Điểm tin thế giới ngày Chủ nhật 17 tháng 1 năm 2021 – Võ Thái Hà tóm lược

Giáo sư Luáºt: Hạ viá»n vi hiến khi luáºn tá»i TT Trump
Tá»ng thá»ng Donald Trump xem Tráºn bóng Äá Lục quân-Hải tại Há»c viá»n Quân sá»± Hoa Kỳ và o ngà y 12/12 (ảnh chụp mà n hình Tampa Bay Times).
Giáo sư danh dá»± cá»§a Äại há»c Luáºt Harvard, ông Alan Dershowitz Äã phân tÃch cho thấy Quá»c há»i Mỹ Äã Äứng trên luáºt pháp trong khi cáo buá»c tá»ng thá»ng Äứng trên luáºt pháp.
Trong má»t cuá»c phá»ng vấn vá»i Newsmax, ông Dershowitz nói: âHá» Äã vi phạm quy Äá»nh vá» quyá»n tá»± do ngôn luáºn. Há» Äã vi phạm các tiêu chuẩn luáºn tá»i. Há» Äã vi phạm Äạo luáºt vá» hà nh vi (Bill of attainder â PV). Há» Äã vi phạm quy trình phù hợp, liên tục và nhiá»u lầnâ.
âLà m thế nà o bạn có thá» luáºn tá»i má»t tá»ng thá»ng cho má»t bà i phát biá»u hợp hiến?â, ông nói.
Chuyên gia luáºt nói rằng Quá»c há»i Mỹ Äã không dá»±a trên luáºt pháp, nhưng trá» trêu thay, há» có quyá»n ÄÆ°á»£c bảo vá» khá»i má»i tá»i lá»i cho những gì há» là m trên sà n Thượng viá»n.
Dershowitz nói vá»i ngưá»i dẫn chương trình Carl Higbie: âHình phạt duy nhất lÃ ÄÆ°a há» ra khá»i nhiá»m sá» vÃ ÄÆ°a há» ra xét xá» trưá»c tòa án dư luáºn. Thượng nghá» sÄ© và dân biá»u ÄÆ°á»£c miá» n nhiá» m vá»i các vụ kiá»n vá» những gì há» là m hoặc nói trên sà n cá»§a Thượng viá»n, vì váºy không thá» có bất kỳ vụ kiá»n cá nhân nà oâ.
âHiến pháp rất rõ rà ng, mục ÄÃch cá»§a viá»c luáºn tá»i là phế truấtâ, ông nói. âThượng viá»n không thá» xét xá» má»t công dân bình thưá»ngâ. Tá»± do ngôn luáºn cÅ©ng là quyá»n cá»§a tá»ng thá»ng như công dân bình thưá»ng, và ông ấy không thá» bá» phế truất vÃ ÄÆ°a ra xét xá» trên Quá»c há»i chá» vì thá»±c hiá»n quyá»n nà y.
Trong má»t bà i viết luáºn tá»i, Hạ viá»n Äã bá» phiếu 232â197 Äá» luáºn tá»i Tá»ng thá»ng Trump, và o thứ Tư vì âkÃch Äá»ng ná»i dáºyâ. Các Äảng viên Dân chá»§ và 10 Äảng viên Cá»ng hòa Äã cho rằng Tá»ng thá»ng Trump kÃch Äá»ng vụ Äá»t nháºp Äiá»n Capitol và o ngà y 6/1.
Tá»ng thá»ng Trump là tá»ng thá»ng Mỹ thứ ba bá» luáºn tá»i và là ngưá»i Äầu tiên bá» luáºn tá»i hai lần. Không có tá»ng thá»ng nà o từng bá» luáºn tá»i mà bá» kết tá»i và cÅ©ng chưa có tá»ng thá»ng nà o bá» ÄÆ°a ra xét xá» sau khi rá»i nhiá»m sá».
Má»t phiên Äiá»u trần luáºn tá»i kéo dà i 7 giá» Äã trá» thà nh phiên luáºn tá»i nhanh nhất trong lá»ch sá» Hoa Kỳ.
Chá»§ tá»ch Hạ viá»n Nancy Pelosi Äã bá» nhiá»m Eric Swalwell, ngưá»i gần Äây Äã ÄÆ°á»£c chú ý vì má»i quan há» bá» cáo buá»c thân máºt vá»i má»t Äiá»p viên Trung Quá»c, là m quản lý luáºn tá»i.
