Stop Expansionism - Chống Bành Trướng

Võ Thái Hà tổng hợp

Hungary chặn viện trợ 50 tỷ euro của Liên Âu cho Ukraina

Phan Minh /RFI

15/12/2023

Mặc dù đạt được thỏa thuận mở các cuộc đàm phán kết nạp Ukraina, nhưng các lãnh đạo Liên Hiệp Châu Âu hôm qua, 14/12/2023, đã không thuyết phục được thủ tướng Hungary Viktor Orban bật đèn xanh trong việc trích 50 tỷ euro từ quỹ chung của khối để viện trợ cho Kiev. 

Một số nhà lãnh đạo Liên Hiệp Châu Âu đang trao đổi với nhau trong ngày đầu họp thượng đỉnh tại Bruxelles, Bỉ, 14/12/2023. REUTERS – YVES HERMAN 

(more…)

Võ Thái Hà tổng hợp

---

Ủy ban Hạ viện Mỹ lên kế hoạch đối phó với Trung Quốc 

13/12/2023 – Reuters 

(more…)

Võ Thái Hà tổng hợp

---

Nvidia hợp tác chặt chẽ với Mỹ, đảm bảo chip mới cho Trung Quốc tuân thủ quy định 

06/12/2023 

Reuters 

Một điện thoại thông minh có logo NVIDIA hiển thị được đặt trên bo mạch chủ máy tính. 

(more…)

Võ Thái Hà tổng hợp

---

TT Ukraina nói chuyện với các lãnh đạo G7 sau khi bất ngờ hủy cuộc họp với Thượng Viện Mỹ

Trọng Nghĩa /RFI – 06/12/2023

Tổng thống Ukraina Volodymyr Zelensky vào hôm nay, 06/12/2023 tham gia một cuộc họp trực tuyến cùng với các lãnh đạo nhóm G7 sau khi ông đột ngột hủy bỏ bài phát biểu qua cầu truyền hình trước Thượng Viện Mỹ vào hôm qua. 

Ngoại trưởng Ukraine Dmytro Kuleba (trên màn hình), các ngoại trưởng G7, và đại diện ngoại giao Liên Âu, ngoại trưởng Anh, tham dự một phiên họp tại Nhà khách Iikura, ngày 08/11/2023, ở Tokyo, Nhật Bản via REUTERS – POOL 

(more…)

Võ Thái Hà tổng hợp

---

Trước Thượng viện Mỹ, tổng thống Zelensky kêu gọi Hoa Kỳ tiếp tục chi viện cho Ukraina

Minh Anh /RFI

05/12/2023

Tổng thống Ukraina Volodymyr Zelensky, hôm nay, 05/12/2023, phát biểu trước các thượng nghị sĩ Mỹ qua vidéo, vào lúc chính quyền Biden hối thúc Quốc Hội thông qua một quỹ trị giá gần 106 tỷ đô la để hỗ trợ quân đội Ukraina trong cuộc chiến chống Nga.  

(more…)



---

Võ Thái Hà tổng hợp

---

Israel đón tiếp tỷ phú Elon Musk, sắp dùng hệ thống Starlink ở Gaza 

27/11/2023 – Reuters 

Ông Elon Musk. 

(more…)

November 23, 2023

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

(more…)

Ngày 10 tháng 11 năm 2023 |   

Văn bản của tuyên bố sau đây được Chính phủ Hoa Kỳ và Ấn Độ đưa ra nhân dịp Đối thoại Bộ trưởng 2+2 thường niên Mỹ-Ấn Độ lần thứ 5 vào năm 2023.

Bắt đầu văn bản:

Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Rajnath Singh và Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Tiến sĩ S. Jaishankar hoan nghênh Ngoại trưởng Antony J. Blinken và Bộ trưởng Quốc phòng Lloyd J. Austin III tham dự Đối thoại Bộ trưởng 2+2 Mỹ-Ấn Độ lần thứ năm tại New Delhi.

(more…)

Thực hiện: Viên Đăng Huy | Hiệu đính: Nguyễn Thế Phương

(more…)

Võ Thái Hà tổng hợp

Dân biểu Cộng hòa Mike Johnson được bầu làm Chủ tịch Hạ viện Mỹ 

26/10/2023 

Reuters 

Dân biểu Cộng hòa Mike Johnson, một người bảo thủ có ít kinh nghiệm lãnh đạo, được bầu làm chủ tịch Hạ viện Mỹ vào ngày 25/10/2023. 

(more…)

Thực hiện: Viên Đăng Huy | Hiệu đính: Nguyễn Thế Phương

(more…)

Võ Thái Hà tổng hợp

---

Quốc tế lên án vụ Nga oanh kích khiến 51 thường dân Ukraina thiệt mạng

Thu Hằng /RFI – 06/10/2023

Ngày 06/10/2023, người dân Ukraina để tang 51 người thiệt mạng ở làng Groza, gần thành phố Kupiansk trong vùng Kharkiv, sau khi Nga oanh kích một quán cà phê ngay giữa ban ngày hôm 05/10. Tổng thống Volodymyr Zelensky tố cáo « vụ khủng bố phi nhân tính » của Nga. Các đồng minh phương Tây của Kiev cũng mạnh mẽ lên án. Điều phối viên nhân đạo của Liên Hiệp Quốc về Ukraina nhắc lại oanh kích thường dân hoặc nhắm đến thường dân là « một tội ác chiến tranh ».  

