DI DÂN: NIỀM HY VỌNG VÀ NGUY CƠ CỦA HOA KỲ

Äại-Dương
Danh xưng Hợp Chúng Quá»c Hoa Kỳ Äã hà m chứa chá»§ trương chấp nháºn di dân từ má»i nguá»n gá»c dân tá»c.
Chá»§ trương nà y Äã giúp cho dân Mỹ thoát khá»i chá»§ nghÄ©a thuá»c Äá»a cá»§a Châu Ãu. TÃn Äá» Tin Là nh sẽ không từ Anh Quá»c liá»u mạng tá»i Châu Mỹ xa xôi và bất Äá»nh vì sá»± phân biá»t tôn giáo cá»§a Toà thánh Vatican.
Từng Äợt, từng Äợt tÃn Äá» Tin Là nh, các tù nhân á» Vương quá»c Anh bá» Äà y tá»i thuá»c Äá»a cá»§a Luân Äôn á» Hoa Kỳ mang theo tinh thần Äá»c láºp, tá»± chá»§ Äã già nh lại quyá»n tá»± quyết dân tá»c Äầu tiên trên thế giá»i.
Phong trà o di dân mang lại những ý tưá»ng má»i, lòng can Äảm, ý chà kiên cưá»ng như má»t luá»ng sinh khà thúc Äẩy những sáng kiến má»i lạ ra Äá»i là m thÄng hoa cuá»c sá»ng, thay Äá»i há» thá»ng chÃnh trá» lá»i thá»i vá»n chá» phục vụ quyá»n lợi cá»§a giai cấp thá»ng trá».
Di dân Châu Ãu chấp nháºn Hiến pháp 1788 là m ná»n tảng há» thá»ng chÃnh trá» cá»§a Hợp Chúng Quá»c Hoa Kỳ. Vừa bảo vá» ná»n Cá»ng Hoà non trẻ, vừa má» mang bá» cõi, vừa phát triá»n quá»c gia, vừa tiếp nháºn di dân Äến từ bất cứ á» Äâu Äá» chung lưng Äấu cáºt xây dá»±ng má»t quá»c gia Äáng sá»ng, má»t xã há»i Äùm bá»c lẫn nhau bất chấp nguá»n gá»c xuất phát.
Cà ng phát triá»n, Hoa Kỳ Äã mau chóng trá» thà nh âgiấc mÆ¡ Mỹâ cá»§a nhiá»u ngưá»i trên khắp hà nh tinh ká» cả già u, nghèo, há»c vấn, tôn giáo, quan Äiá»m chÃnh trá». Nhá» thế mà Hoa Kỳ có má»t thá» chế chÃnh trá» dân chá»§, tá»± do bá»n vững nhất thế giá»i trong khi chế Äá» Äá»c tà i Äá»§ kiá»u khó duy trì và phát triá»n.
Tuy nhiên, di dân vừa là nguá»n sá»ng vừa là gánh nặng cá»§a quá»c gia. Äá»i vá»i bản thân ngưá»i di dân có thá» là cÆ¡ há»i thÄng tiến hiếm có, hoặc ná»i thất vá»ng vì âgiấc má»ng kê và ngâ.
Äá»i vá»i các các nhà lãnh Äạo Hợp Chúng Quá»c Hoa Kỳ: di dân là bà i toán chưa có Äáp sá» rõ rà ng do sá»± rắc rá»i trong lÄ©nh vá»±c tá» nạn và di dân bất-hợp-pháp.
Lá»p di dân Äầu tiên nguyá»n chấp nháºn nÆ¡i nà y là m quê hương, không muá»n trá» vá» chá»n cÅ© Äá» nháºn lại sá»± thù Äá»ch do khác niá»m tin tôn giáo, hoặc cam chá»u sá»ng dưá»i chế Äá» quân chá»§, hoặc quân chá»§ láºp hiến là m mất tinh thần phóng khoáng cá»§a loà i ngưá»i.
Di dân, nét son trong lá»ch sá» Hợp Chúng Quá»c Hoa Kỳ
Khi nhân loại chưa bưá»c và o giai Äoạn cÆ¡-giá»i-hoá, các Äợt di dân da trắng từ Châu Ãu Äến Châu Mỹ bằng các cuá»c hà nh trình dà i ngà y trên biá»n cả mênh mông Äá» Äến má»t bến bá» hoang vu mà láºp nghiá»p. Há» phải Äá»i diá»n vá»i thá»i tiết khắc nghiá»t, thá» dân và thú dữ vá»i bà n tay trắng và ý chà kiên cưá»ng. Há» như vết dầu loang thuần hoá thiên nhiên, Äẩy lùi thá» dân theo kiá»u vừa chiến Äấu vừa xây dá»±ng. Tà i nguyên nằm trong lòng Äất ÄÆ°á»£c khai thác Äá» phục vụ cho nhu cầu hà ng ngà y cá»§a di dân. Những tráºn Äánh dữ dá»i và tà n bạo giữa thá» dân và Má» Tây CÆ¡ vá»i chÃnh quyá»n non trẻ cá»§a Hoa Kỳ Äã mang lại má»t vùng Äất hoang sÆ¡, rá»ng lá»n Äá» khai thác.