Má»t sá» chuyên gia pháp lý cho rằng viá»c tá» chức má»t phiên tòa luáºn tá»i sau khi ông Trump rá»i nhiá»m sá» là vi phạm Hiến pháp.
âMá»t khi nhiá»m kỳ cá»§a Trump kết thúc và o ngà y 20/1, Quá»c há»i sẽ mất thẩm quyá»n theo Hiến pháp Äá» tiếp tục các thá»§ tục luáºn tá»i chá»ng lại ông ấy, ngay cả khi Hạ viá»n Äã thông qua các bà i viết luáºn tá»iâ, J. Michael Luttig, má»t thẩm phán liên bang Äã nghá» hưu cho biết.
Theo Hiến pháp Hoa Kỳ, Thượng viá»n tiến hà nh má»t phiên tòa luáºn tá»i khi Hạ viá»n luáºn tá»i má»t tá»ng thá»ng. Thượng viá»n có thá» tha bá»ng má»t tá»ng thá»ng hoặc kết tá»i ông ta. Cần phải có hai phần ba phiếu Äá» kết tá»i. Khi Hạ viá»n luáºn tá»i ông Trump vá» má»t vấn Äá» riêng và o nÄm 2019, Thượng viá»n Äã bá» phiếu trắng án cho ông 21 ngà y sau khi phiên tòa bắt Äầu.
Ngoại trưá»ng Mỹ thúc giục nhóm Äiá»u tra WHO gây áp lá»±c vá»i ÄCSTQ vá» 3 vấn Äá» lá»n

Ngoại trưá»ng Mỹ Mike Pompeo (ảnh: Reuters).
Ngoại trưá»ng Pompeo Äã Äá» xuất 3 trụ cá»t chÃnh trong cuá»c Äiá»u tra nguá»n gá»c Covid-19 tại Äại lục cá»§a WHO trong má»t tuyên bá» trên trang web Bá» Ngoại giao hôm thứ Sáu (15/1 theo giá» Mỹ).
Ãng cho biết: âÄá» há» trợ công viá»c quan trá»ng cá»§a má»t nhóm Äiá»u tra nguá»n gá»c Covid cá»§a Tá» chức Y tế Thế giá»i (WHO) vừa Äến Trung Quá»c trong tuần nà y, chÃnh phá»§ Hoa Kỳ hôm nay sẽ chia sẻ thông tin má»i liên quan Äến các hoạt Äá»ng bên trong các phòng thà nghiá»m cá»§a chÃnh phá»§ Trung Quá»c và o nÄm 2019â.
Ngoại trưá»ng Pompeo nói, Mỹ Äặc biá»t kêu gá»i WHO gây áp lá»±c lên ÄCSTQ Äá» giải quyết và là m rõ ba vấn Äá» sau:
Vấn Äá» lây nhiá» m trong ná»i bá» Viá»n Virus há»c VÅ© Hán: ChÃnh phá»§ Mỹ có bằng chứng Äá» khẳng Äá»nh rằng, má»t sá» nhà nghiên cứu trong Viá»n Virus há»c VÅ© Hán Äã bá» nhiá» m COVID-19 ngay từ mùa thu 2019, trưá»c khi trưá»ng hợp nhiá» m virus VÅ© Hán Äầu tiên ÄÆ°á»£c xác nháºn. Các triá»u chứng cá»§a các nhà nghiên cứu nà y giá»ng vá»i bá»nh nhân COVID-19 Äầu tiên ÄÆ°á»£c ghi nháºn.
Nghiên cứu cá»§a Viá»n vá» âvirus RaTG13â và khả nÄng âtÄng cưá»ng chức nÄng lây nhiá» mâ: Ãt nhất từ nÄm 2016, các nhà nghiên cứu cá»§a Viá»n Äã tiến hà nh nghiên cứu Äá»i vá»i virus RaTG13 â má»t loại virus có cấu trúc tương Äá»ng lên Äến 96,2% so vá»i SARS-CoV-2. Nhưng ká» từ khi dá»ch bùng phát, Viá»n Äã không tá» ra minh bạch vá»i thông tin xoay quanh các hoạt Äá»ng nghiên cứu cá»§a Viá»n Äá»i vá»i RaTG13 và các loại virus tương tá»± khác, bao gá»m các thà nghiá»m âtÄng cưá»ng chức nÄngâ tiá»m nÄng Äá» tÄng cưá»ng khả nÄng lây nhiá» m hoặc gây sát thương cá»§a virus.