Làng Groza trong vùng Kharkiv sau vụ tấn công của Nga hôm 05/10/2023. via REUTERS – KHARKIV REGIONAL PROSECUTOR’S OF 

(more…)

Võ Thái Hà tổng hợp

---

Trung Quốc tố Đài Loan lợi dụng các vấn đề kinh tế-thương mại để mưu tìm độc lập 

28/9/2023 

AP 

Tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn tiếp đón đoàn đại biểu Australia. 

Chính phủ Trung Quốc hôm 27/9 cáo buộc đảng cầm quyền Đài Loan đang mưu tìm độc lập, một ngày sau khi tổng thống của hòn đảo tự trị vận động để được Australia hỗ trợ gia nhập hiệp định thương mại khu vực.

Bà Chu Phượng Liên, phát ngôn viên Văn phòng Đài Loan Sự vụ của Trung Quốc, còn nhấn mạnh rằng các cuộc tập trận quân sự gần đây của Trung Quốc quanh Đài Loan được tổ chức hầu chống lại “sự ngạo mạn của lực lượng ly khai đòi độc lập cho Đài Loan.”

Trung Quốc tuyên bố Đài Loan, một hòn đảo cách bờ biển phía đông của Trung Quốc khoảng 160km, là lãnh thổ của mình. Hai bên tách ra trong cuộc nội chiến đưa Đảng Cộng sản lên nắm quyền ở Trung Quốc vào năm 1949, và những người bên Quốc Dân Đảng thua cuộc đã thành lập chính phủ riêng ở Đài Loan.

Tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn, tiếp đón sáu nhà lập pháp Australia sang thăm và tìm kiếm sự ủng hộ của Australia đối với nỗ lực của Đài Loan tham gia Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương, một hiệp định thương mại tự do gồm 11 quốc gia.

Phái đoàn quốc hội Australia đã thảo luận về việc tăng cường hợp tác kinh tế với Đài Loan, đặc biệt là về năng lượng sạch và bày tỏ sự quan tâm đến ngành công nghiệp bán dẫn của Đài Loan.

Bà Chu nói bất kỳ sự tham gia nào của Đài Loan vào một nhóm kinh tế khu vực đều phải được xử lý theo ‘nguyên tắc một Trung Quốc’, vốn quy định rằng Đảng Cộng sản là chính phủ Trung Quốc và Đài Loan là một phần của Trung Quốc.

Bà Chu cảnh báo: “Nỗ lực của Đảng Dân tiến nhằm tìm kiếm sự độc lập nhân danh kinh tế và thương mại sẽ thất bại.”

Bà Chu cũng ra hiệu rằng Trung Quốc sẽ không giảm bớt hoạt động quân sự xung quanh Đài Loan.

“Chừng nào các hành động khiêu khích đòi độc lập của Đài Loan còn tiếp diễn thì chừng đó các hành động của Quân đội Giải phóng Nhân dân Trung Quốc nhằm bảo vệ chủ quyền quốc gia và toàn vẹn lãnh thổ sẽ không dừng lại.”

---

Nga cáo buộc Mỹ, Anh giúp Ukraine tấn công trụ sở Hạm đội Biển Đen ở Crimea 

28/9/2023 

VOA News 

Hình ảnh vệ tinh do Planet Labs PBC công bố vào ngày 23 tháng 9 năm 2023 cho thấy hình ảnh từ trên không của thành phố Sevastopol sau một cuộc tấn công tên lửa nhằm vào trụ sở của hạm đội Biển Đen của Moscow ở Crimea. 

Nga hôm 27/9 cáo buộc Hoa Kỳ và Anh giúp Ukraine thực hiện một cuộc tấn công vào tuần trước nhắm vào trụ sở Hạm đội Biển Đen của Nga tại Crimea mà Nga đang chiếm đóng.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova tố cáo rằng cuộc tấn công đã được lên kế hoạch trước bằng cách sử dụng các phương tiện tình báo phương Tây, tài sản vệ tinh của NATO và máy bay do thám.

Bà Zakharova cũng tố cáo rằng tình báo Mỹ và Anh đã giúp điều phối cuộc tấn công này.

Dù Mỹ và các đối tác phương Tây khác đã cung cấp thiết bị quân sự và huấn luyện cho Ukraine, nhưng các quan chức Mỹ phủ nhận việc đóng vai trò trực tiếp trong chiến dịch phòng vệ của Ukraine trước cuộc xâm lược của Nga.

Khi Nga cáo buộc Mỹ có liên quan đến vụ tấn công bằng máy bay không người lái vào Điện Kremlin hồi tháng 5, người phát ngôn Hội đồng An ninh Quốc gia Tòa Bạch Ốc John Kirby nói tuyên bố đó là ‘lố bịch.’

Một kênh truyền hình do Bộ Quốc phòng Nga điều hành hôm 27/9 phát sóng đoạn video không ghi ngày tháng cho thấy Đô đốc Viktor Sokolov, chỉ huy Hạm đội Biển Đen của Nga, khẳng định rằng hạm đội này vẫn đang hoạt động thành công.

Đây là ngày thứ nhì liên tiếp video về ông Sokolov xuất hiện trên truyền hình Nga, sau tuyên bố của Ukraine rằng đã hạ sát ông trong cuộc tấn công phi đạn vào Crimea.

---

Thủ tướng Canada xin lỗi về vụ hoan nghênh cựu chiến binh Đức quốc xã

Thủ tướng Justin Trudeau hôm thứ Tư (27/9) đã chính thức xin lỗi sau khi một cựu chiến binh Đức quốc xã được mời đến và được tung hô tại Hạ viện Canada trong sự kiện có sự hiện diện của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky.

