độ hiện đang sống tại New York và là thành viên hội đồng quản trị của PEN International.

Tổng thống Trump và Thủ tướng Ấn Độ Modi tổ chức họp báo
Narendra Modi trong một cuộc họp báo tại Nhà Trắng ở Washington, DC vào ngày 13 tháng 2 năm 2025. Stefani Reynolds—Bloomberg qua Getty Images
(more…)

Thái Lan và Campuchia đồng ý ngưng cuộc giao tranh đã khiến hàng chục người thiệt mạng

Monday, July 28th, 2025

Các cuộc đàm phán do Hoa Kỳ hậu thuẫn nhằm chấm dứt chiến tranh biên giới, trong đó quân đội đã giết chết hàng chục người và khiến hàng trăm nghìn người phải di dời, đã bắt đầu vào thứ Hai tại Malaysia.Nghe bài viết này ·

Trong một căn phòng mái vòm được trang trí công phu, một bàn hội nghị được bao quanh bởi bốn bàn khác, với một người đàn ông mặc vest ngồi phía sau mỗi bàn.
Thủ tướng Anwar Ibrahim của Malaysia, ở giữa, Thủ tướng Hun Manet của Campuchia, bên trái, và Thủ tướng tạm quyền Thái Lan Phumtham Wechayachai, tham gia các cuộc đàm phán về khả năng ngừng bắn giữa Thái Lan và Campuchia, tại Malaysia vào thứ Hai.Tín dụng…Ảnh của Mohd Rasfan
Edward Wong
Sui-Lee Wee

QuaEdward WongSui-Lee Wee

Edward Wong đưa tin từ Siem Reap, Campuchia, và Sui-Lee Wee từ tỉnh Surin ở Thái Lan, gần biên giới tranh chấp giữa hai nước.

Ngày 28 tháng 7 năm 2025 Cập nhật 8:03 sáng ET

Thái Lan và Campuchia đã đồng ý ngừng bắn bắt đầu từ nửa đêm thứ Hai (giờ địa phương), sau cuộc xung đột chết chóc nhất giữa hai nước trong hơn một thập kỷ khiến ít nhất 36 người thiệt mạng và khiến hàng trăm nghìn thường dân phải rời bỏ khu vực.

Quyền Thủ tướng Thái Lan Phumtham Wechayachai và Thủ tướng Campuchia Hun Manet đã bắt tay nhau sau cuộc hội đàm trực tiếp đầu tiên kể từ khi giao tranh xảy ra cách đây năm ngày dọc theo biên giới tranh chấp giữa hai nước. Kể từ thứ Năm tuần trước, cả hai nước đã liên tục tấn công lẫn nhau, đôi khi bao gồm cả không kích và bắn rocket.

Các địa điểm được báo cáo về các cuộc tấn công và giao tranh kể từ thứ năm

200 dặm300 km.

© Mapbox © OpenStreetMap

Nguồn: Các quan chức Campuchia và Thái Lan, các báo cáo tin tức địa phương

Thời báo New York

Nhưng ngay cả vào sáng ngày diễn ra hội nghị, giao tranh vẫn tiếp diễn, với những tiếng nổ vang lên gần biên giới. Mọi thứ dường như chỉ lắng xuống vào buổi chiều khi các nhà lãnh đạo Thái Lan và Campuchia ngồi lại với nhau tại Putrajaya, một thành phố cách thủ đô Malaysia khoảng nửa giờ lái xe.

Tại tỉnh Surin của Thái Lan, Siriwut Wongcharoen, 59 tuổi, một quan chức địa phương, người đã nói chuyện qua điện thoại từ một boongke trong một ngôi đền nơi ông đang trú ẩn, cho biết ông nghi ngờ về giao tranh sẽ chấm dứt. Ông cho biết vẫn nghe thấy tiếng súng cho đến tối thứ Hai.

“Tôi chưa rời khỏi hầm trú ẩn này vì tôi chưa đủ tự tin,” ông Siriwut nói. “Tôi sẽ đợi thêm một hoặc hai ngày nữa.”

Theo một tuyên bố được đưa ra bởi cả hai bên, theo một phần của thỏa thuận, Thái Lan và Campuchia cho biết họ sẽ tổ chức một cuộc họp không chính thức ở cấp chỉ huy quân sự khu vực vào thứ Ba cũng như một cuộc họp rộng hơn để thảo luận về tranh chấp biên giới vào ngày 4 tháng 8.