Má»i liên há» bà ẩn giữa Viá»n Virus há»c VÅ© Hán vá»i các nghiên cứu quân sá»± cá»§a ÄCSTQ: Mặc dù Viá»n Virus há»c VÅ© Hán tá»± tuyên bá» là má»t tá» chức dân sá»±, nhưng nó Äã hợp tác trên các ấn bản há»c thuáºt và các dá»± án bà máºt vá»i quân Äá»i Trung Quá»c. Ãt nhất từ nÄm 2017, tá» chức nà y Äã thay mặt quân Äá»i ÄCSTQ tham gia và o các nghiên cứu tuyá»t máºt, bao gá»m các thà nghiá»m trên Äá»ng váºt trong phòng thà nghiá»m.
Ngoại trưá»ng Pompeo cho biết thêm, Äại dá»ch COVID-19 Äã có thá» tránh ÄÆ°á»£c nếu ÄCSTQ má»i các nhà Äiá»u tra y tế toà n cầu Äến VÅ© Hán trong vòng và i ngà y sau khi dá»ch bá»nh bùng phát. Nhưng Bắc Kinh Äã từ chá»i tất cả lá»i Äá» nghá» giúp Äỡ cá»§a Mỹ và các nưá»c khác.
ChÃnh quyá»n TT Trump cắt giảm 52% viá»n trợ cho Trung Quá»c
Chá» trong má»t nÄm, Tá»ng thá»ng Donald Trump Äã cắt viá»n trợ nưá»c ngoà i cho Trung Quá»c, theo báo cáo từ VÄn phòng Ngân sách và Các vấn Äá» Công chúng.
Các há» sÆ¡ do The Spectator thu tháºp ÄÆ°á»£c vá» viá»c hạch toán chi tiêu cá»§a Mỹ tại Trung Quá»c cho thấy, viá»n trợ trá»±c tiếp Äã bá» cắt giảm từ 62 triá»u USD nÄm 2019 xuá»ng 30 triá»u USD và o nÄm 2020, tương ÄÆ°Æ¡ng mức giảm 52%.
Chi tiêu cho cạnh tranh chiến lược vá»i Trung Quá»c Äã tÄng vá»t từ 42,4 tá»· USD lên 47,5 tá»· USD, tương ÄÆ°Æ¡ng 12%. Tương tá»±, Hoa Kỳ cÅ©ng áp 60 tá»· USD thuế quan Äá»i vá»i các sản phẩm nháºp khẩu từ Trung Quá»c.
Má»t sá» chương trình há» trợ cho Trung Quá»c Äã ÄÆ°á»£c giảm sá» lượng Äáng ká» hoặc bá» Äình chá» hoà n toà n dưá»i thá»i chÃnh quyá»n TT Trump, và dụ như bảo lãnh tà i chÃnh cho các giao dá»ch cá»§a Trung Quá»c từ Ngân hà ng Xuất nháºp khẩu. Trong nÄm 2019 nó Äã cung cấp 11 triá»u Äô-la bảo lãnh, trong khi và o nÄm 2020, ngân hà ng nà y không cung cấp tiá»n viá»n trợ.
CÆ¡ quan Thương mại và Phát triá»n Hoa Kỳ Äã chấm dứt hoạt Äá»ng tại Trung Quá»c, cắt giảm 2 triá»u USD Äầu tư và o các dá»± án cÆ¡ sá» hạ tầng cá»§a Trung Quá»c.
Theo The Spectator, Hoa Kỳ cÅ©ng Äã kết thúc chương trình Quân Äoà n Hòa bình á» Trung Quá»c trong bá»i cảnh bùng phát Äại dá»ch.
Báo cáo Äầu tiên vá» chi tiêu chÃnh phá»§ á» Trung Quá»c ÄÆ°á»£c công bá» là kết quả cá»§a viá»c chÃnh quyá»n TT Trump ná» lá»±c thá»±c hiá»n các chÃnh sách kinh tế có thá» cắt Äứt sức ảnh hưá»ng cá»§a ÄCSTQ á» Hoa Kỳ cÅ©ng như trên thá» trưá»ng toà n cầu.