Phát biểu tại Hạ viện Canada hôm thứ Tư (27/9), Thủ tướng Trudeau nói: “Thay mặt tất cả mọi người tại Hạ viện này, tôi muốn gửi lời xin lỗi hoàn toàn về những gì đã xảy ra hôm thứ Sáu và [gửi lời xin lỗi] tới Tổng thống Zelensky cũng như phái đoàn Ukraine vì tình thế họ đã bị đặt vào”.

“Việc tất cả chúng tôi có mặt ở đó đã vô tình công nhận cá nhân này là lỗi nghiêm trọng và xâm phạm ký ức của những người đã chịu đau khổ cùng cực dưới bàn tay của chế độ phát-xít”, ông Trudeau nói tiếp.

Ông Trudeau cũng cho biết Ottawa đã liên hệ với Kyiv và ông Zelensky qua nhiều kênh ngoại giao để gửi lời xin lỗi.

Trước đó, vào thứ Sáu tuần trước (22/9), tại một sự kiện ở Hạ viện Canada có sự góp mặt của Tổng thống Ukraine Zelensky, cựu chiến binh Yaroslav Hunka 98 tuổi được Chủ tịch Hạ viện Anthony Rota giới thiệu là “anh hùng Ukraine… đã chiến đấu cho sự độc lập của Ukraine chống lại người Nga” trong Thế chiến II.

Chủ tịch Hạ viện Anthony Rota hôm thứ Ba (26/9) đã tuyên bố từ chức sau khi các kênh truyền thông đưa tin rằng ông Hunka từng chiến đấu trong “Sư đoàn số 14 của Waffen-SS”. Đơn vị quân đội Ukraine này được chế độ Đức quốc xã thành lập vào năm 1943 để tham chiến và gây nhiều tội ác chống lại người Do Thái và người Ba Lan ở Mặt trận phía Đông.

Ông Yaroslav Hunka là người Ukraine. Lúc ông sinh ra năm 1925, địa phương đó thuộc Đệ Nhị Cộng hòa Ba Lan, nên truyền thông đưa tin cựu chiến binh này là người Ukraine sinh ra tại Ba Lan. Sau khi xuất ngủ, ông Hunka đã di cư tới Canada và sống ở đây cho đến nay.

Ông Trudeau ban đầu chỉ đề cập đến sự vụ hôm 22/9 tại Hạ viện Canada là “đáng xấu hổ”, nhưng đã không xin lỗi trực tiếp và cũng không tham gia kêu gọi ông Rota từ chức.

Phát biểu tại Hạ viện hôm 27/9, ông Trudeau đã nỗ lực tách biệt cá nhân ông với ông Rota cho dù cả hai ông đều là thành viên của Đảng Tự do cầm quyền.

Ông Trudeau nói: “Chủ tịch Hạ viện đơn phương chịu trách nhiệm mời và công nhận người đàn ông này, và đã chấp nhận hoàn toàn trách nhiệm đó và đã từ chức”.

Ông Trudeau sau đó nói rằng: “Tất cả mọi người chúng ta đã có mặt tại viện này hôm thứ Sáu cực kỳ hối tiếc vì đã đứng lên và vỗ tay, mặc dù chúng ta đã không hề hay biết về bối cảnh”.

Mặc dù ông Trudeau tuyên bố không hề biết ông Hunka là thành viên của một đơn vị quân đội Đức quốc xã, nhưng lời ông Rota giới thiệu về ông Huka là người Ukraine “đã chiến đấu chống lại người Nga” trong Thế chiến II có lẽ chỉ áp dụng cho ai đó chiến đấu trong phe Đức quốc xã.

Tuyên bố xin lỗi của Thủ tướng Trudeau được đưa ra trong bối cảnh Canada bị lên án gay gắt từ Nga, Ba Lan và các nhóm Do Thái như nhóm Những người bạn của Trung tâm Simon Wiesenthal có trụ sở tại Canada. Nhóm này đã mô tả đơn vị quân đội mà ông Hunka từng phục vụ trong Thế chiến II “chịu trách nhiệm cho hành vi giết hàng loạt thường dân vô tội ở mức độ hung bạo và tàn ác không thể hình dung được”.

Bộ Ngoại giao Nga tuyên bố rằng vụ việc hôm 22/9 tại Quốc hội Canada là “cách khả dĩ nhất để mô tả về chế độ của Thủ tướng Justin Trudeau vốn luôn bám cứng vào chủ nghĩa bài Nga ngông cuồng”.

Các chính trị gia bảo thủ tại Canada, đối lập với Đảng Tự do cầm quyền, cho rằng Thủ tướng Trudeau phải chịu trách nhiệm cuối cùng đối với những gì đã xảy ra, vì rằng ông ta đã mời Tổng thống Ukraine Zelenksy đến phát biểu tại quốc hội Canada. Các chính trị gia bảo thủ cũng đỗ lỗi sự bất cẩn của ông Trudeau đã dẫn tới sự việc đáng tiếc hôm 22/9.

Hải Đăng (t/h)

---

Nga cân nhắc cùng Trung Quốc cấm nhập khẩu hải sản Nhật Bản

Ngư dân dỡ hải sản đánh bắt được bằng lưới kéo xa bờ, tại cảng Matsukawaura ở thành phố Soma, Fukushima, Nhật Bản, ngày 1/9/2023. (Ảnh: JIJI Press/AFP qua Getty Images) 

Nga cho biết họ đang xem xét việc tham gia cùng Trung Quốc trong lệnh cấm nhập khẩu hải sản Nhật Bản sau khi Tokyo xả nước phóng xạ đã qua xử lý từ nhà máy điện hạt nhân Fukushima ra đại dương.

