Annika Ganzeveld, Carolyn Moorman, Ria Reddy, Ben Rezaei, Kelly Campa, Avery Borens và Nicholas Carl
Thông tin đóng cửa: 2:00 chiều ET
Dự án Các mối đe dọa nghiêm trọng (CTP) tại Viện Doanh nghiệp Hoa Kỳ và Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW) công bố Bản cập nhật về Iran, cung cấp thông tin chi tiết về Iran và các hoạt động do Iran tài trợ làm suy yếu sự ổn định trong khu vực và đe dọa đến lực lượng và lợi ích của Hoa Kỳ.
Nhấp vào đây để xem bản đồ tương tác của CTP và ISW về các hoạt động trên bộ của Israel và tại đây để xem bản đồ tương tác của CTP và ISW về cuộc tấn công của phe đối lập đang diễn ra tại Syria. Các bản đồ này được cập nhật hàng ngày cùng với các bản đồ tĩnh có trong báo cáo này.
Đăng ngày 03 tháng 01 năm 2025 lúc 7:00 sáng EST Cập nhật ngày 03 tháng 01 năm 2025 lúc 10:49 sáng ESTBởi Micah McCartney
Phóng viên tin tức Trung Quốc
Bắc Kinh hy vọng những hành động gần đây nhằm kích thích nền kinh tế lớn thứ hai thế giới sẽ mang lại thành quả trong năm nay.
Cuộc khủng hoảng trong lĩnh vực bất động sản đang diễn ra, áp lực giảm phát gia tăng do lòng tin của người tiêu dùng giảm sút và mối đe dọa về việc tăng thuế quan của Tổng thống đắc cử Hoa Kỳ Donald Trump đang đe dọa triển vọng tăng trưởng của Trung Quốc vào năm 2025.
Nền kinh tế của đất nước đã không thể phục hồi mạnh mẽ sau khi chính quyền gỡ bỏ lệnh phong tỏa đại dịch nghiêm ngặt vào cuối năm 2022. Cuối năm ngoái, chính phủ bắt đầu triển khai gói kích thích kinh tế mạnh mẽ nhất kể từ khi xảy ra đại dịch nhằm thúc đẩy hoạt động vay nợ, giảm bớt áp lực cho người tiêu dùng và khuyến khích chi tiêu trong nước.
Bất động sản
Thị trường bất động sản Trung Quốc tiếp tục đà suy thoái trong nhiều năm bắt đầu diễn ra sau năm 2020 khi các tập đoàn bất động sản lớn sử dụng đòn bẩy tài chính quá mức như Evergrande phải đối mặt với chính sách “ba lằn ranh đỏ” do chính phủ áp đặt nhằm hạn chế tình trạng vay nợ và đầu cơ quá mức.
Các biện pháp này nhằm mục đích giảm thiểu rủi ro tài chính có hệ thống, vô tình gây ra cuộc khủng hoảng thanh khoản, khiến các nhà phát triển không thể hoàn thành dự án và làm xói mòn thêm niềm tin của người tiêu dùng.
Tháp Thượng Hải, tòa nhà chọc trời cao nhất Trung Quốc, vào tháng 1 năm 2024. Các nhà phân tích cho biết việc thúc đẩy niềm tin của người tiêu dùng là điều bắt buộc trong năm nay nếu các nhà hoạch định chính sách Trung Quốc muốn ổn định nền kinh tế lớn thứ hai thế giới. Wang Gang/Associated Press
Tháng 12 chứng kiến giá nhà giảm ở mức chậm nhất trong 17 tháng, báo hiệu sự ổn định mong manh. Gói kích thích kinh tế toàn diện được công bố vào tháng 9 đã giải quyết thị trường bất động sản đang gặp khó khăn, với Thống đốc Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc Pan Gongsheng cam kết cắt giảm lãi suất cho các khoản vay thế chấp hiện có. Chính sách này nhằm mục đích cung cấp cho 150 triệu chủ nhà nhiều thu nhập khả dụng hơn.
Khoảng 70 phần trăm tài sản hộ gia đình ở Trung Quốc gắn liền với bất động sản, bao gồm cả những căn hộ chưa hoàn thiện mà nhiều người mua đã chờ đợi trong nhiều năm. Các biện pháp kích thích nhằm mục đích giảm bớt gánh nặng cho các gia đình và khôi phục niềm tin vào thị trường nhà ở, mặc dù tốc độ phục hồi vẫn chưa chắc chắn.
Buôn bán
Trump đã tuyên bố sẽ áp thuế lên tới 60 phần trăm đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, với lý do thị trường quá bão hòa và đe dọa đến các ngành công nghiệp của Hoa Kỳ.
Tuy nhiên, Vincent Deluard, giám đốc chiến lược vĩ mô toàn cầu tại công ty dịch vụ tài chính StoneX Group, nói với Newsweek rằng ngay cả mức thuế quan thương mại 60 phần trăm cũng sẽ có tác động không đáng kể đến triển vọng tăng trưởng của Trung Quốc, đồng thời chỉ ra rằng thị phần nhập khẩu của Hoa Kỳ từ Trung Quốc chỉ ở mức một chữ số.
“Thuế quan có thể làm giảm nhẹ tăng trưởng, nhưng điều này có thể được bù đắp một phần nhờ hoạt động thương mại khu vực tăng lên, khi Việt Nam và Đông Nam Á xử lý hàng xuất khẩu của Trung Quốc sang Hoa Kỳ”, ông nói thêm.
Trung Quốc đã cảnh báo rằng điều này sẽ làm gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu và khiến cuộc sống của người tiêu dùng Hoa Kỳ trở nên khó khăn hơn do lạm phát.
“Trung Quốc tin rằng bản chất của hợp tác kinh tế và thương mại Trung-Mỹ là cùng có lợi và cùng có lợi. Không có bên nào chiến thắng trong chiến tranh thương mại và chiến tranh thuế quan”, Liu Pengyu, người phát ngôn của Đại sứ quán Trung Quốc tại Hoa Kỳ, nói với Newsweek.
“ Hoa Kỳ nên tôn trọng các quy tắc thương mại quốc tế và tạo ra môi trường tốt cho hợp tác Trung-Mỹ. Đồng thời, Trung Quốc sẽ kiên quyết bảo vệ chủ quyền, an ninh và lợi ích phát triển của mình.”
Chi tiêu của người tiêu thụ
Deluard nhấn mạnh rằng việc cải thiện lòng tin trong nước sẽ có tác động lớn hơn nhiều đến tăng trưởng. “Chi tiêu cá nhân, chỉ chiếm 50 phần trăm GDP, là nguồn dự trữ tăng trưởng chưa được khai thác lớn nhất”, ông nói.
“Nhiều người Trung Quốc giàu có và các nhà xuất khẩu đã tích trữ tiền mặt ở nước ngoài, bằng chứng là lượng tiền gửi bằng đô la Mỹ ở Singapore, Dubai và Hồng Kông tăng mạnh. Việc thuyết phục họ hồi hương một phần số tiền này có thể tạo ra một chu kỳ lành mạnh của sự gia tăng lòng tin và giá tài sản cao hơn.”
Deluard nói thêm rằng bức tranh rõ ràng hơn về hiệu quả của các biện pháp mới sẽ hình thành sau kỳ nghỉ Tết Nguyên đán sắp tới, mùa cao điểm tiêu thụ và du lịch tại Trung Quốc.
“Vấn đề cấp bách của nền kinh tế là tăng trưởng yếu ớt”, Mary Gallagher, trưởng khoa tại Trường Quan hệ Toàn cầu Keough thuộc Đại học Notre Dame, đã viết trong tuần này cho World Politics Review . “Những giới hạn cần thiết đối với việc mở rộng do đầu tư dẫn đầu và lĩnh vực bất động sản đã cắt đứt các con đường tăng trưởng truyền thống, trong khi mức tiêu thụ hộ gia đình của Trung Quốc không phục hồi như nhiều người mong đợi sau khi chính sách ‘Không COVID’ hà khắc của Bắc Kinh kết thúc “.
Kết quả là, người tiêu dùng cảm thấy khó khăn, với giá trị tài sản giảm làm xói mòn giá trị tài sản ròng của họ và cú sốc đại dịch khiến nhiều người cảm thấy bất an về mặt tài chính. Sự bất ổn này, cùng với mối quan hệ thương mại xấu đi với các đối tác thương mại chính của Trung Quốc, khiến các hộ gia đình phải thắt lưng buộc bụng để chuẩn bị cho thời kỳ khó khăn hơn sắp tới, Gallagher nói thêm.
Dự báo tăng trưởng
Trong bài phát biểu đêm giao thừa, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã có giọng điệu tự tin khi nói rằng “Chúng ta sẽ mạnh mẽ hơn qua thời kỳ khó khăn” và ca ngợi nhiều chính sách được đưa ra để đạt được cái mà ông gọi là “phát triển chất lượng cao”, một thuật ngữ ám chỉ tăng trưởng bền vững, dựa trên đổi mới sáng tạo trong các ngành công nghiệp chiến lược như năng lượng xanh.
Trung Quốc một lần nữa đặt mục tiêu tăng trưởng GDP khoảng 5 phần trăm sau khi đạt mức 5,2 phần trăm năm 2023. Nhiều nhà kinh tế, bao gồm cả cựu Thủ tướng Lý Khắc Cường, đã bày tỏ nghi ngờ về tính chính xác của báo cáo GDP của Trung Quốc.
Trong khi kỳ vọng Trung Quốc sẽ đạt được mục tiêu tăng trưởng này vẫn còn thấp, tháng trước, Moody’s Ratings đã điều chỉnh dự đoán năm 2025 từ 4% xuống 4,2%, với lý do các biện pháp kích thích và điều kiện tín dụng được cải thiện có thể làm giảm khả năng tăng thuế quan của chính quyền Trump.
Lời người post: Xiconomics là danh từ ám chỉ “economic của Xi” tức là “kinh tế của Tập Cận Bình”, người đứng đầu Bộ Chính Trị Đảng Cộng Sản Tàu (ĐCST)
Đây là bản dịch từ tác giả Junhua Zhang: Tiến sĩ Zhang là nhân viên cao cấp tại Viện Nghiên Cứu Châu Á Châu Âu. Giáo sư khoa học chính trị tại Khoa Quan Hệ Quốc Tế của Đại học Thượng Hải và Đại học Chiết Giang trong 10 năm.