Bất chấp vụ đánh bom, một số người vẫn ở lại biên giới Thái Lan-Campuchia

1:121:12Hàng trăm ngàn thường dân đã chạy trốn khỏi khu vực biên giới Thái Lan – Campuchia, nơi bạo lực bùng phát. Tuy nhiên, một số ít đã chọn không sơ tán.Tín dụngTín dụng…AFPTV

Các cuộc hội đàm tại Putrajaya được tổ chức bởi các quan chức Malaysia và Mỹ, tại dinh thự chính thức của Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim. Edgard D. Kagan, Đại sứ Hoa Kỳ tại Malaysia, là nhà ngoại giao hàng đầu của Mỹ tham dự cuộc họp.

Theo các quan chức Malaysia, các nhà ngoại giao Trung Quốc đã tham dự với tư cách quan sát viên. Hoa Kỳ và Trung Quốc, cả hai đều có lợi ích chiến lược và kinh tế ở Thái Lan và Campuchia, đã gia tăng áp lực buộc các quốc gia Đông Nam Á này phải chấm dứt giao tranh.

Hôm thứ Bảy, Tổng thống Trump của Hoa Kỳ cho biết ông đã trao đổi với cả hai nhà lãnh đạo và các quan chức Hoa Kỳ sẽ không đàm phán các thỏa thuận thương mại với bất kỳ nước nào trừ khi giao tranh chấm dứt. Các cuộc đụng độ tiếp tục diễn ra đến Chủ nhật và sáng sớm thứ Hai.

Hiện vẫn chưa rõ liệu thỏa thuận hôm thứ Hai có dẫn đến một lệnh ngừng bắn thực sự hay không. Tuần trước, Campuchia cho biết họ đã đồng ý với lệnh ngừng bắn do Malaysia làm trung gian, nhưng cáo buộc Thái Lan vi phạm thỏa thuận. Thái Lan đáp trả bằng cách nói rằng bất kỳ lệnh ngừng bắn nào cũng phải dựa trên “các điều kiện thực tế phù hợp”, và việc Campuchia liên tục tấn công cho thấy sự thiếu thiện chí.

Tính đến thứ Hai, số người chết đã vượt quá số người thiệt mạng trong đợt giao tranh đẫm máu gần đây nhất giữa hai nước, từ năm 2008 đến năm 2011, với 34 người thiệt mạng, theo một bài báo. Đợt giao tranh mới nhất này nổ ra sau hai tháng căng thẳng về lãnh thổ tranh chấp.

Cả hai bên tiếp tục cáo buộc bên kia thực hiện các cuộc tấn công. Trong một cuộc họp báo vào cuối buổi sáng, Trung tướng Maly Socheata, nữ phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Campuchia, cho biết lực lượng Thái Lan đã nổ súng vào hai ngôi đền cổ mà cả Thái Lan và Campuchia đều tuyên bố chủ quyền, bắt đầu từ 3 giờ sáng.

Bà cho biết Thái Lan đã triển khai máy bay để bắn rocket và “vẫn đang tấn công dữ dội” Campuchia. Bộ Ngoại giao Thái Lan chưa trả lời ngay lập tức yêu cầu bình luận.

Ly Nam, 38 tuổi, một nông dân ở tỉnh Oddar Meanchey, Campuchia, sống cách nơi giao tranh diễn ra khoảng 40 km. Anh cho biết đã nghe thấy tiếng nổ và tiếng động mạnh liên tục kể từ sáng sớm thứ Hai và rất mong muốn có một lệnh ngừng bắn.

“Tình hình nghiêm trọng hơn ngày hôm qua gấp hai hoặc ba lần”, ông nói và cho biết thêm rằng ông không rời khỏi khu vực này vì cần phải chăm sóc ngôi nhà và 10 con lợn của mình.

“Giờ tôi phải trốn trong chiến hào,” ông Lý Nam nói. “Chúng tôi khốn khổ lắm. Không có đủ thức ăn để ăn.”

Một số người Campuchia đã chạy trốn đến nhà người thân và bạn bè ở Siem Reap, nơi có quần thể đền Angkor Wat cổ kính. Siem Reap không bị ảnh hưởng bởi bạo lực, nhưng tại các đền thờ Hindu và Phật giáo xung quanh Angkor Wat, người dân đã tổ chức các nghi lễ cầu nguyện cho chiến tranh sớm kết thúc.

Vào Chủ Nhật, sau khi ông Trump tuyên bố can thiệp ngoại giao, người dân bắt đầu nói với hy vọng về vai trò của Mỹ trong việc thúc đẩy các chính phủ đang có xung đột hướng tới lệnh ngừng bắn.