Trung Quốc đã ban hành lệnh cấm toàn diện đối với tất cả các sản phẩm hải sản của Nhật Bản sau khi Tokyo xả nước phóng xạ đã qua xử lý từ nhà máy điện hạt nhân Fukushima Daiichi (thuộc Công ty Điện lực Tokyo) ra Thái Bình Dương vào ngày 24/8.

Thứ 3 (26/9), cơ quan giám sát an toàn thực phẩm Nga Rosselkhoznador cho biết họ đã thảo luận với phía Trung Quốc về khả năng rằng các sản phẩm cá xuất khẩu của Nhật Bản bị nhiễm phóng xạ, hãng thông tấn TASS của Nga đưa tin.

Cơ quan Rosselkhoznador của Nga nói: “Khi tính đến những rủi ro có thể xảy ra với sản phẩm bị ô nhiễm phóng xạ, Rosselkhoznadzor đang xem xét khả năng cùng với Trung Quốc hạn chế nguồn cung các sản phẩm cá từ Nhật Bản”.

“Quyết định cuối cùng sẽ được đưa ra sau khi đàm phán với phía Nhật Bản”, Rosselkhoznador nói thêm.

Cơ quan này cho hay họ đã yêu cầu Tokyo cung cấp thông tin về quy trình kiểm tra phóng xạ đối với các sản phẩm cá xuất khẩu, bao gồm cả sự hiện diện còn sót lại của đồng vị phóng xạ triti. Nhật Bản có thời hạn đến ngày 16/10.

Tính đến tháng 9 năm nay, Nga đã nhập khẩu khoảng 118 tấn hải sản từ Nhật Bản. Năm ngoái, nước này nhập khẩu 190 tấn các sản phẩm cá của Nhật Bản.

Người phát ngôn chính phủ Nhật Bản Hirokazu Matsuno cho biết Tokyo sẽ xem xét kỹ lưỡng yêu cầu của Nga, đồng thời kêu gọi Moscow “hành động dựa trên bằng chứng khoa học”.

Ông Matsuno nói với các phóng viên rằng Nga có thành viên trong nhóm chuyên gia thuộc Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA); nhóm này đã kiểm tra và phê duyệt kế hoạch xả nước thải Fukushima vào tháng 7.

Trong báo cáo mới nhất về kiểm tra nước, Bộ Môi trường Nhật Bản cho biết, kết quả phân tích nước biển được lấy mẫu vào ngày 19/9 cho thấy nồng độ triti tại 11 điểm lấy mẫu nằm dưới giới hạn cho phép và sẽ không có tác động xấu đến sức khỏe con người và môi trường.

Nga cũng không phát hiện điều bất thường nào trong các mẫu nước biển được lấy tại các khu vực của Nga mà tương đối gần với nơi xả nước đã qua xử lý của Nhật Bản, theo Interfax.

---

Nhật Bản kêu gọi Trung Quốc hành xử dựa trên bằng chứng khoa học

Bộ Ngoại giao Nhật Bản trước đó đã đệ đơn khiếu nại chính thức lên Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) để chống lại lệnh cấm của Trung Quốc. Tokyo cũng kêu gọi Trung Nam Hải bãi bỏ các hạn chế nhập khẩu của họ.

Trong đơn khiếu nại, Bộ Ngoại giao Nhật Bản nhấn mạnh rằng tiêu chuẩn của Nhật Bản đối với nồng độ triti trong nước thải đã qua xử lý khắt khe hơn so với tiêu chuẩn mà các lò phản ứng hạt nhân của Trung Quốc áp dụng.

Bộ này cho biết: “Ví dụ, lượng triti được thải ra hàng năm từ [Nhà máy điện hạt nhân Fukushima Daiichi] chỉ xấp xỉ 1/10 lượng triti được thải ra từ Nhà máy điện hạt nhân Qinshan ở Trung Quốc”. Các bể chứa nước đã qua xử lý tại Nhà máy điện hạt nhân Fukushima Daiichi ở Okuma, Fukushima, Nhật Bản, ngày 24/8/2023. (Ảnh: STR/JIJI Press/AFP qua Getty Images)

Trong cuộc nói chuyện với Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường bên lề hội nghị thượng đỉnh ASEAN vào ngày 6/9, Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida đã nhắc lại quan điểm của Nhật Bản về việc xả nước thải phóng xạ đã qua xử lý, đồng thời kêu gọi Bắc Kinh hành động dựa trên bằng chứng khoa học.

Giáo sư Nobumasa Akiyama đến từ Đại học Hitotsubashi – một chuyên gia về chính trị quốc tế và chính sách hạt nhân – tin rằng Bắc Kinh muốn “đạt được lợi thế ngoại giao bằng cách liên tục duy trì sự phản đối đối với việc Nhật Bản xả nước thải”.

Theo ông Akiyama, điều quan trọng đối với Nhật Bản là phải duy trì được niềm tin của cộng đồng quốc tế hơn là lo lắng về sự phản đối mạnh mẽ từ một số quốc gia.

“Điều này không có nghĩa là việc đối thoại là không còn cần thiết, dù độ an toàn đã được khoa học chứng minh; đúng hơn là cần phải đạt được cả an toàn khoa học và cả an sinh xã hội. Điều quan trọng là chính phủ Nhật Bản không nên hài lòng với việc nhiều nước đã không lên tiếng phản đối, mà phải kiên nhẫn cung cấp thông tin mà các nước muốn biết từ quan điểm của họ”, ông nói với hãng truyền thông NHK của Nhật Bản.