Hiện ông đang sống tại Đức là giáo sư thỉnh giảng về Nghiên cứu Châu Á tại Đại Học Berlin, cố vấn Hội Đồng Gerson Lehrman. Zhang là biên tập viên của báo Neue Zürcher Zeitung ở Đức từ năm 2006. Ông là tác giả của nhiều bài bình luận có giá trị về kinh tế và chính trị tại Trung Cộng.
Phiên dịch: Hoàng Long
Tập Cận Bình ngoan cố tuân thủ các chính sách sai lầm kinh tế có nhà nước chủ đạo núp dưới danh xưng Kinh Tế Thị Trường Xã Hội Chủ Nghĩa đặc sắc Trung Quốc (Socialist Market Economy with Chinese Characteristics). Nó tác hại đến kinh tế toàn cầu vì trong nhiều thập niên tăng trưởng lên xuống bất bình thường của nền kinh tế thứ hai thế giới.
Có thể tóm lại kinh tế của Trung Cộng bị những vướng mắc:
– Hệ tư tưởng của nhà lãnh đạo Trung Cộng ngăn cản đầu tư nước ngoài và chi tiền cho khu vực kinh tế nhà nước. – Bong bóng bất động sản bị vỡ và nợ, nhà cầm quyền địa phương quá mức đe dọa sự tăng trưởng kinh tế tư nhân. – Xử dụng các ngành công nghiệp tối tân là động lực giúp ổn định nền kinh tế.
Kể từ khi Chủ tịch Trung Cộng Tập Cận Bình xé bỏ luật pháp của Trung Cộng tự bước vào nhiệm kỳ thứ ba, Tập chú tâm đánh bóng bản thân như một nhà lãnh đạo toàn năng. Ông muốn người dân Trung Cộng học hỏi những “lý thuyết” của mình, đặc biệt là lý thuyết kinh tế. Gần đây, trong Hội Nghị Thượng Đỉnh BRICS ở Nam Phi vào những ngày 22-24 tháng 8 năm 2023, Tân Hoa Xã đã tổ chức một cuộc họp báo về kinh tế của Tập Cận Bình (Xiconomic) cho những người tham dự tại đó. Cuộc họp chính là nhắm vào các chính trị gia tại Phi châu để quảng bá các lý thuyết của nhà lãnh đạo Trung Cộng. Đây là một sự khôi hài đến mức trớ trêu!
Xiconomics – một hỗn hợp của những mâu thuẫn chết người:
Nhiều người ở phương Tây đã đặt kỳ vọng vào Tập khi mới lên nắm quyền tại Trung Cộng vào tháng 11/2012. Do những mô tả đánh bóng bài phát biểu kinh tế của Tập là Xiconomics. Tuy nhiên, theo thời gian, rõ ràng lý thuyết kinh tế của Tập là một mớ hỗn hợp của những mâu thuẫn đầy sai lầm.
Lý thuyết kinh tế kép của Tập cho rằng Trung Cộng vừa mở cửa giao dịch với thế giới vừa tập trung vào việc củng cố chuỗi cung ứng trong nước và tự cung, tự cấp. Thoạt nhìn, có vẻ như không có gì sai với chiến lược này cả vì nó tập trung vào thị trường trong nước và tăng cường tiêu dùng nội địa. Việc ông ủng hộ “tạo ra sự thịnh vượng chung” có vẻ là điều đúng đắn. Nhưng nếu xét kỹ các chỉ thị chi tiết khai triển lý thuyết trên mà Tập đã đưa ra cho các khu vực kinh tế trong nước thì các vết nứt lộ ra ngay lập tức. Ví dụ như thị trường bất động sản: Tập Cận Bình có chỉ thị rất rõ ràng là “nhà không phải để đầu cơ”, đồng nghĩa nhà nước cấm mọi đầu cơ trong lĩnh vực địa ốc. Thực tế là đối với một quốc gia mà 70 phần trăm gia đình đã sở hữu nhà ở riêng và diện tích nhà ở bình quân đầu người đã đạt 40 m2, thì nguồn cung bất động sản ở Trung Cộng vượt xa nhu cầu. Tại Trung Cộng giống như tại Việt Nam đất đai thuộc quyền quản lý của nhà nước; tất cả đất đai được coi là thuộc sở hữu nhà nước, nghĩa là nhà nước kiểm soát mọi quyền sử dụng đất. Điều đó đã đem đến thảm họa việc nhà cầm quyền địa phương có quyền bán đất vô trách nhiệm đưa đến kết quả là Trung Cộng có nhiều bất động sản hơn nhu cầu của người dân.
Năm 2021, nhà cầm quyền địa phương ở Trung Cộng thu được 40% tài chánh từ việc bán đất. Nhà cầm quyền địa phương tăng giá đất mạnh, đó là giá bất động sản, vì nhà cầm quyền địa phương xử dụng đất giá cao làm thế chấp vay vốn từ các ngân hàng địa phương. Nợ nần chồng chất cho nhà cầm quyền địa phương do sự gia tăng gần như không giới hạn việc thực hiện các dự án cơ sở hạ tầng mà không đem lại lợi ích người dân. Goldman Sachs ước tính điều này đã khiến nợ của nhà cầm quyền địa phương Trung Cộng lên tới 23 nghìn tỷ USD.
Kinh tế của Tập Cận Bình có sai sót ở chỗ ông không cố gắng giải quyết tận gốc rễ của vấn đề, đó là điều tối kỵ đối với kinh tế Tây phương. Thay vào đó, ông lặp lại các khẩu hiệu như Mao. Tài sản nhà ở chiếm khoảng 70% tài sản của các gia đình Trung Cộng, và bất động sản chiếm 14% tổng sản lượng quốc gia (GDP) trong năm 2022. Một khi ngành này bị suy thoái mọi việc đã an bài.
Nhiều nhà cầm quyền địa phương, vốn từng dựa vào bất động sản để hỗ trợ các dự án của địa phương mình khi bong bóng bất động sản tan vỡ thì họ rơi vào khủng hoảng. Đến nỗi ở một số vùng, lương của giáo viên, lương của nhân viên hoạt động cho phương tiện giao thông công cộng, lương nhân viên thành phố hoặc cảnh sát công cộng cũng không được trả. Hiện tại, các quan chức Trung Cộng phân loại 14 tỉnh thành đang trong tình trạng khủng hoảng này.
Hệ thống của Trung Cộng cũng có khiếm khuyết trong cách phân biệt đối xử với các doanh nghiệp tư nhân để ưu tiên cho các doanh nghiệp nhà nước (SOE/State-owned enterprise); điều này đặc biệt rơi vào thời kỳ cai trị của Tập Cận Bình. Các công ty tư nhân là những đơn vị đóng góp lớn nhất vào tăng trưởng GDP của quốc gia, giúp tăng thêm việc làm và tăng số lượng sản xuất của nhà nước để xuất khẩu. Theo ước tính chung, Trung Cộng phải đạt ít nhất mức tăng trưởng GDP đến 6% để duy trì lực lượng lao động hiện tại. Nhưng hiện nay mức tăng trưởng GDP của Trung Cộng dưới 6%. Như vậy việc khuyến khích các công ty tư nhân là điều kiện tiên quyết để đạt được mức tăng trưởng cần và đủ. Nhưng Xiconomic làm ngược lại đàn áp kinh tế tư nhân và chi bơm thêm tài chánh cho các công ty quốc doanh!.
Xiconomic của Tập chủ trương rằng các doanh nghiệp nhà nước là “trụ cột của chủ nghĩa xã hội” đó là một khía cạnh quan trọng trong lý thuyết kinh tế của Tập. Đó là lý do tại sao nhà nước đã đầu tư rất nhiều vào các công ty quốc doanh thông qua bơm tiền trợ cấp liên tục. Do sự phân biệt đối xử với các công ty tư nhân, bao gồm cả việc đàn áp các ngành tư vấn, tình trạng thất nghiệp đã lan tràn ở Trung Cộng. Tỷ lệ việc làm của sinh viên tốt nghiệp đã giảm mạnh, và đuổi việc ở nhiều công ty gây tổn hại đến sức mua. Kết quả là làm mất lòng tin vào nhà nước tức chán ngấy Xiconomic.
Hỉnh chứng minh: Phần trăm nợ của chính quyền địa phương ở Trung Cộng vượt quá 60% so với chuẩn mực toàn cầu
Quan điểm lỗi thời về nền kinh tế Xã Nghĩa còn lại:
Nền kinh tế Trung Cộng đã chúi mũi đi xuống kể từ khi chính sách “Zero-Covid” kết thúc vào ngày 08/02/2023. Gốc rễ của sự suy thoái là thiếu chính sách đồng nhất và toàn diện thân thiện với thị trường và dựa trên pháp quyền.
Tập Cận Bình là một nhà lãnh đạo độc đoán, không đặt phúc lợi của người dân lên trên. Ví dụ, các giới chức Đảng Cộng sản Tàu (ĐCST) theo lệnh Tập đã nhiều lần bác bỏ thông lệ “cung cấp tiền cho dân để kích thích tiêu dùng”. Về thực tế, nếu nhà nước Trung Cộng chuyển 1 – 1.5% GDP của họ cho người dân tiêu dùng nhằm kích thích kinh tế thì nền kinh tế Trung Cộng có thể tăng trưởng đáng kể. Việc Tập thúc đẩy các doanh nghiệp quốc doanh và hy sinh khu vực tư nhân chứng tỏ sự tuân thủ chặt chẽ các nguyên tắc lỗi thời của Cộng Sản, mặc dù Tập có bằng tiến sĩ kinh tế mà vi phạm các hiểu biết kinh tế cơ bản. Tuy nhiên, một trong những lợi thế của Tập là ông có thể đột ngột thay đổi hướng đi và làm theo lời khuyên của các chuyên gia, khi toàn bộ nền kinh tế nguy ngập. Ví dụ dễ thấy nhất là việc ông đột ngột dừng chính sách “Zero-Covid” mà ông đã ra lệnh thực hiện. Thấy nền kinh tế Trung Cộng đang suy thoái nghiêm trọng, Tập đột nhiên chấm dứt và không có bất kỳ lời giải thích nào cả.
Hình chứng minh: Thu nhập từ việc bán đất của chính quyền địa phương ở Trung Cộng đã giảm kể từ năm 2022. Biểu đồ cho thấy mức giảm số âm đến năm 2023 là -36.2%
Khi nào thì “quả bom hẹn giờ” sẽ phát nổ?