Như Washington Free Beacon Äã chá» ra, trong nÄm 2016, chiến dá»ch TT Trump Äã hà nh Äá»ng Äá» chá»ng lại chÃnh sách kinh tế cá»§a ÄCSTQ mà ông cho rằng Äã âlợi dụngâ ngưá»i Mỹ thông qua cán cân thương mại mất quân bình cÅ©ng như chÃnh sách thao túng tiá»n tá».
Tương tá»±, Tá»ng thá»ng Trump Äã táºp trung ná» lá»±c và o viá»c gia tÄng các ngôn luáºn chá»ng Trung Quá»c sau khi sá»± nguy hiá»m cá»§a Äại dá»ch viêm phá»i VÅ© Hán và tác Äá»ng cá»§a nó ÄÆ°á»£c toà n thế giá»i biết Äến.
Trung Quá»c viá»n trợ 1 triá»u liá»u vắc-xin cho Campuchia

Thá»§ tưá»ng Campuchia Hun Sen (ảnh: Reuters).
Thá»§ tưá»ng Campuchia Hun Sen cho biết, ông Äã chấp nháºn khoản viá»n trợ má»t triá»u liá»u vắc-xin Sinopharm cá»§a Trung Quá»c, theo Nikkei.
Thông báo ÄÆ°á»£c Thá»§ tưá»ng Campuchia ÄÆ°a ra trên tà i khoản Facebook cá»§a mình hôm thứ Sáu (15/1) Äi ngược lại các cam kết trưá»c Äó cá»§a ông là chá» sá» dụng các phương pháp Äiá»u trá» Äã ÄÆ°á»£c Tá» chức Y tế Thế giá»i chấp thuáºn.
Ãng Hun Sen Äã thừa nháºn quan Äiá»m trái ngược cá»§a mình trưá»c Äó, tuy nhiên ông cÅ©ng nói rằng Äất nưá»c không còn khả nÄng chá» Äợi thêm nữa khi các ca bá»nh á» Thái Lan tiếp tục gia tÄng.
Ãng cho biết, vắc-xin Sinopharm thuá»c Táºp Äoà n Dược phẩm Quá»c gia Trung Quá»c sẽ ÄÆ°á»£c viá»n trợ thông qua Bá» quá»c phòng hai nưá»c.
Ãng Hun Sen lưu ý rằng vắc-xin do Trung Quá»c bà o chế Äã ÄÆ°á»£c triá»n khai á» Trung Quá»c, ÄÆ°á»£c tiêm cho các nhà lãnh Äạo hà ng Äầu Bắc Kinh và Äã ÄÆ°á»£c sá» dụng á» các quá»c gia như Indonesia, Ai Cáºp và Brazil.
Thá»i gian chÃnh xác cá»§a viá»c triá»n khai vắc-xin Sinopharm không ÄÆ°á»£c tiết lá». Các nhóm ưu tiên bao gá»m các nhân viên hoà ng gia, những ngưá»i xung quanh nhà vua, Thá»§ tưá»ng và những ngưá»i Äứng Äầu quá»c há»i Campuchia.
Guatemala ngÄn chặn Äoà n bá» hà nh di cư trái phép Äến Mỹ

Ngưá»i Honduras Äang bá» hà nh Äến Mỹ, á» El Florido, Guatemala ngà y 16/1/2020 (ảnh: Reuters).
Reuters ÄÆ°a tin, giá»i chức Guatemalan hôm thứ Bảy (16/1) Äã tÄng cưá»ng ná» lá»±c ngÄn chặn hà ng nghìn ngưá»i Honduras, trong Äó có nhiá»u gia Äình mang theo trẻ em Äang bá» hà nh Äến Mỹ Äá» Äá»nh cư trưá»c khi má»t chÃnh quyá»n má»i chuẩn bá» bưá»c và o Tòa Bạch á»c.
Theo giá»i chức Guatemala, khoảng 7.000 Äến 8.000 ngưá»i di cư Äã Äến Guatemala ká» từ hôm thứ Sáu (15/1) Äá» chạy trá»n khá»i Äói nghèo và bạo lá»±c trong má»t khu vá»±c bá» tà n phá bá»i Äại dá»ch và các tráºn bão lá»n há»i tháng 11 nÄm ngoái.