Theo The Epoch Times

Xuân Hoa biên dịch

---

Lãnh đạo Quần đảo Solomon: Không họp thượng đỉnh với TT Biden để khỏi nghe ‘rao giảng’ 

27/9/2023 

Reuters 

Thủ tướng Quần đảo Solomon Maanasseh Sogavare họp báo hồi tháng 7/2023 (ảnh tư liệu). 

Thủ tướng Quần đảo Solomon Manesseh Sogavare cho biết ông quyết định không dự cuộc họp thượng đỉnh của các nhà lãnh đạo Quần đảo Thái Bình Dương tại Nhà Trắng trong tuần này để tránh phải nghe “rao giảng” và vì ông có nhiều vấn đề cấp bách hơn ở ngay trong nước.

Ông Sogavare, người đã xây dựng mối quan hệ chặt chẽ với Trung Quốc, tổ chức một cuộc họp báo hôm thứ Tư 27/9 sau khi trở về Quần đảo Solomon từ Hoa Kỳ, nơi ông đã phát biểu tại Liên Hiệp Quốc nhưng không tham gia cùng với các nhà lãnh đạo khác thuộc Diễn đàn Các Đảo Thái Bình Dương để họp thượng đỉnh ở Washington trong hai ngày.

Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden đã gặp giới lãnh đạo các đảo quốc ở Thái Bình Dương trong cuộc họp thượng đỉnh lần thứ hai tại Nhà Trắng chỉ trong hơn một năm hôm 25/9. Đây là một phần trong chiến dịch gây thiện cảm nhằm kiềm chế sự xâm nhập của Trung Quốc vào khu vực mà Washington coi là quan trọng về mặt chiến lược.

Ông Sogavare cho hay ông đã tham dự cuộc họp thượng đỉnh đầu tiên vào năm ngoái và “không có kết quả gì từ sự kiện đó”.

“Họ rao giảng với bạn về chuyện họ tốt đẹp ra sao”, ông nói, theo đoạn video về cuộc họp báo do hãng truyền thông Tavuli News của Quần đảo Solomon công bố vào tối 27/9.

Thủ tướng Sogavare cho biết ông về nước vì còn 10 tuần họp quốc hội ở Quần đảo Solomon, là hoạt động quan trọng hơn.

Thủ tướng Papua New Guinea James Marape nói trong một tuyên bố hôm 27/9 rằng cuộc họp thượng đỉnh đã ghi nhận việc Hoa Kỳ đưa ra cam kết quan trọng về đầu tư cơ sở hạ tầng và cuộc họp là một “bước quan trọng hướng tới việc làm cho Thái Bình Dương an toàn và thịnh vượng hơn”.

Ông Biden cam kết sẽ làm việc với Quốc hội Mỹ để cấp thêm 200 triệu đô la tài trợ cho các dự án trong khu vực nhằm giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, chống đánh bắt cá bất hợp pháp và cải thiện sức khỏe cộng đồng.

Tại Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc ở New York, ông Sogavare đã ca ngợi rằng sự hợp tác về phát triển của Trung Quốc “ít tính hạn chế hơn”.

---

Bắc Triều Tiên ghi quy chế “cường quốc hạt nhân” vào Hiến pháp

Phan Minh /RFI

28/9/2023

Hãng tin Bắc Triều Tiên KCNA, hôm nay 28/09/2023, trích dẫn lãnh đạo Kim Jong-un tuyên bố Quốc Hội nước này đã ghi quy chế “cường quốc hạt nhân” vào Hiến pháp và Bình Nhưỡng sẽ đẩy mạnh phát triển mạnh vũ khí hạt nhân nhằm chống lại mối đe dọa từ Hoa Kỳ. 

Lãnh đạo Bắc Triều Tiên Kim Jong Un dự lễ hạ thủy tàu ngầm tấn công hạt nhân mới “Anh hùng Kim Kun Ok” tại một địa điểm không xác định ở Bắc Triều Tiên vào ngày 06/09/2023. AP 

Bất chấp các lệnh trừng phạt quốc tế do chương trình phát triển vũ khí hạt nhân, phớt lờ những cảnh báo từ Mỹ, Hàn Quốc và các đồng minh, Bắc Triều Tiên vẫn tiến hành số vụ thử tên lửa kỷ lục trong năm nay. Những nỗ lực ngoại giao nhằm thuyết phục Bình Nhưỡng từ bỏ tham vọng hạt nhân đã thất bại và việc sửa đổi Hiến pháp được thực hiện sau tuyên bố của ông Kim Jong-un vào năm ngoái, khẳng định Bắc Triều Tiên là một quốc gia hạt nhân “không thể đảo ngược”.

Từ Seoul, thông tín viên Célio Fioretti cho biết cụ thể :

“Tăng cường kho vũ khí hạt nhân theo cấp số nhân”, đó là tuyên bố của nhà lãnh đạo Bắc Triều Tiên Kim Jong-un. Với việc sửa đổi Hiến pháp này, Bắc Triều Tiên gạt bỏ ý định ngừng phát triển kho vũ khí nguyên tử. Đó là thông điệp gửi tới Hoa Kỳ và Hàn Quốc, những quốc gia vẫn mong muốn phi hạt nhân hóa bán đảo Triều Tiên.