Tổng thống Hoa Kỳ Biden gần đây đã có nói nền kinh tế Trung Cộng là “quả bom hẹn giờ’”, có thể phát nổ bất cứ lúc nào. Điều này sẽ có tác động xấu rất lớn đến kinh tế thế giới. Tăng trưởng kinh tế của Trung Cộng chiếm khoảng 30 phần trăm tăng trưởng kinh tế toàn cầu.
Đầu tiên, có một cảm giác cảnh giác trong hệ thống độc tài của Trung Cộng. Sự bảo vệ sống còn của Đảng Cộng Sản là tối thượng. Khi nhà nước cảm thấy quyền hạn bị đe dọa thì lập tức họ thực hiện mọi biện pháp để cứu Đảng nằm trong dự tính của Bộ Chính ĐCST, chẳng hạn như kế hoạch gần đây của Trung Cộng cho phép các nhà cầm quyền địa phương phát hành 1.500 tỷ nhân dân tệ trái phiếu tài chính đặc biệt nhằm giúp 12 khu vực trả nợ. Đây là giải pháp tạm thời có thể là sự cứu ở phút chót. Về lâu, về dài không bền vững.
Nền kinh tế Trung Cộng có những biện pháp cứu chữa. Như nhà cầm quyền địa phương đang thiếu tiền mặt nhưng lại giàu tài sản đất đai. Năm 2021, tài sản ròng của các quốc doanh tài chính lên tới 76.600 tỷ nhân dân tệ. Nếu Tập có thể thay đổi suy nghĩ từ việc chỉ ủng hộ các doanh nghiệp nhà nước chuyển sang giúp tư nhân hóa một số tài sản nhà nước, Trung Cộng có thể giải quyết giúp các doanh nghiệp tư nhân phát triển.
Trung Cộng cũng đang nhanh chóng cải thiện năng lực nghiên cứu khoa học của mình để ước ao trở thành quốc gia dẫn đầu trong các ngành công nghiệp mới, như xe điện và kỹ thuật công nghệ tái tạo. Trí tuệ nhân tạo, trí tuệ thông minh AI, y sinh học,… Tuy nhiên, những phát triển này sẽ chỉ giải cứu một phần vấn đề thất nghiệp chứ không làm tăng trưởng về sức mua của 1,4 tỉ dân.
Theo nhà phân tích nổi tiếng Vương Văn, Trung Cộng đang phải đối mặt với “tình hình tồi tệ hơn bất kỳ điều gì mà nước này từng chứng kiến trong hơn 40 năm qua”. Ví dụ, theo bản tin lao động của Trung Cộng, căng thẳng xã hội đã gây ra hơn 140 cuộc đình công tại các nhà máy trên khắp cả nước trong năm tháng đầu năm 2024. Bắc Kinh vẫn giữ các công cụ cố hữu trong tay để đàn áp các cuộc nổi dậy không cần giải thích.
Tóm lại, Tập không muốn thúc đẩy tự do hóa kinh tế tư nhân. Tập không có một chương trình bền vững. Tập cũng thiếu sự sáng suốt và lòng dũng cảm để thực hiện các cải cách to lớn đối với hệ thống kinh tế phi thị trường, đặc biệt là thay đổi các quốc doanh. Nói cách khác, trong khuôn khổ mô hình kinh tế hiện tại của Trung Cộng, việc mong đợi bất kỳ sự thay đổi lớn nào là vô ích, do đó khánh kiệt kinh tế của Trung Cộng là điều chờ thời gian như “bom nổ hẹn giờ”. Các công ty phương Tây phải chuẩn bị cho điều đó vì dù muốn dù không thì Trung Cộng đang đứng thứ hai vể kinh tế toàn cầu.
Chính quyền Trung Cộng đã cố tình làm cho dữ liệu kinh tế của họ trở nên nghi ngờ. Ví dụ, nhà nước Trung Cộng đã ngừng công bố dữ liệu về tỷ lệ thất nghiệp đối với những người trong độ tuổi từ 25 – 59. Sự nghi ngờ này không có lợi cho các doanh thương nước ngoài nhảy vào đầu tư tại Trung Cộng. Đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào Trung Cộng hiện đã giảm xuống mức thấp nhất từ 40 năm nay..
Theo một cuộc thăm dò của Phòng Thương Mại Liên Minh Châu Âu tại Trung Cộng, cứ 10 công ty thì có một công ty đang chuyển đầu tư ra khỏi Trung Cộng, trong khi cứ năm công ty thì có một công ty đang trì hoãn hoặc cân nhắc rút vốn đầu tư. Cuộc khảo sát tương tự cũng cho thấy 2/5 khách hàng hoặc nhà cung cấp Trung Cộng đang chuyển vốn đầu tư ra khỏi Trung Cộng.
Chuyện gì sẽ xẩy ra khi quả bom hẹn giờ kích hoạt: Đá tảng của nền kinh tế là bất động sản. Ngành này có mối quan hệ trực tiếp với mức tiêu dùng của người dân Trung Cộng và sự phát triển của ngành công nghiệp. Các vấn đề bất động sản hiện tại của Trung Cộng cuối cùng không thể giải quyết được. Nhà ở dư thừa vẫn là một căn bệnh nan y và sức mua suy giảm trầm trọng buộc nền kinh tế của quốc gia này sẽ bi lao xuống dốc không thắng.
Kịch bản tồi tệ nhất: Hình ảnh vĩ đại của Tập Cận Bình đang nhanh chóng mất đi vẻ hào nhoáng. Xiconomic. Nếu các biện pháp hiện nay mà Bắc Kinh đang áp dụng không hiệu quả thì một sự chuyển hướng, thông qua một cái gì đó để che khuất nó ví như như tấn công Đài Loan hoặc châm ngòi chiến tranh ở Biển Đông, sẽ trở thành một lối thoát rất có thể xảy ra. Rốt cuộc, Trung Cộng rơi vào vòng phá sản toàn diện lớn hơn bao giờ hết.
Dự án này được thực hiện một phần nhờ khoản tài trợ từ Tập đoàn Carnegie của New York. (Chúng tôi bỏ những chính sách cũ trước đây)
Bản tóm tắt
Donald Trump
JD Vance
Trong lúc cựu Tổng thống Donald Trump đang nỗ lực tái tranh cử để tiếp tục chính sách “Nước Mỹ trên hết” của mình, ông đưa ra một chính sách hoàn toàn khác biệt so với các chính quyền tổng thống Dân chủ và Cộng hòa trước đây.
Với tư cách là tổng thống, Trump đã công bố các chiến lược quốc gia đầu tiên về các lĩnh vực mới nổi như an ninh mạng và trí tuệ nhân tạo (AI). Ông đã mô tả sự phát triển của trí tuệ nhân tạo như một cuộc chạy đua vũ trang với Trung Quốc, trong khi vẫn bất hòa với các gã khổng lồ công nghệ Hoa Kỳ đang dẫn đầu sự phát triển công nghệ này.
Trump đã ký sắc lệnh hành pháp đầu tiên của Hoa Kỳ về AI vào năm 2019, vạch ra chiến lược thúc đẩy công nghệ này. Một năm sau, Quốc hội đã thông qua Đạo luật Sáng kiến AI Quốc gia lưỡng đảng, bao gồm tài trợ cho nghiên cứu và phát triển (R&D) AI không liên quan đến quốc phòng.
Năm 2020, ông đã ký một sắc lệnh hành pháp bổ sung tạo ra các hướng dẫn cho việc áp dụng AI của các cơ quan liên bang. Nền tảng của Đảng Cộng hòa năm 2024 kêu gọi bãi bỏ sắc lệnh hành pháp năm 2023 của Biden về AI, mà họ cho rằng hạn chế quá mức sự phát triển của công nghệ.
Ông đã mô tả sự cạnh tranh giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc về AI là một “cuộc đua thay đổi thế giới”. Ông cho biết nguồn điện dồi dào sẽ được tạo ra từ các chính sách năng lượng của ông sẽ giúp các gã khổng lồ công nghệ Hoa Kỳ giành chiến thắng trong cuộc chạy đua vũ trang AI.
Trump đã chỉ trích những gã khổng lồ ở Thung lũng Silicon. Ông lập luận rằng các công ty công nghệ lớn như Google và Meta là mối đe dọa lớn hơn đối với cuộc bầu cử ở Hoa Kỳ so với Nga, do những gì ông gọi là thành kiến chống bảo thủ của họ.
Năm 2019, Bộ Tư pháp của Trump đã công bố một cuộc đánh giá chống độc quyền rộng rãi đối với các công ty công nghệ lớn của Hoa Kỳ, mà ông cáo buộc là kiểm duyệt “vi hiến” đối với những người bảo thủ.
Trump nói rằng Hoa Kỳ nên “chấp nhận” tiền điện tử và tạo ra một kho dự trữ bitcoin quốc gia. Nền tảng của Đảng Cộng hòa cảnh báo về việc chính phủ giám sát các giao dịch tiền điện tử và phản đối việc tạo ra một loại tiền kỹ thuật số của ngân hàng trung ương (CBDC).
Trump cũng tập trung vào các vấn đề an ninh mạng. Năm 2018, ông đã ban hành hướng dẫn cho phép Bộ Tư lệnh Không gian mạng Hoa Kỳ linh hoạt hơn trong việc thực hiện các cuộc tấn công mạng tấn công. Hoa Kỳ được cho là đã bắt đầu sử dụng các khả năng tấn công mạng để hỗ trợ Ukraine vào năm 2022.
Năm 2019, Trump đã ban hành lệnh hành pháp nhằm tăng số lượng nhân viên liên bang làm việc về an ninh mạng để giải quyết tình trạng mà chính quyền gọi là thiếu hụt ba trăm nghìn chuyên gia. Theo Bộ Quốc phòng, tình trạng thiếu hụt các chuyên gia an ninh mạng kể từ đó đã tăng lên gần hai triệu.
Trump đã tìm cách đối đầu với Trung Quốc về những gì ông cho là một loạt các hành vi lạm dụng kinh tế: trộm cắp tài sản trí tuệ, thao túng tiền tệ, trợ cấp xuất khẩu và các khoản trợ cấp khác, và gián điệp kinh tế. Ông cho biết cần phải có hành động quyết liệt để bảo vệ người lao động Mỹ và giảm thâm hụt thương mại song phương lớn của Hoa Kỳ.