Các video mà Reuters thu tháºp ÄÆ°á»£c cho thấy lá»±c lượng an ninh Guatemala Äụng Äá» vá»i má»t nhóm hà ng trÄm ngưá»i di cư; những ngưá»i nà y Äã tìm cách vượt qua hà ng rà o an ninh cá»§a cảnh sát á» là ng Vado Hondo, gần Chiquimula á» phÃa Äông Guatemala.
Từ thứ Sáu Äến thứ Bảy, Guatemala Äã gá»i trả gần 1.000 ngưá»i di cư Äến từ Honduras, chÃnh phá»§ Guatemala cho biết, khi Äoà n bá» hà nh tiếp tục hưá»ng Äến Mexico.
Má»t quan chức Mexico cho hay, Äoà n bá» hà nh nà y có thá» sẽ gặp nhiá»u rắc rá»i hÆ¡n á» Mexico, bá»i vì thá»a thuáºn di cư giữa Mexico và Hoa Kỳ vẫn còn hiá»u lá»±c.
Äây là Äoà n di cư Äầu tiên trong nÄm nay; nó diá» n ra chưa Äầy má»t tuần trưá»c thá»i Äiá»m lá» nháºm chức dá»± kiến cá»§a ông Joe Biden. Ãng Biden Äã hứa hẹn má»t cách tiếp cáºn dá» dãi hÆ¡n Äá»i vá»i vấn Äá» di cư, trái ngược vá»i các chÃnh sách cứng rắn chá»ng nháºp cư trái phép cá»§a Tá»ng thá»ng Donald Trump.
Ấn Äá» khá»i Äá»ng chương trình tiêm chá»§ng Covid-19 lá»n nhất thế giá»i

Ấn Äá» khá»i Äá»ng chương trình tiêm chá»§ng vắc-xin Covid-19 âlá»n nhất thế giá»iâ(ảnh chụp mà n hình Youtube/ETV Telangana).
1,3 tá»· ngưá»i Ấn Äá» sẽ ÄÆ°á»£c tiêm vắc-xin trong chương trình tiêm chá»§ng vắc-xin Covid-19 lá»n nhất thế giá»i vừa ÄÆ°á»£c khá»i Äá»ng, The Guardian ngà y 16/1 ÄÆ°a tin.
Những liá»u vắc-xin Äầu tiên sẽ ÄÆ°á»£c tiêm cho nhân viên y tế tại Viá»n Khoa há»c Y tế Toà n Ấn Äá» á» thá»§ Äô New Delhi, sau khi Thá»§ tưá»ng Ấn Äá» Narendra Modi khá»i Äá»ng chiến dá»ch bằng má»t bà i phát biá»u trên truyá»n hình quá»c gia.
âÄây sẽ là chương trình tiêm chá»§ng lá»n nhất thế giá»i ÄÆ°á»£c triá»n khai rá»ng rãi trên phạm vi toà n quá»câ, ông Modi bình luáºn.
Theo kế hoạch do Bá» Y tế Ấn Äá» xây dá»±ng, 300 triá»u ngưá»i sẽ ÄÆ°á»£c tiêm vắc-xin từ nay cho tá»i tháng 8.
Nhân viên y tế tuyến Äầu, cảnh sát, binh sÄ© quân Äá»i sẽ là các Äá»i tượng ưu tiên nháºn vắc-xin. Nhóm tiếp theo trong danh sách ưu tiên là những ngưá»i trên 50 tuá»i hoặc Äã có sẵn bá»nh lý ná»n.
Trên phạm vi toà n Ấn Äá», hÆ¡n 200.000 bác sÄ© và 370.000 nhân viên y tế Äã ÄÆ°á»£c Äà o tạo chuẩn bá» cho chương trình nà y. Các hoạt Äá»ng táºp dượt quy mô lá»n Äã ÄÆ°á»£c tiến hà nh á» Ãt nhất 4 tiá»u bang. Nhà chức trách cÅ©ng Äã chuẩn bá» 29.000 kho lạnh phục vụ bảo quản và váºn chuyá»n vắc-xin an toà n.
Tags: thế giới