Việc sửa đổi Hiến pháp này mang tính biểu tượng, nhưng đã chính thức phê chuẩn chính sách hạt nhân của Bắc Triều Tiên. Bình Nhưỡng có kế hoạch triển khai kho vũ khí này với các thiết bị mới như tàu ngầm và tàu chiến. Do đó, rất có khả năng chế độ Bắc Triều Tiên sẽ tăng cường các vụ thử tên lửa trong những tháng tới.

Quyết định này làm gia tăng căng thẳng trên bán đảo Triều Tiên khi cả Seoul và Bình Nhưỡng đều có lập trường cứng rắn hơn. Tại Hàn Quốc, ứng viên tranh chức bộ trưởng bộ Quốc Phòng đã nhiều lần kêu gọi Seoul rút khỏi hiệp ước liên Triều năm 2018. Hiệp ước này nhằm giải giới khu vực biên giới hai miền vào lúc hai nước đang tìm cách xoa dịu quan hệ. Thời kỳ đó kể từ nay có vẻ như đã thuộc về quá khứ.

---

Đài Loan phô trương tàu ngầm “tự chế tạo” đầu tiên

Trọng Nghĩa /RFI

Đài Loan hôm nay 28/09/2023 đã cho ra mắt chiếc tàu ngầm tự sản xuất đầu tiên, trong bối cảnh chính quyền Đài Bắc đang nỗ lực tăng cường sức mạnh quân sự nhằm đối phó với Trung Quốc, vốn không che giấu ý định thôn tính hòn đảo. 

Một nhóm lính hải quân đứng cạnh chiếc tàu ngầm đầu tiên do Đài Loan sản xuất, được trưng bày tại Cao Hùng, miền nam Đài Loan, hôm 28/09/2023. AP – ChiangYing-ying 

Chiếc tàu ngầm mang tên là Hải Côn (Haikun), ký hiệu SS-711, đã được ra mắt trong một buổi lễ tại thành phố cảng Cao Hùng, miền nam Đài Loan.

Phát biểu trong buổi lễ, tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn tuyên bố : “Lịch sử sẽ luôn ghi nhớ ngày này”. Bà nhắc lại: “Trong một thời gian dài, việc Đài Loan tự chế tạo được tàu ngầm bị coi là một ‘nhiệm vụ bất khả thi’. Nhưng ngày nay, một chiếc tàu ngầm do chính người Đài Loan thiết kế và chế tạo đã xuất hiện trước mắt mọi người. Chúng ta đã làm được điều đó”.

Trị giá 1,5 tỷ đô la, chiếc tàu ngầm chạy bằng động cơ diesel dài 80 mét và nặng từ 2.500 đến 3.000 tấn khi di chuyển, đã bắt đầu được chế tạo vào năm 2020, với các thiết bị và vũ khí do tập đoàn Mỹ Lockheed Martin sản xuất.

Hải Côn sẽ trải qua quá trình thử nghiệm trên biển và theo tổng thống Đài Loan sẽ đi vào hoạt động vào năm 2025. Tuy nhiên, một số chuyên gia quốc phòng cho rằng việc đó có thể mất nhiều thời gian hơn.

Hải Quân Đài Loan hiện có hai tàu ngầm đang hoạt động thuộc lớp Swordfish mua của Hà Lan vào những năm 1980. Đến năm 2001, Mỹ đã đồng ý cung cấp 8 chiếc tàu ngầm quy ước cho Đài Bắc, nhưng thương vụ này chưa bao được thực hiện.

Khi lên nắm quyền vào năm 2016, tổng thống Thái Anh Văn đã khởi động chương trình tự chế tạo tàu ngầm với mục tiêu trang bị cho Đài Loan 8 chiếc.

Về mặt số lượng, đội tàu ngầm của Đài Loan chẳng là bao so với Trung Quốc. Theo Bộ Quốc phòng Mỹ, Trung Quốc có khoảng 60 tàu ngầm, 6 trong số đó chạy bằng năng lượng hạt nhân và được trang bị tên lửa đạn đạo.

Tuy nhiên, theo một chuyên gia thuộc Viện Quốc Phòng và An Ninh Đài Loan, mặc dù Đài Loan đang ở thế bất lợi rõ ràng về mặt số lượng, việc triển khai tàu ngầm tại hai vị trí chiến lược – Eo biển Bashi và Eo biển Miyako – sẽ đủ để gây khó khăn cho Trung Quốc.

Ben Lewis, một nhà phân tích độc lập tại Hoa Kỳ chuyên nghiên cứu về hoạt động của quân đội Trung Quốc quanh Đài Loan, cho rằng tàu ngầm Đài Loan sẽ tạo ra nguy cơ cho Trung Quốc trong việc tấn công đổ bộ và vận chuyển quân.

Ngay từ thứ Hai 25/09, Hoàn Cầu Thời Báo Trung Quốc đã khẳng định kế hoạch của Đài Loan triển khai tàu ngầm nhằm ngăn chặn quân đội Trung Quốc chỉ là một “giấc mơ” hão huyền.

---

Meta công bố chatbot AI có “cá tính”

28/9/2023

Nguồn hình ảnh, Getty Images

Meta vừa công bố một loạt chatbot sẽ được dùng trong các dịch vụ Messenger của công ty. Các chatbot này sẽ có ‘cá tính’ và chuyên về một số chủ đề như kỳ nghỉ hoặc các lời khuyên về nấu ăn.

Đây là loạt đạn mới nhất trong cuộc đua vũ trang chatbot giữa các công ty công nghệ đang mong muốn sản xuất trí tuệ nhân tạo chính xác hơn và cá nhân hóa hơn.