Trump cho biết các chính sách của ông sẽ “loại bỏ hoàn toàn sự phụ thuộc vào Trung Quốc trong mọi lĩnh vực quan trọng”, bao gồm điện tử, thép và dược phẩm.
Với tư cách là tổng thống, ông đã bắt đầu một cuộc chiến thương mại với Trung Quốc, áp dụng mức thuế hiện trung bình là 18 phần trăm đối với hàng trăm tỷ đô la hàng hóa Trung Quốc. Ông đã đưa ra mức thuế gấp ba lần nếu tái đắc cử.
Ông đã nói rằng ông sẽ thu hồi quy chế “quốc gia được ưu đãi nhất” của Trung Quốc, một quy chế thương mại mà Hoa Kỳ đã cấp cho Trung Quốc khi nước này gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) vào năm 2001. Ông nói rằng ông sẽ thông qua một kế hoạch bốn năm để loại bỏ dần việc nhập khẩu “hàng hóa thiết yếu” từ Trung Quốc. Nền tảng của Đảng Cộng hòa kêu gọi hạn chế đầu tư của Trung Quốc vào bất động sản và công nghiệp Hoa Kỳ.
Ông nhấn mạnh rằng các mức thuế quan này và các hạn chế nhập khẩu khác sẽ áp dụng đối với “các loại thuốc thiết yếu”, chẳng hạn như penicillin, mà ông cho rằng nên được sản xuất tại Hoa Kỳ.
Chính quyền Trump lên án chính sách công nghiệp do nhà nước lãnh đạo của Bắc Kinh, nhằm đưa Trung Quốc trở thành quốc gia dẫn đầu thế giới về công nghệ tiên tiến. Khi còn tại nhiệm, ông đã áp dụng biện pháp kiểm soát xuất khẩu đối với chất bán dẫn và thiết bị sản xuất chip để ngăn Trung Quốc mua các công nghệ đó.
Trump đã ủng hộ một cải cách năm 2018 trao cho các cơ quan quản lý Hoa Kỳ quyền hạn lớn hơn để xem xét các vụ mua lại của nước ngoài do Trung Quốc và các quốc gia khác thực hiện và đã chặn một số nỗ lực bán các công ty công nghệ Hoa Kỳ cho các công ty Trung Quốc. Ông đã tăng cường các hạn chế đối với gã khổng lồ viễn thông Trung Quốc Huawei, lo ngại rằng các công ty như vậy có thể bị Bắc Kinh thao túng, nhưng hiện tại ông phản đối lệnh cấm TikTok tiềm tàng.
Chính quyền của ông đã đàm phán một thỏa thuận với chính phủ Trung Quốc để dán nhãn thuốc phiện tổng hợp fentanyl là chất được kiểm soát và cấm sản xuất loại thuốc này ở Trung Quốc.
Trump đã gặp gỡ đại diện của người Duy Ngô Nhĩ, một nhóm thiểu số Hồi giáo bị đàn áp ở miền tây Trung Quốc, và ký luật trừng phạt các quan chức Trung Quốc có liên quan đến các vụ vi phạm nhân quyền được báo cáo rộng rãi của nhóm này.
Năm 2016, ông trở thành tổng thống hoặc tổng thống đắc cử đầu tiên của Hoa Kỳ kể từ năm 1979 nói chuyện trực tiếp với người đồng cấp Đài Loan. Ông tăng cường tuần tra của Hải quân Hoa Kỳ tại Eo biển Đài Loan và thúc đẩy bán thêm vũ khí cho Đài Loan nhưng đã nói rằng hòn đảo này nên trả tiền cho sự bảo vệ của Hoa Kỳ.
Vào tháng 7 năm 2020, chính quyền của ông tuyên bố sẽ bác bỏ hầu hết các yêu sách lãnh thổ của Trung Quốc ở Biển Đông, ám chỉ “chiến dịch bắt nạt” của Bắc Kinh ở vùng biển tranh chấp.
Trump đã nhiều lần đặt câu hỏi về khoa học biến đổi khí hậu và bày tỏ sự nghi ngờ về việc liệu hoạt động của con người có phải là nguyên nhân hay không. Ông đã cam kết sẽ mở rộng đáng kể sản xuất nhiên liệu hóa thạch trong nước, cải tổ các sáng kiến năng lượng sạch của Biden và rút Hoa Kỳ khỏi các nỗ lực khí hậu toàn cầu lớn.
Trump đã nói rằng ông sẽ một lần nữa rút Hoa Kỳ khỏi Thỏa thuận Paris năm 2015, theo đó gần hai trăm quốc gia đã đồng ý cắt giảm khí thải nhà kính để hạn chế nhiệt độ toàn cầu tăng. Trump đã rút Hoa Kỳ khỏi thỏa thuận trong nhiệm kỳ đầu tiên của mình, nhưng Biden đã tái gia nhập thỏa thuận vào ngày đầu tiên nhậm chức.
Trump có kế hoạch thúc đẩy Quốc hội bãi bỏ Đạo luật Giảm lạm phát, luật khí hậu đặc trưng của Biden cung cấp tín dụng thuế và trợ cấp cho xe điện và các sản phẩm năng lượng sạch khác, chỉ trích đây là gánh nặng thuế lớn. Nếu tái đắc cử, ông cho biết ông sẽ “hủy bỏ tất cả các khoản tiền chưa chi” theo luật này.
Ông đã cam kết xóa bỏ sự chậm trễ cấp phép và các hạn chế khác đối với sản xuất nhiên liệu hóa thạch, cũng như tăng đáng kể các nỗ lực khoan dầu trong nước, mà ông cho biết sẽ làm giảm lạm phát. Nền tảng của đảng cam kết “giải phóng năng lượng của Mỹ” và khiến đất nước hoàn toàn độc lập về năng lượng.
Với tư cách là tổng thống, ông đã tìm cách mở gần như toàn bộ vùng biển và vùng đất được bảo vệ của Hoa Kỳ cho hoạt động khoan dầu khí, cũng như thúc đẩy việc xây dựng các đường ống dẫn dầu mới bằng các sắc lệnh hành pháp để hợp lý hóa quy trình cấp phép. Ông cho biết ông sẽ bãi bỏ lệnh tạm dừng phê duyệt các nhà ga xuất khẩu khí đốt tự nhiên hóa lỏng của Biden nếu được bầu lại.
Ông ủng hộ năng lượng hạt nhân và cho biết ông sẽ đầu tư nhiều hơn vào các lò phản ứng hạt nhân mô-đun nhỏ. Trong nhiệm kỳ đầu tiên, chính quyền của ông đã chỉ đạo 1,3 tỷ đô la cho dự án điện hạt nhân quy mô nhỏ đầu tiên và thành lập Trung tâm Đổi mới Lò phản ứng Quốc gia, cho phép các công ty tư nhân hợp tác nghiên cứu và thiết kế lò phản ứng.
Trump là người đi đầu trong việc cắt giảm mạnh các quy định về môi trường, bãi bỏ gần một trăm quy định liên bang, bao gồm các yêu cầu về giảm phát thải khí mê-tan, hạn chế ô nhiễm nước do hoạt động thủy lực phá vỡ đá phiến và đưa yếu tố phát thải carbon vào quá trình ra quyết định của liên bang.
Ông đã cam kết “cứu” ngành công nghiệp xe hơi Hoa Kỳ bằng cách hủy bỏ các tiêu chuẩn tiết kiệm nhiên liệu mới được thực hiện dưới thời Biden. Khi còn tại nhiệm, ông đã làm suy yếu các tiêu chuẩn tiết kiệm nhiên liệu ô tô trên toàn ngành của cựu Tổng thống Barack Obama.
Với tư cách là tổng thống, Trump đã tăng đáng kể chi tiêu quốc phòng và thành lập một nhánh riêng của lực lượng vũ trang để giải quyết cạnh tranh không gian. Ông cũng định hướng lại chiến lược an ninh và quốc phòng quốc gia của Hoa Kỳ để tập trung vào cạnh tranh quyền lực lớn với Trung Quốc và Nga và khiêu khích các đồng minh châu Âu bằng cách đe dọa từ bỏ liên minh phòng thủ chung thời Chiến tranh Lạnh.
Trump cho biết ông sẽ đánh giá lại vai trò của Hoa Kỳ trong Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO), một liên minh phòng thủ xuyên Đại Tây Dương được thành lập để chống lại mối đe dọa từ cuộc xâm lược của Liên Xô trong Chiến tranh Lạnh, và sẽ xem xét giảm đáng kể sự tham gia của Washington vào khối này. Ông đã chỉ trích gay gắt NATO khi còn đương nhiệm, được cho là đã nói với các quan chức cấp cao của châu Âu vào năm 2020 rằng “NATO đã chết” và nhiều lần đe dọa sẽ từ bỏ liên minh.
Ông đã lên tiếng phản đối điều khoản phòng thủ tập thể của NATO trong thời gian dài, trong đó quy định rằng các đồng minh NATO khác phải bảo vệ một quốc gia thành viên nếu quốc gia đó bị tấn công. Ông thường tuyên bố rằng các quốc gia NATO đang lợi dụng Hoa Kỳ về mặt tài chính bằng cách không đáp ứng yêu cầu các thành viên phải chi ít nhất 2 phần trăm tổng sản phẩm quốc nội (GDP) cho quốc phòng.
Ông đã ban hành một kế hoạch phòng thủ hỏa tiễn được cập nhật vào năm 2019, đánh giá đầu tiên như vậy kể từ năm 2010, trong đó nhấn mạnh việc sử dụng các công nghệ mới và các hệ thống trên không gian để bảo vệ Washington và các đồng minh của mình. Nền tảng năm 2024 kêu gọi xây dựng lá chắn phòng thủ tên lửa “Iron Dome”, ám chỉ hệ thống phòng thủ tên lửa của Israel.
Cùng năm đó, ông thành lập lực lượng thứ sáu của Lực lượng vũ trang Hoa Kỳ, Lực lượng Không gian Hoa Kỳ, để chống lại mối đe dọa ngày càng gia tăng từ các đối thủ cạnh tranh chiến lược trong không gian.
Chiến lược Quốc phòng Quốc gia năm 2018 của chính quyền ông [PDF] nhấn mạnh tầm quan trọng chiến lược của khu vực Châu Á – Thái Bình Dương và Châu Âu, đặc biệt tập trung vào sự cạnh tranh giữa các cường quốc với các cường quốc ngày càng hung hăng như Trung Quốc và Nga.