Dân sá» trẻ trung vá»i tinh thần âdám nghÄ©, dám là mâ cá»§a di dân da trắng, Äa sá» từ Châu Ãu tá»i Äã xây dá»±ng má»t quá»c gia vượt trá»i hÆ¡n các mô hình từng có trên quả Äá»a cầu. Khi Äó, di dân da mà u và thá» dân chá» chiếm má»t tá»· lá» khiêm tá»n tại Hợp Chúng Quá»c Hoa Kỳ.
Kỳ thá» chá»§ng tá»c, giai cấp á» Hoa Kỳ và o thá»i Äó Ãt gay gắt, Äá»c ác hÆ¡n các nÆ¡i khác trên quả Äá»a cầu vì di dân hiá»u rõ rằng há» từng là nạn nhân cá»§a kỳ thá».
Ngưá»i da Äen Äến Hoa Kỳ thuá»c phương diá»n buôn bán nô lá» thá»i Äó xảy ra khắp thế giá»i vá»i tá»· lá» không Äáng ká» nên chẳng Äóng góp gì nhiá»u cho tiến trình phát triá»n và lá»n mạnh cá»§a Hợp Chúng Quá»c Hoa Kỳ. Những sắc dân da mà u khác cÅ©ng tương tá»± như ngưá»i da Äen trong xã há»i mà da trắng chiếm Äa sá» tuyá»t Äá»i. Phải công tâm thừa nháºn nạn kỳ thá» chá»§ng tá»c tại Hoa Kỳ Ãt hÆ¡n so vá»i các nưá»c khác và o cùng thá»i Äiá»m.
Chế Äá» nô lá» bá» xoá bá» trên toà n lãnh thá» Hợp Chúng Quá»c Hoa Kỳ khi Tu chÃnh án sá» 13 cá»§a Hiến pháp ra Äá»i nÄm 1865.
Những ngưá»i di dân coi nÆ¡i nháºp cư như chá»n lá»±a suá»t Äá»i nên dá»n ná» lá»±c cá»ng hiến sức lá»±c, trà tuá» Äá» xây dá»±ng quá»c gia hùng cưá»ng mà há» không có Äiá»u kiá»n thá»±c thi á» nÆ¡i chôn nhau cắt rá»n. Há» sẽ không bao giá» trá» vá» chá»n cÅ© Äá» sá»ng trong cảnh pháºp phá»ng, bất Äá»nh.
Tiến sÄ© Ozlem Tureci và Tiến sÄ© Ugur Sahin tá»t nghiá»p tại Äức, háºu duá» cá»§a di dân từ Thá» NhÄ© Kỳ, Äã nên vợ chá»ng cùng nhau nghiên cứu công nghá» mRNA.
Công ty Äầu tiên cá»§a há», Ganymed Pharmaceuticals, chuyên vá» kháng thá» ÄÆ¡n dòng (mRNA) giúp cÆ¡ thá» chá»ng lại bá»nh ung thư ÄÆ°á»£c bán vá»i giá 1.7 tá»· USD.
Công ty thứ hai, BioNTech chế tạo vắc xin ung thư. Khi nghe tin vá» má»t cÄn bá»nh lạ lây lan á» VÅ© Hán, cặp vợ chá»ng nà y quyết Äá»nh xá» dụng công nghá» mRNA cùng vá»i 600 nhân viên Äá» bà o chế vắc xin Äã ÄÆ°á»£c Công ty Dược phẩm khá»ng lá» cá»§a Mỹ, Pfizer tà i trợ. Sau 80 ngà y Äã có vắc xin chá»ng SARS-CoV-2 vá»i hiá»u quả trên 90%. Hiá»n tại, Công ty cá»§a há» ÄÆ°á»£c lượng giá 26 tá»· USD. (Viết theo Times of London).
Tiến sÄ© Kariko Katalin cùng chá»ng và con gái sang Mỹ Äá»nh cư nÄm 1985 Äã chá»u nhiá»u khó khÄn vì Ãt ai tin và o công nghá» mRNA cho tá»i nÄm 1998 má»i nháºn ÄÆ°á»£c khoảng tà i trợ 100,000USD. NÄm 2013, Công ty Moderna cá»§a Gia Nã Äại và Công ty BioNTech có trụ sá» tại Mỹ Äã thuê Katalin là m chuyên gia cao cấp mRNA. Khi Äại dá»ch Virus VÅ© Hán bùng ná», hai công ty Äó Äã áp dụng ý tưá»ng cá»§a Katalin Äá» sản xuất Vắc xin chá»ng SARS-CoV-2.