Các chatbot này hiện vẫn đang trong quá trình hoàn thiện với các ‘giới hạn’, CEO Mark Zuckerberg nói.

Tại California, trong sự kiện trực tiếp đầu tiên của Meta kể từ đại dịch, ông Zuckerberg nói rằng đây là ‘một năm tuyệt vời đối với AI’. 

Công ty gọi chatbot chính của mình là ‘Meta AI’ và có thể được dùng trong nhắn tin. Ví dụ, người dùng có thể hỏi Meta AI các câu hỏi trong phần trò chuyện để ‘giải quyết tranh luận’ hoặc hỏi các câu hỏi khác.

BBC chưa thử nghiệm chatbot này – vốn dựa trên Llama 2, mẫu ngôn ngữ lớn nhất mà công ty tung ra cho sử dụng thương mại đại trà vào tháng Bảy. 

Một vài ngôi sao cũng đã đăng ký cho mượn ‘cá tính’ của họ cho một vài loại chatbot khác nhau, bao gồm Snoop Dogg và Kendall Jenner.

Ý tưởng là để tạo ra các chatbot không chỉ được thiết kế trả lời câu hỏi.

“Nó không chỉ là việc trả lời các câu hỏi,” ông Zuckerberg nói. “Nó còn là giải trí.”

Theo Meta, ngôi sao NFL Tom Brady sẽ vào vai một nhân vật AI gọi là ‘Bru’, ‘một nhà bình luận thể thao khôn ngoan’ và ngôi sao YouTube MrBeast sẽ vào vai ‘Zach’, một anh lớn – người ‘sẽ lớn tiếng chỉ trích bạn’.

Ông Zuckerberg nói rằng vẫn còn nhiều ‘giới hạn’ quanh việc các bot này có thể trả lời những gì.

Các chatbot này sẽ được triển khai trong những ngày tới và ban đầu chỉ ở Mỹ.

Ông Zuckerberg cũng thảo luận về metaverse – một thế giới ảo – đây là một ý tưởng mà Zuckerberg đã tốn hàng triệu USD cho tới nay vào đó. 

Dù Meta đã công bố tai nghe thực tế ảo của mình, Quest 3, công ty đã cung cấp thêm thông tin tại sự kiện này.

Ông chủ Meta mô tả tai nghe này như tai nghe thực tế hỗn hợp ‘chính thống’ đầu tiên.

Camera hướng về phía trước có nghĩa là tai nghe sẽ cho phép thực tế tăng cường. Nó sẽ có mặt từ 10/10.

Khoản đặt cược lâu dài, to lớn của công ty vào metaverse vẫn có vẻ chưa đạt được thành tựu nào, với bộ phận VR của Meta chịu lỗ 21 tỷ USD kể từ đầu năm 2022. 

Quest 3 được đưa ra sau khi Apply gia nhập thị trường phần cứng thực tế hỗn hợp giá cao hơn với Vision Pro đầu năm nay. 

Mat Day, giám đốc chiến lược về game toàn cầu cho EssenceMediacom, nói rằng Mark Zukerberg ‘hồi sinh lĩnh vực VR.’

Ông nói: “Lộ trình VR của Meta hiện đã được định vị vững chắc xung quanh phần cứng có giá dành cho thị trường đại chúng. Điều này hoàn toàn trái ngược với cách tiếp cận của Apple nhằm vào những người đam mê công nghệ cao cấp”.

Thông báo của Meta được đưa ra cùng ngày với đối thủ OpenAI, một nhà sáng tạo của ChatGPT – được Microsoft hỗ trợ, khẳng định chatbot của công ty này có thể lướt internet để cung cấp cho người dùng các thông tin hiện thời. Hệ thống trí tuệ nhân tạo trước đó đã chỉ được huấn luyện sử dụng data từ tháng 4/2021.

---

Luật khi quân ở Thái Lan là gì?

27/9/2023

Chụp lại hình ảnh, 

Arnon Nampa, một luật sư nhân quyền nổi tiếng, đã bị bỏ tù vì kêu gọi cải cách hoàng gia

Luật khi quân ở Thái Lan, nghiêm cấm chỉ trích chế độ quân chủ, được coi là một trong những đạo luật hà khắc nhất trên thế giới.

Việc thực thi luật này đã gia tăng từ khi quân đội Thái Lan, vốn có tư tưởng bảo hoàng mạnh mẽ, nắm quyền kiểm soát nhờ vào cuộc đảo chính vào năm 2014.

Arnon Nampa, một nhà hoạt động chính trị nổi tiếng, vừa lãnh bản án bốn năm tù theo luật này.

Anh bị tòa án ở Bangkok kết án vì những bình luận của anh trong một cuộc biểu tình vào tháng 10 năm 2020.

Luật này là gì?

Điều 112 trong Bộ luật Hình sự Thái Lan được gọi là luật khi quân (Lese Majeste).

Luật này ghi rằng: “Người nào phỉ báng, lăng mạ hoặc đe dọa nhà vua, hoàng hậu, người kế vị hoặc nhiếp chính, thì bị phạt tù từ ba đến mười lăm năm tù.”

Luật này hầu như không thay đổi kể từ khi bộ luật hình sự đầu tiên của Thái Lan được ban hành vào năm 1908, mặc dù hình phạt đã được tăng cường vào năm 1976.

Luật định này cũng đã được ghi trong tất cả các hiến pháp gần đây của Thái Lan, trong đó nêu rõ: “Nhà vua sẽ trị vì ở một vị trí được tôn kính và không bị xâm phạm. Không ai được phép buộc tội Nhà vua dưới bất kỳ hình thức nào.”