Trump đã có động thái giảm sự hiện diện của quân đội Hoa Kỳ ở nước ngoài, bao gồm cả ở Afghanistan. Năm 2020, ông đã đạt được thỏa thuận rút quân với Taliban, dẫn đến việc Biden chấm dứt hoàn toàn sứ mệnh quân sự kéo dài hai thập kỷ của Hoa Kỳ tại đó vào năm 2021.
Ông thường chỉ trích các tổ chức quốc tế như Tòa án Hình sự Quốc tế và Liên Hiệp Quốc vì làm suy yếu an ninh quốc gia và cho rằng họ không nên có tiếng nói trong chính sách quốc phòng và thực thi pháp luật của Hoa Kỳ.
Với tư cách là tổng thống, Trump nhấn mạnh vào việc cắt giảm thuế và các chính sách kinh tế phi điều tiết, mà ông cho là đã thúc đẩy tăng trưởng, đổi mới và việc làm. Nhiệm kỳ của ông chứng kiến sự gia tăng đáng kể trong nợ quốc gia do chi tiêu liên quan đến đại dịch COVID-19 và các khoản chi khác, nhưng hiện tại ông cho biết chi tiêu của chính phủ cần “cắt giảm mạnh” để hạ lạm phát.
Trump giám sát việc thông qua dự luật năm 2017 hạ thuế suất thuế doanh nghiệp từ 35 xuống 21 phần trăm, thay đổi cách đánh thuế các công ty đa quốc gia và hạ thuế suất thuế thu nhập cá nhân, cùng nhiều điều khoản khác. Một số điều khoản này sẽ hết hạn vào năm 2025 trừ khi Quốc hội tái thẩm quyền; nền tảng của Đảng Cộng hòa kêu gọi biến chúng thành vĩnh viễn.
Trump đã kêu gọi tiếp tục hạ thuế doanh nghiệp xuống 15 phần trăm đối với các công ty sản xuất hàng hóa tại Hoa Kỳ và xóa bỏ thuế đối với tiền boa (típ) và phúc lợi An sinh xã hội. Theo một số ước tính.
Trong nhiệm kỳ của ông, tổng chi tiêu liên bang tăng, thâm hụt ngân sách tăng và nợ quốc gia tiếp tục tăng. Văn phòng Ngân sách Quốc hội phi đảng phái ước tính rằng cải cách thuế năm 2017 sẽ tăng thêm gần 2 nghìn tỷ đô la nợ trong mười năm tới. Việc gia hạn các điều khoản hết hạn sẽ làm tăng thêm nợ thêm 2,7 nghìn tỷ đô la. Trong khi đó, một loạt các biện pháp chi tiêu khẩn cấp liên quan đến COVID đã tăng thêm 3,6 nghìn tỷ đô la chi phí bổ sung khi đo lường trong mười năm.
Trump chỉ trích Biden vì lạm phát liên tục ở mức cao, mà ông đổ lỗi cho việc chi tiêu “thiếu thận trọng” của Biden, và vì tiếp tục làm tăng thâm hụt và nợ quốc gia, hiện đã gần bằng GDP của đất nước. Ông nói rằng Quốc hội nên có những bước đi quyết liệt để giảm chi tiêu, bao gồm cả việc sử dụng trần nợ như một con bài mặc cả. Tuy nhiên, ông đã phản đối bất kỳ khoản cắt giảm nào đối với các chương trình chiếm phần lớn ngân sách, chẳng hạn như An sinh xã hội, Medicare hoặc quốc phòng.
Ông đã thực hiện bãi bỏ quy định rộng rãi trên toàn bộ nền kinh tế, bao gồm cả trong các lĩnh vực năng lượng, tài chính, y tế, cơ sở hạ tầng và nông nghiệp. Ông ưu tiên nới lỏng giám sát Phố Wall, ký một cải cách năm 2018 của Đạo luật Dodd-Frank nhằm giảm bớt các quy định đối với các ngân hàng nhỏ hơn. Sau khi một số công ty nhỏ hơn không còn tuân theo các quy tắc Dodd-Frank sụp đổ vào đầu năm 2023, Trump cho biết ông sẽ không cứu trợ các ngân hàng đang phá sản.
Ông muốn giảm mạnh quyền lực và tính độc lập của các cơ quan liên bang, những cơ quan mà ông cho là chịu trách nhiệm cho “cuộc tấn công quy định”. Ông cho biết ông sẽ từ chối chi tiền do quốc hội phân bổ cho các chương trình mà ông không đồng tình, và sẽ đưa các cơ quan quản lý liên bang độc lập như Ủy ban Thương mại Liên bang vào dưới quyền hạn tổng thống trực tiếp của mình.
Trump giám sát phản ứng của liên bang đối với năm đầu tiên của đại dịch COVID-19, bao gồm các hạn chế đi lại, lệnh phong tỏa trên diện rộng, hàng nghìn tỷ đô la kích thích kinh tế và quan hệ đối tác công-tư để phát triển vắc-xin. Phản ứng của chính quyền ông cũng được đặc trưng bởi cuộc tranh luận ngày càng gay gắt về sự chuẩn bị và ứng phó với đại dịch của Hoa Kỳ.
Để ứng phó với dịch bệnh, Trump đã ban bố tình trạng khẩn cấp quốc gia và hạn chế đi lại nước ngoài đến Hoa Kỳ. Ông cũng đã ký hai đạo luật quan trọng liên quan đến đại dịch cung cấp hàng nghìn tỷ đô la kích thích kinh tế, bao gồm hàng trăm tỷ đô la cho vay và trợ cấp cho các doanh nghiệp.
Vào tháng 5 năm 2020, ông đã khởi động Chiến dịch Warp Speed , một quan hệ đối tác công tư nhằm hợp lý hóa quy trình phát triển vắc-xin phòng COVID-19, lần đầu tiên được cung cấp vào năm 2021. Sự phát triển nhanh chóng của các loại vắc-xin hiệu quả như vậy là chưa từng có, nhờ vào hàng tỷ đô la đầu tư từ các chính phủ, tổ chức đa phương và các công ty tư nhân.
Trump gọi căn bệnh này là “virus Trung Quốc” và đưa ra lý thuyết rằng nó bắt nguồn từ một phòng thí nghiệm của Trung Quốc, một phòng thí nghiệm đã chia rẽ cộng đồng tình báo Hoa Kỳ. Ông nói rằng Trung Quốc nợ thế giới 10 nghìn tỷ đô la tiền bồi thường cho vai trò bị cáo buộc của mình.
Năm 2020, chính quyền của ông đã đóng băng nguồn tài trợ cho Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), cáo buộc tổ chức này “quản lý nghiêm trọng” đại dịch và đe dọa sẽ rút khỏi cơ quan này.
Trump chỉ trích lệnh phong tỏa liên quan đến đại dịch và các hạn chế khác, và ông thường thách thức các dự báo và hướng dẫn do Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) và các cơ quan y tế khác đưa ra. Trước khi dịch bệnh bùng phát, chính quyền của ông đã cắt giảm biên chế của CDC, bao gồm cả một nhóm có nhiệm vụ xác định các rủi ro sức khỏe ở Trung Quốc. Nếu được bầu lại, ông hứa sẽ chặn mọi lệnh COVID-19 hiện tại hoặc trong tương lai và “khôi phục quyền tự do y tế”.
Trump cho biết ông tin vào các trường hợp ngoại lệ đối với các hạn chế phá thai do hiếp dâm, loạn luân và đe dọa đến tính mạng của người mẹ. Giống như các tổng thống Cộng hòa trước đây, Trump đã khôi phục lại cái gọi là chính sách Thành phố Mexico, chính sách này ngăn chặn các chương trình liên quan đến phá thai nhận được viện trợ nước ngoài của Hoa Kỳ và mở rộng phạm vi của biện pháp này. Nền tảng của đảng phản đối phá thai muộn nhưng cho biết sẽ hỗ trợ tiếp cận dịch vụ chăm sóc trước khi sinh, biện pháp kiểm soát sinh đẻ và thụ tinh trong ống nghiệm (IVF).
Trump đổ lỗi cho các chính sách biên giới của Biden về tình trạng dịch opioid ngày càng trầm trọng ở Hoa Kỳ. Nền tảng của đảng kêu gọi các biện pháp mạnh mẽ như triển khai Hải quân Hoa Kỳ để đạt được “phong tỏa fentanyl toàn diện”. Trump cũng hứa sẽ tăng cường hợp tác chống ma túy với các chính phủ láng giềng như Mexico, tìm cách áp dụng án tử hình đối với những kẻ buôn bán ma túy bị kết án và mở rộng hỗ trợ của liên bang cho các chương trình tư vấn, điều trị và phục hồi dựa trên đức tin cho người sử dụng ma túy.
Chính sách nhập cư và biên giới vẫn là vấn đề then chốt đối với Trump, và cương lĩnh của đảng năm 2024 tái khẳng định lời thề thực hiện một loạt biện pháp nhằm giảm mạnh cả nhập cư hợp pháp và bất hợp pháp. Điều này bao gồm việc xây dựng dựa trên các hành động đã thực hiện trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông nhằm định hình lại mạnh mẽ chính sách tị nạn, biên giới và trục xuất.
Trump hứa sẽ thực hiện “chiến dịch trục xuất trong nước lớn nhất trong lịch sử Hoa Kỳ”, mô phỏng theo chiến dịch trục xuất hàng loạt của Tổng thống Dwight D. Eisenhower trong “Chiến dịch Wetback” năm 1954. Trong cuộc tranh luận đầu tiên với Harris, ông cho biết các chính sách nhập cư của chính quyền Biden đã cho phép “những kẻ khủng bố”, “tội phạm đường phố” và “kẻ buôn ma túy” nhập cảnh vào nước này.
Để làm như vậy, ông cho biết ông sẽ viện dẫn Đạo luật Kẻ thù Người nước ngoài năm 1798 —một trong bốn luật được gọi chung là Đạo luật Người nước ngoài và Phản loạn—để cho phép chính quyền bỏ qua thủ tục tố tụng hợp pháp để trục xuất tất cả các thành viên đã biết hoặc bị nghi ngờ của các băng đảng ma túy hoặc băng đảng tội phạm. Ông cũng có kế hoạch cử Vệ binh Quốc gia thực hiện các cuộc trục xuất, bất chấp những rào cản pháp lý đối với khả năng tham gia thực thi pháp luật trong nước của quân đội.