NÄm 1978, Äinh Äá»ng phụng Viá»t (Äinh Viá»t) vượt biá»n vá»i gia Äình lúc 10 tuá»i, Äá»nh cư á» Oregon, tá»t nghiá»p ưu hạng Tiến sÄ© Luáºt há»c nÄm 1993 á» Harvard. Ngà y 30/05/2001ÄÆ°á»£c bá» nhiá»m và o chức Phó Chưá»ng lý Luáºt pháp, Phụ tá cho Tá»ng chưá»ng lý John Ashcroft. Sau vụ khá»§ng bá» 911, Äinh Viá»t nháºn nhiá»m vụ soạn thảo Dá»± luáºt Yêu nưá»c (Patriot Act) ÄÆ°á»£c Tá»ng thá»ng George W. Bush ký thà nh Luáºt và o 26/10/2001. Tháng 5, 2003, Ãng trá» vá» trưá»ng cÅ© dạy Luáºt mà không tham quyá»n cá» vá».
Nữ Khoa há»c gia Dương Nguyá»t Ãnh di tản nÄm 1975 tá»t nghiá»p á» Hoa Kỳ chuyên bà o chế thuá»c Äẩy cho các Äại bác trên chiến hạm và hoả tiá» n trên phi cÆ¡ nên má»nh danh âkhoa há»c gia hoả tiá» nâ. Tháng 8-2001, Dương Nguyá»t Ãnh cầm Äầu 100 khoa há»c gia, kỹ sư, cán sá»± Äã chế 11 trái âbom áp nhiá»tâ trong vòng 67 ngà y Äá» tiêu diá»t bá»n khá»§ng bá» trá»n trong các hang Äá»ng á» A Phú Hãn.
Các di dân nà y Äã nháºn Hoa Kỳ là m quê hương nên sẵn sà ng cá»ng hiến tà i nÄng là m rạng rỡ cho vùng Äất quyết chá»n là m nÆ¡i Än Äá»i á» kiếp cá» Äá»nh nên âÄn cây nà o rà o cây Äóâ, âÄn quả nhá» kẻ trá»ng câyâ.
Di dân: những gánh nặng cho Hoa Kỳ
Hoa Kỳ có chương trình di dân hà ng nÄm theo nhiá»u diá»n khác nhau tương ứng vá»i ngân sách quá»c gia. Nhưng, di dân bất-hợp-pháp là má»t gánh nặng quá sức mà má»i ChÃnh quyá»n phải khó khÄn Äá»i phó.
Äạo luáºt Kiá»m soát và Cải cách Di dân nÄm 1986 cá»§a Tá»ng thá»ng Ronald Reagan nhằm ân xá 3 triá»u cư dân bất-hợp-pháp và buá»c giá»i chá»§ nhân phải chứng minh tình trạng di trú cá»§a công nhân. Nhưng, tình trạng di dân vẫn chưa bao giá» giải quyết dứt khoát vá»i bất cứ vá» Tá»ng thá»ng Mỹ nà o vì chưa có hà ng rà o biên giá»i Äá» kiá»m soát má»i hoạt Äá»ng xuất nháºp. Tình trạng kiá»m soát lá»ng lẻo á» biên giá»i phÃa Nam tạo Äiá»u kiá»n cho nhiá»u vụ âkhá»§ng hoảng di dân bất-hợp-phápâ và gia tÄng viá»c buôn bán ma tuý và bÄng Äảng hoà nh hà nh.
Di dân hợp pháp hoặc bất-hợp-pháp trá» thà nh gánh nặng cho ngân sách quá»c gia và ngưá»i Äóng thuế mà Äa sá» là da trắng.
Di dân á» Hoa Kỳ có hai loại chÃnh: (1) Chá»n nÆ¡i nà y là m nÆ¡i cư trú vÄ©nh viá» n nên tá»± giác tuân hà nh luáºt pháp, góp sức xây dá»±ng Hợp Chúng Quá»c Hoa Kỳ thà nh chá»n an cư lạc nghiá»p. (2) Coi Hoa Kỳ như con gà Äẻ trứng và ng Äá» hưá»ng thụ trong cảnh an nhà n nên thÃch má»i thứ Äá»u âfreeâ mà không cần mất chút sức lá»±c nà o cả.
Luáºt pháp bá» bẻ cong khi Äá» cáºp tá»i vấn Äá» di dân, Ãt khi nà o tạo ÄÆ°á»£c sá»± Äá»ng thuáºn cá»§a cư dân, Äặt biá»t Äá»i vá»i ngưá»i Äóng thuế.
Há» thá»ng y tế quá»c gia cÅ©ng tá»n nhiá»u tiá»n cho di dân các loại.
Tóm lại, quan Äiá»m vá» di dân cần xét trên quan Äiá»m lợi Ãch quá»c gia dân tá»c thay vì lợi Ãch cá nhân có thá» cân bằng, bình Äẳng và trung thá»±c hÆ¡n chÄng?
Äại-Dương