Không có định nghĩa nào về điều gì sẽ cấu thành sự lăng mạ đối với chế độ quân chủ và các nhà phê bình nói rằng điều này khiến chính quyền tự do giải thích luật theo một cách rất rộng.

Bất kỳ ai cũng có thể nộp đơn khiếu nại về tội Lese Majeste, nhắm vào bất kỳ ai và chúng phải luôn được cảnh sát điều tra một cách chính thức.

Liên Hợp Quốc cho biết những người bị bắt có thể bị từ chối bảo lãnh và một số bị giam giữ trong thời gian dài trước khi được đưa ra xét xử.

Vào tháng 3 năm 2023, một nhà hoạt động 15 tuổi bị tạm giam trước khi ra tòa. Nữ học sinh trung học này đã tham gia một cuộc biểu tình ôn hòa và kêu gọi bãi bỏ luật khi quân.

Nguồn hình ảnh, EPA

Chụp lại hình ảnh, 

Luật khi quân được áp dụng rộng rãi dưới thời vua Maha Vajiralongkorn

Vì sao nó lại quan trọng?

Những người chỉ trích nói rằng chính phủ, được quân đội hậu thuẫn, dùng luật pháp để hạn chế quyền tự do ngôn luận. Liên Hợp Quốc đã liên tục kêu gọi Thái Lan sửa điều luật này.

Tuy nhiên, chính phủ nói rằng luật này là cần thiết để bảo vệ vị thế của chế độ quân chủ.

Vua Maha Vajirusongkorn kế thừa ngai vàng vào năm 2016, sau khi người cha trị vì lâu năm của ông là Vua Bhumibol Adulyadej qua đời.

Vua Thái Lan chính thức đứng ngoài chính sự và trước công chúng đóng vai trò chủ yếu mang tính nghi thức, giống như các chế độ quân chủ lập hiến khác.

Nhưng chế độ quân chủ Thái Lan là một trong những chỉnh thể giàu có nhất thế giới và trên thực tế, có thể nắm giữ quyền lực to lớn.

Cô sinh viên dám thách thức chế độ quân chủ Thái Lan

Biểu tình Thái Lan: Sự trỗi dậy của thế hệ dám tranh đấu cho dân chủ

Arnon Nampa trở nên nổi tiếng vào ngày 3 tháng 8 năm 2020, từ các cuộc biểu tình do sinh viên lãnh đạo chống lại chính phủ do quân đội hậu thuẫn lúc bấy giờ. Ông đã phá vỡ một điều cấm kỵ nghiêm ngặt bằng việc yêu cầu chế độ quân chủ phải là một phần trong những lời kêu gọi về sự cải cách rộng rãi.

Cho đến các cuộc biểu tình năm 2020, việc sử dụng luật khi quân đã bị tạm hoãn trong hai năm, theo yêu cầu của nhà vua. Những người theo chủ nghĩa bảo hoàng lặng lẽ thừa nhận rằng, những vụ truy tố như vậy đã làm tổn hại đến hình ảnh của chế độ quân chủ.

Nhưng sự chỉ trích công khai, thậm chí khinh miệt đối với gia đình hoàng gia của một số người biểu tình đã khiến họ phải suy xét lại.

Kể từ năm 2020, 257 người đã bị buộc tội khi quân, con số cao nhất từng ghi nhận ở Thái Lan.

Nguồn hình ảnh, Reuters

Chụp lại hình ảnh, 

Pita Limjaroenrat, lãnh đạo đảng Move Forward, đã bị cản trở thành lập chính phủ sau khi ông vận động cải cách luật khi quân

Bối cảnh chính trị là gì?

Đảng Move Forward (tiếng Thái là Phak Kao Klai, nghĩa là tiến lên, tiến bộ, cấp tiến) của Thái Lan là đảng giành chiến thắng to lớn nhất trong cuộc tổng tuyển cử Thái Lan vào tháng 5 năm 2023, sau khi hứa hẹn sửa đổi luật khi quân.

Bầu cử Thái Lan: Move Forward thắng nhưng sắp tới sẽ ra sao?

Chính trị Thái Lan: Phía sau việc cựu Thủ tướng Thaksin trở về sau 15 năm lưu vong

Yêu cầu đó bị thượng viện (do quân đội bổ nhiệm) viện dẫn là lý do bao biện cho việc chặn đường Move Forward thành lập chính phủ, dù đảng này rõ ràng chiếm đa số sau khi liên minh với các đảng khác lúc bấy giờ trong quốc hội.

Nhiều thượng nghị sĩ lập luận rằng, nội việc chỉ đề xuất thay đổi luật thôi sẽ đe dọa đến địa vị của chế độ quân chủ tại Thái Lan và điều đó không thể được phép.

Kết quả là, một liên minh thay thế đã được thành lập, bao gồm nhiều đảng bảo thủ từ chính quyền sắp mãn nhiệm. Bất kỳ cuộc tranh luận nào về chế độ quân chủ giờ đây chắc chắn sẽ vấp phải những phản đối mạnh mẽ.

---

Võ Thái Hà tổng hợp

---

Hoa Kỳ: Thực phẩm biến đổi gene sẽ được ghi nhãn là ‘được chế tạo bằng công nghệ sinh học’ theo quy định mới 

Zachary Stieber 

Cẩm An biên dịch

27/9/2023

Một bao bì được nhìn thấy tại một cửa hàng bách hóa ở California trong một bức ảnh tư liệu. (Ảnh: Robyn Beck/AFP qua Getty Images) 

(more…)