Ông đã cam kết sẽ áp đặt lại các giới hạn đối với việc xin tị nạn, bao gồm cả việc khôi phục chương trình “Ở lại Mexico” năm 2019 của ông, yêu cầu những người xin tị nạn không phải người Mexico phải chờ ở Mexico trong khi các trường hợp của họ được xét xử tại tòa án di trú Hoa Kỳ. Ông cũng cho biết ông sẽ khôi phục việc sử dụng Đạo luật 42, một đạo luật cho phép các viên chức biên giới trục xuất người di cư vì lý do sức khỏe cộng đồng và trước đây chỉ được sử dụng trong đại dịch COVID-19.
Ông sẽ tìm cách chấm dứt quyền công dân theo nơi sinh đối với trẻ em sinh ra từ những người nhập cư bất hợp pháp, một ý tưởng mà ông đã ủng hộ kể từ năm 2018.
Ông đã nói rằng ông sẽ mở rộng lệnh cấm đi lại nhiệm kỳ đầu tiên của mình đối với những cá nhân từ “các quốc gia, vùng lãnh thổ và địa điểm bị khủng bố hoành hành” để bao gồm Dải Gaza, Libya, Somalia, Syria và Yemen. Ông cũng nói rằng ông sẽ cấm những người có quan điểm nhất định, bao gồm các hệ tư tưởng chống Israel, Marxist và phát xít. Năm 2017, ông đã áp đặt lệnh cấm đối với những người nhập cư từ một số quốc gia có đa số dân theo đạo Hồi, sau nhiều lần khiếu nại, cuối cùng đã được Tòa án Tối cao duy trì.
Ông đã nói rằng ông sẽ tiếp tục xây dựng bức tường dọc theo biên giới phía Nam của Hoa Kỳ để ngăn chặn người di cư. Năm 2019, ông đã tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia cho phép ông chuyển hướng tiền để xây dựng bức tường, bức tường đã liên tục mở rộng kể từ những năm 1990.
Ông được cho là sẽ thử lại để chấm dứt Chương trình Hành động Hoãn lại đối với Trẻ em Đến Mỹ (DACA), một chương trình thời Obama đã cung cấp cứu trợ trục xuất cho hàng trăm nghìn người di cư được đưa đến Hoa Kỳ bất hợp pháp khi còn là trẻ em. Tòa án Tối cao đã chặn nỗ lực trước đó của ông vì lý do thủ tục vào năm 2020.
Cách tiếp cận của Trump đối với Trung Đông được xác định bởi sự ủng hộ mạnh mẽ đối với Israel và Saudi Arabia, và lập trường đối đầu với Iran. Ông chỉ ra những nỗ lực của mình trong việc làm trung gian cho một thỏa thuận hòa bình khu vực và tập trung vào việc đánh bại các nhóm khủng bố Hồi giáo như Nhà nước Hồi giáo tự xưng.
Trump gọi Israel là “đồng minh được yêu quý”. Với tư cách là tổng thống, Trump đã đi ngược lại sự đồng thuận lưỡng đảng trước đó bằng cách nói rằng ông không quan tâm đến một nhà nước Palestine riêng biệt. Sau khi chiến tranh nổ ra giữa Israel và nhóm chiến binh Palestine Hamas vào năm 2023, ông đã hứa sẽ “tự hào” đứng về phía Israel.
Năm 2017, ông chính thức công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel và chuyển Đại sứ quán Hoa Kỳ từ Tel Aviv đến đó. Năm 2019, ông công nhận chủ quyền của Israel đối với vùng lãnh thổ Cao nguyên Golan đang tranh chấp mà Israel đã chiếm giữ từ Syria vào năm 1967.
Trump giám sát Hiệp định Abraham , một loạt các thỏa thuận bình thường hóa giữa Israel và các nước Ả Rập. Vào tháng 1 năm 2020, ông đã công bố một kế hoạch hòa bình Trung Đông mới, trong đó sẽ trao cho Israel chủ quyền đối với phần lớn các vùng lãnh thổ Palestine bị chiếm đóng.
Trump duy trì mối quan hệ chặt chẽ với Ả Rập Xê Út, chấp thuận bán hàng tỷ đô la vũ khí mỗi năm cho vương quốc này và là người ủng hộ mạnh mẽ Thái tử Ả Rập Xê Út Mohammed bin Salman. Ông phủ quyết luật lưỡng đảng sẽ rút lại sự ủng hộ của Hoa Kỳ đối với chiến dịch quân sự của Riyadh ở Yemen. Ông tìm cách tác động đến nguồn cung dầu toàn cầu thông qua mối quan hệ này; trong bối cảnh đại dịch, Trump đã đe dọa sẽ cắt giảm viện trợ quân sự nếu vương quốc này không hạn chế sản lượng dầu.
Nhiệm kỳ tổng thống của Trump tập trung vào việc cô lập Iran, nơi ông gọi là “nhà nước tài trợ khủng bố hàng đầu”. Ông đã rút khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran vào năm 2018 và áp đặt lại các lệnh trừng phạt kinh tế toàn diện đối với quốc gia này. Năm 2020, ông đã ra lệnh ám sát thủ lĩnh của Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Qasem Soleimani.
Một trong những quyết định cuối cùng của ông khi nhậm chức là chỉ định phong trào phiến quân Houthi có trụ sở tại Yemen do Iran hậu thuẫn là một tổ chức khủng bố nước ngoài. Biden đã xóa bỏ chỉ định này trước khi khôi phục lại vào năm 2024 sau khi Houthis bắt đầu tấn công các tàu thương mại ở Biển Đỏ trong bối cảnh chiến tranh Israel-Hamas.
Trump nhận công lao đánh bại Nhà nước Hồi giáo ở Iraq dưới tay lực lượng Hoa Kỳ, đồng thời thúc đẩy việc rút quân khỏi Iraq và Syria. Ông ủng hộ việc để lại một số quân ở Syria để tiếp cận dầu mỏ.
Trump tuyên bố ông có thể nhanh chóng giải quyết cuộc chiến ở Ukraine. Ông cũng nói rằng ông sẽ không cam kết phê duyệt thêm viện trợ của Hoa Kỳ cho Ukraine nếu được bầu lại, nói rằng các nước châu Âu cần phải tăng đóng góp của riêng họ. Với tư cách là tổng thống, ông đã vun đắp mối quan hệ nồng ấm hơn với Tổng thống Nga Vladimir Putin, mặc dù ông cũng gia hạn lệnh trừng phạt đối với Moscow vì việc sáp nhập lãnh thổ Ukraine và rút khỏi một hiệp ước kiểm soát vũ khí lớn giữa Hoa Kỳ và Nga.
Trump nói rằng việc chấm dứt chiến tranh ở Ukraine một cách nhanh chóng là vì lợi ích của Hoa Kỳ vì người dân đã bị giết “hàng triệu người”, mặc dù trước đây ông đã nói rằng các điều khoản mà Putin đưa ra là không thể chấp nhận được. Trước đây, ông đã gọi Putin là “thiên tài” và “thông minh”, nhưng cũng nói rằng Putin ” đã phạm một sai lầm to lớn ” khi xâm lược Ukraine vào tháng 2 năm 2022.
Ông đã thách thức sự ủng hộ của lưỡng đảng Hoa Kỳ đối với Ukraine, nói rằng ông sẽ không cam kết tăng viện trợ quân sự cho quốc gia này nếu được bầu lại. Ông nói rằng các nước châu Âu cần tăng cường đóng góp của riêng họ cho quốc phòng của Ukraine.
Với tư cách là tổng thống, Trump đã tìm cách hợp tác chặt chẽ hơn với Nga mặc dù cộng đồng tình báo Hoa Kỳ phát hiện ra rằng Moscow đã can thiệp vào cuộc bầu cử tổng thống năm 2016. Ông đã nhiều lần bày tỏ sự chỉ trích đối với các cáo buộc cho rằng Nga can thiệp, mặc dù sau đó ông đã chấp nhận chúng.
Chính quyền của ông vẫn duy trì các lệnh trừng phạt thời Obama áp dụng đối với Nga sau khi nước này sáp nhập Crimea vào năm 2014 và mở rộng các lệnh trừng phạt đối với các cá nhân và công ty Nga, tập trung vào hoạt động mạng độc hại, can thiệp bầu cử và sự hỗ trợ của Nga đối với các quốc gia độc tài như Triều Tiên và Venezuela.
Năm 2019, Trump đã rút Hoa Kỳ khỏi Hiệp ước Lực lượng hạt nhân tầm trung (INF) năm 1987, hiệp ước này đã xóa bỏ kho tên lửa tầm trung và tầm ngắn của Hoa Kỳ và Nga, với lý do Nga đã vi phạm. Ông đã nói rằng ông muốn thành lập một hiệp ước hạt nhân mới với Nga, trong đó có cả Trung Quốc. Ông cũng đã rút khỏi Hiệp ước Bầu trời mở năm 2002, cho phép các chuyến bay giám sát không vũ trang trên Nga và hầu hết châu Âu.
Năm 2019, ông phải đối mặt với cuộc điều tra luận tội đầu tiên sau khi các nhà lập pháp Hạ viện cáo buộc ông đã giữ lại viện trợ quân sự cho chính phủ Ukraine để gây sức ép buộc họ điều tra Joe Biden và gia đình ông về cáo buộc họ có liên quan đến chính trị Ukraine. Trump sau đó đã được tha bổng.
Trump lập luận rằng hệ thống thương mại toàn cầu bị thao túng chống lại lợi ích của Hoa Kỳ và chịu trách nhiệm cho thâm hụt thương mại lớn, sản xuất của Hoa Kỳ suy giảm và việc chuyển việc làm của người Mỹ ra nước ngoài. Nền tảng của Đảng Cộng hòa hứa sẽ đưa Hoa Kỳ trở lại “siêu cường sản xuất của thế giới” thông qua “tái cân bằng thương mại” hướng tới sản xuất trong nước.
Trump đã cam kết áp dụng mức thuế “phổ quát” đối với hầu hết hàng nhập khẩu trong khi vẫn áp dụng mức thuế cao hơn mà các nước khác áp dụng đối với các sản phẩm của Hoa Kỳ, cũng như mức thuế bổ sung đối với các nước tìm kiếm giải pháp thay thế cho đồng đô la Mỹ. Ông gọi cách tiếp cận này là “mắt đền mắt, thuế đền thuế”.