Mọi người xếp hàng tại nơi trú ẩn ngoài trời.
Cambodians who live near the border with Thailand lined up for food at a temporary shelter on Sunday after fleeing their homes. Tín dụng…Soveit Yarn/Reuters (người Campuchia sống gần biên giời nơi đang giao tranh).

Ông Trump gần đây đã đặt ra hạn chót mới là ngày 1 tháng 8 cho 12 quốc gia, bao gồm Thái Lan và Campuchia, để đạt được các thỏa thuận thương mại với chính phủ Mỹ, nói rằng nếu không, ông sẽ áp thuế 36% đối với các doanh nghiệp Mỹ nhập khẩu hàng hóa của họ. Hiện ông đang sử dụng mối đe dọa đó làm đòn bẩy trong nỗ lực chấm dứt xung đột.

Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ cho biết vào Chủ Nhật rằng ông Rubio đã nói chuyện với các nhà ngoại giao hàng đầu của cả Thái Lan và Campuchia.

“Cả Tổng thống Trump và tôi vẫn đang tiếp tục làm việc với các đối tác của mỗi nước và đang theo dõi sát sao tình hình”, ông Rubio phát biểu trong một thông báo vào cuối Chủ nhật tại Washington, sáng sớm Thứ Hai tại châu Á. “Chúng tôi muốn cuộc xung đột này chấm dứt càng sớm càng tốt.”

Ông Kagan, đại sứ Hoa Kỳ tại cuộc họp, là một nhà ngoại giao kỳ cựu từng là giám đốc cấp cao phụ trách Đông Á và Châu Đại Dương tại Hội đồng An ninh Quốc gia Nhà Trắng dưới thời chính quyền Biden.

Một số nhà phân tích coi hoạt động ngoại giao xung quanh cuộc chiến này một phần là phép thử ảnh hưởng của Mỹ và Trung Quốc ở Đông Nam Á, nơi Washington và Bắc Kinh đang cạnh tranh để giành quyền thống trị trong các lĩnh vực quân sự, kinh tế và ngoại giao.

Thái Lan là đồng minh hiệp ước của Hoa Kỳ và tổ chức hàng chục cuộc tập trận quân sự với Hoa Kỳ; Trung Quốc là đối tác thương mại lớn nhất của cả Thái Lan và Campuchia, nơi có một căn cứ hải quân được Bắc Kinh tài trợ phần lớn. Các quốc gia trong khu vực muốn cân bằng quan hệ với cả hai siêu cường hơn là bị ép buộc phải chọn một bên.

Sun Narin tường thuật từ Siem Reap, Phuriphat Dejsuphong từ Tỉnh Surin, Kittiphum Sringammuang từ Bangkok và Zunaira Saieed từ Kuala Lumpur.

Edward Wong đưa tin về các vấn đề toàn cầu, chính sách đối ngoại của Hoa Kỳ và Bộ Ngoại giao cho tờ The Times.

Sui-Lee Wee là trưởng văn phòng Đông Nam Á của tờ The Times, phụ trách đưa tin về 11 quốc gia trong khu vực.

Theo New York Times

Tân tổng thống Hàn Quốc Lee Jae-myung cam kết phục hồi kinh tế, phán quyết về thiết quân luật – Reuters

Tuesday, June 3rd, 2025

(more…)

Vụ tai nạn máy bay thảm khốc với 179 người thiệt mạng trong thảm họa hàng không tồi tệ nhất ở Hàn Quốc

Sunday, December 29th, 2024

Bởi Ju-min Park Hongji Kim và Hyunsu Yim

Ngày 29 tháng 12 năm 2024 3:46 PM EST 

Some South Koreans worry the crash, which the transport ministry calls the deadliest air accident on South Korean soil,

  • Bản tóm tắt
  • Các công ty
  • Video cho thấy máy bay trượt mà không có bánh đáp trước khi phát nổ
  • Chuyến bay của Jeju Air chở 181 người từ Bangkok
  • Hai thành viên phi hành đoàn được cứu thoát khỏi máy bay Boeing 737-800
  • Vụ tai nạn máy bay chết người nhất ở Hàn Quốc kể từ năm 1997

QUẬN MUAN, Hàn Quốc, ngày 30 tháng 12 (Reuters) – Vụ tai nạn hàng không chết người lớn nhất từ ​​trước đến nay ở Hàn Quốc đã giết chết 179 người vào Chủ Nhật, khi một chiếc máy bay hạ cánh bằng bụng và trượt khỏi đường băng, phát nổ thành một quả cầu lửa khi đâm vào một bức tường tại Sân bay quốc tế Muan.

(more…)