Với tư cách là tổng thống, Trump đã đàm phán lại Hiệp định Thương mại Tự do Bắc Mỹ (NAFTA), mà ông gọi là “một trong những thỏa thuận thương mại tồi tệ nhất từng được thực hiện”. Thỏa thuận được cập nhật với các nước láng giềng của Hoa Kỳ, Hiệp định Hoa Kỳ-Mexico-Canada năm 2018, bao gồm quyền tiếp cận thị trường Hoa Kỳ miễn thuế đối với hầu hết các sản phẩm của Canada và Mexico. Tuy nhiên, hiện ông đề xuất mức thuế 100 phần trăm đối với xe hơi nhập khẩu từ Mexico và cho biết ông sẽ đàm phán lại thỏa thuận thương mại năm 2018 để giải quyết các mối quan ngại về xe cộ của Trung Quốc.
Nếu được tái đắc cử, ông đã tuyên thệ sẽ chấm dứt Khung kinh tế Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương (IPEF), một sáng kiến thương mại giữa Hoa Kỳ và khu vực Châu Á – Thái Bình Dương, “ngay từ ngày đầu tiên”. Trump đã rút Hoa Kỳ khỏi tiền thân của IPEF, Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TTP) tham vọng hơn, vào ngày đầu tiên nhậm chức vào năm 2017. Ông đã gọi IPEF là “TTP Hai”.
Trump cũng đã đàm phán lại một thỏa thuận thương mại với Hàn Quốc, rút khỏi các cuộc đàm phán thương mại với Liên minh châu Âu (EU) và áp đặt thuế quan rộng rãi đối với thép và nhôm nhập khẩu, bao gồm từ các nước EU và các đồng minh khác. Biden đã nới lỏng nhiều hạn chế này.
Trung Quốc là mục tiêu chính của các hạn chế thương mại của Trump. Với tư cách là tổng thống, ông đã áp thuế đối với hàng hóa Trung Quốc trị giá 360 tỷ đô la, điều mà Biden vẫn duy trì. Trump đã nói rằng ông sẽ tăng mạnh các mức thuế này và cấm hoàn toàn đầu tư của Hoa Kỳ vào Trung Quốc cũng như việc Trung Quốc mua tài sản của Hoa Kỳ.
Ông cũng cho biết sẽ “loại bỏ dần” việc nhập khẩu các sản phẩm điện tử, thép và dược phẩm do Trung Quốc sản xuất và tìm cách chấm dứt các đặc quyền mà Trung Quốc đã đạt được khi gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) vào năm 2000.
Bắc Kinh sẽ bất lực trong việc chống lại cuộc chiến thuế quan của Donald Trump. Việc bổ nhiệm Marco Rubio và Mike Waltz có khả năng xảy ra cho thấy ông ấy nghiêm túc
Đông Nam Á đang trở thành khu vực trọng điểm trong chiến lược đầu tư và ngoại giao của Trung Quốc, đặc biệt trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt giữa Bắc Kinh và Washington.
Cuộc bỏ phiếu quan trọng bầu chọn cho vị trí Chủ tịch nước trong tháng 10 sẽ đánh giá quyền lực của ông cựu bộ trưởng công an.
Bài bình luận của David Hutt *
Minh họa bởi Amanda Weisbrod/RFA
Nguồn ảnh: AP, Wikimedia Commons
Khác với Trung Quốc nằm dưới sự lãnh đạo tối cao của ông Tập Cận Bình, Việt Nam – quốc gia Cộng sản anh em không bị cai trị bởi một nhà lãnh đạo duy nhất.
Trong bốn thập kỷ qua, Việt Nam đã được điều hành bởi hệ thống “tứ trụ”, bao gồm bốn vị trí: Tổng bí thư Đảng Cộng sản (ĐCS), Chủ tịch nước, Thủ tướng và Chủ tịch Quốc hội.
Cơ cấu này – được thiết kế để ngăn ngừa việc thể thâu tóm quyền lực vào một người – đã phục vụ tốt quốc gia độc Đảng cho đến tận hôm nay khi cụm từ “đảo chính cung đình” đang được xì xào khắp Hà Nội.
Cựu bộ trưởng công an Tô Lâm đã được bầu làm Chủ tịch nước vào tháng 4 năm nay sau khi ông này buộc hai người tiền nhiệm của mình là ông Nguyễn Xuân Phúc và Võ Văn Thưởng phải từ chức trong vòng hai năm.
Một thành viên của lực lượng vũ trang Việt Nam mang di ảnh cố Tổng Bí thư ĐCSVN Nguyễn Phú Trọng trong tang lễ của ông tại Hà Nội ngày 26/7/2024. Nguồn ảnh: Nhac Nguyen/Pool via AFP
Sau đó, ông trở thành Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam (ĐCSVN) vào tháng 8 sau khi ông Nguyễn Phú Trọng – người giữ chức vụ này từ năm 2012 – qua đời.
Khi còn là Bộ trưởng Công an, ông Tô Lâm đã nhanh chóng nổi lên với vai trò là người thực thi các chiến dịch chống tham nhũng quy mô lớn của ông Trọng – một chiến dịch đã hạ bệ hàng chục ngàn quan chức, trong đó có rất nhiều lãnh đạo cấp cao trong hệ thống của Đảng.
Ông Lâm đã tập hợp các “hồ sơ bẩn” về các thành viên cấp cao khác của Đảng. Ông được ông Trọng cho quyền làm trong sạch Đảng nhưng đã dành phần lớn thời gian để dọn đường cho việc tiếp quản [chức Tổng bí thư] của mình.
Ông bước vào cuộc tranh giành quyền lực với một thứ mà ông Trọng không có, đó là quyền kiểm soát Bộ Công an – thể chế với quyền lực ghê gớm. Không có sự kiểm soát thể chế này, ông Trọng đã phải dựa vào sự thuyết phục.
Không giống như ông Trọng, người quan tâm nhiều đến đạo đức xã hội chủ nghĩa và đạo đức cá nhân, ông Lâm đã tập trung nhiều vào sự ổn định chế độ và quyền lực cá nhân.
Người chống tham nhũng cơ hội
Đối với ông Tô Lâm, các nỗ lực chống tham nhũng là một công cụ chứ không phải là một chiến dịch đạo đức. Tờ The Economist gần đây đã gọi ông là một “người cứng rắn, nhà tư bản, người theo chủ nghĩa khoái lạc” – có ý ám chỉ đến vụ tai tiếng khi ông này bị quay phim đang ăn bít tết dát vàng tại một nhà hàng cao cấp ở London.
Tuy nhiên một thuật ngữ có thể phù hợp hơn là “người có khả năng thay hình đổi dạng” hoặc thậm chí là “cơ hội.”
Người ta nói rằng cựu Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã xuất hiện tại một buổi tụ họp riêng của các vị tai to mặt lớn để chúc mừng ông Lâm được bổ nhiệm làm Tổng bí thư.
Đối với những người thân cận với ông Trọng, họ rất không ưa ông Dũng – một người đứng đầu trục lợi, cho phép tham nhũng hoành hành và bỏ xó hệ tư tưởng.
Chiến thắng của ông Trọng đối với ông Dũng trong cuộc đấu tranh quyền lực năm 2016 đã đánh dấu một bước ngoặt, cho phép ông Trọng phát động các chiến dịch chống tham nhũng và củng cố hệ tư tưởng.
Tuy nhiên, trong ông Tô Lâm có vẻ giống ông Dũng nhiều hơn giống ông Trọng.
Từng là một cựu cảnh sát giống ông Tô Lâm, ông Dũng là một người thực dụng trong các vấn đề đối ngoại và kinh tế. Một cách cơ hội, ông nhìn thấy việc cho phép tham nhũng như một cách để củng cố đảng cầm quyền đang bị chia rẽ.
Cựu Bộ trưởng Công an Việt Nam Tô Lâm, người ngồi giữa trong bức ảnh bên trái và bên phải trong bức ảnh kế bên, đang được đầu bếp nổi tiếng Nusret Gökçe “Salt Bae” (đeo kính râm) bón cho ăn món bít tết phủ vàng tại nhà hàng sang trọng Nusr-E London của đầu bếp này ngày 3/11/2021. Nguồn ảnh: nusr_et trên TikTok)
Các quan chức từ trên xuống dưới trong hệ thống quyền lực có thể gắn kết với nhau bởi cùng động cơ làm giàu cá nhân trong khi bộ máy trung ương của Đảng có thể gây ảnh hưởng tới các tỉnh thông qua những bảo trợ của mình.
Ngược lại, ông Trọng đã chứng minh rằng chống tham nhũng là một cách tốt hơn để gắn kết Đảng, thông qua sự sợ hãi và tấm gương đạo đức.
Trong khi ông Trọng được kính trọng vì sống giản dị và trung thực – đúng theo những gì ông áp đặt lên người khác – thì không thể nói điều tương tự về ông Tô Lâm.
Ông Tô Lâm hứa rằng chiến dịch chống tham nhũng sẽ tiếp tục. Nhưng thiếu vắng sự chính trực đạo đức của ông Trọng, tất cả những gì còn lại chỉ là nỗi sợ hãi.
Cuộc thanh trừng có hệ thống
Khi sức khỏe của ông Trọng giảm sút vào cuối năm 2022, ông Tô Lâm bắt đầu thanh trừng các đối thủ, loại bỏ một nửa số thành viên Bộ Chính trị được bầu chọn vào năm 2021. Ngay cả những người được ông Trọng bảo trợ cũng bị bật bãi.
Ông Vương Đình Huệ, người có thể kế nhiệm ông Trọng, đã bị bãi nhiệm khỏi vị trí Chủ tịch Quốc hội vào tháng 5 năm nay. Ông Võ Văn Thưởng, một ứng cử viên khác, đã bị miễn chức Chủ tịch nước vào tháng 3 và sau đó ông Tô Lâm đã ngồi vào chiếc ghế này.
Sự tích tụ quyền lực của ông Tô Lâm sau đó đã nhanh chóng tăng tốc. Hiện tại, 6 trong số 15 thành viên của Bộ Chính trị – cơ quan ra quyết định cao nhất của Đảng – đến từ Bộ Công an.
Tháng 6, ông Lâm đưa ông Lương Tam Quang, người được ông bảo trợ và cũng là đồng minh Hưng Yên, làm Bộ trưởng Bộ Công an, rồi dành một ghế ở Bộ Chính trị cho ông này.
Ông Lê Minh Hưng, hiện là Trưởng ban Tổ chức Trung ương và có chân trong Bộ Chính trị, là con trai của một cựu bộ trưởng công an – người đã nuôi dưỡng sự đi lên của ông Lâm.
Ông Nguyễn Duy Ngọc, một trong những cấp phó của ông Lâm ở Bộ Công an, giờ trở thành người đứng đầu Văn phòng Trung ương Đảng và đã được bầu vào Ban Bí thư, một cơ quan phụ trách công việc hàng ngày của Đảng.
Ông Vương Đình Huệ, Chủ tịch Quốc hội Việt Nam, hội đàm với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình (không có mặt trong hình) trong cuộc gặp tại Hà Nội ngày 13/12/2023. Nguồn ảnh: Minh Hoang/Pool via AFP
Các cuộc thăng quan tiến chức khác được dành cho người thân hoặc các mối quan hệ thuộc phe cánh Hưng Yên – một tỉnh phía bắc Đồng bằng sông Hồng. Người ta nói rằng bố của ông Lương Tam Quang từng là vệ sĩ riêng của bố ông Lâm trong Chiến tranh Việt Nam.
Đã có một số phản ứng chống lại Lâm nhưng không thành công.
Trong khoảng thời gian sau khi được bổ nhiệm làm Chủ tịch nước và trước khi trở thành Tổng bí thư, ông Lâm đã tìm cách duy trì chức Bộ trưởng Công an. Phản ứng lại, một vài nhân vật trong Đảng đã cố gắng đưa ông Trần Quốc Tỏ, em trai của cố Chủ tịch nước Trần Đại Quang, một lãnh đạo phe cánh, vào vị trí này nhưng đã không thành công.
Chuyến đi Mỹ quan trọng
Cuộc tranh giành cho thấy ông Tô Lâm vẫn cần phải làm hài lòng các phe phái khác trong Đảng Cộng sản.
Trong chuyến thăm Trung Quốc vào tháng 8, trước khi đến Bắc Kinh, ông Tô Lâm đã đến thăm Quảng Châu – nơi cách đây một thế kỷ – ông Hồ Chí Minh đã khởi xướng tổ chức tiền thân của ĐCSVN. Điều này chắc chắn làm hài lòng các nhà tư tưởng của Đảng.
Ông Tô Lâm cũng sẽ đi thăm Mỹ vào cuối tháng này, làm hài lòng phe cánh ủng hộ mối quan hệ gần cận hơn với Washington trong Đảng.
Trong cuộc họp đầu tiên với tư cách Tổng bí thư, ông đã nói với các công chức tại các bộ và ủy ban kinh tế rằng chiến dịch chống tham nhũng sẽ không ảnh hưởng đến phát triển kinh tế – điều đã xảy ra trong những năm gần đây.
Bộ trưởng Công an Trung Quốc Vương Tiểu Hồng (bên phải) gặp Bộ trưởng Công an Việt Nam Lương Tam Quang, tại Bắc Kinh, ngày 20/8/ 2024. Nguồn ảnh: Li Tao/Xinhua via Getty Images
Theo lời đồn thổi về cuộc “đảo chính cung đình”, ông Tô Lâm vẫn còn các đối thủ, đặc biệt là từ các cơ quan, tổ chức khác.
Một trong số đó là Ủy ban Kiểm tra Trung ương do ông Trần Cẩm Tú đứng đầu.
Một số nhà phân tích cho rằng có sự “thù ghét” giữa ông Tô Lâm và ông Tú và tin rằng việc ông Tô Lâm gần đây dựng ông Vũ Hồng Văn – một thiếu tướng công an cũng xuất thân từ tỉnh Hưng Yên – làm cấp phó của ông Tú là nhằm gài “tai mắt” trong ủy ban này.
Một đối thủ mang tính thể chế khác là bộ máy chính quyền trung ương đứng đầu là Thủ tướng Phạm Minh Chính – người cũng từng là một quan chức công an.
Trước khi ông Trọng qua đời, ông Chính được cho là đối thủ chủ chốt của ông Tô Lâm trong cuộc đua giành chiếc ghế Tổng bí thư tại Đại hội Đảng toàn quốc sẽ diễn ra vào đầu năm 2026. Khó có ai có thể đánh bật được ông Tô Lâm vào lúc này nhưng các bộ kinh tế sẽ phản đối nếu việc tiếp quản Đảng của “nhà an ninh trị” này (ông Tô Lâm) ” gây hại cho nền kinh tế.
Sự chú ý dồn vào phía quân đội
Có lẽ thể chế mạnh nhất có thể kiểm soát quyền lực của ông Tô Lâm hiện giờ là quân đội – lực lượng từ lâu đã cạnh tranh với Bộ Công an của ông.
Quân đội hiện là khối lớn nhất trong Ban Chấp hành Trung ương Đảng, chiếm khoảng 13% số thành viên.
Điều này cho thấy chúng ta có thể thấy một cuộc tranh giành quyền lực mới giữa Bộ Chính trị và Ban Chấp hành Trung ương, giống như khi ông Trọng và Dũng so găng cách đây một thập kỷ.
Ông Tô Lâm gần đây đã cắt cử một số người thuộc phe Hưng Yên của mình vào các vị trí quân sự quan trọng ở phía Bắc, nhưng có tin đồn rằng phía quân đội đang thử thách quyết tâm và sự cứng rắn của ông.
Có một số cáo buộc lan truyền vào đầu tháng này rằng Đại học Fulbright Việt Nam do Hoa Kỳ tài trợ đang giảng dạy các khóa học về việc thay đổi chế độ.
Các cáo buộc này bắt đầu từ một kênh tin tức của quân đội và được tuyên truyền bởi Lực lượng 47, một lực lượng dư luận viên khổng lồ trên không gian mạng của quân đội.
Tin đồn tại Hà Nội cho rằng phía quân đội đang cố khuấy động tâm lý bài Mỹ trước chuyến đi New York dự họp Đại hội đồng Liên Hợp Quốc của ông Tô Lâm trong tháng này. Trong các cuộc họp song phương tại Hoa Kỳ, giới chức Hoa Kỳ dự kiến sẽ hối thúc tăng cường hợp tác an ninh mạnh mẽ – điều mà không phải ai trong quân đội cũng mong muốn.
Thử thách đầu tiên đối với quyền lực của ông Tô Lâm
Tháng tới sẽ là thử thách lớn đầu tiên đối với quyền lực của ông Tô Lâm khi Quốc hội dự kiến sẽ bầu chọn một tân Chủ tịch nước.
Hiện vẫn chưa rõ liệu ông Tô Lâm có bị gây áp lực phải từ bỏ một trong hai vị trí lãnh đạo cấp cao của mình hay không – hoặc ông có sẵn sàng từ bỏ vai trò Chủ tịch nước, vốn chủ yếu mang tính nghi lễ – một công việc đòi hỏi ông phải công du nước ngoài và điều này có thể ảnh hưởng đến việc củng cố quyền lực trong nước của ông.
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tổ chức lễ đón Tổng Bí thư ĐCSVN Tô Lâm tại Bắc Kinh ngày 19/8/2024. Nguồn ảnh: Zhai Jianlan/Xinhua qua Getty Images
Cho phép khôi phục hệ thống “tứ trụ” được Đảng ưa chuộng có thể là một nhượng bộ chiến lược ít gây thiệt hại mà lại khiến ông Lâm lấy được lòng của người trong Đảng. Mục tiêu chính của ông Tô Lâm là giữ được chức Tổng bí thư, chứ không phải chức Chủ tịch nước sau năm 2026.
Đã có những gợi ý rằng tướng Lương Cường, người đã rời khỏi quân ngũ và đang giữ chức Thường trực Ban Bí thư từ tháng 5 năm nay, có thể là ứng cử viên tốt cho chức Chủ tịch nước.
Bộ trưởng Quốc phòng Phan Văn Giang, người nhận được nhiều phiếu tín nhiệm nhất trong cuộc bỏ phiếu tại Quốc hội vào tháng 10/ 2023, cũng có thể được phía quân đội hậu thuẫn.
Nhượng bộ chức Chủ tịch nước cho phía quân đội có thể là một cách thông minh để ông Tô Lâm làm hài lòng thể chế đầy quyền lực này. Nhưng cũng có thể ông đã trong đầu một ứng cử viên của riêng mình để duy trì quyền lực.
Các yếu tố tác động và các mối quan hệ phức tạp liên quan đến việc nắm giữ quyền lực của ông Lâm sẽ trở nên rõ ràng hơn khi Quốc hội đưa ra quyết định vào tháng 10.
Bộ trưởng Quốc phòng, Đại tướng Phan Văn Giang (bên trái), Tổng Tham mưu trưởng, Thượng tướng Nguyễn Tân Cương và các quan chức tham dự lễ tang cấp nhà nước dành cho ông Nguyễn Phú Trọng tại Hà Nội, ngày 26/ 7/2024. Nguồn ảnh: Minh Hoang/AP
*David Hutt là nghiên cứu viên tại Viện nghiên cứu Trung Âu về các vấn đề châu Á (CEIAS) đồng thời là một cây viết chuyên mục cho tờ The Diplomat. Ông viết bản tin Watching Europe In Southeast Asia. Các quan điểm trong bài viết là của riêng ông và không phản ánh quan điểm của RFA.
Tags: Hoa kỳ, tin tức thế giới, Trung cộng Posted in Tin tức | Comments Off on Tổng lãnh sự Trung Quốc tại New York bị cách chức sau khi trợ lý bị buộc tội làm gián điệp cho Bắc Kinh: Hochul
Bản tin hàng tuần Trung Quốc-Đài Loan là sản phẩm chung của Viện Nghiên cứu Chiến tranh và Viện Doanh nghiệp Hoa Kỳ. Bản tin này hỗ trợ dự án Liên minh Phòng thủ Đài Loan của ISW-AEI, đánh giá các chiến dịch của Trung Quốc chống lại Đài Loan, xem xét các chiến lược thay thế cho Hoa Kỳ và các đồng minh của nước này để ngăn chặn sự xâm lược của Đảng Cộng sản Trung Quốc (CCP) và—nếu cần—đánh bại Quân đội Giải phóng Nhân dân (PLA). Bản tin tập trung vào các con đường của Đảng Cộng sản Trung Quốc nhằm kiểm soát Đài Loan và các diễn biến qua eo biển Đài Loan.
Total Users : 2305884
Views This Month : 2617
Total views : 8158950
Server Time : 2025-02-22
